Narodowy Program Antyterrorystyczny na lata 2012 2016

Narodowy Program Antyterrorystyczny

Rzeczypospolitej Polskiej

na lata 2012-2016

Departament Analiz i Nadzoru

Prezes Rady Ministrów Donald Tusk:

Jednym z podstawowych priorytetów działań każdego rządu jest zapewnienie

bezpieczeństwa kraju, jego obywateli oraz osób przebywających na terytorium RP.

Terroryzm jest obecnie powszechnie uważany za jedno z głównych zagrożeń

dla bezpieczeństwa globalnego i regionalnego oraz poszczególnych państw. Jako zagrożenie
transnarodowe wykracza poza ramy tradycyjnie rozumianych konfliktów i sytuacji
kryzysowych. Polska nie była, szczęśliwie jak dotąd, bezpośrednim celem ataku
terrorystycznego. Nie oznacza to jednak, że jesteśmy zupełnie wolni od tego zagrożenia
i możemy sobie pozwolić na jego lekceważenie. Wprost przeciwnie, aktywnie uczestnicząc
w działaniach społeczności międzynarodowej, nakierowanych na przeciwdziałanie
i zwalczanie terroryzmu, w szczególności biorąc udział w misjach stabilizacyjnych, musimy
też liczyć się z tym, ze sami możemy stać się celem ataku. Trzeba też pamiętać, że obywatele
RP wielokrotnie stawali się przypadkowymi ofiarami lub byli pokrzywdzeni w wyniku
działalności organizacji i grup terrorystycznych operujących w różnych częściach świata.
Nie można wykluczyć kolejnych takich tragicznych w skutkach zdarzeń w przyszłości.

Rozwój zagrożeń związanych z terroryzmem i ich nieprzewidywalność dowodzi,

iż musimy posiadać odpowiednie, na miarę naszych potrzeb i możliwości, instrumenty,
by właściwie rozpoznawać i oceniać poziom zagrożenia oraz skutecznie przeciwdziałać
ewentualnym zdarzeniom. W przypadku ataku terrorystycznego na terytorium Polski musimy
być przygotowani, by szybko i sprawnie reagować i usuwać jego skutki. Osiągnięcie tych
celów wymaga bliskiej i wszechstronnej współpracy wszystkich służb i instytucji
zaangażowanych w szeroko rozumiane działania antyterrorystyczne, władz samorządowych,
środków masowego przekazu, sektora biznesowego, organizacji pozarządowych,
ale też całego społeczeństwa.

Przygotowując i publikując „Narodowy Program Antyterrorystyczny RP” chcemy

przybliżyć społeczeństwu zasady, formy i środki naszego dotychczasowego zaangażowania
w zwalczanie zagrożeń terrorystycznych oraz przedstawić priorytety i plany działań,
które będziemy podejmować w najbliższych latach. Na instytucjach rządowych leży
szczególna odpowiedzialność, aby te zamierzenia wprowadzić w życie, abyśmy nadal mogli
żyć w kraju wolnym od terroryzmu i ekstremizmu.

Niezmiennym celem Rządu jest zapewnienie, by nasi Obywatele mogli żyć w kraju

bezpiecznym, mieć zaufanie do instytucji i służb państwowych. Pragnę wyrazić nadzieję,
że oddawany w Państwa ręce dokument będzie pomocny w dążeniu do osiągnięcia tego celu.

SPIS TREŚCI

1. WSTĘP .............................................................................................................................................. 5

5. Diagnoza zagrożenia terrorystycznego dla interesów i obywateli RP ....................................... 28
6. Poziomy zagrożenia terrorystycznego w RP ................................................................................ 31
7. STADIUM PRZEDSIĘWZIĘĆ ANTYTERRORYSTYCZNYCH:
PRZEWCIWDZIAŁANIAE/ZAPOBIEGANIE (PREVENT) ................................................. 32

7.1. Polityka państwa wobec osób i środowisk podatnych na zjawiska radykalizacji i rekrutacji
do organizacji terrorystycznych ................................................................................................ 32

7.2. Komunikacja ze społeczeństwem -– antyterrorystyczna polityka informacyjna ...................... 37
7.3. Programy profilaktyczne mające na celu podniesienie poziomu edukacji społecznej oraz jej
upowszechnianie ....................................................................................................................... 39
7.4. Współpraca z sektorem prywatnym, w tym z firmami ochrony osób i mienia ......................... 40

8. STADIUM PRZEDSIĘWZIĘĆ ANTYTERRORYSTYCZNYCH:Ochrona przed atakiem
(PROTECT) ................................................................................................................................... 42

8.6.1. Lotniczy system transportowy .......................................................................................... 48
8.6.2. Kolejowy i drogowy system transportowy ........................................................................ 49
8.6.3. Morski i śródlądowy system transportowy ........................................................................ 50

9. STADIUM PRZEDSIĘWZIĘĆ ANTYTERRORYSTYCZNYCH:Zwalczanie (Pursue) ....... 54

10. STADIUM PRZEDSIĘWZIĘĆ ANTYTERRORYSTYCZNYCH: R eagowanie (RESPOND)
i usuwanie skutków ataków terrorystycznych. .......................................................................... 60

10.1. Procedury reagowania na atak terrorystyczny i usuwanie jego skutków ............. 60

10.1.1. Procedury reagowania w przypadku ataku terrorystycznego, w tym działań i czynności
wykonywanych na miejscu zdarzenia .............................................................................. 60
10.1.2. Procedury usuwania skutków ataku terrorystycznego ..................................................... 60

11. Zagrożenie w związku z możliwością użycia czynników chemicznych, biologicznych,
radiologicznych, nuklearnych (CBRN) ............................................................................................ 67

11.1.

Zagrożenia CBRN ................................................................................................................... 67

11.2. Technologie i sposoby używania przez organizacje i grupy terrorystyczne materiałów
wybuchowych oraz CBRN, w tym z wykorzystaniem informacji pochodzących z Internetu 67
11.3. Procedury zabezpieczenia wytypowanych miejsc i dostępu do niebezpiecznych substancji . 68
11.4. Wykrywanie skażeń radiologicznych oraz zapobieganie transportowaniu bez stosownego
zezwolenia, przez granicę państwową, szkodliwych substancji chemicznych i biologicznych
oraz materiałów nuklearnych i promieniotwórczych .............................................................. 69
11.5. Zapobieganie, przeciwdziałanie i zwalczanie proliferacji broni masowego rażenia .............. 70
11.6. Reagowanie i usuwanie skutków użycia broni masowego rażenia ......................................... 70

12. Zagrożenia terrorystyczne w cyberprzestrzeni ......................................................................... 72

12.1. Wykorzystanie Internetu przez terrorystów w szeroko rozumianej działalności
organizacyjno-logistycznej (propaganda, łączność, planowanie, szkolenie, radykalizacja,
rekrutacja, zbieranie funduszy, itp.) ........................................................................................ 72
12.2. Cyberataki ............................................................................................................................... 73

1. WSTĘP

1.1. Wprowadzenie

Narodowy Program Antyterrorystyczny Rzeczypospolitej Polskiej jest wyrazem

pragmatycznego podejścia do bezpieczeństwa antyterrorystycznego Polski. Podstawowe
założenia dokumentu wynikają z zasad i wartości zapisanych w Konstytucji RP
oraz z wytycznych przyjętych w narodowych dokumentach strategicznych. Program jest
wyrazem troski o zapewnienie bezpieczeństwa obywateli, zawartej w art. 5 Konstytucji RP

Program jest spójnym dokumentem wyznaczającym podstawowe kierunki polityki

antyterrorystycznej oraz określającym rolę poszczególnych resortów, służb i instytucji,
współpracujących ze sobą na poziomie taktycznym (wykonawczym), operacyjnym
i strategicznym, realizujących zadania w zakresie rozpoznawania, przeciwdziałania
i zwalczania zagrożeń terrorystycznych oraz neutralizacji i usuwania skutków ewentualnych
zamachów terrorystycznych. Program:



diagnozuje aktualny stan zagrożenia terrorystycznego w Polsce, czynniki,

które go kształtują, w tym określa ryzyko ataku terrorystycznego oraz wskazuje
perspektywiczne kierunki działań państwa w tym zakresie;



w sposób syntetyczny opisuje rolę resortów, służb i instytucji biorących udział

w ochronie przed zagrożeniem terrorystycznym, zgodnie z regulacjami zawartymi
w aktach prawnych oraz wskazuje na procedury koordynacji między podmiotami
odpowiedzialnymi za walkę z terroryzmem.

Niniejszy dokument pozostaje zgodny z celami przyjętej przez Radę Ministrów

w dniu 29 listopada 2006 roku, Strategii Rozwoju Kraju na lata 2007 – 2015, która wyznacza
i porządkuje cele oraz priorytety rozwoju Polski w perspektywie średniookresowej. Ochrona
przed terroryzmem stanowi element składowy bezpieczeństwa publicznego i wpisuje się
w zakres Strategii „Sprawne Państwo”, regulującej sprawy bezpieczeństwa wewnętrznego
w wymiarze średnio- i długookresowym. Strategia „Sprawne Państwo” wskazuje
na konieczność stworzenia spójnego dokumentu wyznaczającego podstawowe kierunki
polityki antyterrorystycznej, który, poza wyżej wymienionymi obszarami, uwzględniałby
również kwestie związane z profilaktyką społeczną i polityką medialną.

Jednocześnie Program pozostaje zgodny ze Strategią Bezpieczeństwa Narodowego

Rzeczypospolitej Polskiej, która co do zasady reguluje działania z zakresu bezpieczeństwa
zewnętrznego, a więc ujęcia ponadnarodowego. Strategia ta określa międzynarodowy
terroryzm jako jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla bezpieczeństwa Rzeczypospolitej
Polskiej, wskazując zagrożenie terrorystyczne w stosunku do obywateli RP przebywających za
granicą, w tym żołnierzy uczestniczących w zagranicznych misjach wojskowych
oraz możliwość nasilenia się w przyszłości współpracy międzynarodowych zorganizowanych
grup przestępczych z organizacjami terrorystycznymi lub innymi skrajnie radykalnymi
ruchami odwołującymi się do stosowania przemocy.

Ponadto, Program wpisuje się również w Strategie Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa

Narodowego na lata 2011-2022, która określa terroryzm jako potencjalne zagrożenie
wynikające z rozwoju środowiska bezpieczeństwa międzynarodowego.

Art. 5. Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483)

Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka
i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując
się zasadą zrównoważonego rozwoju.

Rzeczpospolita Polska, jako podmiot globalnego i regionalnego systemu

bezpieczeństwa, bazuje na międzynarodowym dorobku prawnym. Program skorelowany
jest z międzynarodowymi aktami prawnymi przyjętymi przez Polskę, dotyczącymi współpracy
w zakresie zapobiegania i zwalczania terroryzmu, wypracowanymi na forum Organizacji
Narodów Zjednoczonych (ONZ), Unii Europejskiej (UE), Rady Europy oraz Organizacji
Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE), a także ze zobowiązaniami sojuszniczymi
w ramach Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO).

1.2. Cel główny i cele szczegółowe Programu

Głównym celem Narodowego Programu Antyterrorystycznego RP jest utrzymywanie

na najniższym poziomie ryzyka wystąpienia zamachów terrorystycznych na terytorium RP
i usprawnienie systemu antyterrorystycznego RP.

Cele szczegółowe Rzeczypospolitej Polskiej w obszarze walki z terroryzmem:



utrzymywanie i umacnianie gotowości Polski na możliwość wystąpienia aktu
terroryzmu;



wzmacnianie

zaangażowania

kraju

płaszczyźnie

międzynarodowej,

z zagwarantowaniem ochrony interesów RP ;



przygotowanie społeczeństwa na zagrożenia związane z terroryzmem;



usprawnianie zasad współdziałania służb i instytucji w zakresie rozpoznawania,
przeciwdziałania, zwalczania oraz reagowania i usuwania skutków ataku
terrorystycznego;



wdrożenie nowego systemu ochrony infrastruktury krytycznej;



ujednolicenie

zapewnienie

spójności

wszystkich

elementów

działań

antyterrorystycznych;



wypracowanie standardów działania w przypadku wystąpienia zagrożeń i przestępstw
o charakterze terrorystycznym;



doskonalenie mechanizmu wymiany i obiegu informacji dotyczących zagrożeń

terrorystycznych;



zapobieganie radykalizacji postaw, mogących prowadzić do użycia przemocy
oraz rekrutacji do organizacji terrorystycznych;



rozwijanie współpracy z sektorem prywatnym, organizacjami pozarządowymi
oraz środowiskami naukowymi;



zwiększenie efektywności polityki informacyjnej i edukacyjnej.

1.3. Zasady: wskazanie na konieczność przestrzegania prawa, w tym praw człowieka

i innych wartości demokratycznych

Zadania w zakresie walki z terroryzmem realizowane są z uwzględnieniem ochrony

praw i wolności człowieka, zgodnie z zasadami przyjętymi w Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej, Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka

, Europejskiej Konwencji Praw

Człowieka

i Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych

uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 10 grudnia 1948 roku w Paryżu

sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., (Dz.U.93.61.284, uzup. Dz.U.95.36.175 i Dz.U.95.36.176,

zm.Dz.U.95.36.177 i Dz.U.98.147.962)

sporządzony w Nowym Jorku w dniu 16 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r. nr 38, poz. 167)

Działania instytucji i służb podejmowane są w oparciu o zasadę proporcjonalności

użycia środków i metod antyterrorystycznych w zależności od stopnia zagrożenia
terrorystycznego, jak również o zasadę minimalizacji ewentualnych ograniczeń wolności
i swobód obywatelskich.

1.4. Podstawowe ustawowe regulacje prawne odnoszące się do przeciwdziałania

i zwalczania terroryzmu

W polskim systemie prawnym nie istnieje jeden akt prawny, który kompleksowo

regulowałby problematykę przestępstw o charakterze terrorystycznym. Dokonane w ostatnich
latach nowelizacje polskiego prawa w znaczącym stopniu dostosowały krajowe
ustawodawstwo do standardów europejskich. Regulacje odnoszące się do przeciwdziałania
i zwalczania zjawiska terroryzmu oraz usuwania skutków ataku znajdują się,
w szczególności, w następujących ustawach:

1) ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny. Ustawa ta zawiera definicję

przestępstwa o charakterze terrorystycznym (art. 115 § 20), a także penalizuje
udział w zorganizowanej grupie albo związku mającym na celu popełnienie
przestępstwa o charakterze terrorystycznym, zakładanie takich grup lub kierowanie
nimi (art. 258 § 2 i 4) i finansowanie przestępstwa o charakterze terrorystycznym
(art. 165a);

2) ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym, budująca system

koordynacji przeciwdziałania zdarzeniom o charakterze terrorystycznym poprzez
włączenie go do systemu zarządzania kryzysowego;

3) ustawa z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy

oraz finansowaniu terroryzmu, harmonizująca polski system prawny z prawem
europejskim w obszarze m.in. przeciwdziałania zjawisku finansowania terroryzmu.

1.5. Elementy Programu: przeciwdziałanie/zapobieganie, ochrona przed atakiem,

zwalczanie, reagowanie i usuwanie skutków ataków terrorystycznych

Narodowy Program Antyterrorystyczny RP opisuje stadia przedsięwzięć

antyterrorystycznych w oparciu o cztery zasadnicze elementy walki z terroryzmem, ujęte
w polskich aktach prawnych i odnoszące się do Strategii Zwalczania Terroryzmu
Unii Europejskiej (prevent, protect, pursue, respond).



Przeciwdziałanie/zapobieganie (prevent): identyfikowanie zagrożeń o charakterze
terrorystycznym, ujawnianie osób i grup podejrzewanych o działalność terrorystyczną
bądź ją wspierających, działania zapobiegające radykalizacji postaw, mogących
prowadzić do użycia przemocy oraz rekrutacji do organizacji terrorystycznych,
profilaktyka społeczna i komunikacja ze społeczeństwem;



Ochrona przed atakiem (protect): ograniczenie podatności na atak terrorystyczny

infrastruktury krytycznej i obiektów będących potencjalnymi celami zamachów,
zabezpieczenie miejsc publicznych, zwłaszcza o dużym natężeniu ruchu oraz imprez
o charakterze masowym, ochrona przestrzeni powietrznej i ruchu lotniczego,
zabezpieczenie granicy RP;



Zwalczanie (pursue): ściganie i stawianie przed wymiarem sprawiedliwości osób

zaangażowanych w działalność terrorystyczną, zwalczanie finansowania terroryzmu,
w tym prowadzenie czynności operacyjno-rozpoznawczych i dochodzeniowo-

śledczych, działania polegające na aktywnym uczestnictwie w międzynarodowych
koalicjach antyterrorystycznych;



Reagowanie (respond) i usuwanie skutków ataków terrorystycznych: prowadzenie

akcji ratunkowej, system pomocy dla ofiar ataków, współpraca cywilno-wojskowa,
system komunikacji ze społeczeństwem w przypadku ataku terrorystycznego.

1.6. Środki służące do realizacji Programu, w tym finansowe

Środki finansowe służące do realizacji Narodowego Programu Antyterrorystycznego

RP na rok 2012 są zapewnione w ramach budżetów poszczególnych resortów, służb
i instytucji. Wysokość środków finansowych niezbędnych do realizacji Programu na lata
2013-2016 zostanie uwzględniona w budżecie państwa na podstawie wniosków resortów,
służb i instytucji. Dysponowanie środkami budżetowymi służącymi do realizacji Programu
odbywać się będzie w oparciu o zasadę maksymalnej efektywności i racjonalnego
wykorzystania.

1.7. Czas obowiązywania - 5 lat: 2012-2016

Narodowy Program Antyterrorystyczny RP jest dokumentem przewidzianym

do realizacji w perspektywie pięcioletniej. Zgodnie ze znowelizowaną ustawą o zasadach
prowadzenia polityki rozwoju, Program wynika z innego dokumentu strategicznego
obejmującego zakres tematyczny bezpieczeństwa wewnętrznego państwa - średniookresowej
strategii rozwoju kraju „Sprawne Państwo”.

Przyjęty okres obowiązywania Programu (od 2012 r. do 2016 r.) stanowi rozwiązanie

optymalne, wynikające z analizy ryzyka w obszarze przeciwdziałania zagrożeniom
terrorystycznym. Dokument może być aktualizowany, zgodnie z dynamiką rozwoju zagrożeń
terrorystycznych oraz nowych form i metod przeciwdziałania temu zjawisku.

1.8. Zakres terytorialny Programu

Program jest dokumentem o charakterze rządowym, a przewidziane w nim cele

oraz służące ich realizacji priorytety i kierunki interwencji przewidują wprowadzenie nowych
rozwiązań prawnych i organizacyjnych na poziomie krajowym. Wprawdzie poziom
zagrożenia atakami terrorystycznymi jest różny w poszczególnych obszarach kraju, jednak
przewidziane w dokumencie rozwiązania przyczynią się do podniesienia skuteczności pracy
przedstawicieli poszczególnych służb, organów i instytucji, bez względu na miejsce
realizowanych przez nich zadań.

2. S

YSTEM ANTYTERRORYSTYCZNY

W przyjętym w Polsce systemie antyterrorystycznym wyróżnić można trzy poziomy:



strategiczny – w ramach którego tworzona jest polityka antyterrorystyczna państwa

oraz podejmowane są kluczowe działania o charakterze systemowym; zadania
na tym poziomie realizowane są przez Prezesa Rady Ministrów, Radę Ministrów,
Kolegium ds. Służb Specjalnych, Międzyresortowy Zespół do Spraw Zagrożeń
Terrorystycznych (MZds.ZT)

i Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego

(RZZK);



operacyjny – w ramach którego realizowane są zadania służące w szczególności

koordynacji wymiany informacji między poszczególnymi służbami i instytucjami
wchodzącymi w skład systemu antyterrorystycznego, a także prowadzony jest
bieżący monitoring i analiza zagrożeń o charakterze terrorystycznym; poziom ten
realizuje Centrum Antyterrorystyczne działające w ramach Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego (CAT ABW);



taktyczny – wykonywany przez służby i instytucje, w zakresie właściwości których

pozostaje antyterrorystyczna ochrona kraju.

Na poziomie strategicznym polskiego systemu antyterrorystycznego istotną rolę

odgrywa Kolegium do Spraw Służb Specjalnych działające przy Radzie Ministrów
jako organ opiniodawczo-doradczy. Kolegium pozostaje właściwe m.in. w sprawach
programowania, nadzorowania i koordynowania działalności ABW, Agencji Wywiadu
(AW), Służby Kontrwywiadu Wojskowego (SKW), Służby Wywiadu Wojskowego (SWW)
i Centralnego Biura Antykorupcyjnego (CBA) oraz podejmowanych dla ochrony
bezpieczeństwa państwa działań Policji, Straży Granicznej (SG), Żandarmerii Wojskowej
(ŻW), Służby Więziennej (SW), Biura Ochrony Rządu (BOR), Służby Celnej, urzędów
skarbowych, izb skarbowych, organów kontroli skarbowej, organów informacji finansowej
oraz służb rozpoznania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Kluczową rolę w zakresie wyznaczania podstawowych kierunków działań państwa

w obszarze przeciwdziałania i zwalczania terroryzmu odgrywa Międzyresortowy Zespół
do Spraw Zagrożeń Terrorystycznych będący organem opiniodawczo-doradczym Rady
Ministrów. Do zadań Zespołu należy m.in. monitorowanie zagrożeń o charakterze
terrorystycznym, ich analiza i ocena oraz przedstawianie opinii i wniosków dla Rady
Ministrów. Ważnym zadaniem Zespołu jest także inicjowanie, koordynowanie
i monitorowanie działań podejmowanych przez właściwe organy administracji rządowej,
w szczególności w zakresie wykorzystania informacji oraz rozpoznawania przeciwdziałania
i zwalczania terroryzmu. W ramach prowadzonych prac, Zespół opracowuje również
propozycje zmierzające do usprawnienia metod i form zwalczania terroryzmu oraz może
występować z wnioskiem do właściwych organów o podjęcie w tym zakresie prac
legislacyjnych. Zespół może także podejmować działania w zakresie organizowania
współpracy z innymi państwami w obszarze zwalczania terroryzmu oraz koordynacji

Międzyresortowy Zespół do Spraw Zagrożeń Terrorystycznych utworzony został na podstawie Zarządzenia nr 162 Prezesa

Rady Ministrów z dnia 25 października 2006 r. W jego skład, oprócz przewodniczącego – Ministra Spraw Wewnętrznych
i Administracji, wchodzą jako zastępcy przewodniczącego: Minister Spraw Zagranicznych, Minister Finansów,
Minister Obrony Narodowej, Minister Sprawiedliwości oraz minister – Członek Rady Ministrów właściwy do spraw
koordynowania działalności służb specjalnych, jeżeli został wyznaczony przez Prezesa Rady Ministrów. Pozostałymi
członkami Zespołu są Sekretarz lub Podsekretarz Stanu w MSWiA, Sekretarz Kolegium ds. Służb Specjalnych, Szef Obrony
Cywilnej Kraju, Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Szef Agencji Wywiadu, Szef Biura Ochrony Rządu,
Komendant Główny Policji, Komendant Główny Straży Granicznej, Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej,
Szef Służby Wywiadu Wojskowego, Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Komendant Główny Żandarmerii
Wojskowej, Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej, Generalny Inspektor
Informacji Finansowej, Szef Służby Celnej, Dyrektor Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. Do udziału w spotkaniach
zapraszany jest również Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego, a także przedstawiciel Prokuratury Generalnej.

wymiany informacji i organizowanych wspólnych operacji. Przewodniczący MZds.ZT może
powoływać spośród członków i osób zaproszonych do udziału w jego pracach z głosem
doradczym, zespoły zadaniowe w celu realizacji konkretnych zadań i zaproponowania
rozwiązań.

Istotną rolę w zakresie monitorowania zagrożeń terrorystycznych odgrywa także

Zespół Zadaniowy – Stała Grupa Ekspercka (SGE), stanowiąca merytoryczne wsparcie
na poziomie eksperckim dla MZds.ZT.

Inicjatywą pokrewną jest Międzyresortowy Zespół do Spraw Zapobiegania

Nielegalnemu Rozprzestrzenianiu Broni Masowego Rażenia i Implementacji
„Inicjatywy Krakowskiej” – Poliferation Security Initiative (PSI)

jako organ

opiniodawczo-doradczy Rady Ministrów. Do jego zadań należy między innymi
wypracowanie propozycji stanowisk i działań zapobiegania nielegalnemu rozprzestrzenianiu
broni masowego rażenia (BMR), środków jej przenoszenia, technologii do jej produkcji
oraz towarów podwójnego zastosowania.

Do poziomu strategicznego polskiego systemu antyterrorystycznego zaliczany jest

także Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego jako organ opiniodawczo-doradczy
właściwy w sprawach inicjowania i koordynowania działań podejmowanych w zakresie
zarządzania kryzysowego.

Ważny element polskiego systemu antyterrorystycznego stanowi poziom operacyjny,

który został utworzony wraz z powołaniem w ramach ABW w październiku 2008 r.
Centrum Antyterrorystycznego, którego podstawowym zadanie jest koordynacja wymiany
informacji

zagrożeniach

terrorystycznych

pomiędzy

podmiotami

systemu

antyterrorystycznego RP oraz informowanie Kierownictwa państwa o zagrożeniach
i realizowanych zadaniach w tym zakresie.

Powołany Zarządzeniem nr 36 Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2008 r.

3. R

OLA

POSZCZEGÓLNYCH

RESORTÓW

SŁUŻB

INSTYTUCJI

ROZPOZNAWANIU I ZWALCZANIU ZAGROŻEŃ TERRORYSTYCZNYCH

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego – podstawowe zadania:



prowadzenie czynności operacyjno-rozpoznawczych, analityczno-informacyjnych
i dochodzeniowo-śledczych w zakresie rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania
przestępstw o charakterze terrorystycznym;



rozpoznawanie, zapobieganie, wykrywanie przestępstw w zakresie produkcji
i obrotu towarami, technologiami, usługami o znaczeniu strategicznym
dla bezpieczeństwa państwa;



prowadzenie współpracy międzynarodowej.

W ramach ABW działania związane z rozpoznawaniem, zapobieganiem

oraz wykrywaniem przestępstw o charakterze terrorystycznym realizują:



Departament

Przeciwdziałania

Terroryzmowi

(czynności

operacyjno-

rozpoznawcze);



Centrum Analiz (czynności analityczno-informacyjne);



Departament Postępowań Karnych oraz Biuro Badań Kryminalistycznych
(czynności dochodzeniowo-śledcze).

Skuteczną koordynację działań podejmowanych przez jednostki odpowiedzialne

za ochronę antyterrorystyczną Polski zapewnia powołane w ramach Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego Centrum Antyterrorystyczne ABW.

CAT ABW funkcjonuje w systemie całodobowym 7 dni w tygodniu. Służbę w nim

pełnią, oprócz funkcjonariuszy ABW, oddelegowani funkcjonariusze, żołnierze i pracownicy
m.in. Policji, SG, BOR, AW, SKW, SWW oraz Służby Celnej. Realizują oni zadania
w ramach kompetencji instytucji, którą reprezentują. Ponadto, z CAT ABW aktywnie
współpracują inne podmioty uczestniczące w systemie ochrony antyterrorystycznej RP,
takie jak Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB), Ministerstwo Spraw Zagranicznych
(MSZ), Państwowa Straż Pożarna (PSP), Generalny Inspektor Informacji Finansowej (GIIF),
Siły Zbrojne RP (SZ RP), ŻW.

Istotą systemu funkcjonowania CAT ABW jest koordynacja procesu wymiany

informacji między uczestnikami systemu ochrony antyterrorystycznej, umożliwiająca
wdrażanie wspólnych procedur reagowania w przypadku zaistnienia jednej z czterech
kategorii zdefiniowanego zagrożenia:



zdarzenia terrorystycznego zaistniałego poza granicami Polski mającego wpływ
na bezpieczeństwo RP i jej obywateli;



zdarzenia terrorystycznego zaistniałego na terenie kraju mającego wpływ
na bezpieczeństwo RP i jej obywateli;



uzyskania informacji o potencjalnych zagrożeniach mogących wystąpić na terenie
Polski i poza granicami RP;



uzyskania informacji dotyczących prania pieniędzy lub transferów środków
finansowych mogących świadczyć o finansowaniu działalności terrorystycznej.

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji – podstawowe zadania:



ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego;



ochrona granicy państwa, kontroli ruchu granicznego i cudzoziemców

oraz koordynacji działań związanych z polityką migracyjną państwa;



zarządzanie kryzysowe;



przeciwdziałanie innym zdarzeniom zagrażającym bezpieczeństwu powszechnemu.

Swoje zadania Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji realizuje zarówno

bezpośrednio, jak i poprzez działanie nadzorowanych przez siebie służb (tj. Policji, SG, BOR
oraz PSP). W systemie antyterrorystycznym są to zadania w obszarze przeciwdziałania
zagrożeniom terrorystycznym, a także likwidacji skutków ewentualnych zamachów.
Z perspektywy funkcji koordynacyjnej Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
w systemie przeciwdziałania i zwalczania terroryzmu, szczególnie istotne jest
przewodniczenie MZds.ZT.

W strukturze Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) istnieje

Wydział Przeciwdziałania Zagrożeniom Terrorystycznym i Przestępczości Zorganizowanej
w Departamencie Analiz i Nadzoru oraz inne jednostki organizacyjne zajmujące się
tą problematyką.

Policja – podstawowe zadania:



prowadzenie czynności operacyjno-rozpoznawczych i dochodzeniowo-śledczych
w zakresie przestępczości o charakterze terrorystycznym;



fizyczne zwalczanie przestępstw o charakterze terrorystycznym, w tym prowadzenie
negocjacji policyjnych oraz działań minersko-pirotechnicznych;



zabezpieczanie imprez masowych;



nadzór nad bezpieczeństwem obiektów infrastruktury krytycznej;



edukacja społeczna na rzecz przeciwdziałania przestępczości.

W strukturze Policji funkcjonuje kilka jednostek zajmujących się zagrożeniami

terrorystycznymi. Najważniejsze z nich to: Centralne Biuro Śledcze Komendy Głównej
Policji (CBŚ KGP) oraz Biuro Operacji Antyterrorystycznych KGP (BOA KGP).

Straż Graniczna – podstawowe zadania:



zapobieganie nielegalnemu przekraczaniu granicy państwowej przez osoby

i pojazdy oraz wykrywanie przestępstw i wykroczeń, a także ściganie
ich sprawców;



zapobieganie nielegalnemu przemieszczaniu przez granicę państwową materiałów

wybuchowych, broni i amunicji, materiałów jądrowych i promieniotwórczych
oraz szkodliwych substancji chemicznych i biologicznych;



zapewnienie bezpieczeństwa w międzynarodowej komunikacji lotniczej,
w tym zapewnianie bezpieczeństwa na pokładzie statków powietrznych
wykonujących przewóz lotniczy pasażerów;



monitorowanie zjawisk kryminalnych z udziałem środowisk i skupisk
cudzoziemców, w tym prowadzenie rozpoznania w kontekście ich ewentualnego
związku z terrorystyczną działalnością na terytorium RP;



gromadzenie, przetwarzanie i analizowanie informacji dotyczących potencjalnych
zagrożeń terroryzmem;



rozpoznawanie i analizowanie zjawisk związanych z zagrożeniami terroryzmem
w ramach działań operacyjno-rozpoznawczych ukierunkowanych na ochronę
granicy państwowej;



prowadzenie czynności operacyjno-rozpoznawczych w zakresie przestępczości
o charakterze terrorystycznym.

W strukturze Straży Granicznej (SG) głównym koordynatorem przedsięwzięć

z zakresu rozpoznawania i przeciwdziałania zagrożeniom terrorystycznym jest Zarząd
Operacyjno-Śledczy Komendy Głównej Straży Granicznej (KG SG), wspomagany przez inne
komórki i jednostki.

Państwowa Straż Pożarna – podstawowe zadania:



neutralizacja skutków zamachów terrorystycznych;



ochrona życia i zdrowia ludzi oraz ochrona mienia, dorobku narodowego
i środowiska poprzez prowadzenie czynności ratowniczych;



podejmowanie czynności z zakresu rozpoznawania skażeń substancjami
chemicznymi, biologicznymi oraz radioaktywnymi;



prowadzenie wstępnych czynności dekontaminacyjnych.

W strukturze Państwowej Straży Pożarnej (PSP) istnieje Krajowe Centrum

Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności, Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony
Cywilnej oraz inne jednostki organizacyjne zajmujące się tą problematyką.

Biuro Ochrony Rządu – podstawowe zadania:



ochrona osób, obiektów i urządzeń, podlegających ustawowej ochronie BOR

które mogą być narażone na zamach terrorystyczny;



ochrona placówek dyplomatycznych o wysokim stopniu zagrożenia,
m.in. terrorystycznego;



monitorowanie zagrożeń, metod i form przeprowadzania zamachów oraz środków
wykorzystywanych przez terrorystów.

Agencja Wywiadu – podstawowe zadania:



ochrona zagranicznych przedstawicielstw RP i ich pracowników przed działaniami

mogącymi przynieść szkodę interesom RP;



rozpoznawanie na płaszczyźnie międzynarodowej, terroryzmu, ekstremizmu,
grup przestępczości zorganizowanej oraz powiązań transnarodowych;



rozpoznawanie na płaszczyźnie międzynarodowej, obrotu bronią, amunicją
i materiałami wybuchowymi;



prowadzenie wywiadu elektronicznego.

Realizując powyższe zadania Agencja Wywiadu (AW) monitoruje i analizuje

działalność grup terrorystycznych i ekstremistycznych, które mogą stanowić potencjalne
zagrożenie dla bezpieczeństwa RP oraz polskich obywateli i obiektów za granicą.
Uzyskiwane w toku tych działań informacje są gromadzone, przetwarzane, a następnie
przekazywane kluczowym odbiorcom w państwie.

Ministerstwo Obrony Narodowej – podstawowe zadania:



wspieranie organów państwa w zapewnianiu bezpieczeństwa wewnętrznego Polski

i udzielanie niezbędnej pomocy wojskowej właściwym instytucjom i służbom
rządowym w reagowaniu na zagrożenia, w tym o charakterze terrorystycznym;



udział w misjach stabilizacyjnych, pokojowych i międzynarodowych koalicjach
antyterrorystycznych oraz przekazywanie służbom cywilnym doświadczeń i wiedzy
w

zakresie

rozpoznawania,

przeciwdziałania

zwalczania

zagrożeń

terrorystycznych oraz neutralizacji i usuwania skutków ewentualnych zamachów
terrorystycznych;



ochrona granicy państwowej w przestrzeni powietrznej oraz wsparcie działań Straży
Granicznej w ochronie granicy morskiej ;



wspieranie organów administracji rządowej i samorządowej w przypadku
wystąpienia sytuacji kryzysowej wywołanej atakami terrorystycznymi,

art. 2 ustawy o Biurze Ochrony Rządu z dnia 16 marca 2001 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 163, poz. 1712 z późn.

zm.)

w tym udzielanie specjalistycznej pomocy służbom cywilnym na etapie usuwania
ich skutków;



wspieranie działań służb dyplomatycznych i cywilnych w działaniach mających
na celu odzyskanie izolowanego personelu, utraconego w wyniku uprowadzenia
przez ugrupowania przestępcze lub terrorystyczne.

Istotną rolę w kontekście przedmiotu Programu odgrywa Żandarmeria Wojskowa

(ŻW), która jest wyspecjalizowaną służbą wchodząca w skład Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej (SZ RP). Kompetencje ŻW obejmują m.in. zapewnienie ochrony
porządku publicznego na terenach i obiektach jednostek wojskowych oraz w miejscach
publicznych, a także wykonywanie czynności ochronnych w stosunku do uprawnionych
osób. W ramach realizacji powyższych zadań ŻW współdziała z polskimi oraz zagranicznymi
organami i służbami właściwymi w sprawach bezpieczeństwa i porządku publicznego
oraz policjami wojskowymi.

W przypadku wystąpienia zagrożenia terrorystycznego na obszarze kraju, wydzielone

oddziały i pododdziały SZ RP, głównie ze składu Wojsk Specjalnych, w tym JW 2305
„GROM” i ŻW mogą wspierać działania antyterrorystyczne Policji.

W Siłach Zbrojnych RP funkcjonuje również System Obrony Przed Bronią

Masowego Rażenia (OPBMR) pozwalający na prowadzenie rozpoznania, identyfikacji,
monitorowania i likwidacji skażeń spowodowanych oddziaływaniem grup terrorystycznych
z użyciem BMR, a także zniszczeń i awarii urządzeń z toksycznymi środkami
przemysłowymi.

Służba Kontrwywiadu Wojskowego – podstawowe zadania:



rozpoznawanie,

zapobieganie oraz wykrywanie przestępstw związanych

z działalnością terrorystyczną, popełnianych przez żołnierzy pełniących czynną
służbę wojskową, funkcjonariuszy SKW i SWW oraz pracowników SZ RP i innych
jednostek organizacyjnych MON;



rozpoznawanie oraz wykrywanie przestępstw popełnionych przez żołnierzy

i pracowników cywilnych SZ RP we współdziałaniu z innymi osobami.

Działalność Służby Kontrwywiadu Wojskowego (SKW) koncentruje się

na terytorium RP. Służba może jednak prowadzić działania także za granicą w przypadku,
gdy mają one związek z prowadzonymi w kraju czynnościami w ramach współpracy z ŻW
lub innymi organami uprawnionymi do ścigania przestępstw.

Służba Wywiadu Wojskowego – podstawowe zadania:



rozpoznawanie i przeciwdziałanie na płaszczyźnie międzynarodowej, zagrożeniom
terrorystycznym;



rozpoznawanie poza granicami RP zagrożeń o charakterze terrorystycznym
mających związek z bezpieczeństwem sił zbrojnych;



rozpoznawanie, na płaszczyźnie międzynarodowej, obrotu bronią, amunicją
i materiałami wybuchowymi oraz towarami, technologiami i usługami o znaczeniu
strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także obrotu bronią masowej zagłady
i zagrożeń związanych z rozprzestrzenianiem tej broni oraz środków
jej przenoszenia.

Działalność Służby Wywiadu Wojskowego (SWW) koncentruje się na pozyskiwaniu

informacji o charakterze wyprzedzającym, które pomogłyby w zidentyfikowaniu zagrożenia
w jego wstępnej fazie.

Ministerstwo Spraw Zagranicznych – podstawowe zadania:



analizowanie incydentów i zdarzeń o charakterze terrorystycznym, które miały
miejsce na świecie pod kątem ich politycznej oceny;



zapewnianie opieki konsularnej polskim obywatelom znajdującymi się poza

terytorium RP;



wspieranie działań polskich jednostek wojskowych i policyjnych, biorących udział
w operacjach poza terytorium kraju;



aktywność na forach międzynarodowych i prezentowanie polskiego stanowiska
w dziedzinie przeciwdziałania i zwalczania terroryzmu;



zadania związane z bezpieczeństwem polskich placówek zagranicznych
i ich personelu, m.in. pod kątem określenia stopnia zagrożenia terrorystycznego
(we współpracy z AW, ABW i BOR);



prowadzenie działań mających na odzyskanie izolowanego personelu, utraconego
w wyniku uprowadzenia przez ugrupowania przestępcze lub terrorystyczne.

Generalny Inspektor Informacji Finansowej – podstawowe zadania:



uzyskiwanie, gromadzenie, przetwarzanie i analizowanie informacji finansowych

oraz podejmowanie działań w celu przeciwdziałania praniu pieniędzy
oraz finansowaniu terroryzmu;



współpraca w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowania
terroryzmu z jednostkami analityki finansowej (FIU

) innych państw.

Działania te realizuje w oparciu o badanie przebiegu transakcji, które może

wstrzymać lub przeprowadzić blokadę rachunku. Istotnym instrumentem przeciwdziałania
w tym zakresie jest także zamrożenie wartości majątkowych.

GIIF wykonuje swoje zadania przy pomocy wyodrębnionej w strukturze

Ministerstwa Finansów (MF) jednostki organizacyjnej – Departamentu Informacji
Finansowej.

Istotną rolę w zakresie działań antyterrorystycznych odgrywa również działający przy

Generalnym Inspektorze, Międzyresortowy Komitet Bezpieczeństwa Finansowego,
który pełni funkcję opiniodawczą i doradczą w zakresie stosowania szczególnych środków
ograniczających przeciwko osobom, grupom i podmiotom. Do zadań Komitetu należy
w szczególności przedstawianie propozycji zamieszczenia albo usunięcia z listy osób,
grup lub podmiotów, w stosunku do których dokonuje się zamrożenia wartości majątkowych.
Zamrożenia prowadzone są na podstawie prawa Unii Europejskiej dotyczącego szczególnych
środków ograniczających oraz zobowiązań wynikających z wiążących Rzeczpospolitą Polską
umów międzynarodowych lub wiążących uchwał organizacji międzynarodowych, mając
na uwadze konieczność zwalczania terroryzmu i przeciwdziałania finansowaniu terroryzmu.

Służba Celna – podstawowe zadania:



rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw związanych
z naruszeniem przepisów dotyczących wprowadzania na i wyprowadzania
z terytorium RP towarów objętych ograniczeniami lub zakazami obrotu ze względu
na bezpieczeństwo i porządek publiczny lub bezpieczeństwo międzynarodowe,
w szczególności takich jak odpady, substancje i preparaty chemiczne
oraz biologiczne, materiały jądrowe i promieniotwórcze, środki odurzające
i substancje psychotropowe, broń, amunicja, materiały wybuchowe oraz towary
i technologie o znaczeniu strategicznym;

Financial Investigation Unit



rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw przeciwko
ograniczeniom obrotu towarami i technologiami o znaczeniu strategicznym;



kontrolowanie międzynarodowej wymiany towarowej w oparciu o Wspólnotowy
Kodeks Celny.

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa – podstawowe zadania:



monitorowanie i analiza zagrożeń w oparciu o dane uzyskane od partnerów
krajowych i zagranicznych;



koordynacja działań w zakresie ochrony infrastruktury krytycznej;



sporządzenie jednolitego wykazu obiektów, instalacji, urządzeń i usług
wchodzących w skład infrastruktury krytycznej;



koordynowanie przepływu informacji o zagrożeniach,



stworzenie katalogu zagrożeń;



przygotowanie uruchamiania procedur zarządzania kryzysowego na poziomie
krajowym;



opracowanie Narodowego Programu Ochrony Infrastruktury Krytycznej;



nadzór nad spójnością procedur reagowania kryzysowego;



organizowanie, prowadzenie i koordynacja szkoleń i ćwiczeń z zakresu zarządzania

kryzysowego oraz udział w ćwiczeniach krajowych i międzynarodowych.

Ponadto Dyrektor RCB pełni funkcję sekretarza Rządowego Zespołu Zarządzania
Kryzysowego (RZZK).

Poza strukturami podległymi Prezesowi Rady Ministrów istnieją również inne organy
i instytucje wykonujące działania w ramach systemu antyterrorystycznego.

Prokuratura Generalna (PG) – podstawowe zadania:



strzeżenie praworządności oraz nadzór nad ściganiem przestępstw;



prowadzenie lub nadzorowanie postępowań przygotowawczych w sprawach

karnych oraz sprawowanie funkcji oskarżyciela publicznego przed sądami;



współdziałanie

organami

państwowymi,

państwowymi

jednostkami

organizacyjnymi i organizacjami społecznymi w zapobieganiu przestępczości
i innym naruszeniom prawa;



koordynowanie działalności w zakresie ścigania przestępstw, prowadzonej
przez inne organy państwowe;



współpraca i udział w działaniach podejmowanych przez organizacje
międzynarodowe i ponadnarodowe, szczególnie w zakresie zwalczania
przestępczości zorganizowanej i terroryzmu.

Prowadzenie i nadzorowanie postępowań przygotowawczych w sprawach o przestępstwa
o charakterze terrorystycznym należy do zadań Wydziału do spraw Przestępczości
Zorganizowanej i Korupcji, powołanego w każdej prokuraturze apelacyjnej.

Biuro Bezpieczeństwa Narodowego (BBN) – podstawowe zadania:



wsparcie Prezydenta RP w realizacji jego zadań w zakresie bezpieczeństwa
i obronności;



przygotowywanie analiz i opinii w zakresie kierunków pracy służb specjalnych
oraz w odniesieniu do aktów prawnych normujących ich działalność;



opracowanie

materiałów

eksperckich

temat

bieżących

zagrożeń

terrorystycznych;



wsparcie merytoryczne ciał i gremiów administracji rządowej w zakresie ochrony
przed terroryzmem.

BBN odpowiada również za obsługę merytoryczną, organizacyjną, techniczną

i finansową Rady Bezpieczeństwa Narodowego, będącej organem doradczym Prezydenta RP
w zakresie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa.

W przypadku konkretnych zdarzeń o charakterze terrorystycznym czynności realizują

również inne służby i instytucje, zgodnie z zakresem właściwości.

IĘDZYNARODOWE MECHANIZMY PRZECIWDZIAŁANIA I ZWALCZANIA

ZAGROŻEŃ TERRORYSTYCZNYCH

OLA I UDZIAŁ POLSKICH SŁUŻB

I INSTYTUCJI

4.1. Organizacje i instytucje międzynarodowe zajmujące się przeciwdziałaniem
i zwalczaniem zagrożeń terrorystycznych

Mając na uwadze, że terroryzm jest jednym z głównych zagrożeń dla bezpieczeństwa

w wymiarze globalnym, na poziomie międzynarodowym wypracowano szereg regulacji
prawnych w sposób wszechstronny obejmujących kwestie przeciwdziałania i zwalczania
terroryzmu. Dokumenty ONZ stanowią podstawę dla rozwiązań prawnych, stosowanych
na poziomie regionalnym (m.in. strategie UE, dokumenty OBWE, konwencje Rady Europy).
Istniejący porządek prawny w wymiarze globalnym i regionalnym, także poprzez stałe
ulepszanie dostępnych instrumentów, umożliwia skuteczną walkę z terroryzmem
międzynarodowym i towarzyszącymi mu zjawiskami, w tym z przestępczością
zorganizowaną oraz piractwem morskim.

Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ)

ONZ pełni wiodącą rolę w mobilizowaniu państw i wspólnoty międzynarodowej

do większego zaangażowania w zapobieganie i zwalczanie terroryzmu. Kluczowe znaczenie
dla zapewnienia skutecznych działań antyterrorystycznych i polepszenia współpracy
międzynarodowej ma przyjęcie przez wszystkie państwa 16 konwencji i protokołów ONZ
dotyczących zapobiegania i zwalczania terroryzmu międzynarodowego. Polska podpisała
i ratyfikowała 13 z nich.

Pierwsza rezolucja ONZ (1267) została uchwalona już w 1999 r., po zamachach

w Kenii i Tanzanii. Na jej mocy powołano tzw. Komitet 1267 (The Al-Kaida and Taliban
Sanctions Committee), do którego zadań należało bieżące opracowywanie listy osób
i instytucji mających związek z Al-Kaidą, Osamą bin Ladenem i Talibami (Consolidated
List) oraz stosowanie wobec nich określonych sankcji (w tym zamrożenia środków
finansowych i kont bankowych). Zgodnie z rezolucją 1988 i 1989 (2011 r.) rozdzielono
reżimy sankcyjne Al-Kaidy i Talibów, zachowując w zmienionym kształcie Komitet
ds. sankcji wobec Al-Kaidy oraz tworząc oddzielny Komitet ds. sankcji wobec Talibów
(tzw. Komitet 1988). Reżim sankcyjny wprowadzony rezolucją 1988 (2011 r.), dotyczący
Talibów, ma charakter krajowy (country specific regime) i odnosi się tylko do Afganistanu.
Z kolei reżim sankcyjny wprowadzony w oparciu o rezolucję 1989 (2011 r.), dotycząca
Al-Kaidy, stanowi kontynuację rezolucji 1267 (1999 r.) i nie ma ograniczeń terytorialnych.

Na mocy rezolucji 1373 (2001 r.) powstał Komitet Antyterrorystyczny (Counter

Terrorism Committee – CTC), którego głównym zadaniem jest monitoring i udzielanie
pomocy technicznej w zakresie jej implementacji. Rezolucja ta zaleca poszczególnym
państwom członkowskim wdrażanie międzynarodowych instrumentów prawnych
oraz stosowanie środków służących wzmocnieniu zdolności prawnych i instytucjonalnych
w zwalczaniu terroryzmu na poziomie krajowym, regionalnym i płaszczyźnie globalnej.

W oparciu o rezolucję 1535 (2004) Rada Bezpieczeństwa powołała Zarząd

Wykonawczy Komitetu Antyterrorystycznego (Counter-Terrorism Committee Executive
Directorate – CTED), który udziela CTC wsparcia technicznego. Kwestie zapobiegania
proliferacji broni masowego rażenia CBRN, w tym w kontekście przeciwdziałania
terroryzmowi, reguluje rezolucja 1540 (2004 r.).

W celu zapewnienia koordynacji i spójności działań w ramach systemu ONZ

dot. walki z terroryzmem, w 2005 r., Sekretarz Generalny ONZ powołał Specjalny Wydział
ds. Walki z Terroryzmem (UN Counter-Terrorism Implementation Task Force – CTITF).

W dniu 8 września 2006 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło Globalną Strategię

Zwalczania Terroryzmu (UN Global Strategy to Combat Terrorism), ustanawiającą
konkretne środki działania dla państw członkowskich, mające na celu likwidację przyczyn
powstawania terroryzmu i ekstremizmu, zapobieganie i zwalczanie terroryzmu, wzmacnianie
indywidualnej i kolektywnej zdolności państw oraz ochronę praw człowieka i zapewnienie
rządów prawa w kontekście walki z terroryzmem.

Obecnie na forum ONZ trwają prace nad przyjęciem Kompleksowej Konwencji

w sprawie Zwalczania Terroryzmu (Comprehensive Convention on International Terrorism –
CCIT). Przeszkodą w przyjęciu ww. dokumentu są trudności w wypracowaniu definicji
terroryzmu.

Unia Europejska (UE)

UE, w duchu zasady efektywnego multilateralizmu, systematycznie poszerza swoją

aktywność na polu walki z terroryzmem, stawiając sobie za cel stworzenie spójnego systemu
prawnego państw członkowskich.

W Sekretariacie Generalnym Rady UE od 2001 r. działa Centrum Sytuacyjne UE

(The Situation Centre of the EU – SitCen), do którego głównych zadań należy merytoryczne
wspieranie Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa (The Political and Security Committee –
PSC). SitCen jest odpowiedzialne za wymianę i analizę informacji wywiadowczych
dotyczących zagadnień bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego, w tym terroryzmu.

obszarze wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE problematyką

terroryzmu zajmują się:



Wysoki Przedstawiciel UE do Spraw Wspólnej Polityki Zagranicznej
i Bezpieczeństwa (The High Representative of the Union for Foreign Affairs
and Security Policy);



Rada ds. Zagranicznych (The Foreign Affairs Council);



Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa (The Political and Security Committee –
PSC);



Grupa Robocza UE ds. Terroryzmu – Kwestie Międzynarodowe (The Working

Party on Terrorism (International Aspects) – COTER);



Grupa Robocza ds. Zastosowania Szczególnych Środków w celu Zwalczaniu
Terroryzmu (Working Party on implementation of Council Common Position
2001/931/CFSP on the application of specific measures to combat terrorism –
CP 931);



Komitet ds. Przeglądu Listy wg Rozporządzenia Rady UE 881/2002 dot. Al-Kaidy
i Talibów (The Committee for Review of Listings under Regulation 881/2002
of 27 May 2002 imposing certain specific restrictive measures directed against
certain persons and entities associated with Usama bin Laden, the Al-Qaida network
and the Taliban).

W przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości problematyką

przeciwdziałania i zwalczania terroryzmu zajmują się:



Rada Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (The Justice and Home Affairs
Council – JHA);



Stały Komitet Współpracy Operacyjnej w zakresie Bezpieczeństwa Wewnętrznego
(The Standing Committee on Operational Cooperation on Internal Security –
COSI);



Komitet Koordynacyjny ds. Współpracy Policji i Sądowej w Sprawach Karnych
(Komitet art. 36 Traktatu UE) – The Article 36 Committee (CATS);



Grupa Robocza ds. Terroryzmu (The Working Party on Terrorism - WPT);



Grupa Robocza ds. Ochrony Cywilnej (The Working Party on Civil Protection –

WPCP);



Strategiczny Komitet ds. Migracji, Granic i Azylu (The Strategic Committee

on Immigration, Frontiers and Asylum - SCIFA);

Grupa Robocza ds. WSiSW-RELEX – JAIEX Group (wcześniej – JHA-RELEX

Ad Hoc Support RUE Group)

Najważniejszym dokumentem poświęconym walce z terroryzmem jest Decyzja

Ramowa Rady UE z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie zwalczania terroryzmu. Głównym
celem dokumentu jest wskazanie listy czynów zdefiniowanych jako działania terrorystyczne,
co znalazło odzwierciedlenie w polskim kodeksie karnym. Decyzja Ramowa nałożyła
na Polskę konieczność penalizacji w prawie krajowym przestępstw związanych
z kradzieżami, wymuszeniami bądź fałszowaniem dokumentów administracyjnych w celu
popełnienia przestępstwa o charakterze terrorystycznym. Decyzja ta została zmieniona
Decyzją Ramową Rady UE 2008/919/WSiSW z dnia 28 listopada 2008 roku, która na każde
PCz nałożyła konieczność penalizacji (związanych z działalnością terrorystyczną) nie tylko
czynów polegających na kwalifikowanych typach kradzieży, wymuszeniami i sporządzaniem
fałszywych dokumentów urzędowych, ale również z publicznym nawoływaniem
do popełnienia przestępstw terrorystycznych, rekrutacji na potrzeby terroryzmu i szkoleń
terrorystycznych.

W ramach UE, w marcu 2004 r. powołano Koordynatora ds. Przeciwdziałania

Terroryzmowi – (The EU Counter-Terrorism Coordinator – EU CTC). Stanowisko CTC
zostało umiejscowione w Sekretariacie Generalnym Rady UE. Zadaniem Koordynatora jest
wzmacnianie i koordynacja wszystkich instrumentów znajdujących się w dyspozycji UE
oraz wdrażanie Strategii UE w dziedzinie Zwalczania Terroryzmu.

Zdarzenia, które miały miejsce 11 września 2001 r. w Nowym Jorku dowiodły,

że zjawisko terroryzmu wymaga podjęcia działań na skalę międzynarodową. Pierwszym
krokiem w tym kierunku było przyjęcie w 2001 r. Planu Działania w sprawie Zwalczania
Terroryzmu (The Action Plan on Combating Terrorism). Zamachy terrorystyczne
w Madrycie w 2004 r. i w Londynie w 2005 r. wpłynęły na podjęcie przez UE bardziej
zdecydowanych działań w walce z terroryzmem. W 2004 r. Rada Europejska przyjęła
Deklarację w sprawie Zwalczania Terroryzmu (The Declaration on Combating Terrorism)
podsumowującą prowadzone i planowane inicjatywy UE w tym obszarze. W efekcie
intensywnych prac Rada Europejska w 2005 r. przyjęła Strategię UE w dziedzine Zwalczania
Terroryzmu (The EU Counter-Terrorism Strategy), która zobowiązała UE do zwalczania
terroryzmu, z poszanowaniem praw człowieka, tak aby jej obywatele mogli żyć w przestrzeni
wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości W 2005 r. Rada Europejska przyjęła
także dokument: Strategia Unii Europejskiej w walce z Radykalizacją Postaw i Rekrutacją
Terrorystów (The European Union Strategy for Combating Radicalisation and Recruitment
to Terrorism).

W 2010 r. Rada Europejska przyjęła dokument Strategia Bezpieczeństwa

Wewnętrznego Unii Europejskiej – dążąc do europejskiego modelu bezpieczeństwa
(The European Union Internal Security Strategy – Towards a European Security Model).
Odnosi się ona do szeregu zagrożeń dla bezpieczeństwa wewnętrznego UE, w tym
terroryzmu i cyberprzestępczości. W dokumencie podkreślono znaczenie współpracy

Grupa Robocza ds. WSiSW-RELEX – JAIEX Group służy wymianie informacji i koordynacji działań grup

roboczych operujących w obu obszarach.

dwu- i wielostronnej pomiędzy krajami UE oraz z krajami trzecimi. W listopadzie 2010 r.
Komisja Europejska przyjęła dokument: Strategia Bezpieczeństwa Wewnętrznego UE
w działaniu – pięć kroków w kierunku bezpieczniejszej Europy (The EU Internal Security
Strategy in Action – Five steps towards a more secure Europe), w którym zapobieganie
terroryzmowi i walkę z radykalizacją postaw i rekrutacją terrorystów uznano za jeden
z podstawowych celów.

Główne obszary rozwoju współpracy w wymiarze sprawiedliwości i spraw

wewnętrznych w ramach UE oraz z krajami trzecimi określa Program Sztokholmski na lata
2010-2014. Jego celem jest ułatwienie wspólnych działań policji i innych służb w całej UE.

UE prowadzi intensywny dialog z krajami trzecimi oraz organizacjami

międzynarodowymi promując przyjęte przez ONZ dokumenty dot. walki z terroryzmem.
Kwestie zwalczania terroryzmu są nieodłączną częścią stosunków zewnętrznych UE,
m.in. poprzez odpowiednie włączanie klauzul antyterrorystycznych w porozumieniach
i umowach stowarzyszeniowych z krajami trzecimi.

UE angażuje się wraz z innymi organizacjami międzynarodowymi i regionalnymi

w poszukiwanie synergii i zapewnienie komplementarności sposobów postępowania.
W związku z tym UE utrzymuje robocze kontakty z NATO i Unią Afrykańską (UA). Kwestia
walki z terroryzmem zajmuje istotne miejsce w regionalnych przedsięwzięciach UE, w tym
w ramach Partnerstwa Śródziemnomorskiego (Euro-Mediterranean Partnership –
EUROMED) oraz ASEM (The Asia-Europe Meeting).

Spośród niezależnych agencji UE zajmujących się m.in. przeciwdziałaniem

i zwalczaniem terroryzmu należy wymienić EUROPOL, EUROJUST oraz FRONTEX

Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO).

NATO podjęło szereg kroków i inicjatyw na rzecz walki z terroryzmem. Należy

do nich przyjęcie na szczycie Sojuszu w Pradze w listopadzie 2002 r. Militarnej Koncepcji
Obrony przed Terroryzmem (Military Concept for Defence against Terrorism) oraz Planu
Działań Partnerstwa na Rzecz Walki z Terroryzmem (Partnership Action Plan Against
Terrorism – PAPT) dot. współpracy z partnerami NATO w ramach Rady Partnerstwa
Euroatlantyckiego – (Euro-Atlantic Partnership Council - EAPC) / Partnerstwa dla Pokoju
(Partnership for Peace – PfP). Celem tej inicjatywy jest koordynacja walki z terroryzmem,
budowa środków wzajemnego zaufania, pomoc państwom potrzebującym wsparcia, wymiana
informacji o zagrożeniach i stworzenie obszaru wolnego od terroryzmu poprzez nawiązanie
ściślejszej współpracy państw partnerskich, konsultowanie i realizacja uzgodnionych
programów oraz udzielanie wzajemnego wsparcia w związku z potencjalnymi atakami
terrorystycznymi. W 2002 r. EAPC przyjęła Plan Działań przeciwko Terroryzmowi
(Partnership Action Plan Against Terrorism), będący deklaracją polityczną 46 państw
członkowskich dot. walki z terroryzmem.

Pod koniec 2003 r. w Kwaterze Głównej NATO została utworzona Jednostka

Wywiadu ds. Zagrożenia Terrorystycznego (Terrorist Threat Intelligence Unit – TTIU),
której zadaniem jest prowadzenie analiz ewentualnych zagrożeń.. Powołanie TTIU wpłynęło
na podniesienie poziomu wymiany informacji wywiadowczej pomiędzy sojusznikami.
Ponadto w Stambule przyjęto Program Prac na Rzecz Obrony przed Terroryzmem
(Defence Against Terrorism Programme of Work - DAT) w celu wzmocnienia zdolności
Sojuszu w obliczu terroryzmu i jego zwalczania za pomocą zaawansowanych technologii.
Program ukierunkowany jest na wspomaganie narodowych programów naukowych
i badawczych celem wypracowywania nowych i udoskonalonych technologii przydatnych
w zwalczaniu terroryzmu.

W wymiarze praktycznym działania NATO w obszarze zwalczania terroryzmu

obejmują operacje wojskowe i misje m.in. w Afganistanie (ISAF), na Bałkanach (KFOR)

i regionie Morza Śródziemnego (Active Endeavour), przedsięwzięcia związane z kontrolą
przestrzeni powietrznej (z wykorzystaniem systemu AWACS). Ponadto do tych działań
odnosi się obrona przed zagrożeniami w cyberprzestrzeni (Cyber Defence), ochrona przed
CBRN oraz program Naukowy NATO na Rzecz Pokoju i Bezpieczeństwa (The Science
for Peace and Security – SPS – Programme).

Atak cybernetyczny na Estonię (maj 2007 r.) spowodował, iż państwa członkowskie

NATO zdecydowały się podjąć bardziej aktywne działania służące zapobieganiu
i przeciwdziałaniu tego typu zagrożeniom. W styczniu 2008 r. przyjęto Politykę Obrony
Cybernetycznej (Policy on Cyber Defence). W maju 2008 r. w Brukseli zdecydowano
o utworzeniu w Tallinie Centrum Doskonałości ds. Współpracy w Dziedzinie Obrony przed
Atakami Cybernetycznymi (NATO Cooperative Cyber Defence Centre of Excellence -
CCDCOE). Natomiast 28 października 2008 r. Centrum uzyskało pełną akredytację NATO
i osiągnęło status międzynarodowej organizacji wojskowej (International Military
Organization - IMO).

Rada Europy

Rola Rady Europy jako organizacji regionalnej polega przede wszystkim

na ustanawianiu aktów prawnych i stymulowaniu poszczególnych państw członkowskich
do podejmowania działań na rzecz implementacji dokumentów międzynarodowych
m.in. Globalnej Strategii ONZ w sprawie Zwalczania Terroryzmu oraz stosownych rezolucji
dot. walki z terroryzmem. Rada Europy we współpracy z ONZ i OBWE,
a także z organizacjami regionalnymi na innych kontynentach m.in. Organizacją Państw
Amerykańskich (OAS), Komitetem Antyterrorystycznym Państw Amerykańskich (El Comité
Interamericano Contra El Terrorismo

–

CICTE), organizuje warsztaty szkoleniowe

i konferencje oraz wydaje publikacje poświęcone walce z terroryzmem, przestępczością
zorganizowaną i cyberterroryzmem.

W ramach Rady Europy kwestiami walki z terroryzmem zajmuje się Komitet

Ekspertów ds. Terroryzmu (The Committee of Experts on Terrorism – CODEXTER).
Do zadań CODEXTER należy koordynacja działań w obszarze przeciwdziałania i zwalczania
terroryzmu wewnątrz Rady Europy, ocena działań państw w tym obszarze (country profiles),
wymiana informacji i doświadczeń w zakresie pomocy dla ofiar terroryzmu, ocena
implementacji dokumentów międzynarodowych i wskazywanie ewentualnych problemów
i sposobów ich rozwiązywania, monitorowanie stanu ratyfikacji konwencji RE.

Rada Europy powołała specjalną instytucję odpowiedzialną za zwalczanie

finansowania terroryzmu i przestępczości finansowej – Komitet Ekspertów
ds. Oceny Środków Zapobiegania Praniu Brudnych Pieniędzy i Finansowania Terroryzmu
(Committee of Experts on the Evaluation of Anti-Money Laundering Measures
and the Financing of Terrorism – MONEYVAL).

Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE)

W zakresie walki z terroryzmem, OBWE stanowi płaszczyznę współpracy, wymiany

informacji i doświadczeń m.in. na poziomie eksperckim na rzecz ulepszania rozwiązań
instytucjonalnych,

poszerzania

bazy

prawnej

implementacji

dokumentów

międzynarodowych dot. przeciwdziałania i zwalczania terroryzmu. Większość dokumentów
ma charakter uzupełniający w stosunku do uregulowań i zaleceń innych instytucji
międzynarodowych.

Od 1998 r. na mocy decyzji Forum Współpracy w Dziedzinie Bezpieczeństwa

(Forum for Security Co-operation – FSC) postanowiono dokonywać corocznej wymiany
informacji w formie kwestionariusza na temat implementacji postanowień Kodeksu
postępowania w polityczno-militarnych aspektach bezpieczeństwa (The Code of Conduct

on Politico-Military Aspects of Security przyjęty dnia 3 grudnia 1994 r.). Pierwsza część
kwestionariusza

dotyczy

Działań podjętych celem zapobiegania terroryzmowi,

a w szczególności uczestnictwa w porozumieniach międzynarodowych dotyczących tej
tematyki. Polska dokonuje corocznej aktualizacji kwestionariusza.

Kwestie terroryzmu stały się jednym z istotniejszych elementów działalności OBWE

po 11 września 2001 r. Na sesji Rady Ministerialnej w 2001 r. przyjęto Bukareszteński Plan
Działania na Rzecz Walki z Terroryzmem (The Bucharest Plan of Action for Combating
Terrorism), następnie na X posiedzeniu Rady Ministerialnej w Porto w 2002 r. - Kartę
OBWE poświęconą zapobieganiu i zwalczaniu terroryzmu (OSCE Charter on Preventing
and Combating Terrorism). Przy realizacji programów i projektów poświęconych walce
z terroryzmem OBWE współpracuje z ONZ i Radą Europy. OBWE poświęca dużo uwagi
problemom walki z przestępczością finansową i finansowaniem terroryzmu.

Pod koniec 2002 r. w ramach Sekretariatu OBWE zaczęła działać komórka zajmująca

się walką z terroryzmem: Zespół ds. Działań Przeciwko Terroryzmowi (Action against
Terrorism Unit – ATU). Obszary działalności ATU określa Plan Działania, przewidujący
m.in. utrzymanie efektywnej i skutecznej roli OBWE w zwalczaniu terroryzmu, poszerzanie
możliwości pomocy dla państw członkowskich oraz polepszanie koordynacji działań
instytucji krajowych i międzynarodowych dot. przeciwdziałania i zwalczania terroryzmu.
Działalność ATU koncentruje się na następujących obszarach związanych z walką
z terroryzmem: ochroną dokumentów podróży, partnerstwem publiczno-prywatnym
m.in. w kwestii bezpieczeństwa, turystyki, ekstremizmu i radykalizacji prowadzącej
do terroryzmu, ochroną infrastruktury krytycznej w sektorze energetycznym,
cyberterroryzmem, bezpieczeństwem transportu miejskiego.

OBWE i kraje członkowskie podkreślają znaczenie wymiaru ludzkiego oraz ochrony

praw człowieka i podstawowych wolności w kontekście walki z terroryzmem. Problematyka
ta leży w kompetencji Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (Office
for Democratic Institutions and Human Rights

–

ODIHR). Uwaga ODIHR koncentruje się

na każdym etapie zwalczania terroryzmu pod kątem ochrony praw człowieka – począwszy
od zapobiegania i ścigania po dochodzenie i karanie.

Obszary zainteresowania ODIHR obejmują m.in. pomoc techniczną dla państw

członkowskich OBWE w opracowywaniu projektów i ulepszaniu istniejącego prawa
antyterrorystycznego, wsparcie na rzecz implementacji dokumentów ONZ, analizę
ustawodawstwa antyterrorystycznego poszczególnych państw pod kątem ochrony praw
człowieka, współpracę z organizacjami praw człowieka. ODIHR wydaje podręcznik Counter
Terrorism, Protecting Human Rights.

4.2. Aktywność RP w ramach międzynarodowych działań antyterrorystycznych

Istotnym elementem działań Polski prowadzonych w obszarze przeciwdziałania

i zwalczania terroryzmu, ściśle powiązanymi i wzajemnie uzupełniającymi
się przedsięwzięciami podejmowanymi na gruncie krajowym, pozostaje zaangażowanie
na arenie międzynarodowej. Polska przywiązuje szczególne znaczenie do działań
prowadzonych w ramach ONZ, NATO i UE, a na gruncie bilateralnym – do współpracy
z USA i państwami Unii Europejskiej.

Z inicjatywy Polski w listopadzie 2001 r. odbyła się Konferencja Przywódców

Narodów Centralnej i Wschodniej Europy w sprawie zwalczania terroryzmu. Uczestnicy
konferencji przyjęli Deklarację oraz Plan działań w sprawie zwalczania terroryzmu.

W 2002 r. w Warszawie odbyła się konferencja Rady Partnerstwa Euroatlantyckiego

(Euro-Atlantic Partnership Council - EAPC), poświęcona roli tego organu w zwalczaniu
terroryzmu.

W maju 2003 r. w Krakowie Polska stała się wraz z USA współzałożycielem

Inicjatywy na rzecz zapobiegania rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia (Prolifration
Security Initiative – PSI), mającej na celu uniemożliwienie nielegalnego obrotu BMR,
środkami jej przenoszenia oraz technologiami do jej produkcji.

Polska uczestniczy w realizacji przyjętych na forum UE zapisów Deklarację

w sprawie Zwalczania Terroryzmu (2004 r.) oraz Strategii UE w dziedzinie Zwalczania
Terroryzmu i Plan Działania w sprawie Zwalczania Terroryzmu (2005 r.).
Polska dwukrotnie w poddała się kompleksowej unijnej ocenie w ramach procesu tzw. peer
evaluation: I runda misji ewaluacyjnej (2003-2005) poświęcona ocenie krajowych systemów
walki z terroryzmem oraz II runda misji ewaluacyjnej (2007-2009) poświęcona ocenie
krajowych systemów zarządzania kryzysowego.

Od 2005 r. działa Wspólna Polsko-Amerykańska Grupa Robocza do Spraw Zagrożeń

Terrorystycznych. W 2010 r. powołano trzy podgrupy robocze: ds. przeciwdziałania
terroryzmowi, ds. zwalczania terroryzmu i ds. zarządzania kryzysowego.

W 2005 r. w Warszawie odbył się III Szczyt Rady Europy, podczas którego

podpisano m.in. konwencje o zwalczaniu terroryzmu oraz o zapobieganiu praniu brudnych
pieniędzy. Przywódcy 46 państw przyjęli również Deklarację Warszawską i Plan Działania
Rady Europy, w których znalazły się też zapisy odnoszące się do walki z terroryzmem
oraz rozwoju zasad i mechanizmów zapobiegania i eliminacji wszelkich form nietolerancji
i dyskryminacji.

W 2005 r. powołano

Europejską Agencję Zarządzania Współpracą Operacyjną

na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej (FRONTEX)
z siedzibą w Warszawie. Działalność tej instytucji służy zwiększeniu kontroli
i zabezpieczenia granic zewnętrznych UE przed zagrożeniami płynącymi z terroryzmu,
przestępczości zorganizowanej.

W 2006 r. Polska dołączyła do Grupy G-5 (od tego momentu G6). tj. ministrów spraw

wewnętrznych Francji, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Włoch, Hiszpanii, której celem jest
m.in. współdziałanie zrzeszonych w niej państw (poza strukturami UE) w dziedzinach
szczególnie istotnych dla bezpieczeństwa wewnętrznego. Priorytetami Grupy G6 są przede
wszystkim: walka z terroryzmem, zapobieganie i zwalczanie przestępczości zorganizowanej,
skuteczna ochrona granic oraz zwalczanie nielegalnej imigracji. Państwa Grupy G6
wymieniają wiedzę dotyczącą antyterrorystycznej polityki informacyjnej, skutecznych
narzędzi informacyjnych i komunikacji ze społeczeństwem na temat potencjalnych zagrożeń
oraz pożądanych zachowań w przypadku zamachu terrorystycznego.

W październiku 2007 r.

podczas polskiego przewodnictwa w grupie G6 przyjęto wspólną deklarację dot. zacieśniania
współpracy m.in. na rzecz zwalczania terroryzmu i przestępczości zorganizowanej.
W 2010 r. w trakcie kolejnego przewodnictwa RP w tej grupie zainicjowano prace
nad tematyką antyterrorystycznej polityki informacyjnej oraz bezpieczeństwa
w cyberprzestrzeni.

Polska poparła przyjęcie we wrześniu 2006 r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ

Globalnej Strategii Narodów Zjednoczonych w Walce z Terroryzmem. W czasie
jej przeglądu, we wrześniu 2010 r., przedstawiciel RP zaprezentował działania Polski w tym
obszarze. Polska opowiada się za pełną implementacją przez wszystkie państwa
członkowskie założeń Strategii oraz przyjęciem i stosowaniem zapisów wszystkich
konwencji i protokołów ONZ dot. zwalczania terroryzmu, a także przyjęciem Kompleksowej
Konwencji

sprawie

Zwalczania

Terroryzmu

(Comprehensive Convention

on International Terrorism – CCIT).

4.3. Współpraca międzynarodowa realizowana przez poszczególne służby i instytucje

Poszczególne służby i instytucje prowadzą współpracę międzynarodową

bezpośrednio lub w ramach wyspecjalizowanych organizacji i gremiów.

ABW prowadzi współpracę z partnerami zagranicznymi na płaszczyźnie dwustronnej

i wielostronnej, w tym w ramach UE, Klubu Berneńskiego

, Grupy Roboczej

ds. Terroryzmu (Counter-Terrorist Group – CTG)

, Grupy Madryckiej

i Europolu. Zakres

współpracy obejmuje wymianę informacji, wspólną analizę globalnych zagrożeń
oraz dzielenie się doświadczeniami i wiedzą.

MSWiA bierze udział w posiedzeniach Stałego Komitetu Współpracy Operacyjnej

w zakresie Bezpieczeństwa Wewnętrznego (The Standing Committee on Operational
Cooperation on Internal Security – COSI), zajmującego się m.in. propagowaniem
i pogłębianiem koordynacji działań operacyjnych prowadzonych przez państwa
członkowskie UE w dziedzinie bezpieczeństwa wewnętrznego. MSWiA koordynuje również
bezpośrednią współpracę ze stroną amerykańską w ramach Wspólnej Polsko-Amerykańskiej
Grupy Roboczej ds. Zwalczania Terroryzmu.

Przedstawiciele Policji biorą udział w pracach krajowych i międzynarodowych

gremiów zajmujących się analizą i wymianą informacji o zagrożeniach ze strony
przestępczości terrorystycznej i ekstremistycznej, na poziomie strategicznym i operacyjnym.
Na forum międzynarodowym są to przede wszystkim Interpol, Europol, Grupa Robocza UE
ds. Terroryzmu (Working Party on Terrorism – WPT), Policyjna Grupa Robocza
ds. Terroryzmu (Police Working Group on Terrorism – PWGT)

, Grupa Robocza UE

ds. Egzekwowania Prawa (Law Enforcement Working Party – LEWP)

, Grupa Atlas

SG w wymiarze międzynarodowym współdziała za pośrednictwem Centrów

Współpracy i punktów kontaktowych na granicach, a także w ramach Aparatu Pełnomocnika
Granicznego. Umożliwia to bieżącą wymianę informacji i współpracę służb granicznych,

Skupia służby wywiadu i bezpieczeństwa Państw Członkowskich UE oraz Norwegii i Szwajcarii. Na jego

forum odbywają się dyskusje dotyczące szeroko pojętej kwestii bezpieczeństwa. Głównym celem Klubu jest
ułatwienie współpracy, wymiany informacji i najlepszych praktyk pomiędzy służbami członkowskimi w celu
wzmocnienia bezpieczeństwa wewnętrznego państw członkowskich jak i całego kontynentu europejskiego.
Prace Klubu skupiają się m.in. na takich kwestiach jak: ekstremizm prawicowy i lewicowy, przestępczość
zorganizowana i proliferacja.

Grupa została wyodrębniona z Klubu Berneńskiego w następstwie wydarzeń z 11 września 2001 r. Obok

współpracy operacyjnej, wśród projektów podejmowanych przez to gremium są m.in. opracowywane wspólnie
dla decydentów UE analizy i oceny zagrożeń terrorystycznych. W ramach Grupy omawia się również
zagadnienia związane z optymalizacją współpracy międzynarodowej w dziedzinie walki z terroryzmem.

Grupa Madrycka (do stycznia 2010 r. Komitet Koordynacji Centrów Antyterrorystycznych – CCCAT)

powstała jako nieformalna grupa skupiająca europejskie centra antyterrorystyczne lub instytucje zajmujące się
analizą i oceną zagrożenia terrorystycznego. Jednym z celów Grupy jest współpraca w zakresie wymiany
informacji strategicznych na temat terroryzmu i wyznaczanie kierunków prac mających na celu
przeciwdziałanie temu zjawisku.

Organizacja zrzeszająca przedstawicieli Policji z 27 państw członkowskich Unii Europejskiej

oraz przedstawicieli Europolu. Głównym zadaniem PWGT jest bieżąca i całodobowa wymiana informacji
o zagrożeniach terrorystycznych na terenie Europy. Policja polska przystąpiła do PWGT w listopadzie 2001 r.

Gremium to zajmuje się szeroko pojętą współpracą policyjną Państw Członkowskich UE, m.in. w zakresie

systemów łączności, zabezpieczenia imprez sportowych, działań oficerów łącznikowych oraz zadań
Europejskiej Akademii Policyjnej CEPOL. W ramach prac grupy roboczej LEWP eksperci omawiają także
zagadnienia dotyczące działań transgranicznych i wymiany doświadczeń między organami ścigania
w obszarach nieobjętych kompetencją innych grup roboczych, np. zwalczanie przestępczości związanej
z pojazdami czy cyberprzestępczości.

Powstała w trakcie szczytu 15 dowódców europejskich jednostek antyterrorystycznych w Brukseli

w październiku 2001 roku. Grupa Atlas zrzesza centralne jednostki antyterrorystyczne Policji państw UE.
W chwili obecnej w skład Atlasu wchodzi 35 specjalnych jednostek policyjnych z 27 państw UE.

imigracyjnych i policyjnych sąsiadujących państw, a także pozwala na wymianę informacji
policyjnych na szczeblu operacyjnym i taktycznym.

Inne elementy współpracy międzynarodowej to m.in.:



wykorzystanie Systemu Informacyjnego Schengen (SIS);



wspólne patrole graniczne, wspólne grupy dochodzeniowo – śledcze;



rozwój współpracy ze służbami graniczno-imigracyjnymi innych państw w zakresie
wymiany informacji, doświadczeń (najlepszych praktyk), szkoleń, wspólnych
przedsięwzięć oraz projektów pomocowych;



współdziałanie z Europejską Agencją Zarządzania Współpracą Operacyjną
na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej (FRONTEX)
oraz Europolem, Interpolem, a także Oficerami Łącznikowymi innych krajów
oraz w ramach grup roboczych i komitetów Rady UE/Komisji Europejskiej (prace
m.in. nad projektami EUROSUR, Visa Information System);



współpraca z władzami krajów trzecich w celu realizacji skutecznych wydaleń
i powrotów cudzoziemców z/do RP.

PSP w ramach współpracy międzynarodowej, jest członkiem grupy roboczej Rady

UE ds. ochrony ludności (PROCIV).

BOR jest członkiem Europejskiej Sieci Ochrony Osób Publicznych (European

Network for the Protection of Public Figures - ENPPF)

oraz Stowarzyszenia Służb

Ochrony Osobistej (The Association of Personal Protection Sernice – APPS)

którego głównym celem jest wymiana poglądów, wiedzy, doświadczeń, informacji
oraz promocja ścisłej współpracy pomiędzy poszczególnymi służbami ochrony.

Prokuratura Generalna utrzymuje bieżące kontakty z Eurojustem, organem Unii

Europejskiej, którego zadaniem jest wzmacnianie współpracy organów wymiaru
sprawiedliwości państw członkowskich (PCz). Eurojust wspiera krajowe organy ścigania
w celu usprawnienia prowadzonych śledztw (dochodzeń) dotyczących przestępstw
o charakterze ponadgranicznym, obejmujących również działalność terrorystyczną.

4.4. Ochrona polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i konsularnych

Zagrożenia terrorystyczne dla polskich placówek dyplomatycznych, konsularnych

i instytutów kultury pochodzą ze strony grup terrorystycznych oraz ich zwolenników,
szczególnie na obszarach objętych konfliktami zbrojnymi. Należy brać pod uwagę zagrożenia
ze strony terroryzmu o podłożu religijnym, ekonomiczno-społecznym, organizacji
ekstremistycznych i separatystycznych, jak i pojedynczych osób.

Rolę koordynującą w kwestii bezpieczeństwa dyplomatycznego pełni Minister

Spraw Zagranicznych, który w zakresie organizacji systemu bezpieczeństwa placówek
zagranicznych RP współpracuje z właściwymi służbami i instytucjami, w szczególności AW
i BOR odpowiedzialnymi za rozpoznanie i przeciwdziałanie zagrożeniom ze strony
ugrupowań terrorystycznych wobec polskich misji dyplomatycznych oraz obywateli RP
przebywających poza granicami kraju. Na bieżąco wypracowywane są mechanizmy ścisłej
i efektywnej współpracy m.in. w zakresie: szkolenia personelu placówek pod względem
bezpieczeństwa

dyplomatycznego

zarządzania

kryzysowego,

monitorowania

informowania MSZ o możliwych zagrożeniach bezpieczeństwa placówek

oraz eliminowania nieprawidłowości dotyczących przestrzegania ustalonych zasad

Ustanowiona decyzją Rady Unii Europejskiej z dnia 28 listopada 2002 r. (2002/956/WSiSW). W jej skład

wchodzą krajowe służby policyjne i inne służby odpowiedzialne za ochronę osób

Powstało w 1989 r. W jego skład wchodzą służby ochrony z ponad 30 państw.

bezpieczeństwa. Ponadto, uregulowane zostały sprawy związane z fizyczną ochroną
placówek zagranicznych, kierowników placówek i personelu oraz określono ramy
współpracy w zakresie opracowywania instrukcji dotyczących kwestii bezpieczeństwa
placówek zagranicznych.

4.5. Obywatele polscy za granicą

Z uwagi na utrzymujące się na świecie zagrożenie terrorystyczne nie można

wykluczyć, że obywatele polscy przebywający za granicą mogą stanowić cel lub stać się
przypadkowymi ofiarami zamachu.

W ramach bieżącej pracy służby konsularnej istnieje wypracowany mechanizm

pozyskiwania informacji o zagrożeniach dla obywateli RP – w tym o zagrożeniach
terrorystycznych. Opiera się on na aktywności i działaniach:



personelu dyplomatyczno-konsularnego RP, z wykorzystaniem lokalnych źródeł

ogólnie dostępnych poprzez kontakty z władzami kraju urzędowania, środowiskami
lokalnymi oraz miejscowym korpusem dyplomatyczno-konsularnym. Szczególne
znaczenie dla zwiększenia potencjału takich działań ma współpraca konsularna
krajów członkowskich UE na terenie państw trzecich;



Departamentu Konsularnego MSZ, z wykorzystaniem źródeł ogólnie dostępnych
oraz informacji innych komórek organizacyjnych MSZ. Istotne znaczenie
ma współpraca konsularna na forum Grupy Roboczej RUE ds. Współpracy
Konsularnej – COCON. W ramach COCON strona polska ma możliwość
bezpośredniego kontaktu i wymiany informacji z przedstawicielami MSZ
pozostałych krajów UE, odpowiadającymi za zarządzanie sytuacjami kryzysowymi
oraz pracownikami unijnego Centrum Sytuacyjnego (SitCen), działającego
w strukturze Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ). Wymiana
informacji następuje również w ramach kontaktów dwustronnych, a także poprzez
specjalny portal internetowy i telekonferencji.

Ponadto, AW uzyskuje informacje z szerokiego spektrum źródeł, w tym

wywiadowczych. Działania AW w tym zakresie pozwalają uzyskiwać sygnały istotne
z punktu widzenia zagrożeń dla Polaków przebywających za granicą, w szczególności
ze strony grup terrorystycznych.

IAGNOZA

ZAGROŻENIA

TERRORYSTYCZNEGO

DLA

INTERESÓW

I OBYWATELI

Polska nie była dotychczas bezpośrednim celem ataku terrorystycznego, jednakże

z uwagi na utrzymujące się na świecie zagrożenie terrorystyczne nie można wykluczyć,
że nasz kraj może stać się dla grup i organizacji ekstremistycznych motywowanych zarówno
religijnie, jak i politycznie, alternatywnym celem zamachu. Potencjalne zagrożenie
terrorystyczne dla RP oraz jej obywateli wiąże się w głównej mierze z aktywnością naszego
kraju na arenie międzynarodowej i udziałem w misjach stabilizacyjnych i pokojowych.

Na podstawie dotychczasowych informacji o działalności osób pochodzących

z krajów podwyższonego ryzyka należy założyć, że Polska może stanowić dogodną bazę
logistyczną dla członków i osób powiązanych z organizacjami terrorystycznymi. Ich celem
może być: pozyskiwanie funduszy na dalszą działalność, werbowanie nowych członków
organizacji oraz osób popierających ich działalność oraz pozyskiwanie broni i materiałów
wybuchowych (szczególnie w kontekście możliwych powiązań z przestępczością
zorganizowaną). Ponadto Polska, z racji swego tranzytowego położenia jest krajem
do którego docierają nielegalni migranci - wśród uchodźców mogą znaleźć się osoby
organizujące nielegalny przerzut osób do krajów strefy Schengen.

Należy w tym kontekście podkreślić, że w Polsce odnotowywane były wprawdzie akty

terroru z użyciem urządzeń i materiałów wybuchowych, lecz miały one głównie charakter
kryminalny i związane były z aktywnością zorganizowanych grup przestępczych,
a nie ugrupowań terrorystycznych.

Pomimo że dotychczas na terytorium RP nie odnotowano zamachów lub ataków

terrorystycznych, obywatele RP od 2001 r. wielokrotnie stawali się ofiarami lub byli
poszkodowani w wyniku działalności organizacji i grup terrorystycznych operujących
w różnych częściach świata.

Analizując dotychczasowe zdarzenia o charakterze terrorystycznym, w których zginęli

lub pokrzywdzeni byli obywatele RP należy stwierdzić, iż ich źródłem w większości
przypadków był fundamentalistyczny terroryzm islamski:



11 września 2001 r. w ataku na World Trade Center w Nowym Jorku – śmierć
6 obywateli RP, w sumie 2749 ofiar. Zamach z wykorzystaniem dwóch porwanych
samolotów pasażerskich przeprowadziła Al-Kaida;



12 października 2002 r. na indonezyjskiej wyspie Bali – śmierć polskiej
dziennikarki, w sumie 202 ofiary. Samobójczych zamachów bombowych dokonali
byli członkowie organizacji Al Jamaat Al Islamiya;



11 marca 2004 r. zamach w Madrycie - śmierć 4 obywateli RP, w sumie 191 ofiar.

Zdalnie zdetonowane ładunki wybuchowe eksplodowały w pociągach kolei
podmiejskiej. Do zamachu przyznała się grupa powiązana prawdopodobnie
z Al-Kaidą;



7 maja 2004 r. zamach w Iraku – śmierć 2 obywateli RP. Jadąca samochodem ekipa

dziennikarzy została ostrzelana z broni maszynowej na drodze z Bagdadu
do Nadżafu;



7 lipca 2005 r. zamach w Londynie - śmierć 3 obywatelek RP, w sumie 56 ofiar

śmiertelnych. Do przeprowadzenia zamachu przyznała się organizacja Tajna Grupa
Dżihadu Al-Kaidy w Europie. Atak przeprowadzony został na pociągi metra
i autobus;



3 października 2007 r. zamach w Iraku – śmierć funkcjonariusza BOR w zamachu
na Ambasadora RP, który został ranny.

W przeszłości obywatele RP byli również ofiarami porwań dokonywanych
przez ugrupowania ekstremistyczne:



1 czerwca 2004 r. w Bagdadzie zostali uprowadzeni dwaj obywatele RP. Jeden

z nich zdołał uciec porywaczom, natomiast drugi po kilku dniach został uwolniony
przez siły specjalne wojsk koalicyjnych;



27 października 2004 r. w Iraku uprowadzona została mieszkająca w tym kraju
obywatelka RP. Do porwania przyznała się organizacja Salafickie Brygady
Abu Bakra as-Siddika, której przedstawiciele w zamian za uwolnienie Polki
zażądali wycofania polskich wojsk z Iraku oraz wypuszczenia z irackich więzień
wszystkich kobiet. Po około miesiącu udało się doprowadzić do jej uwolnienia;



23 marca 2006 r. u podnóża Mount Everest w Nepalu maoistowscy partyzanci
uprowadzili czterech obywateli RP. Do zdarzenia doszło podczas pieszej wędrówki
z miasta Jiri do Lukla. Po kilkudniowej niewoli Polacy zostali wypuszczeni;



7 lutego 2009 r. w Pakistanie bojownicy organizacji Tehrik-i Taliban Pakistan,

podejrzewanej o ścisłe współdziałanie z pakistańskimi i afgańskimi komórkami
Al-Kaidy, zamordowali polskiego geologa, który został uprowadzony 28 września
2008 r. Porywacze postawili rządowi w Pakistanie ultimatum, w którym w zamian
za uwolnienie porwanego zażądali wycofania wojsk federalnych z części
dystryktów na terenach plemiennych, zwolnienia 62 więźniów kryminalnych
oraz wypłacenia okupu. Pomimo podjęcia przez polskie władze wielotorowych
działań mających na celu uwolnienie Polaka, został on pozbawiony życia.

Na poziom zagrożenia terrorystycznego RP wpływają także kwestie związane

z aktywnością skrajnych środowisk ekstremistycznych motywowanych politycznie.
Zagadnienie to nabiera szczególnego znaczenia w kontekście globalnego kryzysu
finansowego oraz wydarzeń, jakie miały miejsce w Grecji oraz Włoszech (seria „bomb
listowych”

przesyłanych

placówek

dyplomatycznych).

Wpływ

środowisk

ekstremistycznych na bezpieczeństwo państwa rozpatrywać należy zarówno w aspekcie
zagrożeń ze strony ekstremizmu prawicowego, jak i lewicowego. W obu tych przypadkach,
osoby prezentujące poglądy skrajne zrzeszają się w coraz lepiej zorganizowanych
strukturach, coraz szerzej również nawiązywana jest przez nich współpraca z podobnymi
strukturami w innych państwach. Zaznaczyć jednak należy, iż środowiska te nie stwarzały
dotychczas na terenie naszego kraju realnego zagrożenia o charakterze terrorystycznym.

Na podstawie aktualnie posiadanej wiedzy należy przewidywać, że poziom

zagrożenia terrorystycznego dla RP i jej obywateli w najbliższym czasie nie ulegnie
znaczącej zmianie. Polska najprawdopodobniej nadal nie będzie pierwszoplanowym celem
dla organizacji terrorystycznych. Jednakże niektóre wydarzenia, jak objęcie w drugim
półroczu 2011 r. przez RP Przewodnictwa w RUE oraz organizacja Mistrzostw Europy
w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012

, będą z pewnością obserwowane przez

fundamentalistów i ugrupowania radykalne. Zaznaczyć należy, iż dotychczas nie stwierdzono
znaczącego zainteresowania ze strony grup ekstremistycznych tymi wydarzeniami. Warto
również zwrócić uwagę na ponowną aktywizację w Europie środowisk ekstremistycznych
motywowanych politycznie. Ponadto, w niektórych częściach świata utrzymywać się będzie
wysokie zagrożenie dla przebywających tam cudzoziemców, w tym obywateli RP.

W odniesieniu do terytorium RP, należy wskazać, iż prawdopodobieństwo

przeprowadzenia zamachu terrorystycznego zmniejsza brak w naszym kraju licznej
społeczności emigranckiej, co proporcjonalnie zmniejsza liczbę osób mogących posiadać
związki z ugrupowaniami fundamentalistycznymi.
W najbliższych latach należy liczyć się z zagrożeniem szczególnie dla:



polskich żołnierzy uczestniczących w działaniach koalicji antyterrorystycznej,
zwłaszcza jednostki Polskiego Kontyngentu Wojskowego (PKW) w Afganistanie;



obywateli RP przebywających w celach biznesowych lub turystycznych
w państwach o wysokim stopniu zagrożenia;



placówek dyplomatycznych;



transportu publicznego, w tym lotnictwa cywilnego.

OZIOMY ZAGROŻENIA TERRORYSTYCZNEGO W

CAT ABW na podstawie otrzymanych informacji sporządza cykliczne prognozy

poziomu zagrożenia terrorystycznego dla RP. Prognoza wraz z uzasadnieniem CAT ABW
jest przedstawiana na forum MZds.ZT, gdzie jest opiniowana. W przypadku zmiany
aktualnego poziomu zagrożenia, zaopiniowana przez MZds.ZT rekomendacja przedkładana
jest Prezesowi Rady Ministrów.

Rekomendowany przez Międzyresortowy Zespół ds. Zagrożeń Terrorystycznych

aktualny poziom zagrożenia terrorystycznego w RP, zamieszczany jest na portalu rządowym
www.antyterroryzm.gov.pl.

formę

graficznego

zobrazowania,

w którym poszczególnym poziomom zagrożenia przypisano odpowiadające im kolory:

Uzyskanie informacji o możliwości wystąpienia zdarzenia o charakterze
terrorystycznym lub innego zdarzenia, których rodzaj i zakres jest trudny
do przewidzenia.

Uzyskanie informacji o możliwości wystąpienia zdarzenia o charakterze
terrorystycznym lub innego zdarzenia, powodujących zagrożenie bezpieczeństwa
Rzeczypospolitej Polskiej.

Uzyskanie informacji o osobach lub organizacjach przygotowujących działania
terrorystyczne

godzące

bezpieczeństwo

Rzeczypospolitej

Polskiej

lub wystąpienia aktów terroru godzących w bezpieczeństwo innych państw albo
w przypadku uzyskania informacji o możliwości wystąpienia innego zdarzenia
godzącego w bezpieczeństwo Rzeczypospolitej Polskiej lub innych państw.

Wystąpienie zdarzenia o charakterze terrorystycznym lub innego zdarzenia,
powodującego zagrożenie bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej lub innych
państw.

STADIUM

PRZEDSIĘWZIĘĆ

ANTYTERRORYSTYCZNYCH:

PRZEWCIWDZIAŁANIAE/ZAPOBIEGANIE

(PREVENT)

7.1. Polityka państwa wobec osób i środowisk podatnych na zjawiska radykalizacji
i rekrutacji do organizacji terrorystycznych

Rekrutacja do organizacji terrorystycznych może dotyczyć w szczególności

obcokrajowców przebywających w Polsce pochodzących z krajów podwyższonego ryzyka
oraz regionów objętych konfliktami. Zjawisko rekrutacji może zwiększać marginalizacja tych
grup i poczucie braku perspektyw. Jakość i skuteczność procedur integracji imigrantów
z polskim społeczeństwem stanowi ważny element projektu Polityki migracyjnej Polski –
stan obecny i postulowane działania.

Na etapie przedintegracyjnym, w przypadku stwierdzenia, iż dana osoba może

stanowić zagrożenie terrorystyczne bądź może rozpowszechniać radykalne idee i wpływać
na szczególnie podatne środowiska w celu radykalizacji lub rekrutacji, właściwe organy
mogą wydalić cudzoziemca z terytorium RP. Mogą również odmówić tej osobie nadania
statusu uchodźcy oraz ochrony uzupełniającej, jeśli o to się ubiegała.

Aktywność rodzimych organizacji ekstremistycznych w Polsce utrzymuje się obecnie

na stosunkowo niskim poziomie, co związane jest m.in. z brakiem zaplecza politycznego
oraz niskim poparciem społecznym. Wypracowując politykę państwa wobec osób
i środowisk podatnych na radykalizację należy mieć na uwadze fakt, iż ugrupowania
ekstremistyczne stanowią obecnie margines sceny politycznej naszego kraju.

7.1.1. Polityka migracyjna i azylowa oraz integracja

Na terytorium RP docierają cudzoziemcy z różnych krajów i regionów,

w tym podwyższonego ryzyka i o niestabilnej sytuacji politycznej. Większość z nich
postrzega Polskę jako państwo tranzytowe na drodze do Europy Zachodniej. W stosunku
do cudzoziemców, którzy podjęli decyzję o pozostaniu na terytorium RP, istotnym jest
prowadzenie przez RP konsekwentnej oraz spójnej polityki migracyjnej i azylowej,
co zapobiegać może pojawianiu się zagrożeń o charakterze terrorystycznym.

Najważniejszym dokumentem o charakterze międzynarodowym dotyczącym

m.in. statusu uchodźców jest Konwencja Genewska z 1951 r., której Polska jest
sygnatariuszem.

Konstytucja RP gwarantuje cudzoziemcom prawo do ochrony na zasadach

regulowanych w ustawie o cudzoziemcach. Polskie prawo zostało zharmonizowane
ze standardami prawnymi funkcjonującymi w ramach UE, które opierają się głównie
na istniejących porozumieniach międzynarodowych wypracowanych przez ONZ
i jej wyspecjalizowane agendy. Proces dostosowywania polskiego prawa do dorobku UE
w obszarze migracji i azylu zakończył się uchwaleniem dwóch nowych ustaw:
o cudzoziemcach oraz o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej.

Wspólną politykę migracyjną i azylową reguluje dokument programowy Polityka

Migracyjna Polski – stan obecny i postulowane działania, który odnosi się do kwestii
przeciwdziałania negatywnym aspektom migracji do Polski oraz zagadnień dotyczących
integracji cudzoziemców.

Bezpośrednim celem integracji jest umożliwienie imigrantom samodzielnej

egzystencji pozwalającej na korzystanie z rynku pracy, systemów edukacji i służby zdrowia,

jak również na uczestniczenie w życiu społecznym, przy jednoczesnym zapewnieniu
realizacji ich potrzeb kulturowych i religijnych. Pośrednio, proces integracji, pozwalając
na poszerzanie relacji społecznych cudzoziemców i utożsamianie się z sytuacją i warunkami
życia w kraju przyjmującym, zapobiega radykalizacji ich postaw.

Wśród instytucji podejmujących działania mające na celu integrację cudzoziemców,

wskazać należy:



Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (pomoc społeczna);



MSWiA

(koordynacja działań w obszarze migracji, przeciwdziałanie

dyskryminacji);



Urząd do Spraw Cudzoziemców (preintegracja osób ubiegających się o ochronę
międzynarodową);



Rzecznika Praw Obywatelskich (utworzenie Zespołu do spraw Migracji

Powrotnych i Imigracji);



Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania (podjęcie problemu edukacji
dzieci cudzoziemców).

Ponadto, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (MPiPS) jest członkiem Grupy

Krajowych Punktów Kontaktowych do spraw Integracji Imigrantów, która to grupa jest
akredytowana przy Komisji Europejskiej. Jednym z zadań grupy jest zajmowanie
się kwestiami dialogu międzykulturowego, także w kontekście zapobiegania radykalizacji.

Z uwagi na fakt, że struktura narodowościowa Polski charakteryzuje się obecnie

bardzo niskim odsetkiem cudzoziemców, ich integracja ze społeczeństwem nie stanowi
istotnego problemu społecznego czy politycznego. Nie odnotowuje się również znaczącej
imigracji do Polski.

Niewielki

odsetek obywateli państw trzecich przebywających na stałe

i napływających do Polski sprawił, iż działania w zakresie ich integracji ze społeczeństwem,
również w odniesieniu do cudzoziemców podatnych na radykalizację, w tym pochodzących
z krajów podwyższonego ryzyka, są prowadzone w ograniczonym zakresie. W zasadzie brak
jest innych działań w zakresie integracji niż odnoszące się do osób objętych ochroną
międzynarodową.

Istotną rolę w procesie integracji odgrywa również stosunek do tego procesu

społeczeństwa kraju przyjmującego, w związku z czym celowe jest podejmowanie
przez instytucje państwowe działań mających na celu edukację społeczeństwa w zakresie
wielokulturowości i tolerancji w stosunku do migrantów. Działania te obejmują szkoły,
placówki oferujące zajęcia pozalekcyjne, ośrodki doskonalenia nauczycieli, szkoły oferujące
kształcenie nauczycieli oraz instytucje edukacyjne i środki masowego przekazu. Szczególną
uwagę należy zwracać na tworzenie płaszczyzn porozumienia i wymiany poglądów w celu
zapobiegania powstawaniu konfliktów wywoływanych różnicami kulturowymi i religijnymi.

Dodatkowym elementem wspierającym integrację cudzoziemców jest możliwość

finansowania działań o charakterze integracyjnym ze środków funduszy UE, co pozwala
m.in. na rozwój sektora organizacji pozarządowych oraz instytucji, które angażują się
w kwestie integracji.

REKOMENDACJE:



Wdrożenie spójnej polityki migracyjnej Polski mającej na względzie doświadczenia
państw europejskich w integracji osób spoza obszaru kulturowego Europy
oraz uwzględniającej założenia dokumentu Polityka Migracyjna Polski – stan
obecny i postulowane działania;



Doskonalenie mechanizmu obowiązkowych konsultacji z odpowiednimi służbami
przed wydaniem przez właściwe organy państwa decyzji w sprawach wizowych

oraz wszelkiego rodzaju zezwoleń pobytowych, również w wyniku postępowań
o nadanie statusu uchodźcy;



Opracowanie jednolitego programu określającego integrację cudzoziemców
przebywających w Polsce;



Cykliczne badanie potrzeb imigrantów i środowisk mniejszościowych, w tym
ich gotowości do integracji oraz stopnia integracji z polskim społeczeństwem,
w szczególności grup zagrożonych wykluczeniem społecznym z uwagi na względy
językowe, tradycje religijne czy kulturowe.

7.1.2. Działalność profilaktyczna mająca na celu zapobieganie radykalizacji
i rekrutacji do organizacji terrorystycznych

W działania mające zapobiegać rekrutacji do organizacji terrorystycznych,

wynikające z wcześniej opisanej polityki RP w tym zakresie, zaangażowane są instytucje
rządowe szczebla centralnego, wspierane przez administrację rządową w województwach,
a także samorządy terytorialne i organizacje pozarządowe.

Istotną rolę w zakresie profilaktyki pełni Urząd do Spraw Cudzoziemców (UdSC),

który wspiera organizacje pozarządowe zapewniając pomoc logistyczną, dystrybucyjną,
merytoryczną i koordynacyjną. Do działań o charakterze edukacyjnym można zaliczyć
prowadzenie kursów i szkoleń dla obcokrajowców, różnego typu aktywność noszącą
znamiona integracji dla podopiecznych UdSC w ośrodkach dla cudzoziemców.

UdSC współpracuje z kilkunastoma organizacjami pozarządowymi w ramach

integracji cudzoziemców. Jest to ważne w odniesieniu do tworzenia poprawnych relacji
ze społecznością lokalną w pobliżu ośrodków dla cudzoziemców. Z punku widzenia
prawidłowej adaptacji społecznej i zabezpieczenia prawidłowego rozwoju, istotne jest także
zagwarantowanie dostępu do szkolnictwa.

W ramach Europejskiej Strategii Przeciwdziałania Radykalizacji i Rekrutacji

do Terroryzmu powstał Plan Działania, realizowany przez sześć krajów UE (Niemcy, Belgia,
Holandia, Dania, Wielka Brytania, Hiszpania) w następujących obszarach: media
i komunikacja strategiczna, szkolenie imamów, działania policji na szczeblu lokalnym,
współpraca z władzami lokalnymi, łagodzenie radykalizacji postaw, terroryzm a Internet.

REKOMENDACJE:



Aktywny udział wszystkich partnerów instytucjonalnych w wymianie informacji
o warunkach legalnej pracy i pobytu w Polsce;



Wykorzystywanie przez urzędy administracji rządowej doświadczeń wynikających
z realizacji Planu Działania Europejskiej Strategii Przeciwdziałania Radykalizacji
i Rekrutacji do Terroryzmu;



Opracowanie kompleksowego i spójnego programu działania państwa w stosunku
do osób podatnych na radykalizację i rekrutację do organizacji terrorystycznych;



Prowadzenie programów i badań naukowych mających na celu określenie potrzeb
oraz wypracowanie rozwiązań mających na celu przeciwdziałanie barierom
w integracji, w tym zjawisku dyskryminacji, rasizmu i ksenofobii;



Opracowanie programu mającego pomóc cudzoziemcom w integracji z polskim

społeczeństwem, co będzie skutkowało zmniejszeniem ryzyka marginalizacji
i radykalizacji postaw.

7.1.3. Działania w zakresie monitorowania środowisk potencjalnie narażonych
na zjawisko radykalizacji i rekrutacji do grup lub organizacji terrorystycznych

Działania prowadzone przez służby i organy odpowiedzialne za bezpieczeństwo

i porządek publiczny w zakresie monitorowania środowisk potencjalnie narażonych
na zjawisko radykalizacji i rekrutacji do grup lub organizacji terrorystycznych dotyczą:



powiązań zorganizowanych grup przestępczych z członkami organizacji
ekstremistycznych i fundamentalistycznych;



zagrożeń wynikających z przyjazdów do Polski emisariuszy organizacji
ekstremistycznych, terrorystycznych lub krzewiących radykalne nurty ideologiczne
i religijne;



zagrożeń wynikających z prób docierania radykałów islamskich do osób
osadzonych w zakładach penitencjarnych;



źródeł finansowania i przeciwdziałanie transferowi środków przeznaczonych
na działalność terrorystyczną lub radykalnych organizacji.

Niezmiernie istotnym elementem działań jest prowadzenie rozpoznania migracyjnego,

którego celem jest zapobieganie, ujawnianie i przeciwdziałanie naruszeniom przepisów
dotyczących wjazdu i pobytu cudzoziemców na terytorium RP. Rozpoznanie migracyjne
stanowi pierwszą linię uzyskiwania informacji, które mogą dotyczyć działalności
terrorystycznej. Istotnymi elementami rozpoznania migracyjnego jest działalność
przedstawicieli SG przy urzędzie wojewódzkim. Informacja dotycząca miejsca, charakteru
oraz form pobytu cudzoziemców z uwzględnieniem szacunkowej liczby cudzoziemców
wraz z podaniem obywatelstw najliczniejszych grup, zawierana jest w sporządzanej
cyklicznie „Mapie cudzoziemców”.

Skuteczne działanie w tym zakresie wymaga wypracowania odpowiednich

mechanizmów uzyskiwania, gromadzenia, przetwarzania i wymiany danych. W Polsce
nie istnieje centralna baza danych o cudzoziemcach, w tym zawierająca dane biometryczne.
Każdy z organów prowadzi własny system gromadzenia informacji, jednakże nie ma
możliwości połączenia wszystkich baz w jeden spójny system on-line.

UdSC administruje największym tego typu systemem informatycznym „POBYT”,

pozwalającym jednak na przetwarzanie ograniczonego katalogu danych dotyczących
cudzoziemców przez właściwe służby i instytucje.

REKOMENDACJE:



Stworzenie na poziomie krajowym Centralnej Bazy Cudzoziemców,
w której gromadzone byłyby dane wizowe, informacje dotyczące pobytu, pobytu
tolerowanego, postępowania o nadanie statusu uchodźcy oraz inne informacje
związane z wjazdem i pobytem cudzoziemców, wydaleń czy dobrowolnych
powrotów, w tym rozszerzenie zakresu gromadzonych w nich danych o dane
biometryczne, co pozwoliłoby na pewną identyfikację cudzoziemca, a przede
wszystkim zapobiegałoby występowaniu tej samej osoby pod inną tożsamością;



Rozwój współpracy pomiędzy służbami i instytucjami państwowymi
oraz środowiskami naukowymi a sektorem prywatnym.

7.1.4. Eliminowanie zjawiska wykorzystywania podejmowania nauki w celach
migracyjnych do Polski

Od kilku lat obserwowane jest zjawisko zainteresowania kształceniem w Polsce

cudzoziemców pochodzących z krajów podwyższonego ryzyka migracyjnego. Konsekwencją
powyższego jest stale rosnący odsetek osób, które po zakwalifikowaniu na studia
i po przyjeździe do Polski nie podejmują nauki lub ją porzucają a następnie przedostają się
do krajów Europy Zachodniej. Podstawą przyjazdów są uzyskane listy akceptacyjne
z instytucji zajmujących się edukacją. Niepokojącym zjawiskiem jest fakt, iż uzyskanie listu
akceptacyjnego z uczelni wyższych, zarówno publicznych jak i niepublicznych, nie sprawia
cudzoziemcom żadnej trudności, bowiem rekrutacja odbywa się za pośrednictwem Internetu.

Rektorzy uczelni mają obowiązek informowania właściwych ministrów

Biura Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej oraz Komendanta
Głównego SG o przyjęciu na studia cudzoziemców, niepodjęciu kształcenia przez
cudzoziemców
lub skreśleniu ich z listy studentów

W przypadku stwierdzenia, iż cudzoziemiec

nie realizuje deklarowanego w chwili składania wniosku wizowego celu (nie kontynuuje
studiów), jest on zobowiązywany do opuszczenia terytorium RP lub jest wydalany.

Inną kwestią jest fakt prowadzenia działalności gospodarczej przez inne podmioty

w zakresie edukacji, takich jak kursy doszkalające z dziedziny: biznesu, zarządzania,
bankowości, turystyki oraz kursy języka polskiego i angielskiego dla cudzoziemców.
Podmioty prowadzące taką działalność niejednokrotnie nie posiadają doświadczeń
związanych z kontaktami z cudzoziemcami, nie posiadają umów z wyższymi uczelniami,
które byłyby zainteresowane rekrutacją cudzoziemców i mogłyby weryfikować poziom
kursów, w szczególności kursów języka polskiego.

REKOMENDACJE:



Usprawnienie procedur współpracy różnych służb i instytucji w zakresie wczesnego

ostrzegania o możliwości zagrożenia bezpieczeństwa wewnętrznego ze strony osób
pretendujących do uzyskania statusu studenta w polskim systemie edukacyjnym.
Procedury te powinny obligować szkoły i uczelnie do ścisłej współpracy
ze służbami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo państwa i ochronę porządku
publicznego, uwzględniając:
- stworzenie mechanizmów umożliwiających monitoring liczby listów

akceptacyjnych, wystawianych przez poszczególne instytucje edukacyjne;

- wprowadzenie podziału wiz w celu podjęcia nauki dla studentów powyżej

18 roku życia oraz dzieci i młodzieży od 5 do 18 roku życia;

- wprowadzenie możliwości ubiegania się o wizy dla kandydatów na studia

pozwalające na pobyt w związku z odbyciem rozmów kwalifikacyjnych
i wyborem uczelni.

wymienionych w art. 33 ust. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164,

poz. 1365, z późn. zm.)

zgodnie z § 11 rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 12 października 2006 r.

w sprawie podejmowania i odbywania przez cudzoziemców studiów i szkoleń oraz ich uczestniczenia
w badaniach naukowych i pracach rozwojowych (Dz. U. Nr 190, poz. 1406 z późn. zm.).

7.2. Komunikacja ze społeczeństwem - antyterrorystyczna polityka informacyjna

Zasadniczym

celem

antyterrorystycznej

polityki

informacyjnej

państwa

jest wypracowanie efektywnego systemu komunikacji ze społeczeństwem o zagrożeniach
terrorystycznych, w tym systemu zarządzania informacją w sytuacjach zagrożenia lub ataku
terrorystycznego, uwzględniającego wszystkie fazy reagowania na zagrożenia. Dzięki
szczegółowo zdefiniowanym zadaniom, instytucje rządowe będą mogły, przy wykorzystaniu
środków masowego przekazu oraz partnerów pozarządowych, kierować odpowiednio
skomponowany przekaz informacyjny dla obywateli.

Polityka informacyjna musi realizować swój zasadniczy cel w sposób kompleksowy

tak, aby kształtować stan wiedzy społeczeństwa na temat natury i stopnia zagrożeń
terrorystycznych. Oznacza to, że powinna ona przewidywać działania niezbędne
do przygotowania obywateli do określonego zachowania w sytuacji zagrożenia
jak i edukować o źródłach i charakterze zjawiska terroryzmu.

Należy jednak pamiętać, że kształtowanie postaw jest wielostopniowym, złożonym

procesem, który musi być konsekwentnie realizowany dla poszczególnych grup
w

społeczeństwie,

uwzględnieniem

szeregu

czynników

socjologicznych

oraz obowiązującego instytucjonalnego systemu edukacji i współdziałania z obywatelami.

Kolejnym warunkiem prawidłowej realizacji zamierzeń polityki informacyjnej

jest konsekwentne budowanie zaufania obywateli do organów ścigania oraz zrozumienia
ich roli. Dopiero prawidłowo postrzegane służby, co do których społeczeństwo ma pewność,
że działają bezwzględnie i jednoznacznie na rzecz obywateli, mają szansę być spójnym
elementem w skutecznej realizacji polityki informacyjnej.

Przekaz medialny powinien być traktowany jako jeden z ważnych elementów walki

z terroryzmem w każdej jego fazie, w związku z tym, administracja publiczna powinna dążyć
do partnerskich relacji z mediami. Mechanizmy współpracy z dziennikarzami w obszarze
informowania o zagrożeniach terrorystycznych są kluczowym elementem polityki
informacyjnej. Media są pośrednikiem w komunikacji państwa z obywatelami,
stąd współpraca z nimi musi uwzględniać dwa zasadnicze aspekty:



działania profilaktyczno-edukacyjne, których celem jest bieżące zapoznawanie
społeczeństwa ze sposobami zachowań w przypadku wystąpienia określonych
rodzajów incydentów terrorystycznych (poczynając od kwestii informowania
odpowiednich służb o zaobserwowaniu podejrzanego zdarzenia, do kwestii
związanych z ogólnymi zasadami zachowania w konkretnych sytuacjach),
jak również przeciwdziałanie radykalizacji postaw;



działania w przypadku wystąpienia zamachu terrorystycznego (pkt 10.5 - System
komunikacji ze społeczeństwem w przypadku ataku terrorystycznego).

Należy jednak pamiętać, że komunikacja ze społeczeństwem nie może się ograniczać

jedynie do komunikowania poprzez media. Bardzo ważna jest komunikacja bezpośrednia,
którą powinien zapewnić szef instytucji wiodącej w rozwiązywaniu sytuacji kryzysowej,
wyznaczając osoby do tego zadania.

W kontekście funkcji profilaktyczno-edukacyjnej mediów, administracja publiczna

powinna dążyć do ścisłej, partnerskiej współpracy z mediami, w szczególności przy:



powiadamianiu społeczeństwa o potencjalnych zagrożeniach terrorystycznych

oraz zadaniach i uprawnieniach poszczególnych służb w zakresie przeciwdziałania
i zwalczania zagrożeń;



informowaniu o zasadach bezpieczeństwa i sposobach rozpoznawania zagrożeń

terrorystycznych;



budowaniu odpowiedniej świadomości obywateli co do celów działania służb

i tworzenia przychylnego klimatu wokół służb odpowiedzialnych za ochronę
bezpieczeństwa państwa;



prowadzeniu polityki informacyjnej polegającej na kształtowaniu postaw tolerancji

dla odmienności religijno-kulturowej;



niwelowaniu negatywnych skutków propagandy terrorystycznej.

Poprzez odpowiednio prowadzoną politykę medialną, będącą wynikiem współpracy

służb i mediów, społeczeństwo może stać się partnerem w zakresie rozpoznawania zagrożeń
terrorystycznych (np. poprzez informowanie o podejrzanych pakunkach pozostawionych
w miejscach publicznych). Istotą działalności terrorystycznej jest bowiem uzyskanie
rozgłosu, który sprzyja szerzeniu poczucia zagrożenia w społeczeństwie, rozbudowie struktur
poszczególnych organizacji i umacnianiu zaplecza ideologicznego, gloryfikacji sprawców,
zdobywaniu funduszy, a także rekrutacji nowych członków.

Obecnie funkcjonujący w Polsce system nie wyróżnia, co do zasady szczególnych

procedur w zakresie działań informacyjnych w sytuacji ataku terrorystycznego, przyjmując,
że jest to szczególna sytuacja kryzysowa, do której stosuje się procedury zarządzania
kryzysowego. Niemniej jednak, specyfika zagrożenia terrorystycznego i newralgiczna rola
podejmowanych działań informacyjnych w takiej sytuacji wymaga opracowania
szczegółowej strategii, ponieważ po pierwsze media są zawsze narzędziem w rękach
terrorystów, a po drugie niewłaściwy komunikat, jego brak lub sprzeczne wiadomości
płynące z różnych źródeł w zdecydowany sposób utrudnią zapanowanie nad sytuacją
kryzysową oraz współdziałanie z obywatelami.

REKOMENDACJE:



Wyznaczenie Krajowego Punktu Informacji Antyterrorystycznej (KPIA),

którego zadaniem powinno być wcześniejsze przygotowanie struktur administracji
lokalnej i centralnej do efektywnej komunikacji ze społeczeństwem w sytuacji
zagrożenia terrorystycznego;



Usprawnienie procedur zarządzania informacją w ramach instytucji i służb

zobligowanych do przeciwdziałania i reagowania na zagrożenie terrorystyczne;



Wypracowanie mechanizmów współpracy z partnerami pozarządowymi;



Wypracowanie metodologii informowania społeczeństwa o zagrożeniach

terrorystycznych oraz o działalności profilaktycznej, jak również prowadzenie stałej
aktywności informacyjnej, ukierunkowanej na podnoszenie świadomości
i kształtowanie pożądanych postaw i zachowań w sytuacji zagrożeń;



Wypracowanie mechanizmów współpracy oraz wymiany informacji dotyczących
zagrożeń terrorystycznych pomiędzy organami administracji państwowej
a mediami;



Włączanie przedstawicieli mediów we wspólne szkolenia i ćwiczenia sprawności
systemu reagowania na potencjalny atak terrorystyczny;



Upowszechnianie i udostępnianie mediom bieżących informacji z obszaru
problematyki terroryzmu, w tym rekomendowanie źródeł pozyskiwania
wiarygodnej informacji, rekomendowanie ekspertów ds. terroryzmu;



Stworzenie bazy danych przedstawicieli administracji rządowej dostępnej

dla mediów w sytuacji zagrożenia sytuacją terrorystyczną i ataku terrorystycznego
oraz określić zasady przekazu informacji przy zdarzeniach o charakterze
terrorystycznym.

7.3. Programy profilaktyczne mające na celu podniesienie poziomu edukacji
społecznej oraz jej upowszechnianie

Cele antyterrorystycznych inicjatyw profilaktycznych powinny obejmować

następujące aspekty:



podniesienie poziomu wiedzy o zagrożeniach;



nauczanie postaw i sposobu zachowania wobec zagrożeń;



przeciwdziałanie marginalizacji, radykalizacji i rekrutacji.

W opracowaniu programów profilaktycznych mających na celu podniesienie poziomu

edukacji społecznej zakłada się uczestnictwo szkół i uczelni wyższych we współpracy
ze służbami, w tym zwłaszcza z Policją. Aktualne programy nauczania uwzględniają
na różnych poziomach edukacyjnych rozwijanie i umacnianie u uczniów postaw
m.in. odpowiedzialności obywatelskiej i samodzielności. Celem kształcenia jest wyrabianie
u uczniów nawyków i opanowanie zasad działania ratowniczego, szczególnie z zakresu
udzielania pierwszej pomocy podczas wypadku lub innych zagrożeń takich, jak pożary,
powodzie, katastrofy. Dla zapewnienia wysokiej efektywności kształcenia podstawa
programowa zaleca, aby zajęcia te w jak najwyższym stopniu realizowane były w formie
praktycznej.

Dla lepszego przygotowania młodzieży szkolnej w zakresie edukacji obronnej

Minister Edukacji Narodowej wprowadził do ramowego planu nauczania w gimnazjum
oraz w liceum zajęcia o nazwie edukacja dla bezpieczeństwa. Zastąpiły one prowadzone
obecnie tylko w liceum zajęcia przysposobienie obronne. Koncepcja tego przedmiotu wyraża
się w kompleksowym ujęciu zagadnień bezpieczeństwa z przeniesieniem z punktu ciężkości
działań edukacyjnych na problematykę zagrożeń i sposobów zachowań w sytuacjach zdarzeń
o charakterze kryzysowym, w tym zagrożeniom terroryzmem.

W ramach szkolnictwa w Polsce nie ma doświadczenia w prowadzeniu programów

edukacyjnych wyłącznie na temat przeciwdziałania zagrożeniom terrorystycznym. Elementy
edukacji w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom terrorystycznym są realizowane w ramach
szerszych przedsięwzięć profilaktycznych, gdzie celem jest uświadomienie uczniom istoty
zagrożeń jakie niesie ze sobą terroryzm oraz jak właściwie zachować się w przypadku
przypuszczenia, czy wystąpienia realnego niebezpieczeństwa ataku.

Jednym z kluczowych kanałów komunikacji jest Internet. Ważną inicjatywą było

uruchomienie przez ABW i MSWiA w lipcu 2010 r. portalu www.antyterroryzm.gov.pl,
w którego tworzenie zaangażowane są obecnie wszystkie służby i instytucje uczestniczące
w polskim systemie antyterrorystycznym. Portal ten stanowi platformę komunikacji
ze społeczeństwem w zakresie zagrożeń terrorystycznych, jak również spełnia istotną rolę
w obszarze profilaktyki społecznej w tej dziedzinie. Zawiera między innymi informacje
dotyczące zjawiska terroryzmu, sposobów zachowania, systemu ochrony antyterrorystycznej,
aktualnego poziomu zagrożenia terroryzmem w Polsce, publikacji tematycznych, konferencji,
ćwiczeń oraz telefonów alarmowych.

Istotnym narzędziem w komunikacji ze społeczeństwem są także strony internetowe

poszczególnych służb i instytucji. Na stronach internetowych Policji zamieszczone są,
kierowane do społeczeństwa, informacje o charakterze edukacyjnym, kierowane
do społeczeństwa zawierające zwykle pakiet zagadnień dotyczących postępowania w sytuacji
zagrożenia niebezpieczeństwem. SG zamieszcza najważniejsze informacje w zakresie
profilaktyki antyterrorystycznej w zakładce „Podróżny” na stronie www.strazgraniczna.pl.
MSZ na bieżąco monitoruje rozwój sytuacji w zakresie szeroko pojętych niebezpieczeństw
i zagrożeń (w tym terrorystycznych) dla zdrowia i życia obywateli RP przebywających
w danym regionie/kraju oraz w razie potrzeby przestrzega przed podróżowaniem do takich
miejsc. Komunikaty są zamieszczane na stronie internetowej MSZ w zakładce „Ostrzeżenia

dla Podróżujących”, jako część poradnika „Polak za Granicą”(www.poradnik.poland.gov.pl).
Informacje umieszczone w poradniku przekazują wskazówki praktyczne, wiążące się
ze specyfiką poszczególnych regionów/krajów, z podkreśleniem zagrożeń, na które może być
narażony polski turysta. Dodatkowo poszczególne placówki zamieszczają, w razie potrzeby,
stosowne ostrzeżenia i komunikaty na swoich głównych stronach internetowych.

REKOMENDACJE:



Analizowanie działań edukacyjnych dotyczących problematyki zagrożeń, w tym
o charakterze terrorystycznym i sposobów zachowań w sytuacjach kryzysowych,
w każdym miejscu i czasie, uwzględnionych w nowej podstawie programowej
kształcenia ogólnego, mającej na celu podniesienie jakości oraz efektów
kształcenia, a ponadto rozwijanie i umacnianie u uczniów postawy obywatelskiej,
odpowiedzialności i samodzielności;



Prowadzenie współpracy administracji rządowej z uczelniami wyższymi w zakresie
tworzenia programów edukacyjnych dot. przeciwdziałania zagrożeniom
terrorystycznym;



Prowadzenie działań ukierunkowanych na podnoszenie poziomu wiedzy
i umiejętności społeczeństwa z zakresu właściwych zachowań w przypadku
zamachu terrorystycznego, w tym z wykorzystaniem broni biologicznej, chemicznej
i radiologicznej (nuklearnej);



Edukacja służb bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz służb ratowniczych
w zakresie właściwych zachowań podejmowanych w celu niedopuszczenia
do zamachu terrorystycznego lub minimalizacji jego skutków;



Bieżąca aktualizacja i rozbudowa portalu rządowego www.antyterroryzm.gov.pl
oraz włączenie portalu jako elementu antyterrorystycznej polityki informacyjnej
państwa;



Wykorzystywanie portali społecznościowych do informowania społeczeństwa
o zagrożeniach terrorystycznych.

7.4. Współpraca z sektorem prywatnym, w tym z firmami ochrony osób
i mienia

Współpraca służb zaangażowanych w przeciwdziałanie, zwalczanie i reagowanie

na zagrożenia terrorystyczne oraz usuwanie skutków ewentualnych zamachów z sektorem
prywatnym powinna obejmować m.in. współdziałanie z właścicielami obiektów, które mogą
stać się celem zamachu terrorystycznego, a także podmiotami odpowiadającymi
za ich ochronę.
Współpraca dotyczy zwłaszcza:



wykorzystania monitoringu wizyjnego instalowanego przez właścicieli obiektów
lub firmy ochroniarskie, w celu zapewnienia bezpieczeństwa;



przeszkolenia pracowników, zarówno w zakresie informowania właściwych służb
o podejrzanych osobach, przedmiotach (np. paczkach), jak i zachowania w sytuacji
kryzysowej;



przygotowania planów ewakuacji.

Główna rola w przedmiotowym zakresie po stronie służb i instytucji państwowych

spoczywa na Policji i PSP.

W związku z realizowanymi zadaniami programowymi z zakresu ochrony

infrastruktury krytycznej planuje się utworzenie forum umożliwiającego wymianę informacji

pomiędzy administracją a właścicielami i posiadaczami samoistnymi i zależnymi obiektów,
instalacji lub urządzeń infrastruktury krytycznej.

Właściwe służby i instytucje pozostają w bieżących relacjach z sektorem prywatnym,

w tym z firmami ochrony osób i mienia. Wiodące w tej materii pozostaje MSWiA z uwagi
na posiadane uprawnienie do wydawania koncesji w zakresie świadczenia usług ochrony
osób i mienia oraz Policja w zakresie nadzoru nad działalnością specjalistycznych
uzbrojonych formacji ochronnych (SUFO), przez które rozumie się jedynie tych
przedsiębiorców koncesjonowanych w zakresie świadczenia usług ochrony osób i mienia,
którzy posiadają pozwolenie na broń na okaziciela.

Mając na względzie zagrożenia, jakie niesie ze sobą terroryzm, w 2005 r. Policja

przekazała do koncesjonowanych przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie
świadczenia usług ochrony osób i mienia oraz strażom

„Materiał informacyjny na temat

terroryzmu dla pracowników ochrony” zawierający m.in. wskazanie sposobu właściwego
zachowania się w przypadku zaistnienia realnego niebezpieczeństwa ataku terrorystycznego.

REKOMENDACJE:



Prowadzenie cyklicznych, wspólnych szkoleń oraz aktualizowanie materiałów

informacyjnych dla pracowników agencji ochrony osób i mienia na temat zagrożeń
terrorystycznych;



Włączanie podmiotów sektora prywatnego w antyterrorystyczne ćwiczenia

symulacyjne;



Zacieśnianie współpracy z przedstawicielami sektora prywatnego w zakresie

doradzania na temat koniecznych standardów bezpieczeństwa i zabezpieczeń,
m.in.. w obiektach metra i infrastruktury transportu kolejowego.

strażom miejskim/gminnym, leśnej, rybackiej, parkowej, służbom właściwym do ochrony kolei i metra

STADIUM

PRZEDSIĘWZIĘĆ

ANTYTERRORYSTYCZNYCH:

CHRONA PRZED ATAKIEM

(PROTECT)

8.1.Aktywne

uczestnictwo

podejmowanych

działaniach

ramach

międzynarodowych koalicji antyterrorystycznych

W ramach walki z terroryzmem Polska angażuje się w sojusznicze i międzynarodowe

operacje antyterrorystyczne poza obszarem kraju. Mogą być one prowadzone pod auspicjami
organizacji międzynarodowych oraz w ramach tworzonych koalicji ad hoc, w formie operacji
wojskowych lub wsparcia udzielonego władzom danego państwa w zapewnieniu
bezpieczeństwa i porządku publicznego, a także usuwaniu skutków ataku terrorystycznego.

Obecne i przyszłe misje pokojowe oraz stabilizacyjne mają charakter wieloaspektowy,

obejmujący zadania wojskowe, ale także działania polityczne i dyplomatyczne, ekonomiczne
oraz społeczne. Warunkiem ich powodzenia jest ścisła koordynacja działań, zarówno na
szczeblu międzynarodowym, jak i narodowym, w tym skuteczna współpraca cywilno–
wojskowa.

Przykładem zaangażowania Polski w działalność koalicji antyterrorystycznych jest

m.in. udział w operacji NATO w Afganistanie oraz obecność polskiego kontyngentu
wojskowego w Iraku w latach 2003-2008 r. w ramach operacji Iraqi Freedom (IF).

Siły Zbrojne RP uczestniczą w działaniach prowadzonych przez społeczność

międzynarodową w Afganistanie od marca 2002 r., wydzielając Polski Kontyngent
Wojskowy (PKW) początkowo (do października 2007) do operacji „Enduring Freedom”,
a od lutego 2004 również do operacji Międzynarodowych Sił Wsparcia Bezpieczeństwa
(International Security Assistance Force

–

ISAF). Do głównych zadań PKW należy:

zapewnienie bezpieczeństwa i stabilizacji w prowincji, szkolenie Afghan National Security
Forces (ANSF), w tym armii Afghan National Army (ANA) i policji Afghan National Police
(ANP) oraz wspieranie afgańskich władz i lokalnej administracji poprzez realizację
programów rozwojowych i odbudowę infrastruktury cywilnej, udzielanie pomocy
w dystrybucji żywności dla mieszkańców prowincji.

Zadania w Afganistanie realizuje również Polski Kontyngent Policyjny, który podczas

prowadzenia

operacji

pozostaje

podporządkowany

Radzie

Unii

Europejskiej,

zaś bezpośrednie kierownictwo nad kontyngentem sprawuje Szef Misji EUPOL Afganistan.
Polskie Kontyngenty Policyjne uczestniczą również w misjach stabilizacyjnych i pokojowych
m.in. w Bośni i Hercegowinie oraz Kosowie.

Istotnym aspektem w kontekście udziału w misjach wojskowych i policyjnych jest

dążenie do poprawy bezpieczeństwa zaangażowanego w nich personelu.

REKOMENDACJE:



Opracowanie odpowiednich rozwiązań prawnych, organizacyjnych i finansowych,
celem

zapewnienia

sprawnego

efektywnego

udziału w operacjach

międzynarodowych cywilnych specjalistów reprezentujących instytucje rządowe
i organizacje pozarządowe;



Prowadzenie działań zmierzających do poprawy bezpieczeństwa personelu
biorącego udział w misjach wojskowych i policyjnych oraz zacieśnienie współpracy
cywilno-wojskowej w tym zakresie.

8.2. Narodowa infrastruktura krytyczna i jej ochrona, w tym Narodowy Program
Ochrony Infrastruktury Krytycznej

Ze względu na swoje znaczenie dla funkcjonowania Państwa infrastruktura krytyczna

(IK) może stać się celem ataku terrorystycznego. Choć dotychczas infrastruktura krytyczna
na świecie nie była częstym celem ataków terrorystycznych, nie można wykluczyć,
że w przyszłości może to nastąpić.

Przez infrastrukturę krytyczną należy rozumieć systemy oraz wchodzące w ich skład

powiązane ze sobą funkcjonalnie obiekty, w tym obiekty budowlane, urządzenia, instalacje,
usługi kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli oraz służące zapewnieniu
sprawnego funkcjonowania organów administracji publicznej, a także instytucji
i przedsiębiorców. Do infrastruktura krytyczna należą systemy:



zaopatrzenia w energię, surowce energetyczne i paliwa;



łączności;



sieci teleinformatycznych;



finansowe;



zaopatrzenia w żywność;



zaopatrzenia w wodę;



ochrony zdrowia;



transportowe;



ratownicze;



zapewniające ciągłość działania administracji publicznej;



produkcji, składowania, przechowywania i stosowania substancji chemicznych
i promieniotwórczych, w tym rurociągi substancji niebezpiecznych.

Ochrona infrastruktura krytyczna to wszelkie działania zmierzających do zapewnienia

funkcjonalności, ciągłości działań i integralności systemów, w celu zapobiegania
zagrożeniom, ryzykom lub słabym punktom, ograniczenia i neutralizacji ich skutków,
a także szybkiego odtworzenia tej infrastruktury na wypadek awarii, ataków oraz innych
zdarzeń zakłócających jej prawidłowe funkcjonowanie. Stworzenie warunków do poprawy
bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej zapewnia Narodowy Program Ochrony
Infrastruktury Krytycznej (NPOIK) określający:



priorytety, cele, wymagania oraz standardy służące zapewnieniu sprawnego

funkcjonowania infrastruktury krytycznej;



ministrów kierujących działami administracji rządowej i kierowników urzędów
centralnych odpowiedzialnych za systemy infrastruktury krytycznej;



szczegółowe kryteria pozwalające wyodrębnić obiekty, instalacje, urządzenia
i usługi wchodzące w skład systemów infrastruktury krytycznej, biorąc pod uwagę
ich znaczenie dla funkcjonowania państwa i zaspokojenia potrzeb obywateli.

Jednocześnie, istnieje również europejska infrastruktura krytyczna (EIK),

która obejmuje infrastrukturę krytyczną, w systemach zaopatrzenia w energię, surowce
energetyczne i paliwa oraz transportowym, zlokalizowaną na terytorium państw
członkowskich UE, której zakłócenie lub zniszczenie będzie miało wpływ na co najmniej
dwa państwa członkowskie.

REKOMENDACJE:



Efektywne wdrażanie Narodowego Programu Ochrony Infrastruktury Krytycznej.

8.3. Przeciwdziałanie przemytowi, kontrola oraz monitoring legalnego obrotu bronią,

amunicją, materiałami wybuchowymi, sprzętem wojskowym i uzbrojeniem
do użytku poza wojskiem oraz towarów i technologii podwójnego przeznaczenia

Zapobieganie przemytowi i nielegalnemu obrotowi uzbrojeniem, sprzętem

wojskowym, towarami i technologiami podwójnego zastosowania oraz kontrola i monitoring
legalnego obrotu nimi, pozostają jednym z najważniejszych wyzwań dla krajowych służb
odpowiedzialnych za zapewnienie bezpieczeństwa antyterrorystycznego.

W myśl przepisów prawa oraz faktycznej aktywności w obszarze nieproliferacji,

ABW realizuje zadania ukierunkowane na rozpoznanie, zapobieganie i w konsekwencji
zwalczanie zagrożeń i przestępstw obrotu towarami strategicznymi, w tym podwójnego
zastosowania. Dotyczy to nie tylko urządzeń, towarów i technologii, ale także czynników,
substancji i materiałów chemicznych, biologicznych, radiologicznych i nuklearnych (CBRN),
które w rękach organizacji terrorystycznych mogą zostać wykorzystane jako BMR.

Zagadnienie obrotu towarami strategicznymi obejmuje aspekty ekonomiczne tego

procederu (finansowanie obrotu), a także nieproliferację, jako niedopuszczanie do pozyskania
przez tzw. kraje podwyższonego ryzyka towarów, które obok cywilnego, mogą mieć także
wykorzystanie wojskowe na potrzeby programów BMR. Z uwagi na fakt, iż pozyskującymi
broń konwencjonalną oraz towary podwójnego zastosowania są nie tylko podmioty z krajów
rozwijających programy BMR, ale także organizacje terrorystyczne, problematyka
przeciwdziałania proliferacji w coraz większym stopniu wiąże się ze zwalczaniem zjawiska
terroryzmu.

Realizacja zadań z zakresu przeciwdziałania przemytowi, kontroli oraz monitoringu

legalnego obrotu bronią, amunicją, materiałami wybuchowymi, sprzętem wojskowego
uzbrojenia do użytku poza wojskiem oraz towarów i technologii podwójnego zastosowania
odbywa się, w ramach aktywności służb i instytucji, w tym MG (Departament Kontroli
Eksportu), MSWiA (Departament Zezwoleń i Koncesji), MSZ, ABW i AW, MON (SKW,
SWW), SG, Policja, Służba Celna na poziomie krajowym, a także w ramach współpracy
międzynarodowej (bilateralnej i multilateralnej). W ramach tej aktywności podejmowane
są m.in. działania z zakresu:



wykrywania przestępstw polegających na nielegalnym wykonywaniu działalności
gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią,
amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym
lub policyjnym;



wykrywania przestępstw polegających na obrocie z zagranicą towarami
i technologiami podwójnego zastosowania bez wymaganych zezwoleń lub wbrew
warunkom określonym w zezwoleniach;



rozpoznawania zagrożeń pozyskiwania, produkcji oraz rozprzestrzeniania towarów
podwójnego zastosowania, mogących służyć powstaniu oraz rozwijaniu programów
BMR, w szczególności rozbudowie programów atomowych;



prowadzenia działań ukierunkowanych na podnoszenie świadomości sektora nauki
i biznesu, których przedstawiciele prowadzą obrót z zagranicą towarami
i technologiami podwójnego zastosowania.

Polska jest aktywnym uczestnikiem międzynarodowych forów kooperacji, w ramach

których funkcjonują grupy i systemy wymiany informacji poszczególnych państw,
coraz liczniej włączających się w działalność na polu zwalczania nielegalnego obrotu
towarami podwójnego zastosowania. Problematyka ta jest także przedmiotem prac instytucji
europejskich, gdzie zagrożenia CBRN, dążenia do posiadania BMR oraz proliferacja
komponentów do produkcji oraz środków jej przenoszenia, stały się tematem przewodnim

licznych dokumentów UE oraz dyskusji grup (podgrup) działających w ramach organów
i instytucji unijnych.

Zapobieganie proliferacji jest przez NATO i UE traktowane jako działanie niezbędne

dla bezpieczeństwa międzynarodowego i zostało uznane za wkład w walkę z zagrożeniami
terrorystycznymi.

8.4. Zabezpieczenie miejsc publicznych o dużym natężeniu ruchu oraz imprez
o charakterze masowym

Ryzyko wystąpienia ataku terrorystycznego rośnie w przypadku zgromadzenia

w jednym czasie i miejscu dużych skupisk ludzkich, obecności osób podlegających
szczególnej ochronie oraz faktu transmisji wydarzenia przez media. Współcześnie cele
terrorystów możemy podzielić na dwie kategorie: tzw. „twarde” - obejmujące m.in. elementy
infrastruktury krytycznej państwa oraz „miękkie” - mogące być ważnym symbolem
kulturowym,

obiektem

handlowym

albo

miejscem

(stadion,

hala

sportowa),

bądź wydarzeniem (zgromadzenie publiczne, akcja protestacyjna) gromadzącym dużą liczbę
uczestników. Wszystkie powyżej opisane cechy mają zastosowanie do zdarzeń określanych
jako imprezy masowe.

Tego rodzaju imprezy cechują się często burzliwym i dynamicznym przebiegiem.

Sytuacja ta potencjalnie sprzyja możliwościom przeprowadzenia skutecznego ataku
terrorystycznego.

Zabezpieczenie imprezy masowej to ogół skoordynowanych przedsięwzięć

podejmowanych w celu zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego.
Bezpieczeństwo imprezy masowej obejmuje spełnienie przez organizatora wymogów
w zakresie zapewnienia:



bezpieczeństwa osobom uczestniczącym w imprezie masowej;



ochrony porządku publicznego;



zabezpieczenia pod względem medycznym;



odpowiedniego stanu technicznego obiektów budowlanych wraz ze służącymi tym

obiektom instalacjami i urządzeniami technicznymi, w szczególności
przeciwpożarowymi i sanitarnymi.

Zapewnienie bezpośredniej ochrony każdemu uczestnikowi imprezy masowej

jest organizacyjnie i logistycznie niemożliwe. W związku z powyższym, istotnym
jest planowanie skutecznych systemów zabezpieczeń pod względem technicznym,
technologicznym i organizacyjnym. Obok tych działań należy prowadzić wśród uczestników
imprez masowych akcje, których celem winno być przekazanie wiedzy odnośnie
potencjalnych zagrożeń oraz sposobu reagowania w przypadku ich wystąpienia.

Policja posiada uprawnienia, które wykorzystuje podczas zgromadzeń publicznych

w celu niedopuszczenia do naruszenia porządku publicznego bądź jego przywrócenia.
W przypadku, gdy siły Policji są niewystarczające, zgodnie z ustawowymi zapisami,
do wsparcia jej działań można użyć żołnierzy ŻW oraz funkcjonariuszy SG. Jedną
ze skutecznych form działań zabezpieczających przez zamachem terrorystycznym
jest współpraca z organizatorami zgromadzenia mająca na celu uzyskanie wszystkich
informacji o uczestnikach zgromadzenia, w tym również operacyjno-rozpoznawczych,
w celu ustalenia obszarów zagrożeń ewentualnymi atakami terrorystycznymi.

Obok imprez masowych i zgromadzeń publicznych celem ataków terrorystycznych

mogą być siedziby organów władzy oraz przedstawicielstw dyplomatycznych innych państw,
jak również każdy inny obiekt, w którym przebywa lub gromadzi się znaczna liczba ludzi.
Licząc na osiągnięcie efektu zastraszenia społeczeństwa, a poprzez to uzyskanie możliwości

oddziaływania na decyzje władz państwowych, terroryści mogą starać się realizować swoje
zamierzenia w takich miejscach jak:



dworce kolejowe;



stacje metra;



porty lotnicze;



centra handlowe;



świątynie i obiekty kultury.

Wobec nowych, coraz bardziej drastycznych metod działania terrorystów należy

liczyć się z próbami wywołania masowych zatruć poprzez skażenie żywności, ujęć wody,
lub też użycie tzw. „brudnej bomby”

REKOMENDACJE:



Opracowanie rozwiązań ustawowych nakładających na inwestorów lub właścicieli
realizujących inwestycje budowlane przeznaczone do organizacji imprez masowych
obowiązek montażu lub wyposażenia w urządzenia służące do detekcji zagrożeń
związanych z CBRN;



Wprowadzenie obowiązku konsultacji przez właściciela nowo powstałego

obiektu/stadionu/hali ze służbami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo i porządek
publiczny;



Opracowanie rozwiązań prawnych wprowadzających obowiązek instalowania
na

dworcach

kolejowych

autobusowych

systemu

dozoru

miejsc,

w których znajdują się skrytki bagażowe;



Opracowanie rozwiązań prawnych wprowadzających obowiązek instalowania
na wybranych dworcach kolejowych i autobusowych systemów umożliwiających
analizę obrazu o wysokiej rozdzielczości, w celu detekcji: pozostawionego bagażu,
wejść w obszar chroniony (strefy bezpieczeństwa), natężenia ruchu (tworzenie się
tłumu, zbiegowiska), nienaturalnego zachowania osób oraz rozpoznawania tablic
rejestracyjnych;



Opracowanie rozwiązań prawnych regulujących kwestie wykorzystania systemów
telewizji przemysłowej (CCTV).

8.5. Współpraca cywilno-wojskowa, w tym w ochronie przestrzeni powietrznej

Efektywna współpraca cywilno-wojskowa jest jednym z zasadniczych elementów

decydujących o skuteczności państwa w dziedzinie przeciwdziałania oraz zwalczania
zagrożeń terrorystycznych. Zakres powyższej współpracy determinowany jest przez
określone w polskim systemie prawnym kompetencje poszczególnych organów państwa
i obejmuje wspólne przedsięwzięcia realizowane w ramach:



ochrony przestrzeni powietrznej;



udzielania pomocy wojskowej dla Policji;



wsparcia działań SG w ochronie granicy państwowej na morzu
oraz przeciwdziałanie zagrożeniom o charakterze terrorystycznym;



systemu wymiany informacji o zagrożeniach terrorystycznych.

Za ochronę granicy państwowej w przestrzeni powietrznej RP odpowiada Minister

Obrony Narodowej. Ochrona przestrzeni powietrznej RP jest realizowana w ramach systemu

Urządzenie mające na celu rozproszenie materiału promieniotwórczego na ograniczonym obszarze za pomocą

konwencjonalnych materiałów wybuchowych

obrony powietrznej, który w czasie pokoju zapewnia warunki do reagowania na zagrożenia
i sytuacje kryzysowe.

Zasadniczym zadaniem SZ RP realizowanym w tym zakresie jest przeciwdziałanie

zagrożeniom terrorystycznym z powietrza. Dopuszcza się możliwość zniszczenia cywilnego
statku powietrznego, który nie posiada żadnych osób na pokładzie lub na pokładzie którego
znajdują się wyłącznie osoby zamierzające użyć tego statku powietrznego jako środka ataku
o charakterze terrorystycznym (tzw. RENEGADE). Zastosowanie w ww. przypadkach
procedur związanych ze zniszczeniem cywilnego statku powietrznego wymaga jednak
powzięcia przez właściwy organ państwowy (osobę pełniącą rolę tego organu) indywidualnej
decyzji uwzględniającej całokształt okoliczności konkretnej sytuacji i przyjęcia na siebie
odpowiedzialności za jej następstwa

W celu skutecznej realizacji powyższego zadania SZ RP utrzymują ścisłą współpracę

z Polską Agencją Żeglugi Powietrznej, która jest instytucją odpowiedzialną za zapewnienie
bezpiecznej, ciągłej i efektywnej żeglugi powietrznej w polskiej przestrzeni powietrznej.
Współdziałanie ze SG obejmuje natomiast wymianę informacji o przelotach statków
powietrznych na małych wysokościach w obszarze nadgranicznym.

W układzie międzynarodowym, współdziałanie z państwami członkowskimi NATO

w zakresie rozpoznania, przeciwdziałania oraz zwalczania zagrożeń terrorystycznych
w przestrzeni powietrznej realizowane jest w ramach Zintegrowanego Systemu Obrony
Powietrznej NATO.

Ponadto, strona polska jest zaangażowana w inicjatywę mającą na celu zapewnienie

współpracy między NATO a Federacją Rosyjską w zakresie kontroli przestrzeni powietrznej.
Prace nad projektem pod nazwą Cooperative Airspace Initiative prowadzone są pod egidą
Rady NATO – Rosja.

Użycie SZ RP do realizacji zadań w ramach przeciwdziałania oraz zwalczania

zagrożeń terrorystycznych na obszarze kraju może nastąpić w formie pomocy udzielanej
Policji oraz SG.

Oddziały i pododdziały SZ RP wydzielone do pomocy Policji mogą być użyte

w szczególności do:



ochrony obiektów ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, siedzib

naczelnych organów władzy, naczelnych i centralnych organów administracji
państwowej albo wymiaru sprawiedliwości, obiektów gospodarki lub kultury
narodowej oraz przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych
państw obcych albo organizacji międzynarodowych;



osłony lub izolacji określonych obiektów, dróg, wydzielonych ulic lub części miast;



wspierania działań

oddziałów Policji przywracających bezpieczeństwo

i porządek publiczny, w tym działań antyterrorystycznych.

W zakresie przeciwdziałania oraz zwalczania zagrożeń terrorystycznych na polskich

obszarach morskich, SZ RP współdziałają ze SG oraz z organami administracji morskiej.
Dotyczy to sytuacji wystąpienia niebezpieczeństwa grożącego statkom, obiektom portowym
i portom oraz związanej z nimi infrastrukturze, powstałego na skutek użycia statku
lub obiektu pływającego jako środka ataku terrorystycznego.

Do wzajemnej wymiany informacji o sytuacji na polskich obszarach morskich

wykorzystuje się System Wymiany Informacji Bezpieczeństwa Żeglugi (SWIBŻ),
natomiast w zakresie przekazania informacji i dokumentów do administracji morskiej –
dodatkowo System Kontrolno–Informacyjny dla Portów Polskich (Polish Harbors

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 września 2008 r. K 44/07 w sprawie zgodności art. 122a ustawy

z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. z 2006 r. Nr 100, poz. 696, ze zm.) z art. 38, art. 31 ust. 3, art. 2,
art. 26 oraz art. 30 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Information and Control System - PHICS). Ponadto, Marynarka Wojenna uczestniczy
w realizacji projektu SUCBAS (Sea Surveillance Cooperation Baltic Sea), umożliwiającego
wymianę informacji pomiędzy państwami leżącymi w basenie Morza Bałtyckiego
o jednostkach pływających mogących stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa.

Istotnego znaczenia w kontekście wymiany informacji o zagrożeniach

terrorystycznych nabiera zapewnienie właściwego współdziałania pomiędzy SZ RP a CAT
ABW.

REKOMENDACJE:



Wypracowanie rozwiązań umożliwiających zwiększenie efektywności użycia
SZ RP w działaniach antyterrorystycznych na obszarze kraju, głównie poprzez:
- uproszczenie procedur aktywacji oddziałów i pododdziałów SZ RP do realizacji

zadań antyterrorystycznych;

- stworzenie spójnego modelu organizacyjno-decyzyjnego na miejscu zamachu

terrorystycznego dla formacji wojskowych i jednostek antyterrorystycznych
podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.



Określenie zasad oraz procedur współdziałania Centrum Zarządzania Kryzysowego

MON z CAT ABW w zakresie wymiany informacji o zagrożeniach
terrorystycznych;



Utworzenie Centrum Zarządzania Kryzysowego w Ministerstwie Infrastruktury
i Ministerstwie Gospodarki.

8.6. Ochrona systemów transportowych i ich użytkowników

8.6.1. Lotniczy system transportowy

Komunikacja lotnicza pozostaje atrakcyjnym celem dla ataków terrorystycznych.

Mając na względzie stały rozwój tego sektora transportu w naszym kraju, szczególnego
znaczenia nabierają działania służb państwowych oraz innych podmiotów wchodzących
w skład szeroko rozumianego systemu ochrony ukierunkowanego na zapewnienie
bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego w Polsce.

SG razem z Urzędem Lotnictwa Cywilnego (ULC) stanowi główny podmiot

odpowiedzialny za bezpieczeństwo lotnictwa cywilnego i transportu towarów drogą
powietrzną. Działania w omawianym zakresie obejmują wykonywanie kontroli
bezpieczeństwa pasażerów, ich bagaży, przesyłek pocztowych i ładunków w komunikacji
międzynarodowej oraz nadzorowanie działań podejmowanych w tym zakresie
przez zarządzających lotniskami w komunikacji krajowej. Powyższe przedsięwzięcia
realizowane są w 12 funkcjonujących aktualnie stałych lotniczych przejściach granicznych.

Ponadto, SG podejmuje działania mające na celu ochronę cywilnego transportu

lotniczego przed zagrożeniami terrorystycznymi, w tym zapewnienie bezpieczeństwa na
pokładach statków powietrznych poprzez wystawianie wart ochronnych (sky marshals).
W zakresie ochrony lotnictwa cywilnego, działania są skoordynowane z zadaniami innych
służb i instytucji współdziałających ze sobą, szczególnie tych, które skupione są wokół
zespołów ochrony lotniska (ZOL), funkcjonujących na terenie portów lotniczych.

Wyzwaniem w obszarze bezpieczeństwa transportu lotniczego jest utrzymanie

wysokiego poziomu ochrony lotnictwa cywilnego, przy jednoczesnym zachowaniu
maksymalnej płynności operacji lotniczej.

REKOMENDACJE:



Dokonanie analizy obowiązujących rozwiązań organizacyjno-prawnych w zakresie

efektywności systemu zabezpieczenia lotnictwa cywilnego, w tym przesyłek cargo,
w aspekcie zagrożeń terrorystycznych;



Dokonanie zmian prawnych w zakresie organizacji systemu ochrony lotnictwa

cywilnego, które powierzą działania w obszarze kontroli bezpieczeństwa
podmiotom zarządzającym lotniskami.

8.6.2. Kolejowy i drogowy system transportowy

System transportu kolejowego i drogowego, w tym również infrastruktura metra,

jest przedmiotem szczególnego zainteresowania organizacji terrorystycznych. Przewóz osób
oraz towarów niebezpiecznych wymaga podejmowania skutecznych działań i przedsięwzięć
w obszarze bezpieczeństwa i porządku publicznego. Podstawowym elementem jest bieżąca
współpraca odpowiednich służb jak Policji, ŻW, SG, Straży Ochrony Kolei (SOK), Inspekcji
Transportu Drogowego, Straży Ochrony Metra (SOM) w celu zapewnienia optymalnych
i skutecznych działań zarówno w obszarze bezpieczeństwa ludzi, jak również zabezpieczenia
ładunków, infrastruktury drogowej i kolejowej.

Jedną z platform współpracy na obszarach kolejowych jest Centralny Zespół

ds. Bezpieczeństwa oraz jego wojewódzkie odpowiedniki stanowiące forum wymiany
informacji z powyższymi służbami, które w dużej mierze mają wpływ na poprawę
bezpieczeństwa.

Odnosząc się do kwestii przeciwdziałania zagrożeniom o charakterze terrorystycznym

nie można pominąć problematyki transportu drogowego. Przewóz towarów transportem
drogowym w Polsce realizuje znaczna liczba podmiotów prowadzących działalność
gospodarczą w tym zakresie, co w zdecydowanym stopniu utrudnia prowadzenie działań
prewencyjnych i operacyjno-rozpoznawczych w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom
terrorystycznym. Jednym z głównych kierunków działań Inspekcji Transportu Drogowego
jest kontrola przewozu towarów niebezpiecznych i odpadów oraz kontrola przedsiębiorstw
zajmujących ich transportem.

Kolejnym aspektem jest przewóz materiałów niebezpiecznych. Pojazdy przewożące

materiały niebezpieczne poruszając się przez centra miast oraz obszary o wysokim stopniu
urbanizacji mogą być potencjalnym narzędziem w rękach organizacji terrorystycznych,
które angażując niewielkie środki mogą spowodować poważną w skutkach katastrofę.

Polska w 1975 r. ratyfikowała Umowę ADR – europejską umowę

dot. międzynarodowego przewozu drogowego materiałów niebezpiecznych opracowana
i wydaną przez Europejski Komitet Transportu Wewnętrznego (Genewa 1957 r.). Towary
niebezpieczne – takie materiały i przedmioty, których międzynarodowy przewóz drogowy
jest zabroniony albo dopuszczony pod pewnymi warunkami ustalonymi w przepisach ADR.

REKOMENDACJE:



Wprowadzenie przepisów prawa obligujących przewoźników do monitoringu
z wykorzystaniem systemów nawigacji satelitarnej przejazdów transportów
drogowych towarów niebezpiecznych bądź o znaczeniu strategicznym.

8.6.3. Morski i śródlądowy system transportowy

Istnieje zagrożenie wykorzystania morskiego systemu transportowego w działalności

terrorystycznej. Celem akty terrorystycznego mogą być statki, obiekty portowe, porty
morskie, w tym infrastruktura krytyczna na obszarach portów, obywatele polscy pracujący
na statkach polskich lub obcych, morskie instalacje wydobywcze, podwodny transport
rurociągowy. Ochrona żeglugi i portów morskich pozostaje we właściwości Ministra
Infrastruktury. Do ochrony żeglugi przed atakami terrorystycznymi wykorzystuje się
m.in. do ochrony żeglugi przed atakami terrorystycznymi wykorzystuje się m.in. Krajowy
System Bezpieczeństwa Morskiego (KSBM), w skład którego wchodzą m.in. System
Wymiany Informacji Bezpieczeństwa Żeglugi „SWIBŻ”, system Polish Harbours
Information & Control System „PHICS” oraz systemy międzynarodowe AIS (Automatic
Identification System – System Automatycznej Identyfikacji Statków), LRIT (The Long
Range Identification and Tracking - System Identyfikacji i Śledzenia Dalekiego Zasięgu)
i SafeSeaNet . W ramach współpracy międzynarodowej porty morskie objęte są programem
Container Security Initative i Mega Port. Polska uczestniczy też w pracach Komitetu
regulacyjnego ds. ochrony żeglugi przy KE, Komitetu ds. bezpieczeństwa morskiego
(Maritime Safety Committee – MSC), Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO)
i Europejskiej Agencji ds. Bezpieczeństwa na Morzu (European Maritime Safety Agency –
EMSA).

Na polskich obszarach morskich obowiązek zapobieżenia, ograniczenia lub usunięcia

poważnego i bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego statkom, obiektom portowym
i portom oraz związanej z nim infrastrukturze, powstałego na skutek użycia statku
lub obiektu pływającego, jako środka ataku terrorystycznego spoczywa przede wszystkim
na Straży Granicznej. Po wyczerpaniu przez SG środków przewidzianych w ustawie
kompetencyjnej, Minister Obrony Narodowej może wydać decyzję o zastosowaniu
na polskich obszarach morskich niezbędnych środków do zatopienia takiego statku
lub obiektu pływającego włącznie. Podjęcie takiej decyzji następuje na wniosek Ministra
SWiA.

8.7. Zabezpieczenie granicy RP

Zabezpieczenie granicy państwowej jest istotnym elementem przeciwdziałania

zagrożeniom terrorystycznym polegających na jej legalnym lub nielegalnym przekraczaniu
przez potencjalnych terrorystów, jak również przewozu i przemytu środków mogących
służyć do przeprowadzania ataków terrorystycznych.

Na odcinku granicy państwowej stanowiącym zewnętrzną granicę UE, SG odpowiada

m.in. za kontrole graniczne i ochronę granicy państwowej. Działania SG ukierunkowane
są na zapewnienie sprawnej i skutecznej kontroli osób i środków transportu w przejściach
granicznych oraz zabezpieczenie odcinków tzw. zielonej granicy przed jej bezprawnym
przekroczeniem, w tym zapobieganiu handlu ludźmi i nielegalnej migracji.

SG korzysta z krajowych i międzynarodowych baz danych. W ramach działań

zmierzających do zapewnienia najwyższego poziomu bezpieczeństwa polskiej granicy
państwowej, realizuje zadania z uwzględnieniem systemu zarządzania granicą zewnętrzną
UE/Schengen, na który składają się:



kontrola dostępu: kontrola graniczna (przejścia graniczne, „zielona granica”

i morska), działania wewnątrz kraju, w tym wydalenia; współpraca z państwami
sąsiednimi i działania w państwach trzecich (placówki dyplomatyczne, oficerowie
łącznikowi);



współpraca krajowa w zakresie zarządzania granicami i zwalczania przestępczości

transgranicznej (SG, SC, Policja i inne służby) oraz współpraca międzynarodowa;



koordynacja działań z instytucjami Unii Europejskiej.
SG w ramach ochrony przed terroryzmem prowadzi także działalność w aspekcie

prewencji kryminalnej. Korzysta z funduszy unijnych na rozbudowę infrastruktury granicznej
oraz zakup specjalistycznego sprzętu i wyposażenia, co poprawia bezpieczeństwo ruchu
granicznego. Prowadzona jest również współpraca z USA w zakresie przeciwdziałania
przemieszczaniu przez granicę materiałów jądrowych i promieniotwórczych.

8.8. Ochrona osób (objętych ochroną na mocy ustawy) zagrożonych atakiem

terrorystycznym

Potencjalnym celem ataków terrorystycznych mogą być zwłaszcza osoby sprawujące

najważniejsze funkcje w państwie, a także obiekty i urządzenia przez nich wykorzystywane.
Wymaga to podjęcia szeregu przedsięwzięć mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa
Prezydenta RP, Marszałków Sejmu i Senatu, Prezesa Rady Ministrów oraz wiceprezesa Rady
Ministrów, ministrów właściwych do spraw wewnętrznych, spraw zagranicznych, obrony
narodowej, byłych prezydentów oraz innych osób objętych ochroną w oparciu o decyzję
Ministra SWiA. Wiodącą rolę w tym zakresie pełni BOR.

BOR ochrania również określone delegacje państw obcych, przebywające

na terytorium RP oraz znajdujące się poza granicami RP, polskie przedstawicielstwa
dyplomatyczne, urzędy konsularne oraz polskie przedstawicielstwa przy organizacjach
międzynarodowych, wybrane z uwagi na zagrożenie.

BOR w zakresie bezpośredniej realizacji zadań ochronnych współpracuje

z właściwymi służbami, w szczególności z Policją

, ABW

, SKW

oraz ŻW

Policja współdziała w zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku publicznego

w rejonach pobytu osób ochranianych i na trasach przejazdu tych osób, w sposób
uwzględniający wnioski i propozycje BOR, stosownie do posiadanego potencjału kadrowego
i logistycznego.

Działania ochronne ŻW polegają na zabezpieczeniu pobytu w jednostkach

wojskowych osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz delegacji
zagranicznych w sposób nienaruszający właściwości innych służb, w szczególności BOR.
Podczas pobytu na terenie jednostek wojskowych osób objętych ochroną, ŻW wykonuje
czynności ochronne, których zakres każdorazowo jest określany przez BOR.

BOR w zakresie bezpośredniej realizacji zadań ochronnych poza granicami RP ściśle

współpracuje z AW, która przekazuje informacje wywiadowcze istotne z punktu
zabezpieczenia pobytu osób ochranianych za granicą oraz sygnały o potencjalnych
zagrożeniach dla bezpieczeństwa przebiegu ich wizyty.

Porozumienie Komendanta Głównego Policji i Szefa Biura Ochrony Rządu z dnia 4 czerwca 2007 r.

w sprawie współdziałania w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego w miejscach pobytu osób
ochranianych przez Biuro Ochrony Rządu (Dz. Urz. z 2007 r. Nr 13, poz. 105)

Porozumienie Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Szefa Biura Ochrony Rządu z dnia

30 czerwca 2004 r.

Porozumienie Nr 7/09 Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Szefa Biura Ochrony Rządu

z dn. 18 czerwca 2009 r. o współdziałaniu Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Biura Ochrony Rządu.

Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 28 grudnia 2001 r. w sprawie osób, w stosunku

do których Żandarmeria Wojskowa wykonuje czynności ochronne, oraz zakresu i trybu współdziałania
Żandarmerii Wojskowej z Biurem Ochrony Rządu (Dz. U. z 2001 r. Nr 157 poz. 1863) w stosunku,
do których Żandarmeria Wojskowa wykonuje czynności ochronne.

REKOMENDACJE:



Podjęcie działań mających na celu zintegrowanie systemu łączności BOR
ze służbami współdziałającymi;



Wprowadzenie regulacji umożliwiającej udzielenie BOR bezpośredniego dostępu

do określonych baz danych służb i instytucji, pozwalających na poprawę
bezpieczeństwa ochranianych osób;



Wprowadzenie „Narzędzia systemowego w sytuacji uprowadzenia terrorystycznego

obywatela polskiego poza obszarem RP”.

8.9. Wprowadzenie danych biometrycznych w dokumentach podróży

Osoby przekraczające granicę, w tym terroryści, które usiłują ukryć swoją prawdziwą

tożsamość, mogą używać fałszywych dokumentów podróży. Stosowanie w dokumentach
podróży oraz w wizach nośników elektronicznych zawierających dane biometryczne
(fotografia i odciski palców), chronionych dodatkowo przez zabezpieczenia w warstwie
elektronicznej (Infrastruktura Klucza Publicznego), zwiększa możliwości w zakresie
identyfikacji osób. Zgodnie z zaleceniem UE, Polska wprowadziła wydawanie dokumentów
podróży z danymi biometrycznymi.

Z doświadczeń innych krajów UE wynika, że wspomniane rozwiązanie, jakkolwiek

nie stanowi jedynego sposobu przeciwdziałania terroryzmowi, jest skutecznym narzędziem
do uwierzytelniania tożsamości i służyć może m.in. w zakresie śledztw dotyczących
przestępstw o charakterze terrorystycznym.

REKOMENDACJE:



Wprowadzenie

nośnika

elektronicznego do dokumentów pobytowych

(kart pobytu) wydawanych w Polsce dla cudzoziemców oraz do zezwoleń małego
ruchu

granicznego

wydawanych

przez

polskie

urzędy

konsularne

dla cudzoziemców z państw - stron umowy o małym ruchu granicznym;



Wypracowanie procedury mającej na celu wydawanie wiz krajowych z rejestracją
w systemie danych biometrycznych (wizerunku twarzy i odcisków palców) –
po utworzeniu Centralnego Krajowego Rejestru Wizowego.

8.10. Udostępnianie uprawnionym podmiotom informacji na temat pasażerów
i przewożonych towarów

Uzyskanie dostępu do pełnych informacji zawartych w bazach danych pasażerów

i przewożonych towarów będących w posiadaniu operatorów świadczących usługi
transportowe jest jednym z elementów rozpoznawania i przeciwdziałania zagrożeniom
terrorystycznym.

Przyjęcie Dyrektywy Rady 2004/82/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie

zobowiązania przewoźników do przekazywania danych pasażerów (dyrektywa API –
Advanced Passenger Information), stworzyło obowiązek zaimplementowana jej do polskiego
prawa krajowego. Dyrektywa stanowi, że przewoźnicy lotniczy wykonujący
międzynarodowe loty pasażerskie spoza UE, zobowiązani są przekazywać z odpowiednim
wyprzedzeniem, według określonych zasad i na wskazane adresy, tak zwane dane
biograficzne, dotyczące pasażerów danego lotu. Dane te mają być przekazywane tylko

w ściśle określonych celach: usprawnienia kontroli granicznej i zwalczania nielegalnej
migracji.

Powyższa Dyrektywa nie została dotąd zaimplementowana do polskiego porządku

prawnego. Komisja Europejska, zgodnie z przewidzianymi procedurami, w związku
z brakiem wdrożenia przepisów dyrektywy do polskiego porządku prawnego, wszczęła
w tej sprawie postępowanie przeciwko RP. Dyrektywa zostanie implementowana ustawą
o zmianie ustawy Prawo lotnicze – zgodnie z procedurą legislacyjną.

W odpowiedzi na skargę skierowaną do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

Rzeczpospolita Polska wniosła o oddalenie skargi w całości. W dniu 30 września 2010 r.
Komisja Europejska podjęła decyzję o wycofaniu skargi w przedmiotowej sprawie. Wejście
w życie ustawy o zmianie ustawy Prawo lotnicze spowoduje pełne wdrożenie Dyrektywy
Rady 2004/82/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie zobowiązania przewoźników
do przekazywania danych pasażerów (dyrektywa API – Advanced Passenger Information).

Ponadto, w fazie projektu jest Decyzja Ramowa Rady nr 2007/0237 w sprawie

wykorzystywania danych dotyczących rezerwacji pasażera, która będzie nakładać obowiązek
przekazywania przez przewoźników lotniczych, realizujących połączenia lotnicze spoza UE,
na potrzeby PCz danych dotyczących rezerwacji pasażera (PNR – Passenger Name Record).
Celem tego przedsięwzięcia jest automatyczne przetwarzanie i analiza udostępnianych
danych PNR, np. pod kątem identyfikowania terrorystów, w tym porównywania danych
z PNR z informacjami wywiadowczymi oraz opracowanymi analizami ryzyka.

Decyzja wprowadzi dla państw trzecich obowiązek analogiczny do obowiązków

nakładanych przez umowy zawarte przez UE ze USA, Kanadą, Australią i Japonią. Umowy
zobowiązują przewoźników lotniczych PCz do przesyłania na potrzeby zwalczania
terroryzmu i przestępczości zorganizowanej szczegółowego katalogu danych o pasażerach,
gromadzonych w ich systemach rezerwacyjnych. Obecnie system ten działa w jedną stronę,
w przypadku lotów z UE do wyżej wymienionych państw.

Udostępnianie uprawnionym podmiotom informacji na temat pasażerów i ładunków

przewożonych statkami morskimi odbywa się zgodnie z art. 6 rozporządzenie (WE)
nr 725/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie
wzmocnienia ochrony statków i obiektów portowych za pomocą systemu Polish Harbours
Information & Control System (PHICS).

REKOMENDACJE:



Stworzenie skutecznych kanałów wymiany informacji między przewoźnikami
lotniczymi

właściwymi

służbami/instytucjami

państwa

zakresie

przedmiotowym ww. Decyzji;



Implementacja Decyzji Ramowej Rady nr 2007/0237 w sprawie wykorzystywania

danych dotyczących rezerwacji pasażera.

STADIUM

PRZEDSIĘWZIĘĆ

ANTYTERRORYSTYCZNYCH:

WALCZANIE

URSUE

)

9.1. Krajowe organy zajmujące się prowadzeniem i nadzorowaniem postępowań

przygotowawczych w sprawach o przestępstwo o charakterze terrorystycznym

W związku z realizacją podstawowych zadań Prokuratury, prowadzenie

i nadzorowanie postępowań przygotowawczych w sprawach o przestępstwa o charakterze
terrorystycznym należy do zadań prokuratury apelacyjnej. Prokuratura Generalna pełni
funkcję organu sprawującego zwierzchni nadzór służbowy nad postępowaniami
przygotowawczymi dotyczącymi przestępstw o charakterze terrorystycznym, jak również
finansowania przestępstw o charakterze terrorystycznym.

Kodeks postępowania karnego daje prokuratorowi możliwość powierzenia śledztwa

w całości lub wykonania poszczególnych czynności procesowych innym organom ścigania.
Śledztwa lub poszczególne czynności śledcze powierzane będą w tym zakresie
przede wszystkim ABW lub Policji, jakkolwiek nie można wykluczyć, iż niezbędne
do właściwego prowadzenia postępowania będzie także zaangażowanie jednostek SG.

Wybór służby współpracującej z Prokuraturą w prowadzeniu śledztw w sprawach

dotyczących przestępstw o charakterze terrorystycznym uzależniony będzie od okoliczności
faktycznych konkretnych zdarzeń będących przedmiotem postępowania.

9.2. Czynności operacyjno-rozpoznawcze

Czynności

operacyjno-rozpoznawcze

są

instrumentem

pozwalającym

m.in. na aktywne zwalczanie zagrożeń o charakterze terrorystycznym. Organami
prowadzącymi czynności operacyjno-rozpoznawcze na terytorium RP w zakresie
przeciwdziałania zagrożeniom o charakterze terrorystycznym są ABW, Policja, SG, SKW.
Wymienione służby czynności te realizują m.in. poprzez:



współpracę z osobowymi źródłami informacji;



stosowanie kontroli operacyjnej;



dokonywanie w sposób niejawny nabycia, zbycia lub przejęcia przedmiotów
pochodzących z przestępstwa, ulegających przepadkowi albo których wytwarzanie,
posiadanie, przewożenie lub którymi obrót są zabronione, a także przyjęciu
lub wręczeniu korzyści majątkowej (zakup kontrolowany);



niejawne nadzorowanie wytwarzania, przemieszczania, przechowywania i obrotu

przedmiotami przestępstwa (przesyłka niejawnie nadzorowana).

Działania te polegają na uzyskiwaniu, gromadzeniu, przetwarzaniu, sprawdzaniu

informacji o przestępstwach oraz podlegają kontroli prokuratorskiej i sądowej.

9.3. Zakazy wjazdu i procedury deportacyjne

W celu ograniczenia lub uniemożliwienia aktywności terrorystycznej na terytorium

RP wykorzystuje się m.in. procedury deportacyjne oraz zakazy wjazdu. Na gruncie prawa
krajowego w sprawach z zakresu wjazdu, pobytu i wyjazdu cudzoziemców prowadzi się
w systemie informatycznym wykaz cudzoziemców, których pobyt w Polsce jest niepożądany
ze względu na: zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa, bezpieczeństwo
i porządek publiczny lub naruszenie interesu RP. W wymiarze państw obszaru Schengen

funkcjonuje System Informacyjny Schengen (SIS, SIS II), do którego wprowadza się wpisy
dotyczące m.in. odmowy wjazdu w zakresie całego terytorium państw obszaru Schengen.

Realizacja czynności w stosunku do podmiotów objętych zakazem wjazdu odbywa

się zarówno na granicy państwowej – podczas dokonywania kontroli granicznej,
jak i na terytorium kraju – podczas realizowania zadania związanego z kontrolą legalności
pobytu cudzoziemców.

Obywatele UE oraz członkowie ich rodzin niebędący obywatelami UE, korzystający

z traktatowego prawa do swobodnego przemieszczania się, nie podlegają zakazowi wjazdu
na terytorium RP. Niemniej jednak, osoby takie podlegają zakazowi wjazdu – a tym samym
odmowie wjazdu na terytorium RP, gdy ich pobyt może stanowić zagrożenie dla obronności
lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego
lub zdrowia publicznego. Podstawowym celem wydalenia jest niezwłoczne oraz skuteczne
wykonanie procedury deportacyjnej w stosunku do cudzoziemca, wobec którego została
wydana decyzja o wydaleniu ze względu obronności lub bezpieczeństwa państwa
albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, albo interesu RP.

Decyzję o wydaleniu cudzoziemca, wobec którego zachodzą przesłanki związane

z działalnością terrorystyczną, podejmuje właściwy wojewoda ze względu na miejsce pobytu
cudzoziemca z urzędu lub na wniosek Ministra Obrony Narodowej, Szefa ABW, Szefa AW,
Komendanta Głównego SG, Komendanta Głównego Policji, komendanta oddziału SG,
komendanta wojewódzkiego Policji, komendanta placówki SG lub organu Służby Celnej,
ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca lub miejsce ujawnienia faktu albo zdarzenia
będącego podstawą wystąpienia z wnioskiem o wydalenie cudzoziemca.

SG niezwłocznie wykonuje orzeczoną decyzję o wydaleniu pod warunkiem braku

konfliktu z innymi postępowaniami prowadzonymi w stosunku do cudzoziemca
(np.

prowadzone postępowanie karne lub inne postępowanie administracyjne

uniemożliwiające wydalenie cudzoziemca).

REKOMENDACJE:



Wprowadzenie zmian do ustawy o cudzoziemcach, które umożliwiałyby
odpowiednim służbom stosowanie rozwiązań w zakresie wydawania decyzji
o zobowiązaniu cudzoziemca do opuszczenia kraju, analogicznie do rozwiązań
w tym zakresie przysługujących wojewodzie.

9.4. Wydanie osób ściganych lub skazanych za przestępstwo o charakterze
terrorystycznym /ekstradycja, ENA/

W zakresie przestępstw o charakterze terrorystycznym, międzynarodowe

zobowiązania Polski odnośnie ekstradycji wynikają z przepisów ratyfikowanych traktatów
międzynarodowych przyjętych przez ONZ i Radę Europy.

Wydanie osób w związku z zarzutem popełnienia przestępstwa o charakterze

terrorystycznym może mieć miejsce na podstawie Europejskiego Nakazu Aresztowania –
ENA (w obrocie prawnym z państwami stosującymi ENA) lub wniosku o wydanie
(ekstradycja). Istnieje także możliwość przekazania skazanego za przestępstwo o charakterze
terrorystycznym z kraju skazania do kraju, którego jest obywatelem, w celu wykonania
orzeczonej kary.

Stosowanie procedury ekstradycyjnej lub dotyczącej przekazań na podstawie ENA

wobec osób ściganych za popełnienie przestępstw o charakterze terrorystycznym odbywa
się na zasadach ogólnych. Polski system prawny nie przewiduje bowiem szczególnych
procedur dla tego rodzaju przestępczości. Procedury ekstradycyjne mogą być natomiast

wdrażane na podstawie umów międzynarodowych, których stroną jest Polska – zarówno
dwustronnych, jak i wielostronnych, a wyjątkowo, w sytuacjach gdy jest to w zgodzie
z obowiązującym prawem – na zasadzie wzajemności.
Ogólne przepisy regulujące postępowanie ekstradycyjne znajdują się w Kodeksie
postępowania karnego, przy czym, w przypadku obowiązywania w stosunkach Polski
z konkretnym państwem umowy międzynarodowej, pierwszeństwo mają zapisy takiej
umowy.

Dotychczas nie zarejestrowano wniosku sporządzonego przez polski Sąd

lub Prokuraturę o ekstradycję osoby podejrzanej lub skazanej za przestępstwo o charakterze
terrorystycznym, jak również rozstrzygnięcia analogicznego wniosku skierowanego
przez organy państwa obcego. Nie odnotowano również przekazania w trybie Konwencji
o przekazywaniu osób skazanych, osób które zostały skazane za przestępstwo o charakterze
terrorystycznym.

9.5. Zwalczanie fałszerstw dokumentów podróży oraz przewozowych

Polska kompleksowo zwalcza przestępstwa związane z fałszerstwem dokumentów.

Istnieją

procedury

zakresie

weryfikacji

autentyczności

dokumentów

oraz wyspecjalizowane struktury w poszczególnych służbach realizujących zadania
w zakresie zwalczania ich fałszowania. Współpraca międzynarodowa pomiędzy PCz UE
realizowana jest w zakresie wymiany informacji dotyczących weryfikacji autentyczności
dokumentów, np. w ramach punktu kontaktowego funkcjonującego w Laboratorium
Kryminalistycznym SG. Służby i instytucje prowadzą katalogi dokumentów wzorcowych.
Polscy przedstawiciele uczestniczą w pracach Grupy Roboczej RUE „Granice/Fałszywe
Dokumenty”. Podczas cyklicznych posiedzeń poruszane są kwestie związane
z zabezpieczaniem dokumentów przed fałszowaniem oraz identyfikacją fałszerstw w zakresie
ich przerabiania, podrabiania, ingerencji w układ elektroniczny danych biometrycznych
oraz cech wytwórczych.

Współpraca międzynarodowa realizowana jest także w zakresie wypracowania

standardów dla dokumentów podróży i tożsamości funkcjonujących w strefie Schengen,
w ramach zespołu „Article Six Committee”, grupy roboczej powołanej do życia na mocy
Rozporządzenia Rady (WE) NR 1683/95 z dnia 29 maja 1995 r. ustanawiającego jednolity
formularz wizowy, w skład której ze strony polskiej wchodzą osoby delegowane z MSWiA,
Państwowe Wytwórni Papierów Wartościowych S.A. (PWPW S.A.) oraz Laboratorium
Kryminalistycznego Straży Granicznej.

W MSWiA funkcjonuje „Zespół do spraw prowadzenia prac nad nowymi wzorami

dokumentów tożsamości i podróży i ich zabezpieczeniami”, w którym biorą udział
przedstawiciele SG, Policji i ABW. Zadaniem Zespołu jest opracowanie nowych wzorów
dokumentów tożsamości i podróży, a także ocena istniejących wzorów oraz ich doskonalenie.

REKOMENDACJE:



Wdrożenie efektów prac Zespołu do spraw prowadzenia prac nad nowymi wzorami
dokumentów tożsamości i podróży oraz ich zabezpieczeniami;



Umożliwienie placówkom kontrolnym SG dostępu on-line, do bazy danych
Interpolu, zawierającej informacje na temat fałszywych i utraconych dokumentów
podróży.

9.6. Zwalczanie źródeł finansowania terroryzmu

Aktywność terrorystyczna wymaga nakładów finansowych. Zapewnienie stałego

dopływu pieniędzy do organizacji o charakterze terrorystycznym jest niezbędnym elementem
ich działalności. Choć niektóre zamachy terrorystyczne zorganizowane zostały przy
stosunkowo niskich bezpośrednich kosztach, to organizacje te potrzebują stałego źródła
finansowania dla pokrycia swoich kosztów, rozwoju infrastruktury, logistyki czy szkolenia
członków.

Źródła finansowania terroryzmu znajdują się zarówno w działaniach legalnych,

jak i przestępczych. Do metod legalnych należy samofinansowanie (przez członków grupy),
oficjalna działalność gospodarcza, wykorzystywanie organizacji charytatywnych. Natomiast
podstawy nielegalnych źródeł finansowania mają początek w przestępstwach gospodarczych
i kryminalnych, w tym narkotykowych.

Przeciwdziałanie i zwalczanie finansowania terroryzmu opiera się na współpracy

instytucji obowiązanych (w tym banków, instytucji finansowych i instytucji kredytowych –
przede wszystkim z sektora prywatnego) ze służbami i instytucjami odpowiedzialnymi
w Polsce za ochronę przed terroryzmem. Rolę koordynacyjną w tym systemie odgrywa GIIF.
Do jego zadań należy zbieranie informacji od instytucji obowiązanych oraz ich analizowanie,
z uwzględnieniem danych uzyskanych od innych służb i instytucji, przede wszystkim ABW,
AW i Policji. Efektem prac analitycznych może być wstrzymanie transakcji
lub zablokowanie rachunku oraz zawiadomienie prokuratora o podejrzeniu popełnienia
przestępstwa finansowania terroryzmu bądź powiadomienie właściwej instytucji i służby.

Szczególną rolę w zwalczaniu finansowania terroryzmu odgrywają instytucje,

stosujące środki bezpieczeństwa finansowego oparte na ocenie ryzyka prania pieniędzy
i finansowania terroryzmu. Polegają one m.in. na stosowaniu zasad identyfikacji oraz
weryfikacji swoich klientów, a pochodzące od nich informacje pozwalają śledzić powiązania
osób i grup, a także określić kierunki przepływu środków finansowych.

Na kształt polskich rozwiązań prawnych w tym zakresie wpływ miały uregulowania

Konwencji ONZ o zwalczaniu finansowania terroryzmu, przepisy dyrektyw unijnych
oraz Zalecenia Specjalne Finansowej Grupy Specjalnej ds. Przeciwdziałania Praniu
Pieniędzy (FATF). Zgodnie z nimi, w 2009 roku, wprowadzono do polskiego
ustawodawstwa możliwość zamrażania – na podstawie krajowych i unijnych przepisów –
wartości majątkowych niektórych osób, grup lub podmiotów. GIIF może również wymieniać
się informacjami z jednostkami analityki finansowej (FIU) z innych krajów.

Istotną rolę w zwalczaniu źródeł finansowania terroryzmu odgrywa, realizowany

przez Departament Skarbu Stanów Zjednoczonych Ameryki od 2001 r., Program śledzenia
przepływów finansowych w celu identyfikacji środków służących finansowaniu terroryzmu
(Terrorist Finance Tracking Program – TFTP), który wykorzystuje dane finansowe
przekazywane przy pomocy systemu SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial
Telecommunication) dotyczące przelewów transgranicznych. W lipcu 2010 r. przyjęto
Umowę między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki o przetwarzaniu
i przekazywaniu z UE do USA danych z komunikatów finansowych do celów Programu
śledzenia środków finansowych należących do terrorystów (TFTP). Umowa weszła w życie
w dniu 1 sierpnia 2010 r., i zawarta została na okres 5 lat z możliwością przedłużenia
o kolejny rok. Zgodnie z postanowieniami ww. Umowy, Europol, Eurojust i właściwe organy
państw członkowskich UE są uprawnione do występowania do władz USA z wnioskami
o przeprowadzenie stosownych sprawdzeń w systemie TFTP oraz uzyskiwania dostępu
do danych otrzymywanych w ramach TFTP, które mogą przyczynić się do zapobieżenia,
wykrycia lub postawienia w stan oskarżenia o terroryzm lub jego finansowanie.

Obecnie Komisja Europejska prowadzi prace nad Komunikatem identyfikującym

opcje dotyczące budowy europejskiego odpowiednika amerykańskiego programu TFTP.
Istotnym w tym zakresie pozostaje udział polskich ekspertów w pracach nad niniejszym
programem, który w znaczący sposób może przyczynić się do przeciwdziałania finansowaniu
terroryzmu.

REKOMENDACJE:



Utworzenie rejestru rachunków (w tym bankowych i polis notyfikowanych)
oraz umożliwienie dostępu do niego dla uprawnionych służb i instytucji;



Zaangażowanie

budowę

europejskiego

systemu

analogicznego

do amerykańskiego programu śledzenia środków finansowych należących
do terrorystów – Terrorist Finance Tracking Program (TFTP).

9.7. Wzmocnienie współpracy pomiędzy służbami na podstawie zaleceń UE

Przeprowadzone

ostatnim

czasie

Polsce

misje

ewaluacyjne

UE,

a także ćwiczenia polskiego systemu pozwoliły zweryfikować istniejące procedury
reagowania w zakresie zwalczania terroryzmu oraz przyczyniły się do wypracowania
rekomendacji i wniosków służących poprawie bezpieczeństwa kraju i jego obywateli.
Propozycje zmian w systemie antyterrorystycznym kraju wskazywały na poniższe elementy:



Aktualnie poszczególne służby i instytucje działają w oparciu o ustawy
kompetencyjne oraz wewnętrzne regulacje prawne. Brak jest natomiast przepisów
określających kompleksowe współdziałanie pomiędzy nimi na miejscu zdarzenia
o charakterze terrorystycznym, m.in. poprzez wskazanie jednego podmiotu
odpowiedzialnego za zarządzanie tymi czynnościami. Wprowadzenie nowych
regulacji w przedmiotowym obszarze może wiązać się z koniecznością dokonania
zmian w istniejących strukturach organizacyjnych niektórych służb i instytucji
zajmujących się zwalczaniem terroryzmu.



Analiza obowiązujących przepisów wskazuje na brak uregulowań prawnych
związanych ze wzajemnym wsparciem w przedmiotowym zakresie pomiędzy
niektórymi uczestnikami systemu antyterrorystycznego. Nowe rozwiązania
powinny mieć konstrukcję zbliżoną do obecnie obowiązujących przepisów
regulujących użycie sił ŻW lub SG do pomocy Policji. Problem ten dotyczy
m.in. braku uregulowań w przedmiotowym zakresie między Policją a ABW.
Wprowadzenie tych zmian spowoduje konieczność szczegółowego uregulowania
procedur uruchomiania przedmiotowego wsparcia.



Prawne uregulowanie kwestii stopni poziomu zagrożenia terrorystycznego RP,
ich wprowadzania, zmiany oraz określonych dla każdego poziomu zagrożenia
procedur postępowania. W ustawie o zarządzaniu kryzysowym wskazana została
podstawa do wprowadzenia stopni alarmowych w przypadku zaistnienia zdarzenia
o charakterze terrorystycznym.

REKOMENDACJE:



Wypracowanie procedur współdziałania i zarządzania czynnościami na miejscu
zdarzenia o charakterze terrorystycznym;



Wprowadzenie uregulowań prawnych w zakresie wzajemnego wsparcia służb
i

instytucji

przy

realizacji

działań

związanych

z rozpoznawaniem,

przeciwdziałaniem i zwalczaniem terroryzmu;



Wprowadzenie w życie Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie wykazu
przedsięwzięć i procedur systemu zarządzania kryzysowego, w tym zawierającego
poziomy zagrożenia terrorystycznego.

10.

STADIUM

PRZEDSIĘWZIĘĆ

ANTYTERRORYSTYCZNYCH:

EAGOWANIE

(RESPOND)

USUWANIE

SKUTKÓW

ATAKÓW

TERRORYSTYCZNYCH

10.1. Procedury reagowania na atak terrorystyczny i usuwanie jego skutków

10.1.1. Procedury reagowania w przypadku ataku terrorystycznego, w tym działań
i czynności wykonywanych na miejscu zdarzenia

Poszczególne służby i instytucje posiadają stosowne procedury reagowania

w przypadku zaistnienia ataku terrorystycznego. Procedury te określają służby i instytucje
wiodące oraz sposób ich działania w przypadku ataku terrorystycznego, a także wzajemną
współpracę.

Głównym podmiotem odpowiedzialnym za reagowanie oraz podejmowanie

stosownych działań i czynności na miejscu zdarzenia jest Policja, która współpracuje w tym
zakresie w szczególności z ABW, jak również z: PSP, ŻW, SG, Państwowym Ratownictwem
Medycznym (PRM), Państwową Agencją Atomistyki (PAA), Państwową Inspekcją Sanitarną
(PIS), Państwową Inspekcją Ochrony Środowiska (PIOŚ), Inspekcją Weterynaryjną (IW).

Kluczowym zadaniem każdej ze służb przybyłej na miejsce zdarzenia jest realizacja

czynności związanych z ratowaniem życia i zdrowia, a także w dalszej kolejności mienia.

Jednym z podstawowych zadań na miejscu zdarzenia jest wykonanie oględzin.

Ich zadaniem jest poznanie wybranego fragmentu przestrzeni pozwalające na wykrycie,
wstępne zbadanie i zabezpieczenie materiału dowodowego, a w szczególności śladów
kryminalistycznych.

O ujawnieniu zdarzenia o charakterze terrorystycznym i podjętych w niezbędnym

zakresie czynnościach niezwłocznie powiadamia się właściwego miejscowo prokuratora.

W toku oględzin dokumentuje się zastany stan rzeczy, ujawnia i zabezpiecza ślady

przestępstwa oraz przedmioty mogące mieć związek z przestępstwem. Badanie śladów
i przedmiotów w czasie oględzin powinno zmierzać do ustalenia, które z nich mają związek
z zaistniałym przestępstwem.

REKOMENDACJE:



Opracowanie metodologii oględzin miejsc przestępstwa o charakterze
terrorystycznym i katastrof oraz identyfikacji ciał ofiar;



Utworzenie przez Prezesa RM centralnego zespołu lub zespołów wyjazdowych,

mogących podjąć działania w trybie pilnym, zarówno w kraju jak i poza jego
granicami, w przypadku zamachów terrorystycznych lub katastrof, jeżeli w ich
następstwie śmierć lub ciężki uszczerbek na zdrowiu poniosło wiele osób;



Sporządzenie i aktualizowanie wykazu specjalistycznego sprzętu pozostającego

w dyspozycji poszczególnych służb, mogącego posłużyć do reagowania na atak
terrorystyczny i usuwanie jego skutków.

10.1.2. Procedury usuwania skutków ataku terrorystycznego

Procedury usuwania skutków zdarzeń powodujących sytuacje kryzysowe,

a więc także zdarzeń wywołanych atakiem terrorystycznym, zawarte są w planach
zarządzania kryzysowego na poziomie krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym.

Plany podlegają bieżącej aktualizacji, stosownie do wniosków wynikających z faktycznych
działań oraz ćwiczeń.
W przypadku wystąpienia zagrożenia stosowane są uniwersalne zasady działania:



na sytuację reaguje najniższy kompetentny organ administracji publicznej;



scentralizowany jest kierunek działania i koordynacja, natomiast zdecentralizowane

jest reagowanie na zagrożenie;



obowiązuje jednoosobowe kierownictwo i odpowiedzialność, realizowane
przy pomocy organów opiniodawczo – doradczych (zespołów i sztabów);



organ administracji publicznej właściwego szczebla określa cel i strategiczny
kierunek oraz koordynuje realizację zadań, natomiast każdy z uczestników działań
funkcjonuje w obszarze określonych dla niego kompetencji, działając na rzecz
głównego wykonawcy;



przygotowane procedury reagowania na zagrożenia tworzone są w sposób

modułowy, tak aby można je było łączyć w dowolny sposób, adekwatnie
do zaistniałego zdarzenia;



w każdym z rodzajów zagrożenia istnieje organizacyjna możliwość uruchomienia
wszystkich potrzebnych i dostępnych sił i środków.

Wszystkie elementy składowe systemu reagowania powinny być w stanie reagować

na zagrożenia niezależnie od ich rodzaju, a ich działania wzajemnie się uzupełniać.

Współdziałanie ma na celu synchronizację działań wszystkich podmiotów systemu

zarządzania kryzysowego, tak aby na każdym etapie postępowania, a zwłaszcza w fazie
reagowania, uzyskać maksymalny efekt skuteczności. Współdziałanie organizuje podmiot,
który w planie zarządzania kryzysowego został wskazany jako wiodący.

Obowiązek podjęcia działań w zakresie zarządzania kryzysowego spoczywa na tym

organie właściwym w sprawach zarządzania kryzysowego, który pierwszy otrzymał
informację o wystąpieniu zagrożenia. Organ ten niezwłocznie informuje o zaistniałym
zdarzeniu odpowiednio organy wyższego i niższego szczebla, przedstawiając jednocześnie
swoją ocenę sytuacji oraz informację o zamierzonych działaniach.

W zależności od szczebla decyzyjnego zarówno wojewoda, starosta i wójt (burmistrz,

prezydent miasta) ma obowiązek współdziałania z Szefem ABW w zakresie
przeciwdziałania, zapobiegania i usuwania skutków zdarzeń o charakterze terrorystycznym.

Podstawowym poziomem reagowania na zaistniałe zdarzenia jest organ władzy

samorządowej szczebla gminy i powiatu (zadania wykonawcze), który powinien dysponować
zasobami sił i środków, umożliwiającymi mu skuteczne reagowanie w przypadku
wystąpienia zagrożeń lokalnych (według statystyk stanowią one około 90% wszystkich
zdarzeń). Po oszacowaniu skali zagrożenia i konieczności zwiększenia potencjału służb,
kierownicy jednostek systemu uaktywniają taktyczny szczebel dowodzenia, a bezpośrednimi
działaniami dowodzą przygotowani i przeszkoleni dowódcy. Organ administracji publicznej
(wójt, burmistrz, prezydent miasta) koordynuje działania zaangażowanych służb i instytucji.

W przypadku, gdy lokalne zdarzenie nabiera znamion kryzysu, a więc istnieje

potrzeba skierowania dodatkowych sił wsparcia lub gdy działania obejmują teren kilku
powiatów, uruchamiany jest wyższy poziom – wojewody (zadania koordynacji i wsparcia).
Kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży mogą zadysponować swoimi zasobami
z terenu województwa, a także wystąpić o wsparcie do szczebla centralnego. Działania służb
prowadzone są zazwyczaj w formie operacji policyjnych, a zaangażowanymi siłami dowodzą
kierownicy jednostek lub wyznaczeni przez nich funkcjonariusze.

Eskalacja zagrożenia i narastające potrzeby są głównymi przesłankami

do formułowania przez wojewodów wniosków o wsparcie, na podstawie których władze
centralne (MSWiA, inni ministrowie, kierownicy inspekcji) mogą zadecydować
o uruchomieniu dodatkowych zasobów. Niezależnie od tego trybu wnioskowania, również

kierownicy zespolonych służb i inspekcji poziomu wojewódzkiego mają prawo
samodzielnego występowania o pomoc do swoich przełożonych szczebla centralnego.
Na podstawie takiego zapotrzebowania Komendanci Główni: PSP, Policji i SG mogą
skierować do działań swoje odwody lub zadysponować użycie innych podległych sobie sił,
celem wsparcia działań prowadzonych przez szczebel wojewódzki (powiatowy). Działania
wydzielonych komponentów SZ RP następują na wniosek wojewody skierowany do Ministra
Obrony Narodowej.

W przypadku zdarzenia, którego skutki odczuwalne są na terenie kilku województw

szczególną rolę spełnia szczebel centralny. Wskazany w siatce bezpieczeństwa

minister

wiodący, korzystając ze wsparcia właściwych dla rodzaju zagrożenia ministrów
i kierowników urzędów centralnych, koordynuje działania w zakresie usuwania skutków
zdarzenia. Jego rolą przede wszystkim jest zorganizowanie i skierowanie do dyspozycji
wojewodów specjalistycznych sił i środków wsparcia oraz uruchomienie dodatkowych
narzędzi prawnych, umożliwiających szybkie i skuteczne opanowanie sytuacji kryzysowej.
Ten poziom zagrożenia stanowi również przesłankę do podjęcia przez Prezesa Rady
Ministrów działań koordynacyjnych na szczeblu państwa, miedzy innymi w drodze zwołania
posiedzenia organu doradczo-opiniodawczego – Rządowego Zespołu Zarządzania
Kryzysowego (RZZK). Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB) zapewnia wówczas
koordynację wymiany informacji o sytuacji oraz przygotowuje materiały na posiedzenie
RZZK.

Zintegrowany system zarządzania kryzysowego stanowi narzędzie władz

administracyjnych wszystkich szczebli w skutecznym radzeniu sobie ze współczesnymi
wyzwaniami i zagrożeniami dla bezpieczeństwa powszechnego. Przyjęte rozwiązania zostały
oparte o generalną zasadę subsydiarności władz na poszczególnych szczeblach. Efektywność
działań realizowanych w ramach zarządzania kryzysowego uzależniona jest m.in. od jakości
procesu planistycznego (oceny zagrożeń) poprzedzającego wystąpienie sytuacji kryzysowej,
a także od wydolności całego systemu zarządzania kryzysowego. Efektywnie realizowany
proces planowania pozwala na przygotowanie sił i środków niezbędnych do przeciwdziałania
i usuwania skutków zagrożeń.

Narzędziem wyznaczonym dla systemu zarządzania informacją są centra zarządzania

kryzysowego (CZK). Zostały one utworzone na każdym szczeblu administracji publicznej
(z wyjątkiem gminy, gdzie utworzenie centrum jest fakultatywne). Również ministrowie
i centralne organy administracji rządowej, do których zakresu działania należą sprawy
związane z zapewnieniem bezpieczeństwa narodowego, w tym ochrony ludności
lub gospodarczych podstaw bezpieczeństwa państwa, tworzą centra zarządzania
kryzysowego.

CZK współpracują

z RCB

innymi

organami

administracji

publicznej,

w szczególności w zakresie wzajemnego informowania się o potencjalnych zagrożeniach
i możliwościach wystąpienia sytuacji kryzysowej, siłach i środkach, w tym finansowych,
niezbędnych do odtworzenia zasobów IK, pomocy krajowej i międzynarodowej,
analizowania i oceny sytuacji kryzysowej, w tym prognozowania jej rozwoju,
zrealizowanych i planowanych działaniach podejmowanych przez właściwe organy.
Współpraca odbywa się w szczególności przez bieżące przekazywanie informacji i analiz
oraz sporządzanie raportów doraźnych i sytuacyjnych.

siatka bezpieczeństwa - zestawienie potencjalnych zagrożeń ze wskazaniem podmiotu wiodącego przy

ich usuwaniu oraz podmiotów współpracujących

REKOMENDACJE:



Ujednolicenie systemu obiegu informacji w oparciu o istniejące struktury centrów

zarządzania kryzysowego organów wszystkich szczebli, zarówno administracji
rządowej, jak i samorządowej.

10.2. Pomoc ofiarom i poszkodowanym w zamachu terrorystycznym

Polska nie posiada jednego, specjalistycznego programu poświęconego pomocy

na rzecz ofiar i poszkodowanych w zamachu terrorystycznym. Jednakże istnieje projekt
pn. Sieć Pomocy Ofiarom Przestępstw (realizowany w ramach Programu Komisji
Europejskiej: Zapobieganie i Zwalczanie Przestępczości), którego celem jest udzielanie
wsparcia w uzyskaniu bezpłatnej pomocy prawnej, psychologicznej, socjalnej i innych
świadczeń osobom pokrzywdzonym przestępstwem. Najważniejszym działaniem projektu
jest utworzenie na terenie całego kraju 16 Ośrodków Pomocy dla Osób Pokrzywdzonych
Przestępstwem (OPOPP). Ośrodki te podejmują działania mające służyć nawiązaniu
współpracy z innymi podmiotami realizującymi zadania związane z pomocą osobom
pokrzywdzonym przestępstwem.

Należy również podkreślić, że w Polsce pomoc dla ofiar przestępstw świadczy

150 organizacji w Polsce.

W przypadku ataku terrorystycznego, wobec ofiar lub poszkodowanych

w jego wyniku, Ośrodki Pomocy dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstwem podejmą
bezpośrednie działania interdyscyplinarne, w tym interwencyjne, psychologiczne i prawne.
Ofiary i poszkodowani w zamachu zostaną objęci, zgodnie z ich potrzebami, profesjonalną
pomocą przedstawicieli: policji, sądów i prokuratur rejonowych i okręgowych, kuratoriów
oświaty, administracji wojewódzkiej, służby zdrowia, ośrodków pomocy społecznej,
jednostek samorządu terytorialnego.

REKOMENDACJE:



Wdrożenie Krajowego Programu Pomocy Ofiarom Przestępstw, uwzględniającego

pomoc ofiarom i poszkodowanym w ataku terrorystycznym.

10.3. Reagowanie na wypadek wystąpienia ataków terrorystycznych na dużą skalę
zarówno na terenie kraju, jak i poza granicami

Istotą działań w ramach reagowania na wypadek wystąpienia ataków terrorystycznych

na dużą skalę jest dostosowanie do panującego zagrożenia terrorystycznego w kraju
i na świecie, przedsięwzięć w zakresie wykrywania, zapobiegania i udaremniania
przypadków zagrożeń terrorystycznych. Działania te należy podejmować we wszystkich
fazach zarządzania kryzysowego (zapobieganie, przygotowanie, reagowanie, odbudowa).

Opracowywane są narzędzia dla analizy zagrożeń. Przykładem jest metodologia

szacowania ryzyka obejmująca: ocenę prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia
niebezpiecznego o dużej skali, ocena jego potencjalnych skutków i w efekcie określenie
poziomu ryzyka danego zagrożenia. Szacowanie ryzyka i jego zestawienie dla różnych
zagrożeń oraz porównanie jest elementem służącym weryfikacji siatki bezpieczeństwa
będącej punktem wyjścia do sporządzania planów zarządzania kryzysowego, które powinny
ujmować także nowe zagrożenia, w tym rozwój nowych technologii i ich potencjalne użycie
przez terrorystów. W szczególności wiąże się to z proliferacją CBRN i środków
do jej przenoszenia.

W działaniach dotyczących reagowania na wypadek ataków terrorystycznych dużej

skali, istotne jest zastosowanie nowych technologii do koordynacji reagowania po zdarzeniu
i wymiany informacji pomiędzy służbami. Taką możliwość daje wykorzystanie technologii
Cell Broadcast w działaniach służb i władz na potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa.
Technologia ta umożliwia jednoczesne przesyłanie tej samej informacji na ekrany telefonów
komórkowych osób, które znajdują się na ściśle zdefiniowanym obszarze (np. obszarze
objętym zagrożeniem). Mogą to być komunikaty ostrzegawcze, alarmowe i krótkie instrukcje
postępowania. Informacja jest przesyłana odrębnym kanałem, co umożliwia jej przekazanie
nawet w przypadku przeciążenia sieci czy wyłączenia transmisji głosowej i SMS-owej.
Kanały Cell Broadcast mogą być też wykorzystane do zapewnienia łączności pomiędzy
służbami zapewniającymi bezpieczeństwo lub np. z wolontariuszami zaangażowanymi
w działania podczas zabezpieczania imprez masowych.

REKOMENDACJE:



Opracowanie

porozumień

podmiotami

wykonującymi

działalność

telekomunikacyjną

celem wprowadzenia bezpłatnej usługi Cell Broadcast.

10.4. System dowodzenia i współdziałania służb oraz podmiotów ratowniczych

Realizując etap reagowania na wypadek wystąpienia ataków terrorystycznych,

stosownie do zaistniałej sytuacji, uruchamiane są adekwatne siły i środki wielu służb.
W każdym przypadku wystąpienia takiego ataku, na miejsce zdarzenia w pierwszej
kolejności przybywają funkcjonariusze Policji, Państwowej lub Ochotniczej Straży Pożarnej
oraz w przypadku zagrożenia życia i zdrowia ludzkiego zespoły Państwowego Ratownictwa
Medycznego (PRM). W zależności od miejsca i rodzaju ataku terrorystycznego (użycie
ładunku

wybuchowego,

środka

mikrobiologicznego,

chemicznego,

materiału

promieniotwórczego, sytuacja zakładnicza, itp.), obok wymienionych podmiotów, mogą być
użyte inne służby i instytucje posiadające stosowne uprawnienia i wiedzę w zakresie
niwelowania skutków zamachu.

W obecnym stanie prawnym i faktycznym, każdy ze zobowiązanych do działania

podmiotów, w razie zaistnienia sytuacji kryzysowej powołuje własny sztab oraz wyznacza
dowódcę, który zarządza podległymi siłami oraz środkami. Natomiast brak jest uregulowań
prawnych do przejęcia dowodzenia nad całością działań przez przedstawiciela jednej
ze służb/instytucji biorących udział w reagowaniu na atak terrorystyczny.

Dowodzący siłami Policji kieruje wyłącznie działaniami tej służby. W efekcie

nie może samodzielnie wydać np. decyzji o ewakuacji, ani zażądać takiej decyzji
od kierującego działaniami ratowniczymi.

Ma prawo jedynie żądać udzielenia niezbędnej

pomocy od instytucji państwowych, organów administracji rządowej i samorządu
terytorialnego oraz jednostek gospodarczych prowadzących działalność w zakresie
użyteczności publicznej. Wymienione instytucje, organy i jednostki obowiązane są,
w zakresie swojego działania, do udzielenia tej pomocy, w zakresie obowiązujących
przepisów prawa.

PSP jako formacja prowadząca działania ratownicze ma prawo zarządzić, m.in..:



ewakuację ludzi z rejonu objętego działaniem ratowniczym w przypadku
zagrożenia życia i zdrowia;



zakaz przebywania w rejonie objętym działaniem ratowniczym osób postronnych
oraz utrudniających prowadzenie działania ratowniczego;



ewakuację mienia;



wstrzymanie komunikacji w ruchu lądowym;



odstąpienie od zasad działania uznanych powszechnie za bezpieczne,
z zachowaniem wszelkich dostępnych w danych warunkach zabezpieczeń, jeżeli
w ocenie kierującego działaniem ratowniczym, dokonanej w miejscu i czasie
zdarzenia, istnieje prawdopodobieństwo uratowania życia ludzkiego;



prace wyburzeniowe oraz rozbiórkowe, w sytuacjach szczególnych;



przyjęcie w użytkowanie, na czas niezbędny do działania ratowniczego, pojazdów,
środków technicznych i innych przedmiotów, niezbędnych w działaniu
ratowniczym.

Zespoły PRM świadczą opiekę zdrowotną w warunkach pozaszpitalnych w celu

ratowania osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Współpracują one ze służbami
ustawowo powołanymi do niesienia pomocy takim osobom, w szczególności: z jednostkami
organizacyjnymi PSP, jednostkami ochrony przeciwpożarowej włączonymi do krajowego
systemu ratowniczo-gaśniczego, innymi jednostkami podległymi lub nadzorowanymi przez
Ministra SWiA i Ministra Obrony Narodowej. Akcją prowadzenia medycznych czynności
ratunkowych kieruje wyznaczony przez dyspozytora medycznego „koordynator czynności
medycznych”. Jednakże podczas zdarzeń, w których prowadzone są także działania
w zakresie gaszenia pożarów, ratownictwa chemicznego, ekologicznego lub technicznego,
kierowanie jest prowadzone przez dowodzącego działaniem ratowniczym (funkcjonariusza
pożarnictwa).

W obecnym stanie prawnym, współdziałanie na miejscu zdarzenia sił Policji, PSP

i zespołów PRM w przypadku zagrożeń terrorystycznych jest w znacznym stopniu
utrudnione.

REKOMENDACJE :



Opracowanie przepisów w zakresie dowodzenia i współdziałania jednostek i służb
w przypadku zamachu terrorystycznego z uwzględnieniem jednoosobowego
dowodzenia przy pomocy sztabu.

10.5. System komunikacji ze społeczeństwem w przypadku ataku terrorystycznego

Komunikacja za społeczeństwem w sytuacji kryzysowej jest integralnym elementem

zarządzania kryzysowego. Komunikacja zarówno w sytuacji zagrożenia atakiem
terrorystycznym,

jak

podczas

ataku

terrorystycznego,

wymaga

kompetencji

i odpowiedzialności nie tylko ze strony służb i instytucji realizujących zadania
w przedmiotowym obszarze, ale także od środków masowego przekazu, które powinny
uwzględniać uwarunkowania związane z bezpieczeństwem oraz mieć na uwadze
konsekwencje realizowanego przekazu informacji.

System komunikacji ze społeczeństwem w przypadku wystąpienia zamachu

terrorystycznego, powinien określać:



metody bieżącego informowania o zaistniałych zdarzeniach;



sposoby zachowania w konkretnym przypadku;



lokalizację punktów pomocowych/informacyjnych;



zasady sporządzania komunikatów, sposoby informowania dziennikarzy;



możliwość dopuszczenia przedstawicieli środków masowego przekazu w rejon
miejsca zdarzenia.

W szczególnej sytuacji jaką jest atak terrorystyczny komunikacja ze społeczeństwem

jest jednym z kluczowych i newralgicznych elementów, ponieważ konieczne jest szybkie
i skuteczne porozumienie się ze społeczeństwem na temat skali zagrożenia

i rekomendowanych przez władze zachowań obywateli oraz zapobieganie sytuacji
wykorzystania mediów przez terrorystów w prowadzonej akcji terrorystycznej.

W sytuacji wystąpienia ataku terrorystycznego media pełnią funkcję platformy

umożliwiającej natychmiastowy kontakt służb zaangażowanych w neutralizację skutków
zamachu ze społeczeństwem. Za pomocą środków masowego przekazu można również
skutecznie informować o miejscach i sposobach udzielania pomocy poszkodowanym
w zamachach terrorystycznych, a także o powoływanych centrach poszukiwawczych
i centrach informacyjnych.

Jasno określone cele i zadania takiej polityki zagwarantują nie tyko niwelowanie

i ograniczanie możliwości wystąpienia zamachu, ale w sytuacji aktu terrorystycznego dają
duże prawdopodobieństwo rozsądnej i przemyślanej reakcji oraz przekazanie społeczeństwu
informacji bez eskalowania strachu, paniki czy innych niepożądanych zachowań obywateli.

Zgodnie z opracowywanym aktualnie Krajowym Planem Zarządzania Kryzysowego

(KPZK), wszystkim sytuacjom kryzysowym, również tym, które są związane z atakiem
terrorystycznym, przypisana jest instytucja wiodąca, która ze względu na zakres
merytoryczny, specyfikę działania i doświadczenie, zarządza daną sytuacją kryzysową,
w tym odpowiada za politykę informacyjną we wszystkich obszarach.

KPZK zawiera jako załącznik „Zasady organizacji procesu komunikacji społecznej

w sytuacji kryzysowej”, obejmujący ogólne wytyczne dotyczące komunikowania się
ze społeczeństwem w sytuacjach kryzysowych. Zgodnie z projektem, szef instytucji wiodącej
zapewnia komunikację we wszystkich obszarach (tj. bezpośrednia ze społeczeństwem,
za pośrednictwem mediów, wewnątrz instytucji, pomiędzy instytucjami zaangażowanymi
w rozwiązywanie sytuacji kryzysowej), wyznaczając osoby odpowiedzialne za dany obszar.

REKOMENDACJE:



Wypracowanie procedur współpracy z władzami lokalnymi i zakresu kompetencji
KPIA w ramach aktywności administracji szczebla centralnego (KPIA);



Doskonalenie umiejętności zawodowych osób odpowiedzialnych za politykę
informacyjną w administracji publicznej;



Doskonalenie platform współpracy z dziennikarzami mediów szczebla lokalnego
na wypadek konieczności komunikacji ze społeczeństwem w sytuacji ataku
terrorystycznego.

11.

AGROŻENIE W ZWIĄZKU Z MOŻLIWOŚCIĄ UŻYCIA CZYNNIKÓW

CHEMICZNYCH

BIOLOGICZNYCH

RADIOLOGICZNYCH

NUKLEARNYCH

(CBRN)

11.1.

Zagrożenia CBRN

W Polsce dotychczas nie ujawniono prób przeprowadzenia zamachów

terrorystycznych z użyciem środków CBRN. Ugrupowania terrorystyczne, poszukując
nowych sposobów atakowania państw uznawanych przez nich za wrogie, starają się uzyskać
dostęp do substancji i materiałów, które użyte w zamachu zapewniłyby jak największą siłę
rażenia i spowodowałyby jak najdotkliwsze straty. Nie można wykluczyć, iż organizacjom
terrorystycznym uda się w przyszłości zdobyć i skutecznie wykorzystać broń biologiczną
czy chemiczną lub skonstruować tzw. brudną bombę. Ponadto substancje, za wyjątkiem
promieniotwórczych i radioaktywnych, stanowiące komponenty „brudnej bomby” mogą
zostać wytworzone w zaimprowizowanych laboratoriach, a istotnym źródłem informacji
na ten temat jest Internet. Niepokojące jest również wzmożone zainteresowanie terrorystów
materiałami radioaktywnymi i promieniotwórczymi, które ekstremiści mogliby pozyskać
m.in. z państw o niestabilnej sytuacji politycznej.

Celami działań grup o charakterze terrorystycznym i ekstremistycznym mogą być

zakłady przemysłowe i instytuty badawcze, w których wykorzystywane są materiały
niebezpieczne. Zamach na tego typu obiekty mógłby doprowadzić do awarii przemysłowej
o skutkach wykraczających poza teren zakładu. Najgroźniejsze z punktu widzenia
bezpieczeństwa są zakłady stosujące substancje niebezpieczne zlokalizowane w obrębie
miast.

11.2. Technologie i sposoby używania przez organizacje i grupy terrorystyczne

materiałów wybuchowych oraz CBRN, w tym z wykorzystaniem informacji
pochodzących z Internetu

Organizacje i grupy terrorystyczne interesują się możliwościami wykorzystania

czynników CBRN. Starają się uzyskać tę broń lub jej składniki oraz zdobyć potrzebną
wiedzę lub pomoc ekspertów tym zakresie. Wykorzystanie środków CBRN zależy
od dostępności niezbędnych materiałów oraz umiejętności i wiedzy potrzebnej,
aby posługiwać się tymi środkami. W Internecie znaleźć można zarówno krótkie instrukcje,
jak i obszerne opracowania dotyczące produkcji samodziałowych ładunków wybuchowych
oraz innych metod stosowanych w działalności terrorystycznej, w tym użycia broni
niekonwencjonalnej.

Rozprzestrzenianie środków masowego rażenia ugrupowania terrorystyczne mogą

realizować poprzez:



ataki z użyciem rozpylaczy;



użycie konwencjonalnych ładunków w połączeniu z czynnikami CBRN;



zatrucie zbiorników wodnych;



zatrucie żywności;



skażenie produktów codziennego użytku;



skażenie środowiska poprzez ataki na zakłady i magazyny chemiczne, instalacje
nuklearne.

Obecnie terroryści koncentrują się na pozyskiwaniu bardziej dostępnych materiałów

chemicznych i biologicznych oraz na domowej produkcji prowizorycznej broni CBRN.

Znaczną trudnością pozostaje opracowanie skutecznych sposobów użycia substancji
chemicznych i biologicznych jako środków rażenia. Niektóre materiały chemiczne
i biologiczne są powszechnie dostępne z uwagi na otwartość rynku (materiały podwójnego
zastosowania mogą być użyte przy produkcji substancji owadobójczych, w nawozach
rolniczych lub przy produkcji barwników), a inne można nielegalnie pozyskać w ośrodkach
naukowych, magazynach wojskowych albo wytworzyć przy użyciu względnie
nieskomplikowanego sprzętu. Są jednak niektóre czynniki biologiczne, jak np. wirusy,
których użycie wymaga specjalistycznej technologii oraz wiedzy eksperckiej. Należy zwrócić
również uwagę na zagrożenia związane z agroterroryzmem, czyli atakiem
bioterrorystycznym skierowanym przeciw zasobom roślin uprawnych, zwierzętom
hodowlanym oraz zmagazynowanym produktom rolnym i spożywczym. W ataku
agroterrorystycznym mogą zostać wykorzystane aerofagii (choroby i szkodniki roślin
oraz chwasty), wirusy, bakterie i toksyny chorobotwórcze oraz organizmy genetycznie
zmodyfikowane (roślinne lub zwierzęce o szkodliwych cechach).

Wyprodukowanie broni nuklearnej wymaga znacznie większych nakładów

technologicznych, organizacyjnych i finansowych niż produkcja broni biologicznej
i chemicznej, dlatego też obecnie jest ona praktycznie nieosiągalna dla podmiotów
niepaństwowych. Bardziej dostępna dla terrorystów wydaje się tzw. brudna bomba. Celem jej
wykorzystania jest nie tylko spowodowanie dużej liczby ofiar śmiertelnych,
a przede wszystkim uzyskanie efektu psychologicznego. Chociaż wiele komponentów do jej
skonstruowania można stosunkowo łatwo uzyskać z obiektów słabo zabezpieczonych,
to jednak produkcja tego typu urządzenia wymaga dysponowania odpowiednimi
technologiami i specjalistyczną wiedzą.

Jednymi

najgroźniejszych

materiałów

wybuchowych

produkowanych

przy wykorzystaniu pozornie nieszkodliwych i powszechnie stosowanych substancji
są materiały przygotowywane na bazie nadtlenku wodoru (np. TATP

). Materiały

wybuchowe domowej produkcji (Home Made Explosives –

HME) stają się coraz bardziej

popularne wśród terrorystów, gdyż składniki do ich wykonania można nabyć w sklepach.
Innym popularnym materiałem wybuchowym tego typu jest HMTD

, który można uzyskać

dzięki zastosowaniu prostych i łatwo dostępnych składników. Te związki chemiczne
są bardzo wrażliwe na działanie temperatury, wstrząsy i tarcie.

11.3. Procedury zabezpieczenia wytypowanych miejsc i dostępu do niebezpiecznych
substancji

Obiekty, w których wykorzystuje się lub przechowuje niebezpieczne substancje

powinny spełniać odpowiednie wymagania organizacyjne i techniczne. Rozróżnić należy
kilka uzupełniających się obszarów prowadzenia działań ograniczających dostęp
do substancji i materiałów niebezpiecznych. Obszar pierwszy to bezpieczeństwo fizyczne
i bezpieczeństwo w obrocie gospodarczym substancjami niebezpiecznymi, drugi –
zapobieganie nielegalnemu obrotowi takimi substancjami, w tym zapobieganie finansowaniu
proliferacji, obszar trzeci – ściganie przestępstw związanych z nielegalnym obrotem
substancjami niebezpiecznymi.

W Polsce obrót materiałami i substancjami niebezpiecznymi podlega

koncesjonowaniu. Wiodącą rolę w tym zakresie odgrywa Ministerstwo Gospodarki (MG),
które wdrożyło procedury postępowania dotyczące kontroli obrotu substancjami

Trimeryczny nadtlenek acetonu

Heksometylenotriperoksydiamina

niebezpiecznymi

materiałami

podwójnego

użycia

w wymiarze

krajowym

i międzynarodowym.

Zasady transportu niebezpiecznych substancji regulują przepisy i procedury wspólne

dla całego obszaru UE wynikające m.in. z konwencji RID

. Bezpieczeństwo fizyczne

w miejscach produkcji, przetwarzania i magazynowania niebezpiecznych substancji
chemicznych regulują polskie przepisy wynikające z Dyrektywy SEVESO II

. Podmiot

gospodarczy wykorzystujący niebezpieczne substancje chemiczne opracowuje plany
awaryjne dla zakładu i udostępnia je właściwemu komendantowi wojewódzkiemu PSP,
celem opracowania zewnętrznych planów awaryjno-ratowniczych opisujących procedury
zabezpieczania przed uwolnieniem do środowiska substancji niebezpiecznych
oraz postępowania na wypadek awarii.

Dodatkowo Polska posiada Krajowy System Wykrywania Skażeń i Alarmowania

oraz procedury reagowania i usuwania skutków w przypadku ataku CBRN zawarte
w Krajowym Planie Postępowania Awaryjnego oraz Krajowym Planie Reagowania
Kryzysowego.

11.4. Wykrywanie skażeń radiologicznych oraz zapobieganie transportowaniu

bez stosownego zezwolenia, przez granicę państwową, szkodliwych substancji
chemicznych i biologicznych oraz materiałów nuklearnych i promieniotwórczych

W celu ochrony przed nielegalnym przewozem źródeł i substancji

promieniotwórczych oraz materiałów nuklearnych prowadzona jest na wszystkich
przejściach granicznych kontrola radiometryczna środków transportu, osób i towarów.
Jest ona realizowana w sposób ciągły przy wykorzystaniu specjalistycznych urządzeń.

W przypadku, gdy zaistnieje podejrzenie o nielegalny obrót takimi towarami,

SG może zarządzić szczegółową kontrolę radiometryczną. W ramach swoich kompetencji
może również zatrzymać lub cofnąć transport materiałów nuklearnych i promieniotwórczych
o nielegalnym pochodzeniu. W przypadku zaistnienia nietypowych lub wątpliwych zdarzeń
zapewniona jest całodobowa konsultacja ze służbą dyżurną Prezesa PAA.

W najbliższych latach planowana jest modernizacja stacjonarnych i przenośnych

urządzeń przeznaczonych do wykrywania promieniowania jonizującego użytkowanych
na polskim odcinku zewnętrznej granicy UE. Powyższe działania prowadzone
są m.in. we współpracy z Departamentem Energii USA w ramach amerykańskiego programu
rządowego „Druga Linia Obrony” (Second Line of Defence). Obok modernizacji
specjalistycznego wyposażenia planowane są również działania szkoleniowe skierowane
do przedstawicieli polskich służb zaangażowanych w proces przeciwdziałania nielegalnemu
rozprzestrzenianiu materiałów radioaktywnych.

REKOMENDACJE:



Zmodernizowanie urządzeń do wykrywania skażeń radiologicznych na granicach
RP w ramach współpracy i realizacji programu z USA (Second Line of Defence);



Przyjęcie ustawy implementacyjnej do polskiego porządku prawnego Konwencji
o Zakazie Broni Biologicznej i Toksynowej (BTWC).

Regulamin międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych

Celem Dyrektywy jest zapobieganie poważnym awariom przemysłowym z udziałem substancji

niebezpiecznych oraz ograniczanie ich skutków dla człowieka i środowiska. Ma ona na względzie zapewnienie
w sposób konsekwentny i efektywny wysokiego poziomu ochrony przed zagrożeniami we Wspólnocie
Europejskiej.

11.5. Zapobieganie, przeciwdziałanie i zwalczanie proliferacji broni masowego rażenia

Zapobieganie proliferacji BMR i środków jej przenoszenia oraz przeciwdziałanie

terroryzmowi z użyciem materiałów CBRN jest uznawane przez społeczność
międzynarodową za ważny element walki z terroryzmem.

Nieproliferacja to cały kompleks działań podejmowanych w ramach współpracy

międzynarodowej służący zabezpieczeniu przed dostępem do środków CBRN
niepowołanych osób i podmiotów zbiorowych.

Polska od 2007 r. bierze udział w pracach Globalnej Inicjatywy Zwalczania

Terroryzmu Jądrowego, skupiającej ponad 80 państw. Koncentruje się ona na zwalczaniu
tzw. terroryzmu nuklearnego m.in. poprzez śledzenie transferów materiałów
umożliwiających budowę broni nuklearnej oraz umożliwianie koordynacji działań
w przypadku wejścia w posiadanie takiej broni przez grupy terrorystyczne. Jej prace skupiają
się także na wzmacnianiu zdolności państw w zakresie wykrywania nielegalnych transferów
materiałów jądrowych.

Międzyresortowy Zespół do spraw zapobiegania nielegalnemu rozprzestrzenianiu

broni masowego rażenia i implementacji „Inicjatywy Krakowskiej” – PSI opracowuje
obecnie koncepcję „Krajowego mechanizmu przechwytywania broni masowego rażenia
i środków jej przenoszenia oraz środków podwójnego zastosowania mogących służyć do jej
produkcji”. Mechanizm przedstawi w sposób usystematyzowany kompetencje i zadania
poszczególnych podmiotów uczestniczących w procesie zapobiegania rozprzestrzenianiu
BMR. Ma on również na celu poprawę wymiany informacji, reagowania i współdziałania
poszczególnych resortów i służb, biorących udział w przechwytywaniu.

Ograniczenie proliferacji CBRN i zapobieganie uzyskaniu tego typu czynników

przez organizacje terrorystyczne pozostaje możliwe również dzięki współpracy ze służbami
innych krajów w zakresie prowadzenia wspólnych działań, tworzenia wspólnych strategii
zwalczania proliferacji, wymiany poglądów i doświadczeń. Współpraca umożliwia wymianę
informacji na temat osób prawnych i fizycznych na całym świecie mogących być
zaangażowanymi w proceder handlu towarami podwójnego zastosowania oraz daje podstawę
do podjęcia działań operacyjnych zmierzających do zapobieżenia proliferacji.

Należy podkreślić, że w związku z dostępnością towarów podwójnego zastosowania

prowadzona jest współpraca pomiędzy instytucjami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo
państwa a przedstawicielami przemysłu i przedsiębiorcami. Głównym celem tego rodzaju
aktywności jest uświadamianie o rodzajach zagrożeń i konsekwencjach łamania
obowiązujących przepisów.

Szczególnie istotne dla zapobiegania proliferacji CBRN jest współpraca

ze środowiskami naukowymi w zakresie zminimalizowania możliwości wykorzystania
ich wiedzy specjalistycznej do działań terrorystycznych.

11.6. Reagowanie i usuwanie skutków użycia broni masowego rażenia

Reagowanie władz i służb ratowniczych na skażenia środkami CBRN, usuwanie

skutków po skażeniu lub zdarzeniu związanym z zagrożeniem skażeniami jest identyczne
bez względu na przyczynę takiego zagrożenia (katastrofa naturalna technologiczna, czyn
przestępczy, terroryzm). Wiodącymi podmiotami na szczeblu centralnym w zakresie
poszczególnych rodzajów skażeń są różne ministerstwa i urzędy centralne (MON,
Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Środowiska, Państwowa Inspekcja Ochrony
Środowiska, PIS, PAA, IW). Ponadto, w przypadku wystąpienia skażenia w konkretnym
miejscu (w wyniku awarii, wypadku, zamachu, aktu terrorystycznego) odpowiedzialność

za monitorowanie sytuacji oraz prowadzenie akcji ratowniczej ponoszą organy administracji
publicznej (gminne, powiatowe i wojewódzkie).

Skażenia chemiczne na morzu monitoruje i neutralizuje Morska Służba Poszukiwania

i Ratownictwa (Search and Rescue – SAR). Stosuje ona procedury zawarte w Krajowym
Planie Zwalczania Zagrożeń i Zanieczyszczeń Morza.

PAA

koordynuje

działania

stacji

placówek

pomiarowych

skażeń

promieniotwórczych oraz dokonuje oceny sytuacji radiacyjnej Polski, a w razie zaistnienia
sytuacji awaryjnych ocenia zagrożenie i proponuje rodzaj działań interwencyjnych.
Wyspecjalizowaną komórką analityczną i monitorującą sytuacje skażeń promieniotwórczych
jest w PAA Centrum ds. zdarzeń radiacyjnych (CEZAR), która współpracuje ze stacjami
pomiarowymi Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (ImiGW) oraz Centralnym
Ośrodkiem Analizy Skażeń SZ RP (COAS).

Minister SwiA na terenie kilku województw lub całego kraju, a wojewoda na terenie

podległego województwa decyduje o wdrożeniu sugerowanych przez Prezesa PAA działań
interwencyjnych oraz kieruje nimi po wystąpieniu skażenia promieniotwórczego.

Nadzór epidemiologiczny, kontrolę i ewidencję przypadków chorób zakaźnych

prowadzi PIS. Rolę wspomagającą w tym zakresie wypełnia służba zdrowia. Z uwagi
na charakter zagrożenia, nie ma możliwości prowadzenia ciągłego monitoringu skażeń
biologicznych. W przypadku stwierdzenia zachorowań na chorobę zakaźną lub takiego
podejrzenia, zgłoszenia dokonują lekarze. Z chwilą wystąpienia symptomów świadczących
o użyciu środków biologicznych, wdrażane są przez inspektorów powiatowych
i wojewódzkich oraz Głównego Inspektora Sanitarnego odpowiednie procedury.

Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego (KPZK) zawiera opisaną wcześniej siatkę

bezpieczeństwa Plan zawiera także procedury postępowania w razie wystąpienia zagrożenia.
Procedury zawarte w KPZK obejmują m.in. reagowanie kryzysowe przy zdarzeniach
związanych ze skażeniami chemicznymi na lądzie, wodach morskich i brzegu morza,
skażeniami radiacyjnymi oraz chorobami ludzi. W kolejnych procedurach KPZK zawarte
są opisy reagowania po ataku terrorystycznym z użyciem broni biologicznej, środków
chemicznych lub promieniotwórczych, w tym „brudnej bomby”.

12.

AGROŻENIA TERRORYSTYCZNE W CYBERPRZESTRZENI

12.1. Wykorzystanie Internetu przez terrorystów w szeroko rozumianej działalności

organizacyjno-logistycznej

(propaganda, łączność, planowanie, szkolenie,

radykalizacja, rekrutacja, zbieranie funduszy, itp.)

Propaganda terrorystyczna

Internet pozostaje najważniejszym narzędziem służącym do rozpowszechniania

radykalnych treści zarówno przez islamskie, jak i ekstremistyczne organizacje terrorystyczne,
Podstawową formą przekazu stosowaną przez ekstremistów muzułmańskich są zamieszczane
w Internecie nagrania dźwiękowe zaopatrzone w transkrypt, zdjęcia oraz pisemne
oświadczenia. Do materiałów tych coraz częściej dołączane są tłumaczenia na języki
europejskie.

Jedną z metod propagandy fundamentalistycznych terrorystów islamskich

są publikowane na stronach internetowych filmy propagandowo-dokumentalne
i instruktażowe. Na ich podstawie można zarówno uzyskać wiedzę na temat ideologii, haseł
i metod propagandowych stosowanych przez fundamentalistów, jak również poznać
szczegóły techniczno-wojskowe przeprowadzanych akcji oraz szkoleń bojowników.
Szczególnie uderzająca jest duża liczba filmów ukazujących przemówienia zamachowców –
samobójców.

Dodatkowo, organizacje ekstremistyczne wykorzystują Internet do propagowania

swojej ideologii. Za pośrednictwem witryn dystrybuują książki, czasopisma, płyty CD,
kasety wideo, emblematy oraz tworzą ogólnodostępne strony o charakterze propagandowym.

Łączność i wzajemna komunikacja

Fundamentaliści islamscy, jak i przedstawiciele organizacji ekstremistycznych

wykorzystują pełny zakres możliwości Internetu do łączności i wzajemnej komunikacji –
od zwykłych e-maili po skomplikowane, szyfrowane wiadomości zamieszczane
na zamkniętych forach dyskusyjnych. Zdarzały się przypadki, iż w trakcie kontaktów
za pośrednictwem Internetu skrajni islamiści wymieniali się informacjami na temat wyboru
celu ataku, a nawet podawali konkretną lokalizację zagrożonych obiektów oraz datę
przygotowywanego ataku.

Szczególną rolę w organizowaniu wzajemnych kontaktów i wymiany informacji

pomiędzy terrorystami pełnią specjalne portale internetowe. Większość materiałów
i wypowiedzi poświęcona jest dyskusjom na temat interpretacji islamu i walce
z „niewiernymi”. Służą one również szkoleniom w dziedzinie przygotowywania zamachów
terrorystycznych, organizowaniu wyjazdów treningowych m.in. na pogranicze
afgańsko-pakistańskie lub do Somalii, a także werbowaniu ochotników do dżihadu.

Wśród radykalnych stron internetowych związanych z ekstremizmem islamskim

występuje pewna specjalizacja. Obok stron ogólnych działają także portale związane
albo z konkretnym „frontem dżihadu” (np. Palestyna, Irak, Afganistan, Czeczenia, Jemen),
albo propagujące tzw. elektroniczny dżihad, czyli ataki na zachodnie strony internetowe
za pomocą odpowiednich programów hakerskich. Cechą charakterystyczną wszystkich tego
typu stron są nieustanne okresy wyłączania i reaktywacji, związane albo z działaniami służb
specjalnych, albo z decyzjami administratorów portali.

Szczególnie ważną rolę na takich stronach internetowych odgrywają apele i akcje

pomocowe na rzecz bojowników dżihadu. Tego typu działania oraz materiały propagandowe
służą werbunkowi nowych terrorystów. Ochotnicy piszą z reguły „prośbę o przyjęcie”
i pod wskazanym adresem internetowym czekają na ewentualne odpowiedzi. Zdarzają się

również przypadki zamieszczania obszernych wypowiedzi wyjaśniających decyzję
o włączeniu się w walkę zbrojną.

Odbiorców radykalnych muzułmańskich stron internetowych można podzielić na trzy

główne kategorie:



zwolennicy idei powstania na świecie „państwa islamu”, zachowujący charakter
„obserwatorów” i biernych „odbiorców”;



zwolennicy fundamentalizmu muzułmańskiego, którzy aktywnie włączyli się

w dżihad, ale tylko na płaszczyźnie ideologiczno-finansowej;



ekstremiści muzułmańscy, którzy są w trakcie przygotowań do zbrojnego dżihadu
bądź też już w nim uczestniczą.

Ekstremiści muzułmańscy korzystają ponadto z ogólnodostępnych portali

społecznościowych. Część radykalnych muzułmanów stworzyła własne portale.
Ich aktywność odnotować można również na stronach internetowych prowadzonych przez
część muzułmańskich gazet oraz stacji telewizyjnych.

Szkolenia i metody planowania zamachów

Instruktaże ekstremistów islamskich publikowane w Internecie uzasadniają

konieczność walki, wykorzystując cytaty z Koranu. Na forach internetowych
rozpowszechniana jest wiedza wykorzystywana w zamachach terrorystycznych. Odnotowano
przypadki tłumaczenia specjalistycznych opracowań wojskowych, często są to również
podręczniki napisane przez samych terrorystów. Przekazywane są w nich informacje
dotyczące sposobów domowej produkcji bomb, sztuki przetrwania i taktyk walki oraz BMR,
głównie wykorzystania wąglika, trucizn i metod ich stosowania.

W Internecie znajdują się również filmy ukazujące w szczegółach proces produkcji

oraz detonację ładunków wybuchowych. Nagrania te wskazują, że prowadzący instruktaże
dysponują profesjonalną wiedzą w tym zakresie. Szkolenia przeprowadzane są również
on-line w postaci swobodnych rozmów między terrorystami planującymi zamachy.
Omawiają oni także sposoby detonacji ładunków wybuchowych, m.in. Z użyciem telefonów
komórkowych. W internetowych instrukcjach tłumaczone są również podstawowe zasady
funkcjonowania sieci telefonii komórkowej. Odnotowane zostały ponadto opracowania
mówiące o sposobach oszukiwania w trakcie badań poligraficznych. Przy planowaniu
konkretnych akcji, terroryści korzystają ponadto z internetowych map satelitarnych, planów
budynków czy nagrań z monitoringu miejsc publicznych, dostępnych on-line.

12.2. Cyberataki

W obliczu globalizacji ochrona przed cyberatakami stała się jednym

z podstawowych celów strategicznych w obszarze bezpieczeństwa każdego państwa.
W czasie, gdy panuje swoboda przepływu osób, towarów, informacji i kapitału,
bezpieczeństwo państwa zależy od wypracowania mechanizmów pozwalających skutecznie
zapobiegać i zwalczać zagrożenia dla bezpieczeństwa cyberprzestrzeni.

Z uwagi na wzrost zagrożeń ze strony sieci publicznych, a także fakt rozproszonej

odpowiedzialności za bezpieczeństwo teleinformatyczne, niezbędne było rozpoczęcie prac
w celu skoordynowania przedsięwzięć w zakresie zapobiegania i przeciwdziałania
zagrożeniom w cyberprzestrzeni, które umożliwią szybkie i efektywne reagowanie
na incydenty komputerowe.

W 2008 r., w strukturach ABW, stworzony został Rządowy Zespół Reagowania

na Incydenty Komputerowe CERT.GOV.PL (Computer Emergency Response Team). Jest to,
obok działającego w sferze wojskowej Systemu Reagowania na Incydenty Komputerowe

MON, jedyny w obszarze administracji państwowej zespół ekspercki zajmujący się sprawami
ochrony i reagowania na incydenty w zakresie globalnym. Zespół, wraz z zapleczem
technicznym, świadczy usługi CERTu, takie jak koordynacja reagowania na incydenty,
publikacja powiadomień, alertów i ostrzeżeń, analiza incydentów czy obsługa zdarzeń
w sieciach objętych ochroną przez system ARAKIS-GOV. Dodatkowo CERT.GOV.PL
prowadzi szkolenia dla administratorów, testy witryn internetowych oraz inne działania
zmierzające do poprawy świadomości użytkowników cyberprzestrzeni na temat zagrożeń
i ich zapobiegania. Korzystanie z usług CERT.GOV.PL odbywa się na zasadzie
dobrowolności. Obecnie nie ma obowiązku wdrażania zaleceń bezpieczeństwa wydawanych
przez ten zespół.

CERT.GOV.PL współpracuje w zakresie obsługi incydentów

z innymi zespołami tego

typu zarówno w Polsce, jak i w zakresie współpracy międzynarodowej.

W ramach NASK

funkcjonuje Zespół CERT Polska, który reaguje na zagrożenia

i incydenty w sieciach komputerowych. Ponadto współpracuje on z podobnymi zespołami
na całym świecie. W NASK funkcjonuje również punkt kontaktowy ds. zwalczania
nielegalnych treści w Internecie (Dyżurnet.pl).

REKOMENDACJE:



Opracowanie Rządowego Programu Ochrony Cyberprzestrzeni Rzeczypospolitej
Polskiej na podstawie Polityki Bezpieczeństwa Cyberprzestrzeni;



Rozwój zespołu CERT.GOV.PL;



Przyłączanie do systemu ARAKIS–GOV nowych podmiotów, w tym jednostek
administracji samorządowej oraz operatorów infrastruktury krytycznej.

Naukowa Akademicka Sieć Komputerowa powstała w 1991 r., obecnie zgodnie z ustawą

z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych. NASK funkcjonuje jako instytut badawczy.

13.

YSTEM

EALIZACJI

Po przyjęciu przez Radę Ministrów – Program zostanie rozpowszechniony:



w formie drukowanej;



w wersji elektronicznej;



na stronie internetowej www.antyterroryzm.gov.pl;



za pośrednictwem mediów (przedruki, promocja, tłumaczenia).

Służby i instytucje opracują harmonogramy wdrażania Narodowego Programu
Antyterrorystycznego RP, zgodnie z zakresem ustawowych zadań. W harmonogramie
zostaną wskazane zadania, ujęte w Programie, oraz etapy, sposoby, terminy i podmioty
wiodące w ich realizacji. Za planowe i terminowe wykonanie Programu będą odpowiedzialni
kierownicy poszczególnych służb i instytucji.

Realizacja Programu w danym roku będzie poddana ewaluacji do końca I kwartału

roku następnego, przez zespół ekspertów powołanych w ramach MZds.ZT. Każdorazowo,
Zespół opracuje protokół ewaluacyjny, który będzie przedstawiony MZds.ZT, a następnie
Prezesowi RM.

Program będzie aktualizowany w formie aneksów, zgodnie z dynamiką zagrożeń

terrorystycznych.

14.

AKOŃCZENIE

Terroryzm jest jednym z najpoważniejszych zagrożeń dla bezpieczeństwa krajów UE,

w tym również dla Polski. Do jego źródeł należą m.in. charakter struktur demokratycznych
szeregu państw, ekstremistyczne ideologie oparte na użyciu przemocy, lub ją dopuszczające,
procesy radykalizacji, dzięki którym rośnie poparcie dla grup terrorystycznych czy też
możliwości stwarzane przez rozwój nowoczesnych technologii.

Zapewnienie skutecznej odpowiedzi na to zagrożenie wymaga doskonałej współpracy

licznych instytucji i służb państwowych, zarówno lokalnych, jak też szczebla centralnego.
Wymaga również dużego zaangażowania we współpracę międzynarodową, w tym udziału
w przedsięwzięciach, również poza granicami kraju, które mają na celu przeciwdziałanie
i zwalczanie terroryzmu.

Narodowy Program Antyterrorystyczny RP definiuje cele Polski w obszarze walki

z terroryzmem i określa formy podejmowanych działań oraz zasady, na jakich
są prowadzone. Opisuje istniejący system antyterrorystyczny RP, starając się jednocześnie
zidentyfikować obszary, w których – dla osiągnięcia większej skuteczności – niezbędne bądź
wskazane będą dalsze prace, w tym legislacyjne i organizacyjne. Istotnym elementem
Programu jest to, że ma być on aktualizowany, zgodnie z dynamiką rozwoju zagrożeń
terrorystycznych i nowych środków i metod przeciwdziałania temu zjawisku.

Jednym z zasadniczych celów tego dokumentu jest też podnoszenie świadomości

i wiedzy naszego społeczeństwa, co do charakteru zagrożenia oraz zasad, form i środków
naszego zaangażowania w jego zwalczanie. Ma to istotne znaczenie dla budowania
społecznego poparcia i zrozumienia dla działań właściwych służb i instytucji. Są one
niezbędne dla zapewnienia skuteczności podejmowanych działań, a tym samym zwiększenia
bezpieczeństwa wszystkich obywateli RP.

15.

YKAZ

KRAJOWYCH

USTAWOWYCH

REGULACJI

PRAWNYCH

DOTYCZĄCYCH WALKI Z TERRORYZMEM



Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z dnia

16 lipca 1997 r.);



Ustawa z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji

Wywiadu (Dz.U. z 2002 r., Nr 74, poz. 676, z późn. zm);



Ustawa z dnia 9 czerwca 2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie
Wywiadu Wojskowego (Dz.U. z 2006 r., Nr 104, poz. 709);



Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U. z 2007 r., Nr 43, poz. 277,

z późn. zm);



Ustawa z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz.U. z 2005 r., Nr 234,
poz. 1997, z późn. zm);



Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach

porządkowych (Dz.U. z 2001 r., Nr 123, poz. 1353, z późn. zm);



Ustawa z dnia 16 marca 2001 r. o Biurze Ochrony Rządu (Dz.U. z 2004 r. Nr 163,

poz. 1712, z późn. zm);



Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U. z 2009 r.,
Nr 12, poz. 68 i Nr 18, poz. 97);



Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz.U. z 2006 r., Nr 234,

poz. 1694, z późn. zm. W zakresie rozdziału 13);



Ustawa z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy
oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2010 r., nr 46, poz. 276 z póżn. zm.)



Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz.U. z 2007 r., Nr 89,

poz. 590 oraz z 2009 r. Nr 11, poz. 59);



Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. z 1997 r., Nr 88, poz. 553,

z późn. zm);



Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz.U. z 1997 r.,

Nr 89, poz. 555, z późn. zm);



Ustawa z dnia 20 czerwca 1985 r. o Prokuraturze (Dz.U. z 2008 r., Nr 7, poz. 39,

z późn. zm.);



Ustawa z dnia 6 lipca 2001 r. o gromadzeniu, przetwarzaniu i przekazywaniu

informacji kryminalnych (Dz.U. z 2006 r., Nr 216, poz. 1585, z późn. zm);



Ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz.U. z 2004 r., Nr 52, poz. 525,

z późn. zm);



Ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych
do użytku cywilnego (Dz.U. z 2002 r., Nr 117, poz. 1007, z późn. zm);



Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie
wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami
i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz.U. z 2001 r., Nr 67,
poz. 679, z późn. zm.);



Ustawa z dnia 4 września 2008 r. o ochronie żeglugi i portów morskich
(Dz. U. z 2008 r. Nr 171, poz. 1055);



Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. z 2006 r. Nr 100, poz. 696

z późn. zm.).



Ustawa o przewozie drogowym transportów niebezpiecznych (Dz. U. z 2002 r. Nr 199

poz. 1671 z późn. zm.)

16.

YKAZ DOKUMENTÓW MIĘDZYNARODOWYCH DOTYCZĄCYCH WALKI

Z TERRORYZMEM

KTÓRYCH STRONĄ JEST

OLSKA

Dokumenty w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych:



Konwencja w sprawie przestępstw i niektórych innych czynów popełnionych

na pokładzie statków powietrznych, przyjęta w Tokio w dniu 14 września 1963 r.,
w stosunku do Polski weszła w życie w dniu 17 czerwca 1971 r. (Dz. U. Z 1971 r.,
Nr 15, poz. 147);



Konwencja o zwalczaniu bezprawnego zawładnięcia statkami powietrznymi, przyjęta
w Hadze w dniu 16 grudnia 1970 r., w stosunku do Polski weszła w życie
w dniu 20 kwietnia 1972 r. (Dz. U. Z 1972 r., Nr 25, poz. 181);



Konwencja o zwalczaniu bezprawnych czynów skierowanych przeciwko bezpieczeństwu
lotnictwa cywilnego, przyjęta w Montrealu w dniu 23 września 1971 r., w stosunku
do Polski weszła w życie 27 lutego 1975 r. (Dz. U.

Z 1976 r.,

Nr 8, poz. 37);



Protokół o zwalczaniu bezprawnych czynów przemocy w portach lotniczych
obsługujących międzynarodowe lotnictwo cywilne, przyjęty w Montrealu w dniu
24 lutego 1988 r., dokument podpisany przez Polskę w dniu 24 lutego 1988 r.,
ratyfikowany w dniu 31 maja 2004 r. (Dz. U. Z 2006 r., Nr 48, poz. 348);



Konwencja o zapobieganiu i karaniu przestępstw przeciwko osobom korzystającym

z ochrony międzynarodowej, w tym także przeciwko dyplomatom, przyjęta
w Nowym Jorku w dniu 14 grudnia 1973 r., w stosunku do Polski weszła w życie
w dniu 13 stycznia 1983 r. (Dz. U. Z 1983 r., Nr 37, poz. 168);



Międzynarodowa konwencja przeciwko braniu zakładników, przyjęta w Nowym Jorku
w dniu 18 grudnia 1979 r., w stosunku do Polski weszła w życie w dniu
26 czerwca 2000 r. (Dz. U. Z 2000 r., Nr 106, poz. 1123);



Konwencja o ochronie fizycznej materiałów jądrowych została otwarta do podpisu
w Nowym Jorku i Wiedniu w dniu 3 marca 1980 r., wraz z poprawką sporządzoną
w dniu 8 lipca 2005 r., w stosunku do Polski weszła w życie w dniu 8 lutego 1987 r.
(Dz. U. Z 1989 roku, Nr 17, poz. 93);



Konwencja o zwalczaniu bezprawnych czynów skierowanych przeciwko bezpieczeństwu

żeglugi morskiej z dnia 10 marca 1988 r., w stosunku do Polski weszła w życie w dniu
1 marca 1992 r. (Dz. U. Z 1994 r., Nr 129, poz. 635);



Protokół o zwalczaniu bezprawnych czynów skierowanych przeciwko bezpieczeństwu
platform stacjonarnych, położonych na szelfie kontynentalnym z dnia 10 marca
1988 r., w stosunku do Polski wszedł w życie w dniu 1 marca 1992 r.
(Dz. U. z 2002 r., Nr 22, poz. 211);



Konwencja w sprawie znakowania plastycznych materiałów wybuchowych w celu ich
wykrywania, podpisana w Montrealu w dniu 1 marca 1991 r., w stosunku do Polski
weszła w życie w dniu 25 listopada 2006 r. (Dz. U. Z 2007 r., Nr 135, poz. 948);



Międzynarodowa konwencja w sprawie zwalczania terrorystycznych ataków
bombowych, przyjęta w Nowym Jorku w dniu 15 grudnia 1997 r., w stosunku
do Polski weszła w życie w dniu 4 marca 2004 r. (Dz.U. z 2007 r., Nr 66, poz. 438);



Międzynarodowa konwencja o zwalczaniu finansowania terroryzmu, przyjęta
w Nowym Jorku w dniu 9 grudnia 1999 r., podpisana przez Polskę w dniu
9 grudnia 1999 r., weszła w życie 26 października 2003 r. (Dz. U. Z 2004 r., Nr 263,
poz. 2620);



Międzynarodowa konwencja w sprawie zwalczania aktów terroryzmu jądrowego
z dnia 13 kwietnia 2005 r., w stosunku do Polski weszła w życie w dniu 8 maja 2010 r.
(Dz. U. z 2010 r., Nr 112 poz. 740);



Rezolucja Rady Bezpieczeństwa nr 1189 z 1998 r. w sprawie międzynarodowego
terroryzmu;



Rezolucja Rady Bezpieczeństwa nr 1368 w sprawie zagrożeń dla międzynarodowego
pokoju i bezpieczeństwa powodowanych przez terroryzm (z 2001 r.);



Rezolucja Rady Bezpieczeństwa nr 1456 w sprawie spotkania na wysokim szczeblu
Rady Bezpieczeństwa dotyczącego zwalczania terroryzmu (z 2003 r.);



Rezolucja Rady Bezpieczeństwa nr 1373 w sprawie zagrożeń dla międzynarodowego
pokoju i bezpieczeństwa powodowanych przez terroryzm (z 2001 r.);



Rezolucja Rady Bezpieczeństwa w sprawie zagrożeń dla międzynarodowego pokoju
i bezpieczeństwa powodowanych przez terroryzm: nr 1377 z 2001 r., nr 1438 z 2002 r.,
1440 z 2002 r., 1450 z 2002 r., nr 1452 z 2002 r., nr 1455 z 2003 r., nr 1465 z 2003 r.,
nr 1516 z 2003 r., nr 1526 z 2004 r., nr 1530 z 2004 r., nr 1535 z 2004 r., nr 1566
z 2004 r., nr 1611 z 2005 r., nr 1617 z 2005 r., nr 1618 z 2005 r., nr 1735 z 2006 r.,
nr 1787 z 2007 r., nr 1805 z 2008 r., nr 1822 z 2008 r., nr 1904 z 2009 r.;



Międzynarodowych kodeks dla ochrony statków i obiektów portowych (International
Ship and Port Facility Security Code, ISPS) przyjęty w dniu 12 grudnia 2002 r.
Rezolucją nr 2 Konferencji Umawiających się Rządów-Stron Międzynarodowej
konwencji o bezpieczeństwie życia na morzu, 1974 (Dz. U. z 2005 r., Nr 120,
poz. 1016).

Dokumenty w ramach Unii Europejskiej:



Europejska Strategia Bezpieczeństwa, przyjęta przez Radę Unii Europejskiej w dniu
12 grudnia 2003 r.;



Strategia Unii Europejskiej wobec zwalczania finansowania terroryzmu, przyjęta

przez Radę Unii Europejskiej w dniu 14 grudnia 2004 r.;



Strategia Unii Europejskiej dotycząca zewnętrznych aspektów przestrzeni wolności,
bezpieczeństwa i sprawiedliwości, przyjęta przez Radę Unii Europejskiej w dniu
5 grudnia 2005 r.;



Strategia Unii Europejskiej w zakresie zwalczania terroryzmu, przyjęta na posiedzeniu

Rady Unii Europejskiej w dniach 1-2 grudnia w 2005 r. oraz Plan Działania;



Strategia Unii Europejskiej w sprawie zwalczania radykalizacji postaw i rekrutacji

do ugrupowań terrorystycznych, przyjęta na posiedzeniu Rady Unii Europejskiej
w dniach 15-16 grudnia 2005 r. oraz Plan Działania;



Strategia Bezpieczeństwa Wewnętrznego: Dążąc do europejskiego modelu
bezpieczeństwa z marca 2010 r. oraz Plan Działania z listopada 2010 r. (Komunikat
Komisji dla Parlamentu i Rady: Strategia Bezpieczeństwa Wewnętrznego UE:
Pięć kroków w stronę bardziej bezpiecznej Europy);



Deklaracja w sprawie Zwalczania Terroryzmu, przyjęta podczas szczytu szefów państw

i rządów w dniach 25-26 marca 2004 r.;



Traktat Amsterdamski z dnia 2 października 1999 r., w stosunku do Polski wszedł

w życie w dniu 1 maja 2005 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 90 poz. 864);



Traktat z Lizbony z dnia 13 grudnia 2007 r. (Dz. Urz. UE C 306 z 17.12.2007 r.),

w stosunku do Polski wszedł w życie w dniu 1 grudnia 2009 r. (Dz. U. z 2009 r.
Nr 203 poz.1569);



Traktat Unii Europejskiej w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Policji
(Konwencja o Europolu) z dnia 26 lipca 1995 r. (Dz. Urz. WE C 316 z 27 listopada
1995 r.), w stosunku do Polski wszedł w życie w dniu 1 listopada 2004 r.
(Dz. U. z 2005 r. Nr 29, poz. 243);



Decyzja ramowa Rady 2001/500/WsiSW z dnia 26 czerwca 2001 r. w sprawie prania

brudnych pieniędzy oraz identyfikacji, wykrywania, zamrożenia, zajęcia i konfiskaty
narzędzi oraz dochodów pochodzących z przestępstwa (Dz. U. UE L, Nr 182,
poz. 1 oraz z 2006 r., Nr 234, poz. 43), weszła w życie w dniu 5 lipca 2001 r.;



Decyzja ramowa Rady z 13 czerwca 2002 r. w sprawie wspólnych zespołów
dochodzeniowo-śledczych (Dz. U. UE. L 162 z 20 czerwca 2002 r.), weszła w życie
w dniu 20 czerwca 2002 r.;



Decyzja ramowa Rady 2002/475/WsiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie

zwalczania terroryzmu (Dz. U. UE L, Nr 164, poz. 3), weszła w życie w dniu
22 czerwca 2002 r.;



Decyzja ramowa Rady z 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu

aresztowania i procedury wydania między państwami członkowskimi (Dz. U. UE. L 190
z 18 lipca 2002 r.), weszła w życie 7 sierpnia 2002 r.;



Rozporządzenie Rady (WE) nr 2580/2001 z dnia 27 grudnia 2001 r. w sprawie
szczególnych środków restrykcyjnych skierowanych przeciwko niektórym osobom
i podmiotom mających na celu zwalczanie terroryzmu (Dz. U. UE L, Nr 344, poz. 70,
z późn. zm.), od dnia 28 grudnia 2001 r.;



Rozporządzenie Rady (WE) nr 881/2002 z dnia 27 maja 2002 r. wprowadzające
niektóre szczególne środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom
i podmiotom związanym z Osamą bin Ladenem, siecią Al-Kaida i talibami
i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 467/2001 zakazujące wywozu niektórych
towarów i usług do Afganistanu, wzmacniające zakaz lotów i rozszerzające zamrożenie
funduszy

innych

środków

finansowych

odniesieniu

talibów

w Afganistanie (Dz. U. UE L, Nr 139, poz. 9, z późn. zm.), od dnia 30 maja 2002 r.;



Rozporządzenie (WE) nr 300/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca
2008 r. w sprawie wspólnych zasad w dziedzinie ochrony lotnictwa cywilnego
i uchylające rozporządzenie (WE) nr 2320/2002;



Rozporządzenie nr 1889/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
26 października 2005 r. w sprawie kontroli środków pieniężnych wwożonych
do Wspólnoty lub wywożonych ze Wspólnoty (Dz. U. UE L 3009 z 2005 r.), od dnia
15 czerwca 2007 r.;



Rozporządzenie (WE) nr 1781/2006 Parlamentu Europejskiego Rady z dnia
15 listopada 2006 r. w sprawie informacji o zleceniodawcach, które towarzyszą
przekazom pieniężnym (Dz. U. UE L, Nr 345, poz. 1), od dnia 1 stycznia 2007 r.;



Rozporządzenie Komisji (WE) nr 820/2008 z dnia 8 sierpnia 2008 r. ustanawiające
środki w celu wprowadzenia w życie wspólnych podstawowych norm ochrony lotnictwa
cywilnego (Dz. U. UE L, Nr 221, poz. 8), od dnia 20 sierpnia 2008 r.;



Rozporządzenie (WE) nr 725/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca
2004 r. w sprawie wzmocnienia ochrony statków i obiektów portowych (Dz. Urz. UE
L 129 z 09.04.2004 r.), od dnia 1 lipca 2004 r.;



Decyzja Rady 2000/632/WsiSW z dnia 17 października 2000 r. dotycząca uzgodnień

w sprawie współpracy pomiędzy jednostkami wywiadu finansowego Państw
Członkowskich w odniesieniu do wymiany informacji (Dz. U. UE L, Nr 271, poz. 4),
weszła w życie w dniu 17 października 2000 r.;



Decyzja Rady z 28 lutego 2002 r. w sprawie utworzenia Eurojustu (Dz. UE. L 63/1

z 6 marca 2002 r.), weszła w życie w dniu 6 marca 2002 r.;



Decyzja Rady 2002/956/WsiSW z dnia 28 listopada 2002 r. ustanawiająca europejską

sieć ochrony osób publicznych (Dz. U. UE L, Nr 333, poz. 1 z 28 listopada 2002 r.),
weszła w życie w dniu 29 listopada 2002 r.;



Decyzja Rady 2002/996/WsiSW z dnia 28 listopada 2002 r. ustanawiająca mechanizm

oceny systemów prawnych i ich stosowania na poziomie krajowym w walce
z terroryzmem (Dz. U. UE L, Nr 349, poz. 1), weszła w życie w dniu 24 grudnia
2002 r.;



Decyzja Rady 2005/671/WsiSW z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wymiany

informacji i współpracy dotyczącej przestępstw terrorystycznych (Dz. U. UE L, Nr 253,
poz. 22), weszła w życie w dniu 30 września 2005 r.;



Decyzja Rady 2007/124/WE z dnia 12 lutego 2007 r. ustanawiająca na lata 2007 –
2013, jako część ogólnego programu w sprawie bezpieczeństwa i ochrony wolności,
szczegółowy program „Zapobieganie, gotowość o zarządzanie skutkami terroryzmu
i innymi rodzajami ryzyka dla bezpieczeństwa” (Dz. U. UE L, Nr 58, poz. 1), od dnia
1 stycznia 2007 r.; utraci moc obowiązującą z dniem 31 grudnia 2013 r.;



Decyzja Rady 2007/801/WE z dnia 6 grudnia 2007 r. w sprawie pełnego stosowania
przepisów dorobku Schengen w Republice Czeskiej, Republice Estońskiej, Republice
Łotewskiej, Republice Litewskiej, Republice Węgierskiej, Republice Malty,
Rzeczypospolitej Polskiej, Republice Słowenii i Republice Słowackiej (Dz. U. UE L,
Nr 323, poz. 34), od dnia 8 grudnia 2007 r.;



Decyzja Rady 2008/615/WsiSW z dnia 23 czerwca 2008 r. w sprawie intensyfikacji

współpracy transgranicznej, szczególnie w zwalczaniu terroryzmu i przestępczości
transgranicznej (Dz. U. UE L, Nr 210, poz. 1), weszła w życie w dniu 26 sierpnia 2008
r.;



Decyzja Rady 2009/62/WE z dnia 26 stycznia 2009 r. wykonująca art. 2 ust.
3 rozporządzenia (WE) nr 2580/2001 w sprawie szczególnych środków restrykcyjnych
skierowanych przeciwko niektórym osobom i podmiotom mających na celu zwalczanie
terroryzmu i uchylająca decyzję 2008/583/WE (Dz. U. UE L, Nr 23. poz. 25), od dnia
27 stycznia 2009 r.;



Decyzja Rady 2008/616/WsiSW z dnia 23 czerwca 2008 r. w sprawie wdrożenia decyzji

2008/615/WsiSW w sprawie intensyfikacji współpracy transgranicznej, szczególnie
w zwalczaniu terroryzmu i przestępczości transgranicznej (Dz. U. UE L, Nr 210,
poz. 12), weszła w życie w dniu 26 sierpnia 2008 r.;



Decyzja Rady 2008/617/WsiSW z dnia 23 czerwca 2008 r. w sprawie usprawnienia

współpracy pomiędzy specjalnymi jednostkami interwencyjnymi państw członkowskich
Unii Europejskiej w sytuacjach kryzysowych (Dz. U. UE L, Nr 210, poz. 73), weszła
w życie w dniu 23 grudnia 2008 r.;



Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/60/WE z dnia 26 października 2005
r. w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania
pieniędzy oraz finansowania terroryzmu, (Dz. U. UE L, Nr 309, poz. 15, z późn. zm),
od dnia 15 grudnia 2005 r., z terminem implementacji w dniu 15 grudnia 2007 r.;



Dyrektywa Rady 2008/114/WE z dnia 8 grudnia 2008 r. w sprawie rozpoznawania

i wyznaczania europejskiej infrastruktury krytycznej oraz oceny potrzeb w zakresie
poprawy jej ochrony (Dz. U. UE L, Nr 345, poz. 75), od dnia 12 stycznia 2009 r.;



Dyrektywa Rady 98/41/WE z dnia 18 czerwca 1998 r. w sprawie rejestracji osób
podróżujących na pokładzie statków pasażerskich płynących od portów Państw

Członkowskich Wspólnoty lub z portów Państw Członkowskich Wspólnoty (Dz. U. UE
L 98.188.35 z późn. zm.), od dnia 22 lipca 1998 r.;



Wspólne Działanie Rady 96/610/WsiSW z dnia 15 października 1996 r. w sprawie
utworzenia i prowadzenia zbioru danych zawierających właściwości, umiejętności
i wiedzę w dziedzinie walki z terroryzmem, w celu ułatwienia współpracy
w zwalczaniu terroryzmu między państwami członkowskimi Unii Europejskiej
(Dz. Urz. WE L 273 z 25 października 1996 r.);



Wspólne Działanie Rady 98/428/WsiSW w sprawie utworzenia Europejskiej Sieci
Sądowej z dnia 28 czerwca 1998 r. (Dz. Urz. WE L 191 z 7 lipca 1998 r.);



Wspólne Działanie 98/699/WsiSW z dnia 3 grudnia 1998 r. przyjęte przez Radę
na podstawie art. K.3 Traktatu o Unii Europejskiej, w sprawie prania brudnych
pieniędzy, identyfikacji, wykrywania, zamrażania, zajmowania i konfiskaty narzędzi
oraz zysków pochodzących z przestępstwa (Dz. U. UE L, Nr 333, poz. 1 oraz z 2001 r.,
Nr 182, poz. 1), od dnia 9 grudnia 1998 r.;



Wspólne Stanowisko Rady 2001/930/WPZiB z dnia 27 grudnia 2001 r. w sprawie
zwalczania terroryzmu (Dz. U. UE L, Nr 344, poz. 90), od dnia 27 grudnia 2001 r.;



Wspólne Stanowisko Rady 2001/931/WPZiB z dnia 27 grudnia 2001 r. w sprawie
zastosowania szczególnych środków w celu zwalczania terroryzmu (Dz. U. UE L,
Nr 344, poz. 93, z późn. zm.), od dnia 27 grudnia 2001 r.;



Wspólne Stanowisko Rady 2002/402/WPZiB z dnia 27 maja 2002 r. dotyczące środków
ograniczających przeciwko Osamie bin Ladenowi, członkom organizacji Al-Kaida
i

talibom oraz innym osobom fizycznym, grupom, przedsiębiorstwom

i podmiotom z nimi powiązanym oraz uchylające wspólne stanowiska 96/746/WPZiB,
1999/727/WPZiB, 2001/154/WPZiB i 2001/771/WPZiB (Dz. U. UE L, Nr 139, poz. 4),
od dnia 27 maja 2002 r.;



Wspólne Stanowisko w sprawie wyjątków od środków ograniczających nałożonych
przez wspólne stanowisko 2002/402/WPZiB (Dz. U. UE L 53/62 z 27 lutego 2003 r.);



Zalecenie Rady 2007/562/WE z dnia 12 czerwca 2007 r. dotyczące wymiany informacji
na temat porwań terrorystycznych (Dz. U. UE Nr 214, poz. 9), od dnia
12 czerwca 2007 r.;



Konwencja o uproszczonych procedurach ekstradycji pomiędzy państwami
członkowskimi Unii Europejskiej z dnia 10 marca 1995 r. (Dz. Urz. WE C 78
z 30 marca 1995 r.), w stosunku do Polski weszła w życie w dniu 16 września 2004 r.
(Dz. U. z 2004 r. Nr 191 poz.1955);



Konwencja o ekstradycji między państwami członkowskimi Unii Europejskiej, przyjęta
w dniu 27 września 1996 r. (Dz. Urz. WE C 313 z 23 października 1996 r.),
w stosunku do Polski weszła w życie w dniu 11 września 2004 r. (Dz. U. z 2004 r.
Nr 187 poz.1923);



Konwencja o pomocy wzajemnej w sprawach karnych z dnia 29 września 2000 r.

(Dz. Urz. WE C 197 z 12 lipca 2000 r.), wraz z dołączonym do niej Protokołem
(Dz. Urz. WE C 326 z 21 listopada 2001 r.), w stosunku do Polski weszła w życie
w dniu 17 czerwca 1996 r. (Dz. U. z 1999 r. Nr 76 poz. 854);



Program Sztokholmski na lata 2010-2014 w zakresie wzmacniania wolności,

bezpieczeństwa i sprawiedliwości, przyjęty przez Radę Europejska na posiedzeniu
w dniach 10-11 grudnia 2009 roku.

Dokumenty w ramach Rady Europy:



Europejska konwencja o ekstradycji z dnia 13 grudnia 1957 r., w stosunku do Polski

weszła w życie w dniu 13 września 1993 r. (Dz. U. z 1994 r., Nr 70 poz. 307);



Europejska Konwencja o Zwalczaniu Terroryzmu z dnia 27 stycznia 1977 r.

wraz z protokołem zmieniającym z dnia 15 maja 2003 r., w stosunku do Polski weszła
w życie w dniu 4 października 1996 r. (Dz. U. Z 1996 r., Nr 117, poz. 557), protokół
zaś wszedł w życie w stosunku do Polski 1 lipca 2004 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 172
poz. 1803);



Konwencja Rady Europy o Zapobieganiu Terroryzmowi z dnia 16 maja 2005 r.,

w stosunku do Polski weszła w życie w dniu 5 września 2008 r. (Dz. U. Z 2008 r.,
Nr 161, poz. 998);



Konwencja Rady Europy o praniu, ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie dochodów
pochodzących z przestępstwa oraz o finansowaniu terroryzmu z dnia 16 maja 2005 r.,
w stosunku do Polski weszła w życie w dniu 12 września 2008 r. (Dz. U. Z 2008 r.,
Nr 165, poz. 1028);



Europejska konwencja o wzajemnej pomocy w sprawach karnych (ETS No. 30)

oraz pierwszy i drugi Protokoły Dodatkowe (ETS Nos. 99 i 182);



Europejska konwencja o pomocy dla ofiar brutalnych przestępstw (ETS No. 116);



Konwencja

cyberterroryzmie,

sporządzona

Budapeszcie

dniu

23 listopada 2001 r. (ETS No. 185) i Protokół dodatkowy o kryminalizacji aktów
rasizmu i ksenofobii popełnianych z wykorzystaniem systemów komputerowych
(ETS No. 189);



Protokół zamieniający Europejską konwencja o zwalczaniu terroryzmu, sporządzony
w Strasburgu w dniu 15 maja 2003 r. (CETS No. 190).

Poza konwencjami i protokołami dodatkowymi szereg dokumentów wydał Komitet

Ministrów, m.in. Deklarację o terroryzmie z 1977 r., Deklarację ws. Walki z terroryzmem
międzynarodowym z 2001 r., wraz z rekomendacjami oraz Zgromadzenie Parlamentarne
Rady Europy (rekomendacje i rezolucje).

Dokumenty w ramach Sojuszu Północnoatlantyckiego:



Nowa Koncepcja Strategiczna NATO z 2010 r.;



Militarna Koncepcja Obrony przed Terroryzmem Plan Działań Partnerstwa na rzecz
Walki z Terroryzmem dot. współpracy z partnerami NATO w ramach EAPC/PfP,
przyjęta w Pradze w 2002 r.;



Plan Działań EAPC przeciwko Terroryzmowi, przyjęty w 2002 r. przez Radę
Partnerstwa Euroatlantyckiego;



Strategia Obrony Cybernetycznej ze stycznia 2008 r.

Dokumenty w ramach Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie:
Decyzje Stałej Rady OBWE:



nr 571 dot. dalszego dialogu i współpracy z partnerami z regionów sąsiadujących
z obszarem OBWE w sferze bezpieczeństwa (z dnia 2 grudnia 2003 r.);



nr 617 dot. dalszych kroków ws. Zwalczania finansowania terroryzmu
(z dnia 1 lipca 2004 r.);



nr 557 dot. Planu Działania OBWE dot. zwalczania handlu ludźmi
(z dnia 7 lipca 2005 r.).

Decyzje Rady Ministerialnej:



nr 1 dot. zwalczania terroryzmu (Bukareszt, z dnia 4 grudnia 2001 r.);



nr 6/03 dot. utworzenia The OSCE Counter-Terrorism Network (Maastricht,

z dnia 2 grudnia 2003 r.);



nr 7/03 dot. ochrony dokumentów podróżnych (Maastricht, z dnia 2 grudnia 2003 r.);



nr 4/04 dot. przekazywania do INTERPOLU informacji o utraconych/skradzionych

dokumentach podróżnych (Sofia, z dnia 7 grudnia 2004 r.);



nr 9/04 dot. bezpieczeństwa przewozów kontenerowych (Sofia, z dnia
7 grudnia 2004 r.);



nr 3/04 dot. zwalczania wykorzystywania Internetu do celów terrorystycznych (Sofia,
z dnia 7 grudnia 2004 r.);



nr 4/05 dot. współpracy prawnej w sprawach kryminalnych dot. zwalczania terroryzmu
(Lublana, z dnia 6 grudnia 2005 r.);



nr 6/05 dot. dalszych kroków na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa przewozów
kontenerowych (Lublana, z dnia 6 grudnia 2005 r.);



nr 6/06 dot. dalszych kroków na rzecz przeciwdziałania wykorzystywaniu w celach
kryminalnych utraconych/skradzionych paszportów i dokumentów podróżnych
(Bruksela, z dnia 5 grudnia 2006 r.);



nr 7/06 dot. przeciwdziałania wykorzystywaniu Internetu do celów terrorystycznych
(Bruksela, 05 grudnia 2006 r.);



nr 4/07 dot. zaangażowania OBWE w Afganistanie (Bruksela, 05 grudnia 2006 r.);



nr 5/07 dot. partnerstwa publiczno-prywatnego w zwalczaniu terroryzmu (Madryt,

z dnia 30 listopada 2007 r.);



nr 6/07 dot. ochrony infrastruktury krytycznej w sferze energetyki przed atakami

terrorystycznymi (Madryt, z dnia 30 listopada 2007 r.);



nr 10/08 dot. dalszej promocji przez OBWE działań w zwalczaniu terroryzmu

(Helsinki, z dnia 5 grudnia 2008 r.);



nr 3/09 dot. w sprawie dalszych środków na rzecz poparcia i promocji
międzynarodowego systemu prawnego przeciwko terroryzmowi (dot. konwencji ONZ
z 2005 r.), (Ateny, z dnia 2 grudnia 2009 r.).

Oświadczenia wyrażające poparcie dla inicjatyw i instrumentów międzynarodowych:



w sprawie konwencji i protokołów ONZ dot. przeciwdziałania i zwalczania terroryzmu
oraz Globalnej Strategii Zwalczania Terroryzmu ONZ (Madryt, z dnia 30 listopada
2007 r.);



umacnianiu i promocji międzynarodowej bazy prawnej dot. terroryzmu (Bruksela,
z dnia 5 grudnia 2006 r.);



współpracy partnerskiej w ramach OBWE i regionami sąsiedzkimi w sferze
bezpieczeństwa i walki z terroryzmem (Madryt, z dnia 30 listopada 2007 r.).

Dokumenty w ramach współpracy traktatowej:



Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Austrii
o współpracy w zapobieganiu i ujawnianiu przestępstw oraz zapewnianiu
bezpieczeństwa w ruchu drogowym, sporządzona w Warszawie dnia 22 sierpnia
1987 r. (niepublikowana) – od dnia 1 sierpnia 1988 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej i Rządem Republiki Słowenii
o współpracy w walce z terroryzmem, zorganizowaną przestępczością, nielegalnym
handlem środkami odurzającymi, substancjami psychotropowymi i ich prekursorami,
sporządzona w Lublanie dnia 28 sierpnia 1996 r. (niepublikowana) – od dnia
6 kwietnia 1998 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Węgier
o współpracy w zwalczaniu terroryzmu, nielegalnego obrotu narkotykami
i zorganizowanej przestępczości, sporządzona w Warszawie dnia 15 maja 1996 r.
(niepublikowana) – od dnia 14 maja 1998 r.;



Wspólny program Rządu Rzeczypospolitej Polskiej i Rządu Stanów Zjednoczonych
Ameryki dotyczący zwalczania przestępczości i umacniania bezpieczeństwa
publicznego, sporządzony w Waszyngtonie dnia 22 lipca 1996 r. (niepublikowany) –
od dnia 22 lipca 1996 r.,



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Francuskiej
o współpracy w dziedzinie spraw wewnętrznych, sporządzona w Warszawie dnia
12 września 1996 r. (niepublikowana) – od dnia 1 marca 1998 r.;



Memorandum o porozumieniu między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem
Królestwa Tajlandii o współpracy w dziedzinie zwalczania narkotyków, sporządzone
w Warszawie dnia 23 września 1996 r. (M.P. z 2003 r., Nr 16, poz. 242) – od dnia
4 września 2002 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Arabskiej Republiki
Egiptu w sprawach bezpieczeństwa, sporządzona w Kairze dnia 17 października
1996 r. (niepublikowana) – od dnia 31 grudnia 1998 r.;



List intencyjny w sprawie współpracy Rzeczypospolitej Polskiej i Królestwa Belgii
przy zwalczaniu, zapobieganiu i ściganiu ciężkich przestępstw w zakresie przestępczości
zorganizowanej z dnia 8 listopada 1996 r. (niepublikowany) – od dnia 8 listopada 1996
r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Ukrainy o współpracy
w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej, sporządzona w Kijowie dnia
3 marca 1999 r. (Dz. U. Z 2004 r., Nr 38, poz. 343) – od dnia 24 sierpnia 2003 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Finlandii

o współpracy w zakresie zapobiegania i zwalczania przestępczości zorganizowanej
i innych przestępstw, sporządzona w Helsinkach dnia 4 listopada 1999 r. (Dz. U.
z 2004 r., Nr 41, poz. 379) – od dnia 20 listopada 2003 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Litewskiej
o współpracy w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej i innych poważnych
przestępstw, sporządzona w Warszawie dnia 4 kwietnia 2000 r. (Dz. U.
z 2002 r., Nr 22, poz. 213);



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Belgii
o współpracy w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej, sporządzona
w Brukseli dnia 13 listopada 2000 r. Dz. U. Z 2004 r., Nr 36, poz. 329 oraz z 2005 r.
Nr 232, poz. 1978 – od dnia 1 stycznia 2004 r.;



Umowa między Rzeczpospolitą Polską a Królestwem Hiszpanii o współpracy
w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej i innej poważnej przestępczości,
sporządzona w Madrycie dnia 27 listopada 2000 r. Dz. U. Z 2004 r., Nr 154, poz. 1621
– od dnia 26 listopada 2003 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Irlandii o współpracy
w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej i innej poważnej przestępczości,
sporządzona w Warszawie dnia 12 maja 2001 r. (Dz. U. Z 2006 r. Nr 103, poz. 701) –
od dnia 18 marca 2006 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Rumunii o współpracy
w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej, terroryzmu i innych rodzajów
przestępstw, sporządzona w Warszawie dnia 11 lipca 2001 r. (Dz. U. Z 2004 r.,
Nr 154, poz. 1625) – od dnia 27 sierpnia 2003 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Federalnej
Niemiec o współpracy policji i straży granicznych na terenach przygranicznych,
sporządzona w Berlinie dnia 18 lutego 2002 r. (Dz. U. Z 2005 r., Nr 223, poz. 1915) –
od dnia 26 czerwca 2003 r.;



Porozumienie między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki
Kazachstanu o współpracy w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej
i innych rodzajów przestępstw, sporządzone w Warszawie dnia 24 maja 2002 r.
(Dz. U. Z 2005 r., Nr 156, poz. 1312) – od dnia 30 marca 2005 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federalnym Republiki
Austrii o współpracy w zapobieganiu i zwalczaniu przestępczości, sporządzona
w Wiedniu dnia 10 czerwca 2002 r. Dz. U. Z 2004 r. Nr 41, poz. 377 – od dnia
1 grudnia 2003 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Federalnej
Niemiec o współpracy w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej
oraz szczególnie niebezpiecznych przestępstw, sporządzona we Wrocławiu dnia 18
czerwca 2002 r. (Dz. U. Z 2004 r., Nr 248, poz. 2486) – od dnia 18 września 2004 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Bułgarii
o współpracy w zwalczaniu przestępczości, sporządzona w Warszawie dnia
19 czerwca 2002 r. (Dz. U. Z 2004 r., Nr 154, poz. 1619) – od dnia 28 listopada
2003 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Uzbekistanu
o współpracy w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej, sporządzona
w Taszkencie dnia 21 października 2002 r. (Dz. U. Z 2004 r., Nr 38, poz. 345) –
od dnia 22 listopada 2003 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Meksykańskich Stanów
Zjednoczonych o współpracy w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej i innego
rodzaju przestępczości, sporządzona w Mieście Meksyku dnia 25 listopada 2002 r.
(Dz. U. Z 2004 r., Nr 154, poz. 1623) – od dnia 27 listopada 2003 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Indii
o współpracy w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej i międzynarodowego
terroryzmu, sporządzona w New Delhi dnia 17 lutego 2003 r. (Dz. U. Z 2005 r., Nr 34,
poz. 302) – od dnia 9 grudnia 2004 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Turcji
o współpracy w zwalczaniu terroryzmu, przestępczości zorganizowanej i innej
przestępczości, sporządzona w Ankarze dnia 7 kwietnia 2003 r. (Dz. U. Z 2005 r.,
Nr 12, poz. 94) – od dnia 25 lipca 2004 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Estońskiej
o współpracy w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej oraz innej
przestępczości, sporządzona w Warszawie dnia 26 czerwca 2003 r. (Dz. U. Z 2004 r.,
Nr 216, poz. 2195 oraz z 2008 r., Nr 12, poz. 71) – od dnia 7 lutego 2004 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Mołdowy
o współpracy w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej i innego rodzaju
przestępczości, sporządzona w Kiszyniowie dnia 22 października 2003 r.
(Dz. U. z 2004 r., Nr 228, poz. 2302) – od dnia 26 lipca 2004 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Białorusi
o współpracy w zwalczaniu przestępczości, sporządzona w Mińsku dnia
8 grudnia 2003 r. (Dz. U. Z 2005 r., Nr 125, poz. 1044) – od dnia 5 marca 2005 r.;



Umowa między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Słowacką o współpracy
w zwalczaniu przestępczości oraz o współdziałaniu na terenach przygranicznych,
sporządzona w Warszawie dnia 23 marca 2004 r. (Dz. U. Z 2007 r., Nr 85, poz. 568) –
od dnia 18 grudnia 2006 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Tadżykistanu
o współpracy w zakresie zwalczania przestępczości, sporządzona w Warszawie dnia
27 maja 2003 r. (Dz. U. Z 2004 r., Nr 211, poz. 2141) – od dnia 2 kwietnia 2004 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Socjalistycznej Republiki
Wietnamu o współpracy w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej,
sporządzona w Warszawie dnia 28 lipca 2003 r. (Dz. U. Z 2004 r., Nr 216, poz. 2197) –
od dnia 26 kwietnia 2004 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Armenii

o współpracy w zakresie przestępczości zorganizowanej, sporządzona w Warszawie
dnia 6 września 2004 r. (Dz. U. Z 2005 r., Nr 125, poz. 1046) – od dnia
7 kwietnia 2005 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Cypryjskiej
o współpracy w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej i innych form
przestępczości, sporządzona w Nikozji dnia 18 lutego 2005 r. (Dz. U. Z 2006 r., Nr 88,
poz. 611) – od dnia 17 lutego 2006 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Szwecji
o współpracy w zwalczaniu poważnej przestępczości, sporządzona w Warszawie dnia
13 kwietnia 2005 r. (Dz. U. Z 2006 r., Nr 14, poz. 100) – od dnia 4 listopada 2005 r.;



Memorandum o porozumieniu między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem
Islamskiej Republiki Iranu o współpracy w zwalczaniu nielegalnego obrotu środkami
odurzającymi, substancjami psychotropowymi i prekursorami, sporządzone
w Warszawie dnia 11 lipca 2005 r. (Dz. U. Z 2008 r., Nr 175, poz. 1084) – od dnia
4 lutego 2008 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Litewskiej
o współpracy w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej i innych przestępstw
oraz współdziałaniu na terenach przygranicznych, sporządzona w Wilnie dnia
14 marca 2006 r. (Dz. U. Z 2007 r., Nr 177, poz. 1244) – od dnia 8 lipca 2007 r.;



Układ o Stabilizacji i Stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi
i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Albanii, z drugiej strony,
sporządzony w Luksemburgu dnia 12 czerwca 2006 r. (Dz. U. z 2010 r., Nr 168
poz. 1133);



Umowa między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Czeską o współpracy w zwalczaniu
przestępczości, ochronie porządku publicznego oraz o współpracy na terenach
przygranicznych,

sporządzona w Warszawie dnia 21 czerwca 2006 r.

(Dz. U. z 2007 r., Nr 177, poz. 1246) – od dnia 2 sierpnia 2007 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Chile
o współpracy w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej, sporządzona
w Santiago dnia 13 października 2006 r. (Dz. U. Z 2007 r., Nr 229, poz. 1688) –
od dnia 12 września 2007 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Gruzji o współpracy
w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej i innego rodzaju przestępczości,
sporządzona w Tbilisi dnia 31 maja 2007 r. (Dz. U. Z 2008 r., Nr 146, poz. 925) –
od dnia 3 maja 2008 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Włoskiej
o współpracy w zwalczaniu przestępczości, sporządzona w Warszawie dnia
4 czerwca 2007 r. (Dz. U. Z 2009 r., Nr 133, poz. 1093) – od dnia 25 czerwca 2009 r.;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Arabii
Saudyjskiej o współpracy w zwalczaniu przestępczości, sporządzona w Warszawie dnia

25 czerwca 2007 r. (Dz. U. Z 2009 r., Nr 28, poz. 172) – od dnia
9 sierpnia 2008 r.;



Układ o Stabilizacji i Stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich
państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Czarnogóry, z drugiej strony,
sporządzony w Luksemburgu dnia 15 października 2007 r. (Dz. U. z 2010 r.,
Nr 168 poz.1133);



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Macedonii
o współpracy w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej i innego rodzaju
przestępczości, sporządzona w Warszawie dnia 16 czerwca 2008 r. (Dz. U. Z 2009 r.,
Nr 46, poz. 378) – od dnia 21 lutego 2009 r.;



Układ o stabilizacji i stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi
i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Bośnią i Hercegowiną, z drugiej
strony, sporządzony w Luksemburgu dnia 16 czerwca 2008 r. (Dz. U. z 2009 Nr 202
poz.1549);



Porozumienie między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów
Zjednoczonych Ameryki w sprawie finansowania działań w celu zapobiegania
i zwalczania przestępczości w Polsce, sporządzone w Waszyngtonie dnia 13 listopada
2002 r., oczekuje na wejście w życie;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Indonezji
o współpracy w zwalczaniu międzynarodowej przestępczości zorganizowanej i innych
rodzajów przestępczości, sporządzona w Dżakarcie dnia 2 lipca 2005 r., oczekuje
na wejście w życie;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacyjnej Republiki
Brazylii o współpracy w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej i innych
rodzajów przestępczości, sporządzona w Brasili dnia 9 października 2006 r., oczekuje
na wejście w życie;



Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Azerbejdżanu
o współpracy w zwalczaniu międzynarodowego terroryzmu, przestępczości
zorganizowanej oraz innego rodzaju przestępczości, sporządzona w Warszawie dnia
4 czerwca 2008 r., oczekuje na wejście w życie.

17.

YKAZ SKRÓTÓW

ABW

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego

ADR

Agreement concerning the International Carriage of Dangerous Goods
by Road – Europejska umowa dot. Międzynarodowego przewozu drogowego
materiałów niebezpiecznych

AIS

Automatic Identification System – System Automatycznej Identyfikacji
Statków

ASEM

The Asia-Europe Meeting – Dialog Azja-Europa

ATC

Centrum Antyterrorystyczne przy Służbie Bezpieczeństwa Ukrainy

ATU

Zespół ds. Działań Przeciwko Terroryzmowi

Agencja Wywiadu

AWACS

Airborne Warning and Control System – Lotniczy System Ostrzegania
i Kontroli

BMR

Broń Masowego Rażenia

BOA KGP

Biuro Operacji Antyterrorystycznych Komendy Głównej Policji

BOR

Biuro Ochrony Rządu

CAT

Centrum Antyterrorystyczne

CATS

Komitet Koordynacyjny ds. Współpracy Policji i Sądowej w Sprawach
Karnych (Komitet art. 36 Traktatu UE) – The Article 36 Committee

CBA

Centralne Biuro Antykorupcyjne

CBRN

Broń chemiczna, biologiczna, radiologiczna i nuklearna

CBŚ KGP

Centralne Biuro Śledcze Komendy Głównej Policji

CCDCOE

Cooperative Cyber Defence Centre of Excellence – Centrum Kompetencyjne
ds. Obrony Teleinformatycznej

CCIT

Comprehensive Convention on International Terrorism - Kompleksowa
Konwencja ws. Zwalczania Terroryzmu

CCTV

Closed-circuit television – Telewizja Zamkniętego Obiegu

CERT.GOV.PL Rządowy Zespół Reagowania na Incydenty Komputerowe
CEZAR

Centrum ds. Zdarzeń Radiacyjnych

COAS

Centralny Ośrodek Analizy Skażeń Sił Zbrojnych RP

CODEXTER

Committee of Experts on Terrorism – Komitet Ekspertów ds. Terroryzmu

COSI

The Internal Security Committee – Stały Komitet ds. Współpracy Operacyjnej
w Zakresie Bezpieczeństwa Wewnętrznego Unii Europejskiej

CTC

The Counter-Terrorism Coordinator – Koordynator ds. Zwalczania
Terroryzmu

CTED

The Counter-Terrorism Committee Executive Directorate – Zarząd
Wykonawczy Komitetu Antyterrorystycznego

CTG

Counter-Terrorism Group – Grupa Robocza ds. Terroryzmu

CTITF

Counter-Terrorism Implementation Task Force – Specjalny Wydział
ds. Walki z Terroryzmem

CZK

Centrum Zarządzania Kryzysowego

EAPC

Euro-Atlantic Partnership Council – Rada Partnerstwa Euroatlantyckiego

EIK

Europejska Infrastruktura Krytyczna

EMSA

European Maritime Safety Agency – Europejska Agencja ds. Bezpieczeństwa
na Morzu

ENA

Europejski Nakaz Aresztowania

ESDZ

Europejska Służba Działań Zewnętrznych

EUROMED

Państwa Basenu Morza Śródziemnego

FATF

The Financial Action Task Force – Finansowa Grupa Specjalna
ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy

FIU

Financial Investigation Unit – Jednostka Wywiadu Finansowego

FRONTEX

European Agency for the Management of Operational Cooperation
at the External Borders of the Member States of the European Union –
Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na Granicach
Zewnętrznych Unii Europejskiej

FSC

Forum for Security Cooperation – Forum Współpracy w Dziedzinie
Bezpieczeństwa

GIIF

Generalny Inspektor Informacji Finansowej

HME

Home made explosive – Materiały wybuchowe domowej produkcji

IAEA

International Atomic Energy Agency – Międzynarodowa Agencja Energii
Atomowej

IED

Improvised Explosive Device – Improwizowany Ładunek Wybuchowy

Infrastruktura Krytyczna

ImiGW

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej

IMO

International Military Organisations – Międzynarodowe Organizacje
Wojskowe
International Maritime Organisation – Międzynarodowa Organizacja Morska

ISAF

International Security Assistance Force – Międzynarodowe Siły Wsparcia
Bezpieczeństwa

ISPS

International Ship and Port Facility Security Code – Międzynarodowy kodeks
ochrony statku i obiektu portowego

Inspekcja Weterynaryjna

JHA

Justice and Home Affairs – Rada Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych

KG SG

Komenda Główna Straży Granicznej

KPIA

Krajowy Punkt Informacji Antyterrorystycznej

KPZK

Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego

KSBM

National System for Maritime Security – Krajowy System Bezpieczeństwa
Morskiego

LRIT

The Long Range Identification and Tracking – System Identyfikacji
i Śledzenia Dalekiego Zasięgu

MEN

Ministerstwo Edukacji Narodowej

Ministerstwo Finansów

Ministerstwo Gospodarki

Ministerstwo Infrastruktury

MniSW

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego

MONEYVAL

Committee of Experts on the Evaluation of Anti-Money Laundering Measures
and the Financing of Terrorism – Komitet Ekspertów ds. Oceny Środków
Zapobiegania Praniu Brudnych Pieniędzy i Finansowania Terroryzmu

MpiPS

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

MSC

Maritime Safety Committee – Komitet ds. bezpieczeństwa morskiego IMO

MSWiA

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji

MSZ

Ministerstwo Spraw Zagranicznych

MZds.ZT

Międzyresortowy Zespół do Spraw Zagrożeń Terrorystycznych

NASK

Naukowa Akademicka Sieć Komputerowa

NATO

Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

NPOIK

Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej

OAS

Organization of American States – Organizacja Państw Amerykańskich

OBWE

Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie

ODIHR

Office for Democratic Institutions and Human Rights – Biuro Instytucji
Demokratycznych i Praw Człowieka

ONZ

Organizacja Narodów Zjednoczonych

OPBMR

System Obrony Przed Bronią Masowego Rażenia

PAA

Państwowa Agencja Atomistyki

PCz

Państwa Członkowskie

PHICS

Polish Harbours Information and Control System – System Kontrolno-
Informacyjny dla Portów Polskich

PIS

Państwowa Inspekcja Sanitarna

PIOŚ

Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska

PKW

Polski Kontyngent Wojskowy

PNR

Passenger Name Rekord – Dane Rejestracyjne Pasażera

PRM

Państwowe Ratownictwo Medyczne

PROCIV

RUE Working Group on Civil Protection – Grupa Robocza Rady Unii
Europejskiej ds. Ochrony Ludności

PSC

Political and Security Comitee – Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa

PSI

Proliferation Security Initiative – Inicjatywa na rzecz Bezpieczeństwa
w kontekście Proliferacji Broni Masowego Rażenia

PSP

Państwowa Straż Pożarna

PWGT

The Police Working Group on Terrorism – Policyjna Grupa Robocza
ds. Terroryzmu

PWPW S.A.

Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A.

RCB

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa

RID

Regulamin międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych

Rzeczypospolita Polska

RUE

Rada Unii Europejskiej

RZZK

Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego

SafeSeaNet

National SafeSeaNet

–

System Monitorowania Ruchu Statków

i Przekazywania Informacji

SAR

Serach and Rescue – Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa

SBU

Służba Bezpieczeństwa Ukrainy

SCIFA

Strategic Committee on Immigration, Frontiers and Asylum – Strategiczny
Komitet ds. Migracji, Granic i Azylu

SEVESO II

Dyrektywa Rady Unii Europejskiej 96/82/WE (SEVESO II)
z 9 grudnia 1996 r. w sprawie kontroli niebezpieczeństwa poważnych awarii
związanych z substancjami niebezpiecznymi.

Straż Graniczna

SIS

System Informacyjny Schengen

SITCEN

Situation Center – Centrum Sytuacyjne

SKW

Służba Kontrwywiadu Wojskowego

SOK

Straż Ochrony Kolei

SOM

Straż Ochrony Metra

SPS

Science for Peace and Security – Program Naukowy NATO na Rzecz Pokoju
i Bezpieczeństwa

SUCBAS

Sea Surveillance Cooperation Baltic Sea – System Wspólnego Nadzoru
w obszarze M. Bałtyckiego

SUFO

Specjalistyczne Uzbrojone Formacje Ochronne

Służba Więzienna

SWIBŻ

System Wymiany Informacji Bezpieczeństwa Żeglugi

SWIFT

Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication -
Stowarzyszenie na Rzecz Światowej Międzybankowej Telekomunikacji
Finansowej

SWW

Służba Wywiadu Wojskowego

SZ RP

Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej

TFTP

Terrorist Finance Tracking Program – Program śledzenia przepływów
finansowych w celu identyfikacji środków służących finansowaniu
terroryzmu

TTIU

The Terrorist Threat Intelligence Unit – Jednostka Wywiadu ds. Zagrożenia
Terrorystycznego

Unia Afrykańska

UdSC

Urząd do Spraw Cudzoziemców

Unia Europejska

ULC

Urząd Lotnictwa Cywilnego

WPCP

The Working Party on Civil Protection – Grupa Robocza ds. Ochrony
Cywilnej

WPT

The Working Party on Terrorism – Grupa Robocza ds. Terroryzmu

ZOL

Zespół Ochrony Lotniska

ŻW

Żandarmeria Wojskowa

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Krajowy program przeciwdzialania i zwalczania przestepczosci zorganizowanej na lata 2012 2016
Narodowy Program Zdrowia na lata 2007–2015
PROGRAMY OPERACYNE NA LATA 2007 2013 w 5
Program ZMS na lata 07 09
Programy unijne na lata 2007 2013 2
Narodowy Program Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego [NPBRD] na lata 2013 2020
Program działań wykonawczych na lata 2009 2012
krajowa strategia bhp na lata 2009 2012 15 10 08
Program realizacyjny NPBRD na lata 2013 2020 (2013)
krajowa strategia bhp na lata 2009 2012 15 10 08
STRATEGIA EDUKACJI EKONOMICZNEJ NBP NA LATA 2010 2012
Program Zarządzania Zasobami Ludzkimi w Lubuskim Urzędzie Wojewódzkim na lata 2013 2015
Wielkie posiadłości ziemskie w Rzeczypospolitej Obojga Narodów i ich wpływ na dzisiejsze środowisko
SZKOLNY PROGRAM EKOLOGICZNY NA ROK SZKOLNY 2012,13
Program Rozwoju Obszarow Wiejskich na lata 2007

więcej podobnych podstron