Grafika Inżynierska

PODSTAWY KONSTRUKCJI MASZYN

PRZEKŁADNIE Ł

AŃCUCHOWE

Janusz Skrzypacz

Janusz Skrzypacz

SCHEMAT PRZEKŁADNI ŁAŃCUCHOWEJ

PRZEKŁADNIE ŁAŃCUCHOWE -

CHARAKTERYSTYKA

W stosunku do przekładni pasowych, przekładnie łańcuchowe

posiadają następujące zalety i wady:

Zalety



Stałość przełożenia (brak poślizgu).



Przenoszenie dużych mocy.



Brak napięcia wstępnego (mniejsze obciążenie łożysk)



Wady



Konieczność regulacji zwisu (możliwość spadania łańcucha).



Nieprzydatność do pracy przy nagłych nawrotach.



Możliwość nagłego zerwania się łańcucha przy przeciążeniu

(przy utrudnionej obserwacji miejsc osłabionych).



Niezabezpieczenie

innych

mechanizmów

napędzanego

urządzenia od przeciążeń.



Hałaśliwa praca, konieczność smarowania i dość duży koszt.

Grafika Inżynierska

ŁAŃCUCHY NAPĘDOWE

W zależności od przeznaczenia rozróżnia się łańcuchy:



nośne (dźwigowe),



transportowe (podnośnikowe),



napędowe.

ŁAŃCUCHY NAPĘDOWE -

ŁAŃCUCH OGNIWOWY

Do napędów ręcznych wysoko znajdujących się mechanizmów

(np. suwnic o napędzie ręcznym) stosuje się łańcuchy ogniwowe o
ogniwach krótkich. Ogniwa te są zgrzewane z drutu o średnicy 3
do 6 mm, a następnie kalibrowane. Wieniec koła łańcuchowego
ma gniazda o odpowiednim kształcie, co zapewnia właściwe
prowadzenie łańcucha i obrót koła.

ŁAŃCUCHY NAPĘDOWE – ŁAŃCUCHY

DRABINKOWE

Do głównych ich rodzajów zalicza się:



łańcuchy sworzniowe - do 0,5 m/s (a),



tulejkowe - do 15 m/s (b),



rolkowe (o podziałce zwykłej i wydłużonej) (c)



zębate (d).

Grafika Inżynierska

ŁAŃCUCHY DRABINKOWE – ŁAŃCUCHY

TULEJKOWE

ŁAŃCUCHY DRABINKOWE – ŁAŃCUCHY

TULEJKOWE

KOŁA ŁAŃCUCHOWE – ZARYSY ZĘBÓW

η

Grafika Inżynierska

KOŁA ŁAŃCUCHOWE – ZARYSY ZĘBÓW

ŁAŃCUCHY DRABINKOWE – ŁAŃCUCHY

ZĘBATE

REGULACJA ZWISU ŁAŃCUCHA

Regulacja zwisu łańcucha może być przeprowadzana przez:



przesuwanie osi jednego z kół (sposób najlepszy),



stosowanie rolek napinających - podobnie jak przy regulacji

napięcia pasów,



skracanie łańcucha -

wyciąganie się łańcucha wywołane jest głównie

zużyciem przegubów, co powoduje ścieranie się czopów sworzni i otworów w

płytkach oraz w konsekwencji obniża zdolność łańcucha do przenoszenia

obciążeń. Dla przedłużenia żywotności łańcucha usuwa się czasami ogniwa. Ze

względu na bezpieczeństwo użytkowania dopuszcza się usunięcie maksymalnie

dwóch ogniw, czyli skrócenie łańcucha w granicach do 1,5%.

Grafika Inżynierska

OBLICZANIE PRZEKŁADNI ŁAŃCUCHOWYCH

Wybór liczby zębów



liczba zębów w małym kole (

z

1

) nie może być zbyt mała, gdyż

powoduje to pogorszenie warunków pracy przekładni,
nierównomiemość biegu, nadmierne obciążenia dynamiczne,
hałas itd.),

z = 6 do10

- napęd ręczny

z = 8 do 10

- v < 1 m/s

z = 11 do 13

- v < 4 m/s , t < 20 mm

z = 14 do 16

- v < 7 m/s , spokojna praca



liczba zębów w dużym kole (

z

2

) nie może być zbyt duża,

ponieważ

przy

wydłużeniu

łańcucha

wskutek

zużycia

przegubów następuje częste zeskakiwanie łańcucha z koła.

OBLICZANIE PRZEKŁADNI ŁAŃCUCHOWYCH

Podziałkę

t

łańcucha dobiera się wg katalogów wytwórców, przy

czym dla przekładni szybkobieżnych zaleca się stosowanie
możliwie małej podziałki.
Średnicę podziałową kół łańcuchowych do łańcuchów tulejkowych
i rolkowych wyznacza się z zależności

gdzie:

z -

liczba zębów koła łańcuchowego















z

t

d

180

sin

0

OBLICZANIE PRZEKŁADNI ŁAŃCUCHOWYCH –

PARAMETRY KÓŁ I PRZEKŁADNI

Grafika Inżynierska

OBLICZANIE PRZEKŁADNI ŁAŃCUCHOWYCH

Odległość

osi ustala się

w zasadzie według założeń

konstrukcyjnych. Należy jednak uwzględniać, że im mniejsza jest
odległość osi, tym mniejszy jest kąt opasania 

1

na małym kole.

Dla przekładni łańcuchowej kąt ten powinien być większy od
120°; przy tym założeniu przyjmuje się następujące odległości
osi:

dla

i

< 3 oraz dla

i > 3

gdzie

D

1

i D

2

- średnice zewnętrzne kół łańcuchowych.

W praktyce często zaleca się

a

= (30÷50)

t

OBLICZANIE PRZEKŁADNI ŁAŃCUCHOWYCH

Długość

L

łańcucha i liczba ogniw

m

są związane zależnością

stąd

L=m·t

.

Wzór wyznaczono przy wykorzystaniu uproszczenia

D = zt

ponieważ obwód wieloboku o dużej liczbie boków jest zbliżony do
obwodu koła.

Podobnie oblicza się średnią prędkość łańcucha.

OBLICZANIE PRZEKŁADNI ŁAŃCUCHOWYCH

Przy doborze łańcuchów wg katalogów wystarczy sprawdzenie
zależności

gdzie:

x

- obliczeniowy (rzeczywisty) współczynnik bezpieczeństwa,

x

R

- wymagany współczynnik bezpieczeństwa (zwykle x

R

≥ 5)

F

r

- siła niszcząca łańcuch w czasie zrywania,

F

- obliczeniowa siła obciążająca łańcuch.

Łańcuchy (podobnie jak pasy) nie powinny mieć zbyt dużej liczby
obiegów na sekundę, dlatego należy je sprawdzać wg zależności

Grafika Inżynierska

OBLICZANIE PRZEKŁADNI ŁAŃCUCHOWYCH

Wartość siły obwodowej wyznacza się wg wzoru

gdzie:

P

- moc przenoszona przez łańcuch,

v

- prędkość łańcucha,

K

1

- współczynnik warunków pracy przekładni.

Współczynnik

K

1

przyjmuje się w granicach 0,63 ÷ 4,55, tym

większy, im cięższe będą warunki pracy łańcucha.