ZAŁOśONE I RZECZYWISTE FUNKCJE

POLICYJNEJ IZBY DZIECKA

2

I.

IZBA DZIECKA W RZESZOWIE

II.

FUNKCJE POLICYJNEJ IZBY DZIECKA W RZESZOWIE

III.

ZAŁOśONE I RZECZYWISTE FUNKCJE POLICYJNEJ IZBY DZIECKA

3

I.

IZBA DZIECKA

Izba Dziecka w Rzeszowie powstała w latach 1948 – 50. mieści się w budynku

Komendy Miejskiej Policji.

Owa komórka organizacyjna jest w sposób odpowiedni zabezpieczona przed:

-

ucieczką nieletnich

-

kontaktowaniem się osób przebywających w Izbie z osobami z zewnątrz

Ważniejsze pomieszczenia ssą monitorowane, zainstalowany jest również system
sygnalizacji zagrożeń.

Należy zauważyć, że wyposażona jest ona w środki audiowizualne, podręczną

biblioteczkę, kasety video z filmami np. dydaktycznymi.

Placówka ta funkcjonuje przez cały tydzień, również w święta, dni wolne od pracy.

Zadania w Izbie realizowane są przez:
-

policjantów

-

dyżurnych – wychowawców

-

kierownika

4

II.

FUNKCJE POLICYJNEJ IZBY DZIECKA

Do istotnych i ważnych funkcji POLICYJNEJ IZBY DZIECKA należy zaliczyć:

1.

FUNKCJĘ OPIEKUŃCZO – WYCHOWAWCZĄ

2.

FUNKCJĘ SELEKCYJNĄ

3.

FUNKCJĘ DIAGNOSTYCZNĄ

4.

FUNKCJĘ PROFILAKTYCZNĄ

Ad. 1 FUNKCJA OPIEKUŃCZO – WYCHOWAWCZA

Po zatrzymaniu nieletniego przez policjantów istotne jest zapewnienie mu opieki.

Jednostka po przybyciu do Izby jest przeszukiwana, odbiera się jej przedmioty, które mogą
być zagrożeniem dla życia.
Nieletni poddawany jest zabiegom higienicznym. Wydaje mu się czystą bieliznę, pidżamę
oraz pełne wyżywienie.
Zatrzymany otrzymuje również strój do zajęć rekreacyjnych, a własne ubrania oddaje do
depozytu.

Nieletniemu zapewnia się także możliwość wypoczynku i snu. W tym to też czasie

Izba stara się ustalić personalia zatrzymanego i zawiadamia np. opiekunów, w zależności od
potrzeby – sąd rodzinny, prokuraturę o sytuacji nieletniego.

Bardzo istotną rolę odgrywają rozmowy indywidualne z nieletnim. Zatrzymani

opisując swą sytuację życiową, problemy, pozwalają się poznać. Osoby te często szukają
oparcia i zrozumienia wśród wychowawców. Wytworzenie więzi emocjonalnej między
zatrzymanym, a „przełożonym” jest bardzo pomocne w kolejnych działaniach
wychowawczych. Ważna jest także treść i sposób prowadzenia zajęć i metod
wychowawczych winny one:
-

umożliwić poznanie nieletniego, jego środowisko,

-

rozbudzić pozytywne zainteresowania, umiejętność współżycia w zespole,

-

stworzyć warunki umożliwiające nieletniemu wykazanie się poprawną postawą.

Należy zauważyć, że w Policyjnej Izbie Dziecka realizowany jest dzienny plan pracy z

nieletnimi. Jego celem jest:
-

zapoznanie nieletnich z konsekwencjami i szkodliwością negatywnych zachowań,

-

zapoznanie nieletnich z ich prawami,

-

wykształcenie u nieletniego umiejętności właściwej oceny swego postępowania i
rozpoznania znaczenia czynów, postaw.

Z każdym nieletnim wychowawca przeprowadza rozmowę wstępną, która pozwala

poznać zatrzymanego, a także jego problem. Dzięki zdobytym informacjom dyżurny –
wychowawca, prowadzi zajęcia o odpowiednim charakterze i programie.

Schemat zajęć:

1.

rozmowa wstępna z nieletnim,

2.

sporządzenie kwestionariusza osobowego nieletniego,

3.

prezentacja filmu dydaktycznego, który opatrzony jest komentarzem wychowawcy,

4.

wypełnienie ankiety przez nieletniego, w której pytania ukierunkowane są na jego
poglądy, zainteresowania, sytuację rodzinną,

5.

rozmowa i dyskusja dotycząca postawy i problemów nieletniego, nawiązanie do
oglądanego filmu oraz ankiety,

6.

realizowanie zajęć świetlicowych przy pomocy środków tj:

-

czytanie prasy, książek

-

telewizja, gry planszowe.

5

Wychowawcy pracujący w Izbie winne odznaczać się:

-

spokojem,

-

opanowaniem,

-

ż

yczliwością,

-

konsekwencją.

Metody wychowawcze stosowane wobec nieletnich muszą być zindywidualizowane. Ważne
by wychowawca w sposób umiejętny i przemyślany umiał przedstawić nieletniemu
pozytywne rozwiązania, tak by zatrzymany wcielił je w swe życie.

Ad. 2 FUNKCJA DIAGNOSTYCZNA

Stanowi podstawę działania Izby i jest przydatna do celów praktycznych w zakresie

stosowania diagnozy. Jest to zwykle diagnoza sytuacji rodzinnej, stanu zdrowia i trudności
pojawiających się w nauce.

Informacje te można uzyskać dzięki:

-

rozmowie wychowawcy z nieletnim, podczas której sporządzany jest kwestionariusz, w
którym znajdują się dane o rodzinie nieletniego czy jego sytuacji szkolnej,

-

dokumenty urzędowe policji, sądu, prokuratury oraz pochodzące z placówek
wychowawczych i resocjalizacyjnych, w których nieletni przebywał.

Ad. 3 FUNKCJA SELEKCYJNA

Zebrany materiał służy do określenia wniosków dotyczących dalszych losów

nieletniego.

W zależności od tego, co stanowiło przyczynę zatrzymania, jednostkę przekazuje się:

-

rodzicom, opiekunom,

-

kierownikowi zakładu opiekuńczego lub wychowawczego,

-

funkcjonariuszom policji,

-

do instytucji opiekuńczo – wychowawczych.

Materiały i informacje o nieletnim przekazywane są w zależności od potrzeb:
-

sądowi rodzinnemu i jednostce policji,

-

szkole,

-

zakładowi lub placówce do której nieletni zostaje skierowany.

Ad. 4 FUNKCJA PROFILAKTYCZNA

Do profilaktyki w Izbie zaliczyć można rozmowę profilaktyczno – wychowawczą

policjanta z nieletnim. Podczas rozmowy wychowawca stara się dowiedzieć o problemach
nieletniego, które są podłożem określonych zachowań. Taka rozmowa winna zmobilizować
wychowanka do modyfikacji jego postępowania, jej zadaniem jest pełnienie funkcji
diagnostycznej oraz rozwiązanie problemu. Jest to głównie rozmowa bezpośrednio
kierowana, nawiązana jako reakcja na negatywne zachowania, często wyzwala reakcje
obronne u wychowanka, które przejawiać się mogą w biernej bądź agresywnej postawie
wobec policjanta. Dlatego też funkcjonariusz winien dokładnie przygotować się do rozmowy,
a więc:

-

rozeznać się w sytuacji wychowawczej nieletniego,

-

przeanalizować posiadane o nim informacje,

-

korzystać z pomocy rodziców, pedagogów, wychowawców, kuratora.

Innym rodzajem profilaktyki prowadzonej przez pracowników Izby są kontakty i

oddziaływania na rodziny zatrzymanych nieletnich. Najczęściej są to rodziny:
-

patologiczne,

-

niewydolne wychowawczo,

6

-

o zaburzonych więziach emocjonalnych.

7

W rozmowach wychowawcy starają się poznać sytuację rodziny i dążą do rozwiązania
problemu poprzez:

1.

mediację pomiędzy nieletnimi i rodzicami,

2.

udzielanie porad w jakiej instytucji można znaleźć pomoc,

3.

sugerowanie potrzeby terapii rodzinnej bądź indywidualnej.

Pracownicy Izby wychodzą również poza placówkę uczestnicząc w realizowaniu

programów profilaktycznych o zasięgu lokalnym, regionalnym czy krajowym.

Udział policjanta Izby Dziecka w takim programie to przede wszystkim zapoznanie

młodzieży z:

1.

pracą Policji,

2.

sposobem zachowania się w sytuacjach trudnych i unikaniem zagrożeń,

3.

edukacją prawną w zakresie ustawy o postępowaniu w sytuacjach nieletnich.

Szkoła jest miejscem stwarzającym warunki do prowadzenia działań profilaktycznych

i tam też są one najczęściej realizowane.

W spotkaniach z młodzieżą przekazywanie treści odbywa się metodami podającymi,

tj. pogadanka, wykład i dyskusja. Metody te stosowane są gdy młodzież reprezentuje znaczny
stopień dojrzałości i samodzielności w zdobywaniu wiedzy. Są to uczniowie starszych klas
szkół podstawowych i szkół średnich.

8

III.

ZAŁOśONE I RZECZYWISTE FUNKCJE POLICYJNEJ IZBY DZIECKA

Policyjna Izba Dziecka stara się realizować wszystkie funkcje w jak największym,

najszerszym zakresie. Jeżeli przyjrzymy się funkcji opiekuńczo – wychowawczej oraz
diagnostyczno – selekcyjnej, dostrzeżemy pierwsze rozbieżności.

Jak wiadomo Izba Dziecka przyjmuje dzieci i młodzież, która znajduje się na różnych

poziomach nauczania, a jej stopień dojrzałości w zdobywaniu wiedzy jest także różnoraki.
Dlatego też nie może być mowy o konkretnej pracy dydaktycznej z zatrzymanymi nieletnimi.
Zajęcia przeprowadzane przez wychowawców mają na celu przede wszystkim:

-

wypełnić czas pobytu nieletniego,

-

przyczynić się do wszechstronnego poznania zatrzymanego.

Olbrzymich trudności Izbie Dziecka przysparza:

-

niemożność realizacji zajęć ruchowych na powietrzu z nieletnimi (brak odpowiednio
zabezpieczonego i przygotowanego do tego celu terenu),

-

brak

odpowiednio

przygotowanych

pomieszczeń

do

prowadzenia

bardziej

urozmaiconych zajęć wychowawczych.

Kolejne rozbieżności wynikają ze sposobów pełnienia roli dyżurnego – wychowawcy

przez personel pedagogiczny. Należy zdać sobie sprawę z tego, że mogą pojawić się różnice
między kwalifikacjami rzeczywistymi a formalnymi. Kwalifikacje uzyskane na drodze
kształcenia w szkole wyższej, na studiach mogą nie współgrać z tymi, które wynikają z
predyspozycji osób podejmujących pracę z młodzieżą i dziećmi nieprzystosowanymi
społecznie. Osoba o doskonałym przygotowaniu, o wysokich notach, może się nie sprawdzić
jako wychowawca w placówce jaką jest Policyjna Izba Dziecka.

9

Istnieją rozbieżności w realizacji funkcji diagnostyczno – selekcyjnej. Personel

pedagogiczny Policyjnej Izby Dziecka winien:

-

poznać sytuację nieletniego i w sposób umiejętny zadecydować o przekazaniu
opiekunom,

-

przestrzegać czasu zatrzymania (48 godzin w przypadku czynu karalnego, 72 godziny w
przypadku braku opieki).

Należy

zauważyć,

ż

e

opiekunowie,

rodzice,

a

także

placówki

opiekuńczo – wychowawcze często „zgłaszają” się po wychowanka „po czasie”, tłumacząc
się różnorakimi trudnościami. W takich przypadkach dziecko może pozostać w Policyjnej
Izbie Dziecka do 14 dni. Niestety i tu również mamy do czynienia z tzw. „naginaniem
prawa”. Często sędziowie umieszczają nieletnich w Izbie na długi czas traktując tym samym
pobyt w Izbie jako samoistny środek wychowawczy.

Policyjna Izba Dziecka stara się zrealizować założone funkcje(funkcje: opiekuńczo –

wychowawczą, selekcyjną, diagnostyczną, profilaktyczną). Niestety nie zawsze jest to
możliwe. Walka z biurokracją, brak finansów, źle przystosowane budownictwo, uniemożliwia
prawidłowe funkcjonowanie Izby.