Potępiona przez papieża, zakazana przez Hitlera

24 czerwiec 2011, 17:41 Źródło: Onet.pl

Najpiękniejsza kobieta Hollywood lat 40. W swoim debiucie filmowym pokazała się nago.
Wynalazczyni, której patent wykorzystała armia amerykańska podczas kryzysu kubańskiego, a

który do dziś wykorzystują sieci telefonii komórkowej. Niezwykła Hedy Lamarr!

Przyszła na świat w bogatej rodzinie wiedeńskiego bankiera w 1913 roku. Hedwig Eva Maria Kiesler –
tak brzmiało jej prawdziwe nazwisko. Mając 17 lat zadebiutowała w filmie. Dwa lata później
zdecydowała się na udział w produkcji, która zmieniła jej życie. Austriacko-czechosłowacki obraz
"Ekstaza" przeszedł do historii kina. Nie tym, że na festiwalu w Wenecji zyskał nagrodę za reżyserię, ale
skandalem jaki wywołał. Młoda Austriaczka w kilku scenach pokazywała się nago.

Rozsławiła ją Ekstaza

Papież Pius XII uznał obraz za "niemoralny i szkodliwy". Kanclerz III Rzeszy Adolf Hitler zakazał go
pokazywać w Niemczech. W 1935 roku rząd amerykański zabronił wwozu filmu na swoje terytorium. W
większości krajów, gdzie zdecydowano się pokazywać film z kopii usunięto sceny, które bulwersowały
ówczesnych obrońców moralności.

Po nakręceniu "Ekstazy" przez sześć lat nie pojawiła się na ekranie. Wyszła za mąż za niemieckiego
przedsiębiorcę z branży zbrojeniowej Friedricha Mandla. Ten mający żydowskie korzenie biznesmen był
w bardzo bliskich relacjach z niemieckimi i włoskimi faszystami i popierał ich rządy. Dzięki temu Hedy
mogła poznać i włoskiego duce Benito Mussoliniego i niemieckiego Führera Adolfa Hitlera.

Mąż okazał się wielkim zazdrośnikiem. Próbował nawet wykupić wszystkie kopie filmu, w którym
wystąpiła jego żona. Zauroczenie Friedrichem szybko zgasło, ale aktorka nie marnowała czasu. Miała
możliwość przyjrzenia się badaniom, jakie prowadzili niemieccy naukowcy. Niemcy testowali wówczas
torpedy sterowanymi falami radiowymi, ale nie byli w stanie rozwiązać problemu podsłuchiwania i
przejmowania sygnału przez nieprzyjaciela. Hedy była uważną i bystrą obserwatorką. W jej umyśle
zaczął kiełkować pomysł, w jaki sposób pokonać te techniczne kłopoty.

Nie podsunęła rozwiązania mężowi. Nienawidziła nazistów i nie miała zamiaru im pomagać.
Małżeństwo z Mandlem uznała za pomyłkę. Mąż traktował ją niemalże jak niewolnicę a chorobliwa

1

zazdrość powodowała, że starał się nie spuszczać jej z oka. Przechytrzyła go. W przebraniu służącej,
zabierając z sobą podarowaną jej przez niego biżuterię uciekła do Francji.

Do Hollywood!

Wsiadła na transatlantyk płynący do Nowego Jorku. Zanim postawiła stopę na kontynencie
amerykańskim miała już zapewnioną przyszłość! Przed rejsem poznała

Louisa B. Mayera. Tego samego, który kilkanaście lat wcześniej wraz z Samuelem Goldwynem i
Marcusem Loewem założył wytwórnie filmową Metro-Goldwyn-Mayer i należał do grona założycieli
Amerykańskiej Akademii Filmowej przyznającej Oscary.

Zauroczony aktorką Mayer zaproponował jej siedmioletni kontrakt gwarantujący na starcie 500 dolarów
tygodniowo. Doświadczony producent nie miał też złudzeń, że powinna zmienić nazwisko na bardziej
gwiazdorskie. Wymyślił Hedę Lamarr i postanowił w nią zainwestować.

W ciągu sześciu lat zagrała w 17 filmach. Zaczęło się od dobrze przyjętego "Algieru" z Charlesem
Boyerem w roli głównej. Kolejny film, czyli "Lady of the Tropics" okazała się zupełną klapą. Wytwórnia
jednak wierzyła w nią. W następnych filmach "Gorączka nafty" (Boom Town), "I Take This Woman",
"Towarzysz X", "White Cargo" grała u boku Clarka Gable, Spencera Tracy, Waltera Pidgeona. W
"Kulisach wielkiej rewii" partnerowali jej James Stewart i Judy Garland.

W zamyśle wytwórni MGM Lamarr miała zostać wielką gwiazdą. Reklamowano ją jako najpiękniejszą
kobietę Hollywood. Po dwóch latach w wytwórni zaczęto jednak powątpiewać, czy Austriaczka przebije
się na szczyt, szczególnie że na horyzoncie pojawiła się nowa fascynująca piękność: Szwedka Ingrid
Bergman.

W 1942 roku doszło do swoistego korespondencyjnego pojedynku, który przesądził, że MGM postawiło
na Szwedkę.

Hedy Lamarr zagrała wtedy w filmie "Tortilla Flat". Sukces miała zapewnić nie tylko gwiazdorska
obsada: Spencer Tracy, John Garfield, Frank Morgan, Akim Tamiroff, ale też scenariusz oparty na
powieści Johna Steinbecka. Mimo że aktorkę komplementowano za rolę Dolores Ramirez to film nie
odniósł spodziewanego sukcesu.

26 listopada 1942 roku miała premierę "Casablanca". Po tym filmie Ingrid Bergman stała się gwiazdą
pierwszego formatu. Nic zatem dziwnego, że wytwórnia jej a nie Austriaczce zaproponowała rolę w
słynnym "Gasnącym płomieniu" (Gaslight). Szwedka za tę kreację otrzymała Oscara, a Lamarr uznając
swoją porażkę zerwała współpracę z wytwórnią.

Genialny wynalazek

George Antheil był awangardowym kompozytorem pochodzącym z rodziny niemieckich imigrantów i
mieszkał po sąsiedzku. To z nim Hedy Lamarr opracowała pomysł, który przyszedł jej do głowy jeszcze
w Niemczech. Po zerwaniu z MGM miała trochę czasu i postanowiła wykorzystać go inaczej niż grając
w filmach.

2

W 1942 roku opatentowali wynalazek, który otrzymał nazwę systemu FHSS. Aby uniemożliwić
nieprzyjacielowi śledzenia i przechwytywania sygnału radiowego system zakładał częste skokowe
zmiany częstotliwości nadawanego sygnału. Antheil wpadł na genialny w swojej prostocie pomysł.
Wykorzystał swoje doświadczenie muzyczne. Sterownik umożliwiający zmianę 88 częstotliwości
wykonał z bębna pianoli!

Armia amerykańska zainteresowała się wynalazkiem, ale w latach 40. ubiegłego stulecia system
jeszcze nie znalazł zastosowania. Kilka lat później wprowadzono go do użycia. Patent jako przydatny
do obronności kraju utajniono aż do połowy lat 80. Praktycznie wykorzystany został podczas kryzysu
kubańskiego w 1962 roku. Rosjanie byli niemile zaskoczeni, że nie byli w stanie podsłuchiwać
amerykańskich okrętów zmierzających w kierunku Kuby.

W 1997 roku, czyli po ponad pól wieku po opatentowaniu systemu FHSS Hedy Lamarr otrzymała
nagrodę amerykańskich wynalazców za zasługi dla rozwoju elektroniki. Jej wspólnik nie dożył tej chwili.
A system do dnia dzisiejszego wykorzystywany jest np. w telefonii komórkowej.

Niewykorzystane szanse

Po zerwaniu z MGM filmowy los jeszcze raz się wyciągnął do niej rękę. Słynny z monumentalnych
produkcji o tematyce biblijnej reżyser Cecil Blount DeMille zaproponował jej rolę w filmie "Samson i
Dalila". Film odniósł ogromny sukces w 1949 roku, ale Hedy miała niesamowitą zdolność do
podejmowania złych decyzji. Reżyser chciał ją zatrudnić w kolejnym filmie. Ona jednak uznała, że jest
zbyt autokratyczny, że zbyt ciężko się z nim pracuje i ofertę odrzuciła. Zagrała jeszcze w kilku filmach,
ale był to już zmierzch jej sławy.

Na łamy mediów wracała w atmosferze skandali. Kolejne małżeństwa i rozwody, dwukrotnie stanęła
przed sądem oskarżona o drobne kradzieże (za każdym razem była uniewinniana). Sama wytaczała też
procesy. Reżyserowi Melowi Brooksowi, kiedy ten w filmie "Płonące siodła" umieścił postać aktora
nazywającego się Hedley Lamarr, którego do wściekłości doprowadzał fakt, że wszyscy pytają go czy
jest… Hedy Lamarr. W 1998 roku wystąpiła przeciwko Corel Corporation, ponieważ firma opakowanie
oprogramowania ozdobiła jej zdjęciem nie pytając aktorki o zgodę. Według mediów Hedy Lamarr
wycofała pozew w zamian za odszkodowanie wynoszące 200 tys. dolarów.

Impulsywne decyzje, które zadecydowały o jej karierze nie były jej obce w życiu prywatnym.

Po rozwodzie z Mandlem. Jeszcze czterokrotnie decydowała się na zamążpójście. Kolejnymi jej
mężami był scenarzysta i producent filmowy Gene Markey, aktor John Loder, który nie zrobił kariery,
muzyk właściciel restauracji Ernest Stauffer, milioner z branży naftowej W. Howard Lee a na koniec
prawnik Lewis J. Boies, który pomagał jej się rozwodzić. Najdłuższy związek z nafciarzem trwał siedem.
Lamarr doczekała się trójki dzieci z pierwszego i drugiego małżeństwa. Po ostatnim rozwodzie
przeniosła się na Florydę. Napisała biografię. Ale żyła samotnie. W zapomnieniu.

Pod koniec życia zadawała czasem pytanie sąsiadom: "Czy uwierzysz, że kiedyś byłam sławną
gwiazdą filmową?".

Zmarła 19 stycznia 2000 roku. W Hollywood pozostała po niej gwiazda w Alei Sław. Prochy
przeniesiono jednak do rodzinnego Wiednia.

3