1

Finanse-Podstawy

Wyk

ład 1

dr Sławomir Franek

Katedra Finansów

[e-mail]

2

Finanse- definicja

Finanse= zasoby pieniężne (Z), czyli wszędzie tam gdzie

występuje pieniądz mówimy o finansach (statyczne

podejście do pieniądza)

Ale

Finanse= stosunki ekonomiczne polegające na

gromadzeniu, podziale i wydatkowaniu zasobów

pieniężnych (podejście dynamiczne)
Pieniądz to także ewidencyjna miara procesów

gospodarczych (finanse a rachunkowość)

Finanseó finire, finatio (orzeczenie sądowe kończące

sprawę, którego treścią była należność pieniężna –

„financia pecuniara”)

3

Gdzie obserwujemy zjawiska finansowe?
a) strumienie ekwiwalentne – powi

ązanie świadczenia

pieni

ężnego jednej strony transakcji ze świadczeniem

wzajemnym (praca, towar, us

ługa)

wydatek pieni

ężny ó przychód pieniężny

O ekwiwalentno

ści decyduje mechanizm rynkowy

b) Strumienie transferowe – jednostronny charakter

świadczenia pieniężnego ó brak świadczenia
wzajemnego

Charakter uznaniowy lub prawny
c) Strumienie kredytowe – kreacja pieni

ądza oznacza jego

tworzenie bez pozbawiania mo

żliwości innych podmiotów

do dysponowania nim

4

13 658,6

8 990,6

3. Pozosta

łe składniki M3

2 549,0

6 386,9

2.6. Fundusze ubezpiecze

ń społecznych

23 174,9

21 595,2

2.5. Instytucje samorz

ądowe

15 532,1

14 868,4

2.4. Instytucje niekomercyjne dzia

łające na rzecz gospodarstw domowych

175 820,2

181 259,9

2.3. Przedsi

ębiorstwa

40 504,4

36 646,1

2.2. Niemonetarne instytucje finansowe

445 101,2

421 194,4

2.1. Gospodarstwa domowe

702 681,9

681 950,9

2. Depozyty i inne zobowi

ązania

97 174,0

92 707,0

1. Pieni

ądz gotówkowy w obiegu (poza kasami banków)

813 514,5

783 648,5

A. PODA

Ż PIENIĄDZA (M3)

w mln z

ł

w mln z

ł

31.08.2011 (3)

31.12.2010

WYSZCZEGÓLNIENIE

Stan na

Stan na

5

Ujęcie tradycyjne – powiązanie sfery pieniężnej

gospodarki ze sferą realną, czyli zjawiska finansowe

powstają w związku z wytwarzaniem dóbr i usług

zaspokajających potrzeby ludzkie
Autonomiczna sfera finansów – transakcje, w których

występuje pieniądz następują w oderwaniu od sfery

realnej; pieniądz traktowany w wymiarze abstrakcyjnym

(symbolicznym)

6

7

Laureaci Nagrody Nobla za badania
dotycz

ące finansów

Milton Friedman (1967)- twórca monetaryzmu
James Tobin (1981)- za analiz

ę rynków finansowych i ich relacji z

decyzjami o kupnie, zatrudnieniu, produkcji i cenach

Franco Modigliani (1985) - za pionierskie analizy oszcz

ędności i

rynków finansowych

James Buchanan (1986) – teoria wyboru publicznego
Harry Markowitz, Merton Miller, William Sharpe (1987)- teoria

portfela inwestycyjnego, teoria dywidend

Robert Merton, Myron Scholes (1997)- wycena pochodnych

instrumentów finansowych

Robert Mundell (1999)-teoria optymalnych obszarów walutowych
George Akerman, Michael Spence, Joseph Stiglitz (2001)- teoria

asymetrii informacji

Edmund Phelps (2006) – za badania nad zwi

ązkiem inflacji z

bezrobociem

8

Pieni

ądz to nie wszystko (w

finansach te

ż…)

Instrument finansowy – zobowi

ązanie finansowe

(roszczenie ) dotycz

ące majątku jednych

podmiotów w stosunku do drugich

Dwoisto

ść instrumentów finansowych

Wspó

łczesne instrumenty to obietnice

(obiecujemy,

że wypożyczone /zainwestowane

środki pieniężne zostaną zwrócone wraz z
innymi p

łatnościami (odsetki,dywidenda) w

dalszym okresie

Zaufanie do emitenta odzwierciedlone w warto

ści

instrumentu finansowego

9

10

Płynność, ryzyko, rentowność
instrumentów finansowych

n

Gotówka

n

Pieni

ądz bezgotówkowy (depozytowo-kredytowy)

n

Papiery warto

ściowe (akcje, obligacje….)

n

Waluty/dewizy

n

Złoto (?)

11

12

13

Przeczyta

ć:

System finansowy w Polsce, red. B.

Pietrzak, Z. Pola

ński, B. Woźniak, rozdz.

1.1-1.3

Rozwój systemu finansowego w Polsce w

latach 2002-2003, strony 12-18

www.nbp.pl

– dzia

ł: System finansowy