8 |

ENERGIA elektryczna

grudzieñ 2009

RYNEK I REGULACJE

W

marcu 2009 r. instytucje Unii
Europejskiej osiągnęły kom-
promis w sprawie propozy-

cji trzeciego pakietu energetycznego.

Zakłada on:



dalszą liberalizację wspólnego,
europejskiego rynku energii



większą niezależność
oraz koordynację działań lokalnych
operatorów systemów przesyłowych



większą niezależność
oraz koordynację działań
regulatorów rynku



zwiększenie efektywności
energetycznej

Jedną z poruszanych kwestii jest obo-

wiązek zainstalowania 80 proc. tzw. inteli-
gentnych systemów pomiaru przed 2020 r.
Jednoznaczny obowiązek kończy długie
dyskusje na temat interpretacji zapisów
tzw. dyrektywy efektywnościowej (dyrek-
tywa 2006/32/WE Parlamentu Europej-
skiego i Rady z 5 kwietnia 2006 r.
w sprawie efektywności końcowego wy-
korzystania energii i usług energetycz-
nych). Już z jej zapisów duża część eks-
pertów wyciągała wniosek o konieczno-
ści instalacji tzw. inteligentnych liczników
(w szczególności na podstawie zapisów

artykułu 13. wyżej wspomnianej dyrekty-
wy, traktującego o pomiarach przy pomo-
cy liczników oraz przejrzystości informacji
w rachunkach zużycia energii).

Urząd Regulacji Energetyki (URE) jest

zdeterminowany, by dołożyć wszelkich
starań, żeby ten obowiązek został termi-
nowo spełniony przez polskie spółki. Z ofi-
cjalnych wystąpień przedstawicieli URE
wynika, że zamierzają oni pełnić zasadni-
czą rolę w procesie zmian, korygując pol-
skie ustawodawstwo, wprowadzając no-
we standardy w tym zakresie, a ostatecz-
nie nadzorując oraz koordynując proces
implementacji. Jeszcze w tym roku ocze-
kiwany jest tzw. Regulatory Position Paper
w zakresie inteligentnej sieci (smart grid).

Należy przyjąć, że idea smart grid zre-

wolucjonizuje rynek energetyczny bez
względu na fakt, jak wielu ma dzisiaj
przeciwników. Zmieni ona ponadto cał-
kowicie strukturę łańcucha wartości sek-
tora elektroenergetycznego. Nie ma już
możliwości odwrotu – prócz ciał ustawo-
dawczych, regulatorzy większości ryn-
ków nałożyli lub planują nałożyć na spół-
ki energetyczne odpowiednie obowiązki.

Stopień skomplikowania wprowadzenia

idei inteligentnej sieci w życie przekracza

jednak wielokrotnie wszelkie inne dotych-
czasowe zmiany. A tych na rynku energe-
tycznym nie brakowało – od jego liberaliza-
cji, likwidacji kontraktów długotermino-
wych, wydzielenia operatorów systemów
przesyłowych i dystrybucyjnych, po kon-
solidację i integrację.

Wdrożenie wymogów niesie ze sobą

ogromne koszty (bieżące analizy przodu-
jących instytucji szacują, że globalna war-
tość wydatków w zakresie inteligentnej
sieci będzie się istotnie zwiększać i obec-
na kwota ok. 20 miliardów dolarów rocz-
nie przekroczy 100 miliardów dolarów
rocznie jeszcze przed 2030 r.).

Od wdrożenia idei inteligentnej sieci

w życie oczekuje się jednak wielu ko-
rzyści. Ogólnie można je pogrupować
w czterech kategoriach:



zwiększenie
efektywności energetycznej

(Mniej strat energii w sieciach prze-
syłowych i dystrybucyjnych. Ozna-
cza to, że na dostarczenie tej samej
ilości energii wtórnej potrzebna bę-
dzie mniejsza ilość nieodnawialnej
energii pierwotnej, np. węgla.)



zwiększenie
efektywności ekonomicznej

Trzeci pakiet energetyczny

Inteligentne sieci

Idea inteligentnej sieci zmieni łańcuch wartości.

grudzieñ 2009

ENERGIA elektryczna

| 9

RYNEK I REGULACJE

(Ta sama ilość energii może zostać do-
starczona po niższych kosztach, ale jed-
nocześnie może przynieść spółce więk-
sze przychody – z uwagi na możliwość
wprowadzenia nowoczesnych sposo-
bów rozliczeń z odbiorcami – taryf.)



zwiększenie efektywności procesowej

(Większość czynności będzie można
wykonywać automatycznie. Pracowni-
cy będą mogli bardziej synchronizo-
wać swoją pracę. Rozbija się tzw. silo-
sy – pracownicy z różnych departa-
mentów muszą pracować wspólnie.)



zwiększenie satysfakcji klientów

(Możliwość wcześniejszego wykry-

cia awarii, wcześniejszego jej usunięcia,
a ostatecznie zmniejszenia częstotliwo-
ści ich występowania – większa wiedza
o klientach oraz większa możliwość zro-
zumienia ich oczekiwań oraz zapropo-
nowania im specyficznej usługi).

Inteligentna sieć będzie miała wpływ

nie tylko na rynek energetyczny. Już
dziś powstaje sporo nowoczesnych
produktów „okołoenergetycznych” (np.
pozwalających minimalizować koszty
zużycia energii przez odbiorców koń-
cowych, poprzez odpowiednie progra-
mowanie urządzeń). Wiele spółek do-
tychczas nieobecnych w sektorze bę-
dzie stopniowo konkurować ze spółka-
mi energetycznymi (dostawcy techno-
logii inteligentnych liczników pracują
w różnych sektorach – od technolo-
gicznego, poprzez telekomunikacyjny,
przemysłowy, dóbr konsumpcyjnych,
medialny, aż po energetyczny).

Wdrażając ideę inteligentnej sieci spół-

ki energetyczne staną przed szeregiem
wyzwań. Największymi z nich będą:



szczegółowe zaplanowanie
i zaprojektowanie
całego przedsięwzięcia



analiza jego wpływu na bieżącą
strategię oraz działalność
operacyjną spółki



wybór technologii
oraz partnera biznesowego,
który dostarczy tę technologię



zasady współpracy
z partnerem biznesowym



zarządzanie procesem transformacji



zarządzanie danymi
będącymi w posiadaniu spółek
energetycznych podczas procesu
transformacji oraz ich docelowa
integracja



dostosowanie się do zmiennych
wymogów regulacyjnych

Dotychczas przeprowadzone przez

polskie spółki pilotaże nie zawsze na-
strajały optymistycznie. Często pomi-
mo poniesienia dużych kosztów inwe-
stycyjnych nie osiągnięto oczekiwa-
nych korzyści. Działo się tak z różnych
powodów, ale przeważnie brakowało li-
dera przedsięwzięcia. Należy jednak
pamiętać, że czym innym jest instalacja
kilkuset liczników, a czym innym kilku

milionów innych inteligentnych urzą-
dzeń. Wdrożenie idei inteligentnej sieci
jest o wiele bardziej skomplikowane
od przeprowadzenia pilotażu projektu,
nie będzie wydarzeniem, a działaniem
ciągłym, które rozpocznie się niedługo i
zmieni raz na zawsze sposób działania
spółek energetycznych.

Jarosław Wajer

Ernst&Young

W ideę inteligentnej sieci będą zaangażowane różne technologie.

Nie ma innej drogi dla energetyki.