Sieci bezprzewodowe:
1. Co to jest częstotliwość fali, długość fali, wzór na wzajemną zależność długości i częstotliwości i prędkości
fali.
•
Częstotliwość – liczba oscylacji fali na sekundę (f), mierzona w hercach (Hz)
•
Długość fali – odległość pomiędzy kolejnymi maksimami i minmami. (Lambda –
λ)
•
wzór:
𝜆*𝑓=𝑐
2. ile wynosi prędkość światła w próżni? (z jednostkami!!!)
•
c ≈ 3 * 10
8
m/s
3. Wymień nazwy zakresów widma elektromagnetycznego (że radiowe, potem mikrofale etc., slajd nr 5)
•
radiowe, mikrofale, podczerwień, światło widzialne, UV, promienie rentgenowskie, promienie gamma
4. Jak przesyłamy informacje za pomocą fal? (Odp. poprzez modulacje - napisać czego!)
•
modulacja fazy, częstotliwości i amplitudy sygnału
5. Na czym polega modulacja częstotliwościowa ze zmianą kanału? (slajd 7)
•
nadajnik przeskakuje pomiędzy częstotliwościami kilkaset razy na sekundę. Utrudnia wykrycie, prawie uniemożliwia
wykrycie transmisji, odporność na wielodrożny zanik sygnału.
6. Na czym polega rozpraszanie widma z wykorzystaniem sekwencji bezpośredniej? (slajd 8)
•
rozproszenie sygnału na szerokie pasmo częstotliwości. Hedy Lamarr
7. Wymień 3 zalety fal radiowych
•
łatwe do wygenerowania
•
mają duży zasięg
•
łatwo penetrują budynki
•
wszechkierunkowe (rozchodzą się we wszystkich kierunkach, nie trzeba dokładnie fizycznie ustawiać nadajnika i
odbiornika)
8. Wymień właściwości fal radiowych
•
rozchodzą się raczej prosto
•
odbijają się od przeszkód
•
tłumione przez deszcz
•
tłumione przez silniki i in. urządzenia elektryczne
9. Wymień zalety i wady używania mikrofal jako medium do przesyłania danych.
•
Zalety:
◦
dalekosiężne, mogą być dobrze ogniskowane
•
Wady:
◦
nie przenikają dobrze budynków, mogą się załamywać w dolnych warstwach atmosfery, w okolicach 4 GHz
pochłaniane przez wodę
10. Kto zajmuje się przyznawaniem pasma a) w kontekście międzynarodowym b) w ramach kraju
•
międzynarodowym: ITU-R (WARC) – International Telecommunication Union
•
krajowym: organy państwowe – w Polsce UKE – Urząd Komunikacji Elektronicznej
11. Wymień 3 zasady przydzielania pasma
•
konkurs piękności, aukcje, część fal zarezerwowana dla ISM ( Industrial, Scientific, Medical), nadawać może każdy,
ale małą mocą
12. Transmisja laserowa - zalety i wady (s.14)
•
wady: nadajnik i odbiornik muszą być dobrze ustawione i muszą mieć widok na siebie, temperatura może
powodować zakłócenia
•
zalety: szybkość transmisji
13. Omów zastosowanie fal podczerwonych do transmisji (w czym spotykana, jaki zasięg, jak się zachowuje przy
przeszkodach etc.)
•
małe odległości
•
piloty do TV, sprzęt stereo itd.
•
małe, tanie, łatwe do zbudowania, nie zakłócają się, mała podatność na podsłuch, nie wymagają licencji
•
nie przenikają stałych obiektów
14. Jak działa satelita telekomunikacyjny? Jakie są jego zadania, z jakich elementów się składa (chodzi o
transpondery i co one robią)
•
zawiera kilka transponderów:
◦
każdy nasłuchuje na określonym paśmie widma, wzmacnia odebrany sygnał, nadaje z powrotem na innej
częstotliwości, by uniknąć zakłóceń z tym co odbiera
15. Omów problemy napotykane przy transmisji satelitarnej (okres obiegu satelity i pasy van Allena)
•
czas obiegu Ziemi różni się w zależności od wysokości, na małych orbitach satelity szybko wychodzą poza
widnokrąg
•
na wysokości 35800 km okres obiegu to 24h (stały punkt nad powierzchnią)
•
pasy van Allena – warstwy wysokoenergetycznych cząstek uwięzionych w polu magnetycznym Ziemi – niszczą
satelity
16. Jak się nazywają 3 obszary w których umieszczane są satelity?
•
GEO ( Geostationary Earth Orbit), MEO (Medium Earth Orbit), LEO (Low Earth Orbit)
17. Co to są satelity geostacjonarne? Gdzie są umieszczane? Co to jest tzw. koordynacja satelity?
•
Satelita umieszczony na wysokości 35800 km, sprawia wrażenie nieruchomego na niebie, umieszczane co 2 stopnie
na równiku (aby uniknąć zakłóceń), mogą używać wielu częstotliwości
•
koordynacja satelity – na satelitę działa przyciąganie ziemskie, grawitacja księżyca i przez to traci położenie, które
poprawia za pomocą silników
DNS:
1. Jak historycznie wyglądał system nazw symbolicznych do komunikacji między komputerami? (chodzi o pliki
hosts.txt – omówić)
•
ręcznie przypisane domeny do adresów IP
•
każda zmiana numeru IP powodowała potrzebę zmiany pliku hosts.txt
2. Rozwiń skrót DNS - po angielsku i po polsku
•
DNS – Domain Name System – system nazw domenowych
3. wymień i omów główne założenia systemu DNS
•
decentralizacja danych i zarządzania
•
spójność danych
•
skalowalność systemu
•
odporność i wydajność
4. Omów hierarchiczną strukturę nazw DNS - wymień najważniejsze gałęzie DNS (domenę root i domeny 1-szego
poziomu)
•
domena root – obsługuje domeny pierwszego poziomu, nie rozwiązuje nazw
•
domeny pierwszego poziomu (TLD) – krajowe np. .pl .uk .au i funkcjonalne (rodzajowe)np. .org .biz .info
5. Wymień kilka domen narodowych (5-6)
•
.pl .cc .kr .uk .au .fr .es .us
6. Wymień kilka domen rodzajowych (5-6)
•
.edu .gov .mil .int .com .org .net .biz .name .info .mobi
7. Jaka jest zasada budowania nazw domenowych?
•
Domeny i poddomeny oddzielone kropkami, przynajmniej 3 znaki, wielkość liter nie ma znaczenia,
8. Jakie organizacje określają zasady funkcjonowania nazw domenowych? a) na świecie b) w poszczególnych
krajach c) w Polsce
•
na świecie: ICANN (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) oraz IANA (Internet Assigned Numbers
Authority)
•
w poszczególnych krajach: rządy
•
w Polsce: NASK – Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa
9. co to jest poddomena (subdomain)? Kto niż zarządza i ustala nowe poddomeny?
•
Poddomena – adres internetowy, który przynależy do domeny wyższego poziomu
•
poddomenami zarządza właściciel domeny wyższego poziomu
10. Omów budowę tzw. rekordu zasobów (po co i mniej więcej co ma w środku)
•
jeden wpis w serwerze DNS, jest odpowiedzią na zapytanie do serwera
•
Nazwa_domeny czas_zycia klasa typ wartosc
•
(z jaką domeną powiązany jest zasób), (termin ważności), (IN dla internetowych), (typ to, czy wpis jest adresem IP,
czy np. odwołaniem do innego wpisy itd.)
11. Jakie jest zadanie domeny .arpa ?
•
Rozwiązywanie adresów IP na domeny (odwrotny DNS)
12. Jakie wyróżniamy rodzaje serwerów DNS?
•
Root, master, slave, cache, forward, reverse
13. Jakie jest zadanie głównego serwera DNS? (ang. primary DNS), a jak działa serwer wtórny (ang. secondary
DNS)?
•
Główny serwer DNS pobiera dane o swoich wpisach z lokalnego źródła (pliku)
•
Wtórny serwer DNS pobiera dane o wpisach z zewnętrznego źródła (zazwyczaj od serwera głównego)
14. Co robią serwery buforujące DNS (ang. caching DNS)
•
Pobiera dane od serwera głównego i zapisuje dane lokalnie, przy kolejnych zapytaniach do serwera nie trzeba
odpytywać serwerów, bo dane są zapisane na dysku
15. Co to jest rekord wiarygodny ? (taki specjalny rekord zasobów serwera DNS)
NIE JESTEM PEWNY
•
Rekord SOA (Start of Authority) – pozwala zidentyfikować serwer jako najlepsze źródło danych dotyczących danej
domeny. W nim umieszczony jest email opiekuna strefy, wersję bazy danych strefy oraz wartości określające
częstotliwość aktualizacji.
16. Omów ustalanie adresu serwera DNS metodą rekurencyjną.
•
Zmuszanie serwera, aby albo zwrócił poszukiwaną informację albo zwrócił powiadomienie o błędzie
•
Klient odpytuje root serwer o adres IP dla konkretnej domeny, root nie ma takiego wpisu, więc przekierowuje pytanie
do serwera pierwszego poziomu, ten z kolei pyta serwerów niższych rozwiązanie kolejnych poddomen, adres IP
wraca przez root serwer do klienta
Algorytmy routingu:
1. Co to jest routing?
•
Spisany zestaw sposób jak przesłać pakiet z jednej sieci do drugiej
2. Co to jest router?
•
Urządzenie sieciowe pracujące w trzeciej warstwie modelu OSI. Służy do łączenia sieci komputerowych, pełni rolę
węzła komunikacyjnego.
3. Co to jest 'protokół rutowalny'? Podaj przykład.
•
Protokoły wyższych warstw, niezależne od sprzętu, poddawane routingowi. (na pewno???)
4. Co to jest 'protokół rutujący'? Podaj przykład.
•
Protokoły trasujące – służące do wyznaczania tras w sieciach (na pewno???)
5. Wymień podstawowe zadania rutera. (slajd 3)
•
obsługuje ruch w warstwie L3 (sieci)
•
może filtrować pakiety
•
wybiera optymalne trasy
•
routing statyczny lub dynamiczny
6. Rozrysuj ideę działania komunikacji komputer-komputer przechodzącą przez 2 routery
7. Co to jest tablica rutingu?
•
Używana przez routery tablica routingu to lista, która wskazuje przez które, sąsiadujące z routerem węzły sieci,
prowadzi trasa do węzłów oddalonych
8. Jak dokonywane są wpisy w tablicy routingu? (podpowiedź: podział routingu na statyczny i
dynamiczny)
•
wpisy do tablicy mogą być dokonywane ręcznie (przy routingu statycznym) lub przez protokoły routingu (przy
routingu dynamicznym)
9. Kiedy stosowany jest routing statyczny?
•
Przy niedużych sieciach
•
gdy chcemy mieć kontrolę nad trasami
•
gdy chcemy zmniejszyć obciążenie zasobów systemu
10. Kiedy stosowany jest routing dynamiczny?
•
Przy dużych sieciach
•
gdy topologia sieci jest zmienna
•
gdy obciążenie sieci jest zmienne
11. Podaj zalety routingu dynamicznego.
•
Łatwiej go skonfigurować przy dużych sieciach
•
dynamicznie się dostosowuje, gdy jakiś węzeł padnie
•
balansuje obciążenie sieci
12. Co zawiera tablica routingu - narysuj kolumny i omów każdą jednym zdaniem
•
typ protokołu – protokół, za pomocą którego dokonano wpisu do tablicy
•
odniesienie do punktu docelowego/następnego przeskoku – cel trasy
•
metryki routingu – koszt użycia danej trasy (najczęściej wyrażony w ilościach przeskoków)
•
interfejsy wyjściowe – określa jaki interfejs powinien być użyty, aby dostać się do kolejnego routera
13. Co to są ścieżki alternatywne? ile ich może być w tablicy routingu?
•
Gdy dana ścieżka nie jest dostępna router może odpytać sąsiadujące routery o ścieżkę alternatywną i wpisać ją do
swojej tablicy. (czy o to chodzi)??????
14. Co to są Systemy Autonomiczne?
•
Zbiór adresów IP pod wspólną administracyjną kontrolą, w której utrzymany jest spójny schemat trasowania (routing
policy).
15. Jak mogą być tworzone informacje na temat routingu? (slajd 14)
•
protokoły wektora odległości (distance vector) – router przekazuje okresowo do wszystkich swoich sąsiadów kopie
swojej tablicy routingu wraz z metrykami.
•
protokoły stanu łącza (link state) – router przekazuje okresowo do wszystkich routerów (nie tylko sąsiadów)
informację o podsieciach bezpośrednio do niego przyłączonych wraz z ich metrykami
16. Wymień protokoły routingu (nazwy pełne!). Które z nich są otwartymi standardami? (slajd 15)
•
RIP – Routing Information Protocol - otwarty
•
OSPF – Open Shortest Path First - otwarty
•
BGP – Border Gateway Protocol - otwarty
•
IGRP – Interior Gateway Routing Protocol - Cisco
•
EIGRP – Enhanced Interior Routing Protocol – otwarty Cisco
17. Wymień przynamniej 5 metryk routingu (slajd 18)
•
szerokość pasma
•
opóźnienie
•
obciążenie
•
niezawodność
•
liczba przeskoków
•
impulsy zegarowe
•
koszt
18. Protokół RIP1 działa w oparciu o....
•
wektor odległości
•
metryka – liczba przeskoków
19. Protokół RIP2 został poprawiony o 1)... 2) ... (dowolne, byle prawdziwe)
•
obsługę routingu bezklasowego
•
możliwość przenoszenia informacji o masce podsieci
•
możliwość autoryzacji wysyłanych informacji routingowych
•
wysyłanie uaktualnień na adres multicastowy, zamiast na adres broadcastowy
20. Protokół OSPF - rozwiń nazwę, napisz w oparciu o co działa
•
Open Shortest Path First – (Pierwszeństwo ma najkrótsza ścieżka) – zbiera informację o stanie łącza z dostępnych
routerów (wewnątrz AS) i tworzy mapę topologiczną całej sieci. Tworzy drzewo najkrótszych ścieżek dla każdej
ścieżki za pomocą algorytmu Dijkstry.
•
Za pomocą pakietu Hello utrzymywane są „relacje” z sąsiadami. (wysyłany co pewien określony czas)
21. Co ciekawego zawiera tzw. pakiet Hallo protokołu OSPF?
•
Maskę sieci, HelloInterval (co ile czasu leci nowy pakiet Hello), RouterDeadInterval (ilość sekund bez pakietu Hello, po
którym router uznawany jest za martwy) (nie wiem czy o to chodzi)????
22. Protokół EIGRP - rozwiń nazwę i podaj ideę działania.
•
Enhanced Interior Gateway Routing Protocol – operuje na wektorze długości. Trzyma dane w 3 tabelach:
◦
tabeli sąsiadów (np. tych dostępnych bezpośrednio przez interfejsy)
◦
tabelę topologii (zawiera tablice routingu przyłączonych sąsiadów)
◦
własną tablicę routingu
•
wymiana danych pomiędzy routerami zachodzi tylko przy przyłączaniu nowych sąsiadów, później notowane są tylko
zmiany
23. Protokół BGP - rozwiń nazwę i podaj ideę działania
•
Border Gateway Protocol – zewnętrzny protokół trasowania.
•
Jest protokołem wektora ścieżki, pozwala tworzyć niezapętlone ścieżki pomiędzy AS.
•
Działa za pomocą protokołu TCP (port 179)
•
pełna tablica routingu wymieniana jest tylko przy początkowej sesji, później przesyłane tylko zmiany
•
sesje utrzymywane za pomocą wiadomości typu „keepalive”
•
(nie wiem co więcej) ??
TCP i UDP
1. W jakiej warstwie pracuje protokół TCP / UDP?
•
Warstwa 4 (transportowa)
2. Jak nazywamy jednostkę danych przesyłaną za pomoca protokołu TCP / UDP?
•
TCP – segment / UDP - datagram
3. Jak są adresowane jednostki danych protokołu TCP / UDP? (host/port)
•
datagramy mają przypisane nr portów źrodłowych i docelowych, które wskazują na docelowy proces.
•
Połączenie TCP jest definiowane przez parę punktów końcowych (host/port) (bierze udział również warstwa 3)
4. Co to są porty protokołów?
•
Abstrakcyjne punkty docelowe, każda maszyna pracująca na warstwie transportowej je posiada. Są identyfikowane
przez liczby całkowite dodatnie. Korzystają z nich procesy.
5. Kto (co) zarządza dostępem do portów?
•
Mechanizmy określania portów i dostępu do nich zawiera system operacyjny.
6. Wymień i omów 2 sposoby przypisywania portów.
•
Centralny – well-known ports – numery portów przyznawanych centralnie, są przeznaczone dla serwerów
konkretnych usług (0-1023)
•
dynamiczny – nr portów są przyznawane aplikacjom lokalnie na komputerze (dla klientów)
7. Wyjaśnij nazwę TCP.
•
Transmission Control Protocol – Protokół Kontroli Transmisji
8. Wyjasnij nazwę UDP.
•
User Datagram Protocol – Protokół Datagramu Użytkownika / Protokół Pakietów Użytkownika ??
9. Jakie informacje sa potrzebne, by 1-en host mógł się komunikować z 2-gim?
•
Adres IP komputera (warstwa 3)
•
nr portu docelowego ( i źródłowego, żeby wiedzieć gdzie wysłać odp)
10. Wymień 2 cechy protokołu TCP.
•
Zorientowany połączeniowo
•
zapewnia retransmisję danych
•
pozwala na ułożenie danych w odpowiedniej kolejności dzięki numerom sekwencyjnym
•
większy narzut
•
wolniejszy
11. Wymień 2 cechy protokołu UDP.
•
Bezpołączeniowy
•
Nie zapewnia dostarczania danych
•
mały narzut
•
szybki
12. Co to jest multiplexing / demultiplexing UDP?
•
Multiplexing – zbieranie datagramów z różnych aplikacji i przekazywanie ich warstwie 3 do przesłania
•
Demultiplexing – Odbieranie otrzymanych datagramów od warstwy 3 i przekazywanie ich do odpowiednich aplikacji.
(dzięki nr portów)
13. Krótko omów mechanizm tzw. pozytywnego potwierdzenia z retransmisją.
W jakim protokole występuje?
•
Występuje w protokole TCP.
•
Odbiorca po otrzymaniu segmentu TCP wysyła wiadomość do nadawcy, że odebrał segment.
•
Gdy jest brak tej wiadomości następuje retransmisja (segmenty wysyłany jest kolejny raz).
14. Krótko omów mechanizm tzw. okiem przesuwnych(ang. sliding windows)
•
Pozwala na wysłanie wielu pakietów przed otrzymaniem potwierdzenia
•
Pozwala lepiej wykorzystać przepustowość sieci (strumieniowe przesyłanie danych)
•
Okno może mieć zmienną wielkość
15. Omów /narysuj jak nawiązywane jest połaczenie TCP
•
Three-way handshake
•
Host1 Host2
•
----------- SYN x --------->
<--- SYN y / ACK x+1---
---------ACK y+1 -------->
16. Jak okresla się 'pilność danych' w protokole TCP? Jakie znasz wykorzystanie tej możliwości?
•
Można oznaczyć pilność danych przez bit URG (urgent)
•
wskaźnik pilnych danych określa koniec takich danych w segmencie
•
Program odbiorcy powinien przejść do „trybu pilności” i obsłużyć otrzymane pilne dane
•
Przykład użycia: np. gdy trzeba pilnie zamknąć połączenie, gdy chcemy przerwać przesyłanie strumienia
17. Jak obsługiwane są przeciązenia sieci? Co w protokole TCP zapobiega przeciązeniom? Jaki mechanizm?
•
Metoda powolnego startu (Slow Start Algorithm) – do kontrolowania przeciążeń stosowane jest tzw. okno
przeciążeniowe (congestion window). Zwykle jest ono równe oknu odbiorcy. Gubienie segmentu powoduje
zmniejszenie się go o ½ (aż do osiągnięcia rozmiaru 1 segmentu). Dla segmentów pozostałych w oknie zwiększa się
czas, po którym ma nastąpić retransmisja.
•
Metoda wielokrotnego zmniejszania – stosowana przy rozpoczynaniu ruchu w ramach nowego połączenia lub przy
wyjściu ze stanu przeciążenia. Na początku okno przeciążeniowe ma rozmiar 1 segmentu. Rozmiar jest zwiększany
o 1 segment po otrzymaniu potwierdzenia. Gdy rozmiar okna osiąga ½ swojej wartości sprzed przeciążenia to okno
jest zwiększane dopiero wtedy, gdy wszystkie segmenty w oknie zostały potwierdzone.
Usługa WWW
1. Rozwiń nazwę WWW po angielsku i po polsku.
•
World Wide Web – sieć ogólnoświatowa
2. Na jakich protokołach działa usługa WWW?
•
Http, https
3. Rozwiń nazwę HTTP po angielsku. Co to jest?
•
HyperText Transport Protocol (protokół przesyłania dokumentów hipertekstowych) – za pomocą HTTP wysyła się
żądania udostępnienia dokumentów WWW i informacje o kliknięciu odnośnika oraz dane z formularzy.
4. Czym różni sie HTTP 1.0 i 1.1 ? // nie będzie
•
zgłaszanie błędów bez zrywania połączenia TCP
•
używa mniej połączeń TCP
•
potokowość – umożliwia wysyłaniu wielu zapytań w jednym czasie bez oczekiwania na odpowiedź pojedynczego
zapytania
•
5. Co to jest serwer?
•
Sprzęt realizujący usługi, lub
•
program - Serwer WWW przetwarza i odpowiada na żądania HTTP (np. udostępnia strony)
6. Co to jest serwis?
•
Grupa powiązanych ze sobą (w celu powiększenia funkcjonalności) stron internetowych.
•
Zbiór stron na serwerze
7. wyjasnij co to: a) użytkownik końcowy usługi b)klient
•
użytkownika końcowy usługi – end-user – osoba, która używa danego produktu (w przypadku Internetu przegląda
strony internetowe i korzysta z usług sieciowych)
•
klient – program, który łączy się z serwerem i wysyła do niego żądania (np. pobranie kodu strony www)
8. Co się dzieje, gdy serwis postawiony na pojedynczym serwerze jest popularny? W jaki sposób
może to zaszkodzić jego działaniu?
•
Wraz ze wzrostem liczby klientów wydajność (czyli czas obsługi) maleje(czas obsługi rośnie), w związku z czym
maleje zadowolenie użytkowników.
9. Co można zrobić, gdy serwer nie daje rady obsłużyć żądań? Jak poprawić tę sytuację?
(podpowiedź: wymienić sprzęt, dołożyć serwerów etc.)
•
dołożyć kolejny serwer, wymienić sprzęt na mocniejszy, zoptymalizować kod obsługujący BD, zainwestować w
chmurę
10. Jak nazywamy element sieciowy, który dystrybuuje żądania HTTP od użytkownika do poszczególnych
serwerów (jeśli mamy klaster serwerów) - podaj przynajmniej jedną nazwę.
•
Przełącznik webowy, web-switch, Layer 4-7 switch, content-switch
11. Jakie znasz algorytmy działania przełącznika sieciowego pracującego w warstwie 4 (ISO/OSI) (podpowiedź:
takie, co nie zaglądają do środka żądania, czyli nie wiedzą o jaki plik jest żądanie)
•
HOT-POTATO
•
algorytm karuzelowy (round-robin)
•
losowy
•
ważony-karuzelowy (weighted round-robin)
12. Jakie znasz algorytmy działania przełącznika webowego pracującego w warstwie 7 (podpowiedź: wiedzą o
jaki plik jest żądanie)
•
Locality Aware Request Distribution (LARD) - wysyła zapytania o ten sam obiekt do tego samego serwera (o ile
serwer to wytrzymuje)
•
CAP (Client-Aware Policy) – rozdzielane na podstawie wpływu na zasoby systemowe
•
SITEA (Size Interval Task Assignment with Equal Load) – rozdziela na podstawie rozmiaru pliku
•
Service Partitioning – różne serwery dla różnych typów zapytań
•
Client Affinity – wszystkie zapytania od jednego klienta do tego samego serwera
13. Co to treści statyczne? Podaj przykład.
•
Elementy niezmienne na stronie (np. tytuł strony, stopka). Zmiany dokonywane są przez ręczne zmienianie kodu
strony.
14. Co to są treści dynamiczne? Podaj przykład.
•
Elementy strony, które generowane są dynamicznie, w zależności od potrzeb (np. najnowsze wpisy na blogu,
ostatnio sprzedane przedmioty). Generowane są na podstawie interakcji z użytkownikiem.
15. Narysuj schemat komunikacji klienta z serwerem w klastrze serwerów (Trzeba narysować klienta, chmurkę
internetową, przełącznik webowy, serwer WWW i serwer bazodanowy jakiś - wyraźnie rysować proszę!)