SCENARIUSZ LEKCJI GEOGRAFII W KLASIE I GIMNAZJUM
TEMAT LEKCJI-OŚWIETLENIE ZIEMI W PIERWSZYCH DNIACH
ASTRONOMICZNYCH PÓR ROKU

CEL OGÓLNY

-

UŚWIADOMIENIE UCZNIOM, ŻE MIMO IŻ SŁOŃCE

WYSYŁA ZAWSZE TAKĄ SAMĄ ILOŚĆ ENERGII RÓŻNE CZĘŚCI
NASZEJ PLANETY SĄ OGRZEWANE W RÓŻNY SPOSÓB

.

CELE SZCZEGÓŁOWE:

UCZEŃ WIE:

-że Ziemia wykonuje dwa ruchy
-na czym polegają te ruchy
-jakie są następstwa obydwu ruchów
-ile trwają obydwa ruchy
-kiedy rozpoczynają się poszczególne pory roku na półkuli północnej i południowej
-jak zmienia się długość dnia i nocy w poszczególnych porach roku.

UCZEŃ POTRAFI:

-

dokonywać analizy oświetlenia Ziemi w pierwszych dniach kalendarzowych pór roku na

podstawie rysunku przedstawiającego oświetlenie Ziemi w tym dniu

UCZEŃ ROZUMIE:

-

dlaczego występują różnice w długości dnia i nocy w poszczególnych porach roku.

FORMY PRACY:
--praca grupowa
--praca zbiorowa
--praca indywidualna

METODY:
--praca w grupach
--metoda operatywna

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
--karty pracy
--tabela narysowana na tablicy
--lista pytań do gry dydaktycznej

TOK LEKCJI:

1.CZĘŚĆ WSTĘPNA

A.NAUCZYCIELKA DZIELI UCZNIÓW NA CZTERY GRUPY
B.W KLASIE ZNAJDUJĄ SIĘ CZTERY STANOWISKA. NA KAŻDYM
STANOWISKU ZNAJDUJE SIĘ KARTKA Z NUMEREM GRUPY I
NAZWISKAMI UCZNIÓW, KTÓRZY DO TEJ GRUPY NALEŻĄ
C.UCZNIOWIE WYBIERAJĄ LIDERA.
D.PRACA ZBIOROWA
UCZNIOWIE WYPEŁNIAJĄ KRZYŻÓWKĘ I ODCZYTUJĄ HASŁO--------
ZIEMIA

1.

Z

I

M

A

2.

P

O

Ł

U

D

N

I

K

I

3.

M

E

R

K

U

R

Y

4.

M

I

E

J

S

C

O

W

Y

5.

R

Ó

W

N

O

L

E

Ź

N

I

K

I

6.

D

O

B

A

1.PORA ROKU ROZPOCZYNAJĄCA SIĘ NA
PÓŁKULI PÓŁNOCNEJ 22 XII
2.LINIE NA GLOBUSIE ŁĄCZĄCE BIEGUN PÓŁNOCNY I
POŁUDNIOWY.
3.PLANETA ZNAJDUJĄCA SIĘ NAJBLIŻEJ SŁOŃCA
4.CZAS ODNOSZĄCY SIĘ DO MOMENTU GÓROWANIA SŁOŃCA NA
DANYM POŁUDNIKU
5.LINIE NA GLOBUSIE TWORZĄCE OKRĘGI
6.CZAS JEDNEGO PEŁNEGO OBROTU ZIEMI DOOKOŁA WŁASNEJ OSI

C. PRACA GRUPOWA-QUIZ

-.PO ODCZYTANIU HASŁA NAUCZYCIELKA WYJAŚNIA ZASADY QUIZU
.KAŻDA GRUPA OTRZYMUJE 30 PUNKTÓW KREDYTU.
.LIDER GRUPY PODAJE NUMER PYTANIA(1-12)

.NAUCZYCIELKA CZYTA TREŚĆ PYTANIA.
.PYTANIA DOTYCZĄ WCZEŚNIEJ ROZSZYFROWANEGO HASŁA I STANOWIĄ
KRÓTKIE POWTÓRZENIE KILKU OSTATNICH LEKCJI.
.CZŁONKOWIE GRUPY CHWILĘ KONSULTUJĄ SIĘ ZE SOBĄ PO CZYM LIDER
GRUPY UDZIELA ODPOWIEDZI.
.JEŚLI ODPOWIEDŹ JEST PRAWIDŁOWA GRUPA OTRZYMUJE 10 PUNKTÓW
.JEŚLI ODPOWIEDŹ JEST NIEPRAWIDŁOWA UCZNIOWIE TRACĄ 10 PUNKTÓW,
A NASTĘPNA GRUPA MA SZANSĘ ZDOBYCIA DODATKOWYCH PUNKTÓW.
.WYGRYWA TA GRUPA, KTÓRA ZDOBYŁA NAJWIĘCEJ PUNKTÓW.
.NAUCZYCIELKA ZWYCIĘZCÓW NAGRADZA OCENAMI BARDZO DOBRYMI

.

PYTANIA

1.CZYM JEST ZIEMIA?
2JAKIE RUCHY WYKONUJE ZIEMIA?
3.NA CZYM POLEGA RUCH OBROTOWY ZIEMI?
4.ILE TRWA JEDEN PEŁEN OBRÓT ZIEMI WOKÓŁ OSI?
5.JAKIE SĄ NASTĘPSTWA RUCHU WIROWEGO ZIEMI?
6.NA CZYM POLEGA RUCH OBIEGOWY?
7.ILE TRWA JEDEN PEŁEN OBIEG ZIEMI WOKÓŁ SŁOŃCA?
8.CO TO JEST ROK PRZESTĘPNY?
9.JAKIE SĄ NASTĘPSTWA RUCHU OBIEGOWEGO ZIEMI?
10.KTÓRE PLANETY SĄSIADUJĄ Z ZIEMIĄ?
11.JAK NAZYWA SIĘ CIAŁO NIEBIESKIE KRĄŻĄCE WOKÓŁ ZIEMI?
12.PODAJ DŁUGOŚĆ OBWODU ZIEMI.

2.CZĘŚĆ GŁÓWNA

A)NAUCZYCIELKA ROZDAJE KAŻDEJ GRUPIE KARTY PRACY

(ĆWICZENIA ZAMIESZCZONE W KARTACH PRACY ZNAJDUJĄ SIĘ W ZESZYCIE ĆWICZEŃ DLA
KLASY I WYDAWNICTWA EDUKACYJNEGO WIKING)

B)UCZNIOWIE UZUPEŁNIAJĄ KARTY PRACY ANALIZUJĄC
ZAMIESZCZONE NA NICH RYSUNKI

GRUPA I
ANALIZA OŚWIETLENIA ZIEMI W DNIU RÓWNONOCY WIOSENNEJ.
GRUPAII
ANALIZA OŚWIETLENIA ZIEMI W DNIU PRZESILENIA LETNIEGO
GRUPA III
ANALIZA OŚWIETLWNIA ZIEMI W DNIU RÓWNONOCY JESIENNEJ.
GRUPA IV
ANALIZA OŚWIETLENIA ZIEMI W DNIU PRZESILENIA ZIMOWEGO

GRUPA I

1.ODCZYTAJ WYSOKOŚĆ SŁOŃCA NA RÓWNIKU----------------------------
2.ODCZYTAJ WYSOKOŚĆ SŁOŃCA NA BIEGUNACH ZIEMI----------------
3.CZY PÓŁKULA PÓŁNOCNA I PÓŁKULA POŁUDNIOWA SĄ TAK
SAMO OŚWIETLONE?-------------------------------------------------------------------
4.PODAJ, JAKA ASTRONOMICZNA PORA ROKU ZNAJDUJE SIĘ NA:
A)PÓŁKULI PÓŁNOCNEJ-------------------------------------------------------------
B)PÓŁKULI POŁUDNIOWEJ-----------------------------------------------------------
5.ILE GODZIN TRWA DZIEŃ I NOC W DNIU 21 MARCA?---------------------
6.JAK NAZYWA SIĘ DZIEŃ 21 MARCA?-------------------------------------------

GRUPA II

1.ODCZYTAJ WYSOKOŚĆ SŁOŃCA NA ZWROTNIKU RAKA---------------
2.ODCZYTAJ WYSOKOŚĆ SŁOŃCA NA BIEGUNIE PÓŁNOCNYM---------
3.NA PÓŁKULI: PÓŁNOCNEJ CZY POŁUDNIOWEJ, WYSOKOŚCI
SŁOŃCA SĄ WIĘKSZE?-----------------------------------------------------------------
4.JAKA ASTRONOMICZNA PORA ROKU ROZPOCZYNA SIĘ NA
PÓŁKULI:
A)PÓŁNOCNEJ----------------------------------------------------------------------------
B)POŁUDNIOWEJ-------------------------------------------------------------------------
5.CZY DLA OBSERWATORA ZNAJDUJĄCEGO SIĘ NA BIEGUNIE
PÓŁNOCNYM SŁOŃCE BĘDZIE ZACHODZIŁO?--------------------------------
6.KTÓRA PÓŁKULA JEST BARDZIEJ OŚWIETLONA:PÓŁNOCNA , CZY
POŁUDNIOWA?---------------------------------------------------------------------------

GRUPA III

1.ODCZYTAJ WYSOKOŚĆ SŁOŃCA NA RÓWNIKU----------------
2.ODCZYTAJ WYSOKOŚĆ SŁOŃCA NA BIEGUNACH ZIEMI
--------------------------------------
3.ILE GODZIN TRWA DZIEŃ I NOC W DNIU 23 WRZEŚNIA NA
CAŁEJ ZIEMI?--------------------
4.JAK NAZYWAMY TEN DZIEŃ?----------------------------------------
5.JAKA ASTRONOMICZNA PORA ROKU ROZPOCZYNA SIĘ
NA PÓŁKULI:
A)PÓŁNOCNEJ?---------------------------------------------------------------
B)POŁUDNIOWEJ?-----------------------------------------------------------

GRUPA IV

1.PODAJ WYSOKOŚĆ SŁOŃCA NA ZWROTNIKU KOZIOROŻCA-----------
2.PODAJ WYSOKOŚĆ SŁOŃCA NA BIEGUNIE POŁUDNIOWYM-----------
3.NA KTÓREJ PÓŁKULI PÓŁNOCNEJ, CZY POŁUDNIOWEJ
WYSOKOŚCI SŁOŃCA SĄ WIĘKSZE?-----------------------------
4.JAKA ASTRONOMICZNA PORA ROKU
ROZPOCZYNA SIĘ W DNIU 22 XII NA:
A)PÓŁKULI PÓŁNOCNEJ ?---------------------------------------------
B)PÓŁKULI POŁUDNIOWEJ?-------------------------------------------
5.CZY DLA OBSERWATORA STOJĄCEGO NA BIEGUNIE
POŁUDNIOWYM SŁOŃCE BĘDZIE ZACHODZIŁO?--------------
6.ILE GODZIN TRWA DZIEŃ NA RÓWNIKU?----------------------
7.KTÓRA PÓŁKULA JEST BARDZIEJ OŚWIETLONA PÓŁNOCNA, CZY
POŁUDNIOWA?-----------------------------------
8.NA KTÓREJ PÓŁKULI DZIEŃ BĘDZIE DŁUŻSZY OD NOCY?-------------
------------------------------------------------------------------------------------------------

3.CZĘŚĆ KOŃCOWA
A) PO UZUPEŁNIENIU KART PRACY LIDER KAŻDEJ GRUPY

PODCHODZI DO TABLICY I UZUPEŁNIA ODPOWIEDNIE CZĘŚCI
TABELI.

PORY
ROKU

POCZĄTEK
PORY ROKU
NA PÓŁKULI
PÓŁNOCNEJ

POCZĄTEK
PORY ROKU
NA PÓŁKULI
POŁUDNIOWEJ

GÓROWANIE
SŁOŃCA

DŁUGOŚĆ
DNIA I NOCY

OŚWIETLENIE
PÓŁKULI
PÓŁNOCNEJ I
POŁUDNIOWEJ

WIOSNA

21III

23IX

RÓWNIK

TAKA SAMA
12h/12h

W JEDNAKOWYM
STOPNIU

JESIEŃ

23IX

21III

RÓWNIK

TAKA SAMA
12h/12h

W JEDNAKOWYM
STOPNIU

LATO

22VI

22XII

ZW. RAKA

DZIEŃ
NAJDŁUŻSY,
NOC KRÓTKA

BARDZIEJ
OŚWIETLONA
PÓŁ. PÓŁNOCNA,
MNIEJ
PÓŁ.POŁUDNIOWA

ZIMA

22XII

22VI

ZW.
KOZIOROŻCA

NOC
NAJDŁUŻSZA,
DZIEŃ KRÓTKI

BARDZIEJ
OŚWIETLONA
PÓŁKULA
POŁUDNIOWA,
MNIEJ PÓŁNOCNA

B)ZADANIE PRACY DOMOWEJ
ĆWICZENIE 15 STR. 28-30 (ZESZYT ĆWICZEŃ DLA PIERWSZEJ KLASY
GIMNAZJUM- E. DUDEK, J. WÓJCIK. WYDAWNICTWO EDUKACYJNE
WIKING)

OPRACOWAŁA:
Mgr Małgorzata Pieszak
Gimnazjum im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Piotrkowie Kuj.