Radioelektronik Audio-HiFi-Video 7/2003

Tester mo¿e s³u¿yæ nie

tylko do wykrywania

przerw w kablu

sieciowym, ale tak¿e np.

do wykrywania

przepalonej ¿arówki

w ³añcuchu lampek

choinkowych zasilanych

z sieci 230 V.

P

rzenoœne urz¹dzenia elektrycz-

ne i elektroniczne, takie jak kame-

ry, oœwietlacze halogenowe, ¿e-

lazka oraz inny sprzêt gospodar-

stwa domowego s¹ zasilane z sieci ener-

getycznej, do której s¹ do³¹czone za poœre-

dnictwem 2- lub 3-przewodowego kabla.

Podczas eksploatacji, kabel jest poddawa-

ny niejednokrotnie ró¿nym nara¿eniom me-

chanicznym, w wyniku których powstaj¹

pêkniêcia wewnêtrznych przewodów w ró¿-

nych, trudnych do okreœlenia miejscach.

W takim przypadku wiêkszoœæ u¿ytkowni-

ków po prostu kupuje nowy kabel.

DETEKTOR PRZERW W KABLU

SIECIOWYM

i R4. Inwertery U1A i U1B s¹ wykorzysta-

ne jako czujnik pola elektrycznego pocho-

dz¹cego od napiêcia sieci energetycznej

230 V, pola wystêpuj¹cego wokó³ przewo-

dów (U1A) oraz jako bufor sygna³u pocho-

dz¹cego z sondy pomiarowej (U1B). Sy-

gna³ z wyjœcia (4) inwertera U1B uaktywnia

lub blokuje dzia³anie generatora.

Kiedy sonda znajduje siê daleko od przewo-

du wytwarzaj¹cego pole, wtedy nie odbiera

¿adnego sygna³u i stan logiczny na wyjœciu

inwertera U1B pozostaje niski. W wyniku

tego, dioda D3 przewodzi i nie dopuszcza do

oscylacji generatora. Jednoczeœnie, na wyj-

œciu (12) inwertera U1F wystêpuje stan lo-

giczny niski, który powoduje zatkanie tranzy-

stora T1. W tej sytuacji dioda D4 nie œwieci.

Kiedy sonda testera znajduje siê blisko

przewodu sieciowego po³¹czonego z sieci¹

energetyczn¹ 230 V, to podczas ka¿dego

dodatniego pó³okresu sinusoidy sieciowej,

napiêcie na wyjœciu inwertera U1B osi¹ga

stan wysoki. Oscylator generuje wtedy prze-

bieg o czêstotliwoœci ok. 1 kHz, co powodu-

je impulsowe zasilanie diody D4. Dziêki

bezw³adnoœci wzroku, obserwator odbiera

œwiecenie jako ci¹g³e. Taki sposób zasilania

r

Z PRAKTYKI

na wówczas u¿yæ baterie o wiêkszej po-

jemnoœci, np. dwie baterie typu R1 lub na-

wet R6.

Jako sonda mo¿e pos³u¿yæ kilkucentymetro-

wy (np. 5 cm) odcinek doϾ grubego drutu

miedzianego (œrednica 2

÷

3 mm). W celu

wykrycia punktu pêkniêcia przewodu w ka-

blu 2-przewodowym na-

le¿y do³¹czyæ uk³ad do

Ÿród³a zasilania i nastêp-

nie przesuwaæ powoli

koñcówkê sondy wzd³u¿

kabla, zaczynaj¹c od koñ-

ca do³¹czonego do sieci.

Dioda D4 zacznie œwie-

ciæ w obecnoœci pola wy-

twarzanego wokó³ kabla.

Po osi¹gniêciu punktu

pêkniêcia kabla dioda D4

zgaœnie.

W przypadku testowania

grubszego kabla 3-prze-

wodowego, dobrze jest uformowaæ koñców-

kê sondy na kszta³t litery J, wtedy nast¹pi sil-

niejsze sprzê¿enie z polem elektrycznym

wytwarzanym przez napiêcie sieci energe-

tycznej.

Tester mo¿e s³u¿yæ równie¿ do takich, czê-

sto trudnych w realizacji zadañ, jak wykry-

wanie przepalonej ¿arówki w ³añcuchu sze-

regowo po³¹czonych lampek choinkowych

zasilanych z sieci 230 V.

Na rys. 2. przedstawiono p³ytkê drukowan¹

detektora przerw w kablu sieciowym, a na

rys. 3. rozmieszczenie elementów.

(cr)

n

26

Rys. 1. Schemat detektora przerw w kablu sieciowym

Rys. 2. P³ytka drukowana detektora przerw

w kablu sieciowym (skala 1:1)

Rys. 3. Rozmieszczenie elementów na p³ytce

drukowanej detektora przerw w kablu sieciowym

Przedstawiony uk³ad umo¿liwia ³atwe i szyb-

kie wykrycie przerwanego przewodu i lo-

kalizacjê miejsca przerwania w 1-, 2- lub 3-

przewodowym kablu bez koniecznoœci jego

demonta¿u. Do konstrukcji wykorzystano

uk³ad scalony CMOS typu 4049 sk³adaj¹cy

siê z szeœciu wzmacniaczy – inwerterów,

z których wykorzystano cztery _ U1A, U1B,

U1E i U1F (rys.1). Elementy U1E i U1F two-

rz¹ generator impulsowy wytwarzaj¹cy prze-

bieg akustyczny o czêstotliwoœci ok. 1000

Hz. Czêstotliwoœæ przebiegu jest okreœlona

przez kondensator C1 oraz rezystory R3

diody zmniejsza ponadto pobór energii

z baterii zasilaj¹cej.

Do zasilania uk³adu nale¿y stosowaæ zasi-

lacz o napiêciu 3 V lub dwie baterie guziko-

we, typu „zegarkowego”. Uk³ad pobiera pr¹d

ok. 3 mA.

Zamiast lub oprócz diody œwiec¹cej D4

mo¿na zastosowaæ akustyczny wskaŸnik

pola elektromagnetycznego w postaci prze-

twornika piezoceramicznego podobnego

do stosowanych w zegarkach elektronicz-

nych. Wtedy nale¿y liczyæ siê ze zwiêksze-

niem poboru pr¹du ze Ÿród³a zasilania. Mo¿-