Zioła wiosenne w kuracjach zdrowotnych

Jest wiele ziół wzmacniających organizm wiosną, wśród nich najbardziej wartościowe to:
mniszek lekarski, babka zwyczajna lub lancetowata, krwawnik, podbiał pospolity, liście i sok
z brzozy, pokrzywa zwyczajna.

Artykuł opublikowano w Lubuskich Aktualnościach Rolniczych nr 4/2007

Zioła wiosenne w kuracjach zdrowotnych
Wiosna - najpiękniejsza pora roku, często nas zaskakuje, nie tylko przyjemnie, ale też różnymi
dolegliwościami. Jest to tzw. osłabienie wiosenne, które u wielu ludzi objawia się ciągłym
zmęczeniem, sennością, przyspieszonym biciem serca, skokami ciśnienia krwi, niepokojem,
rozdrażnieniem, zniechęceniem, nasilonymi bólami stawów i mięśni.
Osłabienie wiosenne dotyczy ludzi w różnym wieku, także bardzo młodych. Jest ono dowodem
braku dbałości o zdrowie, o kondycję naszego organizmu przez cały rok. Środków zaradczych jest
na szczęście wiele i każdy może wybrać coś odpowiedniego dla siebie. Naszym Czytelnikom
chciałabym zaproponować kurację naturalną, świeżymi ziołami, które każdy ma na ogół w zasięgu
ręki. Taka kuracja jest naprawdę bardzo prosta i tania, wymaga jedynie … wytrwałości. Jest wiele
ziół wzmacniających organizm wiosną, wśród nich najbardziej wartościowe to: mniszek lekarski,
babka zwyczajna lub lancetowata, krwawnik, podbiał pospolity, liście i sok z brzozy, pokrzywa
zwyczajna.
MNISZEK LEKARSKI
Znają go chyba wszyscy i traktują jako uciążliwy chwast łąk i pastwisk. Tymczasem
wykorzystywany jest w przemyśle farmaceutycznym do sporządzania syropów i innych preparatów
leczniczych. Mniszek posiada działanie żółciopędne, moczopędne, polepszające trawienie,
obniżające poziom cukru i cholesterolu we krwi. Kwiaty działają podobnie jak korzenie (zbierane
wiosną lub jesienią) z tym, że są bardziej moczopędne i przeciwzapalne. We Francji oraz
Niemczech mniszek jest bardzo popularny jako jarzynka - surówka. Zbiera się go ze stanu dzikiego,
wyłącznie na przedwiośniu, gdy tworzy rozetę liści. Po starannym umyciu doprawia się sosem
vinaigrette lub pieprzem, solą i śmietaną. Można go również przyrządzić tak jak szpinak. Z
młodych liści mniszka można sporządzać napary i maseczki, szczególnie przydatne dla osób
mających problem z trądzikiem młodzieńczym i stale przetłuszczającymi się włosami. W maju-
czerwcu z kwiatów mniszka sporządza się doskonały i bardzo smaczny syrop - „miód”, działający
przeciwzapalnie i przeciwkaszlowo.
SYROP MNISZKOWY
Zebrać 400 świeżych koszyczków kwiatowych, bardzo dokładnie wypłukać, zalać 1 litrem zimnej
wody i gotować pod przykryciem przez 1 godzinę. Następnie przecedzić przez gazę, dodać 1 kg
cukru oraz sok z 1 cytryny, wymieszać i gotować na malutkim ogniu jeszcze przez 2 godziny.
Gorący syrop przelać do czystych, gorących słoiczków, dobrze zakręcić wieczka, odwrócić do góry
dnem, przykryć kocykiem do ostygnięcia (jest to tzw. sucha pasteryzacja).
BABKA ZWYCZAJNA LUB LANCETOWATA
W polskim ziołolecznictwie ma szerokie zastosowanie. Działa przeciwzapalnie, wykrztuśnie oraz
osłaniająco na błony śluzowe. Używana jest w nieżytach dróg oddechowych, przewodu
pokarmowego, chorobie wrzodowej, zapaleniu spojówek oraz stanach zapalnych skóry. W
warunkach domowych świeże liście babki (lub sok z nich) można przykładać na bolesne otarcia,
stany zapalne skóry, ukąszenia i użądlenia przez owady. Młode liście babki wskazane są jako
dodatek do surówek, sałatek, zup i sosów warzywnych (podobnie jak mniszek i pokrzywa). Godna

polecenia jest wiosenna sałatka (działająca oczyszczająco i wzmacniająco na organizm). Do jej
sporządzenia używamy młode listki babki, pokrzywy, mniszka, krwawnika. Wszystko należy
starannie wypłukać, drobno pokroić i przyprawić szczyptą cukru, pieprzu i soli oraz śmietaną lub
sosem (1 łyżka oliwy z oliwek, 1 łyżka soku z cytryny, posiekany ząbek czosnku roztarty z solą,
szczypta pieprzu i ewentualnie cukru). Do tego podstawowego zestawu można dodać według
upodobań smakowych: szczypiorek, rzeżuchę, rzodkiewkę, młode listki szczawiu, mięty czy innych
roślin wiosennych. Sałatkę odstawiamy w chłodne miejsce i zjadamy z chlebem lub bez. Kurację
sałatkową należy zacząć od małych porcji (2 łyżki dziennie) stopniowo zwiększając jej ilość przez
okres 2-6 tygodni.
PODBIAŁ POSPOLITY
Zakwita już na przedwiośniu. Najpierw ukazują się małe, jasnożółte kwiaty, zebrane w koszyczku i
zamykające się na noc. Po ich przekwitnięciu pozostaje puch, podobnie jak u mniszka. Kwiaty
można zbierać już w marcu, kwietniu. Po zebraniu należy je szybko ususzyć, w miejscu
zacienionym (najlepiej w suszarni). Liście podbiału, należy zbierać dopiero w maju, czerwcu i
suszyć na słońcu. Zarówno kwiaty jak i liście podbiału są cennym surowcem zielarskim.
W medycynie ludowej podbiał stosowany jest pomocniczo przy astmie, suchym, przewlekłym
kaszlu, stanach zapalnych gardła i krtani, wypryskach skórnych, przebarwieniach wątrobowych i
starczych skóry, schorzeniach płucnych stanach zapalnych żył, obrzękach nóg, stłuczeniach i
zwichnięciach, bólach uszu. Odwar z kwiatów podbiału jest niezwykle pomocny w leczeniu
schorzeń kobiecych (stany zapalne, nadżerki, upławy). W tym celu 1 łyżkę kwiatów należy zalać 1
szklanką zimnej wody i gotować na małym ogniu około 20 minut. Następnie odcedzić i uzupełnić
przegotowaną wodą, tak, aby powstała 1 szklanka płynu. Odwar należy pić 3-4 razy dziennie, po
1/4 szklanki.
POKRZYWA ZWYCZAJNA
Należy do najbardziej cennych ziół wzmacniających. Działa regenerująco, krwiotwórczo i
oczyszczająco na organizm. Zawiera wiele cennych makro- i mikroelementów oraz witamin.
Pomaga w schorzeniach układu moczowego, oddechowego, nieżytach żołądka i jelit, pobudza
czynności gruczołów wydzielania wewnętrznego, obniża ilość cukru we krwi, zwiększa ilość
czerwonych krwinek, regeneruje uszkodzony miąższ wątroby, zapobiega zaparciom, wspomaga
leczenie schorzeń reumatycznych i onkologicznych, odchudza, poprawia stan skóry i włosów.
Najcenniejsza jest pokrzywa zebrana w maju i czerwcu. Polecam zatem wiosenną kurację sokiem
pokrzywowym. Sok z pokrzywy można uzyskać w różny sposób. Najłatwiej: dokładnie wypłukane
liście pokrzywy przelać dość ciepłą wodą, odsączyć na sicie i przepuścić przez maszynkę do mięsa,
potem przez gazę wycisnąć sok. Można też użyć sokowirówki. Świeży sok przechowywać w
lodówce do 2-3 dni (zakonserwowany miodem lub sokiem z cytryny). Kuracja sokiem to minimum
2-3 tygodni, a najlepiej 6-8 tygodni (z tygodniową przerwą). Sok najlepiej wypijać po jedzeniu,
zaczynając od 1 łyżeczki, 3 razy dziennie, dochodząc stopniowo do dziennej porcji 6-9 dużych
łyżek. Można go także rozcieńczyć wodą, dodać sok z cytryny. Liście pokrzywy można
wykorzystywać także w postaci naparów, nalewek, sałatek, przyrządzać jak szpinak z omletem,
naleśnikami.
BRZOZA
Leczniczo i wzmacniająco działa zarówno kora, pączki, sok oraz liście brzozy. Pączki brzozowe są
niezwykle cenne, działają oczyszczająco na cały organizm. Mają właściwości moczopędne
(usprawniają

pracę

nerek

i pęcherza moczowego), napotne i żółciopędne, działają silnie antyseptycznie. Pomagają (napary z
pączków i nalewki) w leczeniu trudno gojących się ran, odleżyn, różnych postaci wyprysków
skórnych, gośćcu przewlekłym, artretyzmie. Młode listki brzozy działają podobnie, chociaż słabiej
niż pączki. Bardzo cenny i skuteczny - szczególnie w zaburzeniach przemiany materii jest sok
brzozowy. Pozyskanie go wymaga nieco zachodu. Trzeba też wybrać odpowiedni termin zbioru.

Trwa on zazwyczaj 18-20 dni przed pękaniem pąków, kiedy dni są już dość ciepłe, a noce jeszcze
zimne. Sok jest niezastąpiony dla osób schorowanych, anemicznych, osłabionych. Przy kuracji
oczyszczająco-wzmacniającej należy wypić 5 litrów soku (stopniowo, do 3 razy dziennie, między
posiłkami). W celach leczniczych wypijamy 10 litrów soku (zaczynając od 1 szklanki dziennie i
dochodząc do 3 szklanek, w dawkach podzielonych).
Mam nadzieję, że na wiosnę skorzystacie Państwo z dobrodziejstw przedstawionych tu roślin, dla
zdrowia i dobrego samopoczucia.

Kornelia Święs
LODR Oddział Lubniewice