Ćwiczenie I

1. Kopia jakiego rodzaju recepty zostaje u lekarza po jej wystawieniu?

Kopia recepty różowej (Mz/Pom-33) na leki psychotropowe i odurzające. (Wykaz
I-N oraz II-P)

2. W jakim przypadku lekarz powinien na recepcie napisać wiek pacjenta?

Gdy recepta wystawiana jest dla chorego, który nie ukończył 15 roku życia.

3. W którym miejscu recepty lekarz zaznacza uprawnienia inwalidy

wojennego/wojskowego?

W części umieszczonej obok Nomen Aegroti, a pod Superscritpio
.

4. W jakiego rodzaju etykietę, należy zaopatrzyć preparat do stosowania wewnętrznego?

Etykietę w kolorze białym.

5. Co oznaczają dodatkowe polecenia na recepcie „cito” i „NZ”?

Cito – oznacza jak najszybciej, lek powinien być w miarę możliwości wykonany
priorytetowo, zaraz po otrzymaniu recepty
NZ – Nie Zamieniać – wydać substancję o konkretnej nazwie, nie zamieniając na lek
generyczny

6. Co zawierają części recepty określane jako Superscriptio i Praescriptio?

Superscriptio – zawiera dane jednostki medycznej wraz z adresem wystawiającej
receptę, bądź adres i nazwisko lekarza
Praescriptio – zawiera przepis, wedle którego ma zostać sporządzony lek

7. Co powinny zawierać części recepty oznaczone jako Subscriptio i Signatura?

Subscriptio – Zawiera wskazówki co do wykonania i ewentualnie opakowania leku
Signatura – zawiera zalecenia jak oznaczyć lek, jak powinien być stosowany

8. Co oznaczają określenia: adiuvans, corrigens, vehiculum i remedio cardinale?

Adiuvans – lek wspomagający
Corrigens – substancja poprawiająca smak/zapach/wygląd
Vehiculum – rozpuszczalnik
Remedium cardinale – lek zasadniczy

9. Jaka jest ważność recepty na antybiotyk, a jaka na substancje narkotyczne?

Antybiotyki – 7 dni od wypisania recepty
Substancje narkotyczne – 14 dni

10. Jak wygląda recepta weterynaryjna?

Biały blankiet z zielonym paskiem

11. Gdzie można znaleźć informacje o działaniu substancji leczniczych stosowanych w

recepturze?

W Farmakopei.

12. Ilu procentowy jest następujący roztwór: Sol. Acidi borici 2:200?

Jest to roztwór 1%

1. Jakie jest stężenie glukonianu chlorheksydyny w preparacie handlowym?

Od 0,05% do 5%

2. Jakie zastosowanie ma glukonian chlorheksydyny?

Jako środek odkażający w preparatach ocznych i płynach do soczewek. 0,05% roztwór
stosuje się do nacierania odleżyn.

3. Ilu procentowy jest wyjściowy roztwór formaldehydu? Jakie ma zastosowanie?

40%. Stosowany jako środek odkażający na skórę stóp. Dawniej w odpowiednich
stężeniach formaldehyd w postaci par był stosowany do odkażania narzędzi
chirurgicznych

4. Jakie zastosowanie ma kwas mlekowy i jakie jest jego stężenie według FPVIII?

Kwas mlekowy ma działanie ściągające i odkażające a w odpowiednim stężeniu
przeżegające. Stosowany:

 Do przepłukiwań – 0,5% - 2,0%
 Do pędzlowania – 10,0% do 20,0%
 Do przeżegania – 20,0% do 50,0%
 Na śluzówkę – 0,5%

5. Ilu procentowy jest stężony roztwór wodorotlenku amonu i kwasu solnego?

HCl – 36-38%; NH

4

OH – 35%

6. Jaka jest rozpuszczalność kwasu bornego?

1 cz. kwasu na 30 cz. gorącej wody

7. Dlaczego kwas borny nie powinien być stosowany u małych dzieci?

Ponieważ wykazuje działanie na układ nerwowy.

8. Jakie właściwości lecznicze wykazuje woda wapienna?

Zewnętrznie – jako środek przeciwzapalny.
Wewnętrznie – odtrutka na zatrucia kwasami [dawniej]

9. Ilu procentowy roztwór jodu jest w płynie Lugola?

1%.

10. Jakie zastosowanie ma płyn Lugola?

Do terapii jodowej. W postaci rozcieńczonej – do płukania gardła.

11. W jaki sposób przygotowuje się roztwór ichtiolu?

Ichtiol odważa się w parowniczce, następnie dodaje się wodę i rozciera. Można
podgrzać na łaźni wodnej, celem przyspieszenia rozpuszczania.

12. Do jakich substancji należy ichtiol i jakie wykazuje działąnie farmakologiczne?

Ichtiol należy do sulfobituminianów i wykazuje działanie bakteriostatyczne,
przeciwzapalne, znoszące obrzęki i opuchnięcia.

13. Związki koloidalne srebra. Ich odczyn?

Koloidy srebra dają halogenki Ag. Ich odczyn zazwyczaj jest obojętny.

14. W jaki sposób rozpuszcza się koloidowe roztwory srebra?

Dodając mocnej zasady. (ale to chyba nie o to chodzi, w końcu to receptura)

Ćwiczenie III

1. Ilu procentowy jest roztwór jodu w jodynie?

3%

2. Jakie zastosowanie ma jodyna?

Antyseptyczne, do stosowania na skórę WOKÓŁ ran

3. W jakim celu stosuje się jodek potasu w jodynie?

Jako solubilizator

4. Stężenie substancji czynnych w spirytusie salicylowym i kamforowym. Zastosowanie

preparatów.

 Spir. Salicylati – 2% - Antyseptycznie na otarcia, łojotoki i trądzik
 Spir. Camphorati – 10% - Rozgrzewająco, na bóle i nerwobóle, antyseptycznie

5. Skład jakościowy, wykonanie i zastosowanie kropli anyżowych

 Skład:

i. Oleum anisi 2,0

ii. Ethanolum 96* - 40,0

iii. Ammonium chloratum – 3,0

iv. Aqua purificata – 55,0

 Wykonanie

i. Zlewka I – olejek + etanol

ii. Zlewka II – woda + NH

4

Cl

iii. Połączyć zawartość obu w butelce

iv. Dodać Talcum – 2,0 na 100,0 preparatu

v. Wytrząsać

vi. Przesączyć do czystej butelki. Nie dolewać wody.

 Zastosowanie

i. Wewnętrznie. Działa wykrztuśnie i antyseptycznie.

6. W jakim celu dodaje się talk w trakcie wykonywania kropli anyżowych?

Celem usunięcia nierozpuszonego olejku anyżowego.

7. Jakie jest stężenie etanolu w spirytusie rezorcynowym i jakie jest zastosowanie tego

preparatu?

70%. Preparat jest stosowany w łuszczycach i łojotokach, jako środek bakterio- i
grzybobójczy, ściągający i przeciwłojotokowy

8. Jaka jest kolejność dodawania składników w receptach 24 i 25?

 24 – Ethanolum 96*  Acidum Salicylicum  Resorcinum  Aqua 

Capsici Tct.

 25 – Ethanolum 96*  Chloramphenicolum  Acidum salicylicum 

Resorcinum Aqua  Arnicae Tct.



9. Zastosowanie roztworów fioletu krystalicznego?

Do płukania jamy ustnej i na skórę jako środek antyseptyczny

Ćwiczenie IV

1. Skład jakościowy, ilościowy i zastosowanie preparatu aftin.

 Skład:

 Natrium tetraboricum – 20,0
 Glycerolum 86% - 80, 0

 Zastosowanie:

 Odkażająco na błony śluzowe jamy ustnej, głównie w pleśniawkach

2. Jakie jest pH aftinu i dlaczego?
3. Skład, wykonani i zastosowanie Acidi salicylici oleosae

 Skład:

 Acidum salicylicum
 Oleum Rapae {80 cz. : 1cz. Acidum salicylicum}
 Oleum Ricini [tylko, jeśli nie można rozpuścić w O. rapae] {40:1}

 Wykonanie

 W parownicy odważyć Oleum Ricini i dodać Acidum salicylicum
 Podgrzać na łaźni mieszając
 Przenieść do butelki
 Do pozostałości w parownicy odważyć Oleum Rapae
 Podgrzać na łaźni
 Przenieść do tej samej butelki

 Zastosowanie:

 Przeciwbakteryjnie [w tych stężeniach, w jakich występuje]

4. Jaka jest rozpuszczalność Acidum salicylicum w Oleum Rapae, a jaka w Oleum

Ricini?

Oleum Rapae – 1:80; Oleum Ricini – 1:40

5. Skład, wykonanie i zastosowanie olejku kamforowego

 Skład:

 Camphora
 Oleum Rapae

 Wykonanie

 Odważyć w butelce Oleum Rapae i podgrzać
 Dodać Camphori

 Zastosowanie

 Rozgrzewające w bólach mięśni, nerwobólach

6. Kolejność dodawania składników w receptach 30, 31, 32

30 - Acidum salicylicum  Acidum lacticum  Collodium
31, 32 – Collodium elasticum  Acidum salicylicum  Acidum lacticum

7. Różnica między Collodium a Collodium elasticum

Collodium elasticum zawiera dodatek Oleum Ricini w ilości 3,0 na 100,0

8. Do jakich roztworów należy użyć większych butelek i dlaczego?

Do preparatów zawierających Collodium – Collodium zawiera eter etylowy, który
zwiększa objętość zajmowaną przez ciecz [CHYBA!]

Ćwiczenie V

1. Sposoby wykonania wód aromatycznych

 Destylacja surowca z parą wodną
 Rozpuszczenie olejku eterycznego w wodzie
 Roztarcie olejku eterycznego z talkiem i wytrząsanie w butelce z wodą.

Następnie przesączenie

 Rozpuszczenie olejku eterycznego za pomocą solubilizatorów

2. W której farmakopei można znaleźć monografie wód aromatycznych?

FP III, tom II

3. Dlaczego do przygotowania wód aromatycznych używa się świeżo przegotowanej,

ciepłej wody?

Jest pozbawiona O

2

reagującego z olejkami i do pewnego stopnia wyjałowiona.

4. Cel zastosowania i ilość talku w technologii wód aromatycznych

Talcum stosuje się w ilości 10 cz. na 1 cz. olejku, celem zwiększenia rozpuszczalności
olejku przez zwiększenie powierzchni kontaktu olejku z wodą.

5. Czynniki wpływające na szybkość ekstrakcji substancji czynnych z surowców

roślinnych

 Surowiec – jego rodzaj [struktura, przepuszczalność ścian komórkowych,

specyficzne właściwości] oraz stopień rozdrobnienia

 Rozpuszczalnik – lepkość, polarność, pH, obecne solubilizatory
 Warunki – metoda, temperatura, czas, ciśnienie, mieszanie etc.

6. Jakie surowce przed ekstrakcją należy sproszkować?

Cholera wie. Korzeń kozłka na pewno. Ale nie na wykładach ni na zajęciach nie było.

7. Jakimi metodami sporządza się nalewki z surowców słabo i silnie działających?

 Słabo działające : 1 cz. surowca : 5 cz. rozpuszczalnika. 7 dniowa maceracja
 Silnie działające: 1:10; 24h perkolacja, niekiedy maceracja

8. Co to jest perkolacja?

Ciągła metoda ekstrakcji, polegająca na stałym doprowadzaniu świeżego
rozpuszczalnika do surowca i stopniowego wypierania bardziej stężonego płynu
wyciągowego. Metoda ta prowadzi do całkowitej ekstrakcji substancji czynnych z
surowca. Nie jest określona ilość rozpuszczalnika na 1cz. surowca.

9. Modyfikacje maceracji i perkolacji.

 Maceracje:

 Z mieszaniem
 Ultradźwiękowa
 Wirowa
 Dygestia
 Wielokrotna
 Stopniowa
 W podwyższonym ciśnieniu i temperaturze

 Perkolacje:

 Właściwa
 Reperkolacja

 Diakolacja
 Wytrawianie w baterii perkolatorów
 Wytrawianie w aparacie Soxhleta
 Ekstrakacja gazami w stanie nadkrytycznym

10. Rodzaje wyciągów

 Płynne [Extracta fluida] – substancje czynne w stosunku do surowca 1:1
 Gęste [Extracta spissa] – gęste, lepkie, maziste, mogą zawierać do 30% wody
 Sucha [Extracta siccum] – sypkie proszki, zawierające do 5% wody
 Rzadkie – zawierają do 60%. Nie są preparatami farmakopealnymi

11. Ogólne zasady sporządzania nalewek i wyciągów

 Rozdrobnienie i przesianie surowca
 Odważenie surowca i przygotowanie rozpuszczalnika
 Zwilżenie surowca ok. 30 cz. rozpuszczalnika i pozostawienie na 2-3h
 Załadowanie perkolatora
 Zalanie rozpuszczalnikiem i pozostawienie na 24h
 Perkolacja właściwa

 Zebranie perkolatu i oznaczenie substancji aktywnych [nalewki]
 Zebranie głowy perkolatu (ok. 85cz.), następnie perkolacja do wyczerpania

surowaca, zagęszczenie frakcji II do 15 cz. i połączenie obu, oznaczenie
zawartości substancji czynnych [wyciągi]



12. Jakie surowce ekstrahuje się etanolem >70* a jakie <70*

 Etanol >70*

 Fructus Capsici
 Menthae folium

 Etanol <70*

 Saponariae radix
 Papaveris lachryma
 Crataegi fructus

13. Skład jakościowy kropli żołądkowych, nasercowych i nalewki gorzkiej

 Guttae stomachicae

 Valerianae tct 25,0
 Manthae piperitae tct 25,0
 Amarae tct 25,0
 Hyperici intracti 25,0

 Guttae cardiacae

 Convallariae tct titrata 50,0
 Crataegi tct 25,0
 Valerianae tct 25,0

 Tct Amara [ekstrakacja Ethanolum 70*]

 Genthianae radix 60,0
 Menyanthidis folium 60,0
 Aurantii amari pericarpium 50,0

Ćwiczenie VI

1. Które surowce roślinne powinny mieć największy, a które najmniejszy stopień

rozdrobnienia?

 Najmniej: kwiaty, liście, zioła [5,6mm]
 Średnio: korzenie, kory [3,16mm]
 Najbardziej: owoce, nasiona, surowce o zwartej budowie [1,6mm]

2. Z jakich surowców sporządza się maceracje a z jakich napary?

 Napary: Rozdrobnione surowce zawierające substancje czynne rozkładane

przez enzymy, np. glikozydy nasercowe. Głównie z liści Digitalis purpurea,
Digitalis lanata, Adonis vernalis.

 Maceracje: Grubo rozdrobniony surowiec lub całe nasiona. W praktyce

głównie z korzenia prawoślazu i nasion lnu.

3. Ogólne zasady sporządzania odwarów, naparów i maceracji

 Rozdrobnienie i przesianie surowca
 Przeniesienie surowca do infuzorki i zalanie wodą o odpowiedniej

temperaturze

 Pokojowa – odwary i maceraty
 Wrząca – napary

 Ogrzewanie na łaźni wodnej [napary, odwary]
 Pozostawienie bez ogrzewania [napary, maceraty]
 Przecedzenie do butelki
 Uzupełnienie wodą do odpowiedniej masy

4. Środki konserwujące do odwarów?

0,15% mieszanina hydroksybenzoesanu metylu i propylu (1:10)

5. Trwałość wodnych wyciągów z surowców roślinnych?

7 dni w temperaturze < 15*C

6. Dlaczego w trakcie ekstrakcji niektórych surowców zakwasza się albo alkalizuje

rozpuszczalnik?

Ponieważ substancje czynne lepiej przechodzą do rozpuszczalnika w formie soli.
Surowce zawierające alkaloidy wytrawia się zakwaszonym rozpuszczalnikiem, a
saponiny kwaśne – zalkalizowanym. Po uzyskaniu odwaru rozpuszczalnik się
zobojętnia.

7. W jaki sposób można wykonać preparat 40 [Decoctum Ipecacuanhae radicis], jeśli nie

dysponuje się korzeniem wymiotnicy?

Przez rozcieńczenie wyciągu suchego (?)

8. Definicja syropu

Stężony roztwór sacharozy lub innych substancji słodzących w wodzie, będący
postacią leku przeznaczoną do użytku wewnętrznego, charakteryzującą się słodkim
smakiem, zwiększoną lepkością i gęstością.

9. Metody sporządzania syropów. Jaka metoda zapewnia największą gęstość?

 Rozpuszczenie cukru w wodzie
 Rozpuszczenie cukru w wyciągu roślinnym (najgęstsze?)

 Zmieszanie syropu z roztworem substancji leczniczej/wyciągiem

roślinnym/zawieszenie substancji leczniczej w syropie

10. Skład, wykonanie, zastosowanie syropu prostego

 Skład:

 Saccharosum 64,0
 Aqua ad 100,0

 Wykonanie:

 Odważenie rozpuszczalnika do zlewki i ogrzanie do temp. bliskiej wrzenia
 Dodanie sacharozy i mieszanie do rozpuszczenia
 Utrzymanie we wrzeniu przez ok. 2min
 Cedzenie przez płótno do wytarowanej butelki i ostudzenie
 Pomiar gęstości i ewentualna korekcja do wymaganej przez FP

 Zastosowanie

 Corrigens

11. Co znaczy Sirupus compositus?

Syrop złożony. Oznacza, że w syropie znajduje się kilka substancji czynnych,
pochodzących z różnych roślin, lub zarówno pochodzenia roślinnego jak i
syntetycznego.

12. Jaką rolę pełni kwas benzoesowy w syropie prawoślazowym?

Konserwantu.

13. Które syropy nie powinny być podawane małym dzieciom i dlaczego?

Tussipect – działanie pobudzające, mocniejszy efekt wykrztuśny
Thiocoli – drażniące działanie na oskrzeliki płuc wymuszające odkrztuszanie

Made by Sir_whatever

2010/2011