Zadanie 1

A) 37

0

35' E + 6

0

18

'

W = 43

0

53

'

1

0

= 4min

1

'

= 4sek.

43

0

x 4 min = 172 min

53

'

x 4 sek. = 212 sek. = 3min32sek.

172min + 3min32sek.= 175 min 32 sek.

B)

Miejscowość

Średnia temperatura w

0

C

I

VII

Rok

Amplituda

roczna

temperatur

w

0

C

Roczna suma

opadów w

mm

A

7,1

14,7

10,5

7,6

1422

B

- 17,4

20,2

1,1

37,6

297

A= 14,7

o

C – 7,1

o

C = 7,6

o

C

B= 20,2

o

C – (- 17,4) = 37,6

o

C

C)

Miejscowość

Średnia temperatura w

0

C

I

VII

Rok

Amplituda

roczna

temperatur

w

0

C

Roczna suma

opadów w

mm

Dublin

7,1

14,7

10,5

7,6

1422

Moskwa

- 17,4

20,2

1,1

37,6

297

Moskwa- położona w głębi lądu posiada bardziej surowy klimat – niższe temperatury, duże amplitudy ( w
tym roczne) oraz mniejszą ilość opadów.
Dublin – położony na wyspie – klimat łagodzony wpływem morza, lata chłodniejsze, zimy cieplejsze,
większa wilgotność powietrza , większe opady. Niewielka amplituda.

plik pobrano ze strony

www.geostrefa.pl

Odpowiedzi do

Pisemnego Egzaminu Dojrzałości z Geografii

2002 - Białystok

D)

Strefa klimatyczna UMIARKOWANA

Miejscowość typ klimatu

--------------------

----------------------

Dublin

morski

Moskwa

kontynentalny

E)

Główny czynnik klimatotwórcze różnicujące klimaty wymienionych miejscowości:

-

odległość od morza

F)

Przyczyny: położenie Dublina nad Morzem Irlandzkim. Większa wilgotność, duże parowanie (ciepły
prąd Północnoatlantycki) powodują zwiększone opady w tym regionie.
Moskwa położona jest w głębi lądu – z dala od dużych zbiorników wodnych. Powietrze które dociera do
tej miejscowości jest suche – w związku z tym mniejsze opady.

G)

Typ klimatu formacja roślinna
---------------------------

------------------------------------

morski

lasy liściaste strefy umiarkowanej

kontynentalny

lasy mieszane strefy umiarkowanej

H)

W tej strefie klimatycznej nie można uprawiać np.: bananów oraz ryżu
Banany
Bananowiec do prawidłowego rozwoju potrzebuje klimatu ciepłego i wilgotnego, gdyż wysoka jakość
owocu zależy od dużej ilości wody i wysokiej temperatury, w związku z czym zasięg jego uprawy
ogranicza izoterma 20°C.

Ryż
Wymaga klimatu ciepłego i wilgotnego (dużych opadów). Niezbędna temperatura dla kwitnienia ryżu
wynosi 22-30

o

C a dojrzewania około 20

o

C. Najlepiej uprawia się na terenach gliniastych.

plik pobrano ze strony

www.geostrefa.pl

Zadanie 2

A)

Województwo

Plony zbóż

podstawowych

(q/ha)

Obsada (szt./100 ha)

bydło

Trzoda

chlewna

Zużycie

nawozów

sztucznych w

kg NPK na

1 ha

Podlaskie

23

56

92

78,0

Wielkopolskie

33

43

238

107,2

Opolskie

39

29

138

132,0

Podkarpackim

27

38

43

52,1

B)
Np.:
Zróżnicowanie plonów jest związane z warunkami naturalnymi danego obszaru.
Najniższe plony występują w woj. podlaskim i podkarpackim ze względu na słabe gleby (np.: bielicowe,
płowe, bagienne – dolina Biebrzy). Niekorzystne są też warunki klimatyczne – długa zima oraz czas
zalegania pokrywy śnieżnej, krótki okres wegetacyjny). Ponadto w podkarpackim duże kąty nachylenia
powierzchni terenu – szybki spływ wód np.: opadach, szybkie tempo erozji powierzchniowej.

Wielkopolskie i opolskie – obszary korzystne dla rolnictwa (z wyjątkiem części wielkopolski – małe opady
w ciągu roku). Klimat jednak bardziej sprzyjający uprawie roli – długi okres wegetacyjny, ciepłe lata,
krótkie cieplejsze zimy. Lepsze gleby – brunatne, czarne ziemie, czarnoziemy, mady w obrębie doliny
Odry.

C)
Chów zwierząt związany jest z warunkami naturalnymi w woj. podlaskim i podkarpackim – mała ilość
gruntów ornych, duża ilość łąk i pastwisk (ze względu na słabe gleby); podobnie wygląda sytuacja w woj.
podkarpackim z tym, że dodatkowo uprawę roli utrudnia tu ukształtowanie terenu oraz silna erozja gleby
przy dużym kącie nachylenia zboczy.

Uprawa roślin związana jest z woj. opolskim i wielkopolskim- lepsze gleby: brunatne, czarne ziemie,
czarnoziemy, mady w obrębie doliny Odry, obszar płaski lub lekko falisty. Sprzyjający klimat – przede
wszystkim długość okresu wegetacyjnego sięgająca nawet 220 dni.

D)
Gospodarka intensywna – woj. opolskie i wielkopolskie
Gospodarka ekstensywna – woj. podlaski i podkarpackie
Większa intensyfikacja produkcji rolnej występuje w woj. opolskim i wielkopolskim – świadczy o tym np.
ilość nawozów sztucznych stosowanych na 1 ha. Przekłada się to na plony z hektara – a te są większe są w
woj. opolskim i wielkopolskim.

E)
Przeważające użytki rolne

-

woj. opolskie i wielkopolskie – grunty orne

-

woj. podlaski i podkarpackie – łąki i pastwiska

plik pobrano ze strony

www.geostrefa.pl

Zadanie 3

A)

B)

Akwen

Numer Wartość

zasolenia

Zatoka Botnicka

1

5%

Cieśnina Skagerrak

2

30%

Zatoka Gdańska

3

7%

Zatoka Ryska

4

5%

C)
2 główne przyczyny zróżnicowania zasolenia wód powierzchniowych Bałtyku:

-

utrudniona wymiana wódy z O. Atlantyckim

-

w północnej części M. Bałtyckiego niskie zasolenie jest także wynikiem cyklicznego zamarzania i
odmarzania wód, śniegów i lodów.

D)

1) Płw. Skandynawski

2) Płw. Jutlandzki

3) Zelandia

4) Gotlandia

E)

Np.:
Szkierowe
rodzaj wybrzeża morskiego, powstałego w wyniku częściowego zatopienia silnie zmutonizowanego obszaru
polodowcowego. Charakteryzuje się obecnością setek małych, sterczących wysepek, zwanych szkierami.

Mierzejowo-zalewowe

plik pobrano ze strony

www.geostrefa.pl

płaskie wybrzeża z zatokami zamykanymi przez piaszczyste, wąskie półwyspy (mierzeje, kosy);
charakterystyczne dla tego typu wybrzeży są przybrzeżne jeziora oraz zalewy połączone z morzem wąskim
przesmykiem.

F)
Np.:

-

Wybudować oczyszczalnie ścieków na rzekach dopływających do M.Bałtyckiego

-

Ścisła kontrola, monitoring, jednostek pływająych po M.Bałtyckim (niekontrolowane zrzuty ścieków
do morza)

-

Podniesienie kar finansowe za zatruwanie morza

-

Ograniczenie zastosowania w rolnictwie sztucznych nawozów , które później rzekami dostają się do
M. Bałtyckiego.

G)
Polska posiada duży udział w zanieczyszczeniu Bałtyku.
Od 1990 roku wyraźnie zmalała ilość zanieczyszczeń odprowadzanych z obszaru Polski do Bałtyku.
Polska jest aktywnym uczestnikiem działań mających na celu poprawę stanu jakości wód M. Bałtyckiego.
Nasz kraj jest jednym z sygnatariuszy Konwencji o Ochronie Morza Bałtyckiego HELCOM II.
Polska zaproponowała rozszerzenie istniejących nadmorskich parków narodowych i krajobrazowych o
wody przybrzeżne, ochronę pasa brzegowego, ochronę gatunkową organizmów rzadkich lub ginących (np.
morświna).

plik pobrano ze strony

www.geostrefa.pl

Zadanie 4

1. Kraje Zat. Perskiej:
Arabia Saudyjska, Kuwejt, Iran, Irak, Zjednoczone Emiraty Arabskie
procent zasobów światowych ropy naftowej tych krajów to: 52%

2. Rosja i USA

3. Arabia Saudyjska i Iran

4. Japonia i RFN

5.
Kraje

1990

1996

1990

1996

w milionach ton

udział w świecie w %

miejsce w
świecie

ŚWIAT

3014

3113

100

100

Arabia Saudyjska

320

390

10,6

12,5

St. Zjednoczone Ameryki

371

320

12,3

10,3

Rosja

516

301

17,1

9,7

Iran

159

183

5,3

5,9

Norwegia

79,7

157

2,6

5,0

Chiny (bez Hongkongu)

138

156

4,6

5,0

Meksyk

132

147

4,4

4,7

Wenezuela

112

146

3,7

4,7

W. Brytania

88

132

2,9

4,2

Zjednoczone Emiraty
Arabskie

102

104

3,4

3,3

Nigeria

86,3

92,8

2,9

3,0

Kanada

76,2

91,3

2,5

2,9

Kuwejt

59,6

90

2,0

2,9

Indonezja

70,2

74,7

2,3

2,4

Libia

69,2

69,4

2,2

2,2

plik pobrano ze strony

www.geostrefa.pl

6.
Kraje

1990

1996

1990

1996

w milionach ton

udział w świecie w %

miejsce w
świecie

ŚWIAT

3014

3113

100

100

Arabia Saudyjska

320

390

10,6

12,5

1

St. Zjednoczone Ameryki

371

320

12,3

10,3

Rosja

516

301

17,1

9,7

Iran

159

183

5,3

5,9

4

Norwegia

79,7

157

2,6

5,0

Chiny (bez Hongkongu)

138

156

4,6

5,0

Meksyk

132

147

4,4

4,7

Wenezuela

112

146

3,7

4,7

W. Brytania

88

132

2,9

4,2

Zjednoczone Emiraty
Arabskie

102

104

3,4

3,3

10

Nigeria

86,3

92,8

2,9

3,0

Kanada

76,2

91,3

2,5

2,9

Kuwejt

59,6

90

2,0

2,9

13

Indonezja

70,2

74,7

2,3

2,4

Libia

69,2

69,4

2,2

2,2

7. na czerwono zaznaczono kraje należące do OPEC

Arabia Saudyjska

St. Zjednoczone Ameryki
Rosja

Iran

Norwegia
Chiny (bez Hongkongu)
Meksyk
Wenezuela
W. Brytania

Zjednoczone Emiraty
Arabskie
Nigeria

Kanada

Kuwejt
Indonezja
Libia

8. 6 głównych rejonów wydobycia ropy na świecie

-

szelf M. Północnego

-

Basen Wołżańsko- Uralski

-

Basen Zat. Perskiej

plik pobrano ze strony

www.geostrefa.pl

-

Rejon Zat. Meksykańskiej

-

Zat. Gwinejska

-

Alaska

9. Zmiany w środowisku przyrodniczym powodując wydobycie i transport ropy naftowej:

-

wycinanie lasów

-

budowa infrastruktury niezbędnej do rozpoczęcia eksploatacji: drogi, mosty, elektryfikacja itp.
(krajobraz kulturowy)

-

zanieczyszczenie wód przez niewłaściwy transport surowca / katastrofy

-

niszczenie organizmów żywych – przede wszystkim w wyniku katastrof morskich

Zadanie 5

Zadanie 1

1950 – Londyn, Berlin, Wiedeń, Rzym, Budapeszt, Warszawa
1997 – Berlin, Londyn, Rzym, Budapeszt, Wiedeń, Warszawa

Zadanie 2

Najmniejsze zmiany liczby mieszkańców w okresie 1950 – 1997 wystąpiły w Berlinie.

Zadanie 3

Tendencja spadku: Londyn, Wiedeń

Tendencja wzrostu: Berlin, Budapeszt, Rzym, Warszawa

Zadanie 4

Zmniejszanie się liczby ludności w miastach w ostatnim czasie jest spowodowane odpływem ludności
miejskiej (zwłaszcza z centralnych części miast) na obszary otaczające miasto. W wyniku tego procesu
miasto się wyludnia, zaludniają się natomiast obszary wiejskie i małe miejscowości położone w pobliżu
dużego ośrodka miejskiego.

Zadanie 5

Berlin, Wiedeń

plik pobrano ze strony

www.geostrefa.pl

Zadanie 6

Zadanie 7

Np.:

Trzy pozytywne aspekty życia w wielkich miastach:

•

Dobry dostęp np.: do opieki medycznej, szkolnictwa

•

Dobrze rozwinięta infrastruktura techniczna

•

Większe możliwości uzyskania lepszej pracy

Trzy negatywne aspekty życia w wielkich miastach:

•

Choroby cywilizacyjne

•

Duże zanieczyszczenie środowiska

•

Występowanie zjawiska tzw. znieczulicy społecznej

plik pobrano ze strony

www.geostrefa.pl

Zadanie 8

plik pobrano ze strony

www.geostrefa.pl