R-W3 25. paz
dziernik 2006
PRZEBIEG TRZECIEGO WYKA
ADU Z ROZWOJÓWKI
Temat wykładu
Przebieg
Rozwój prenatalny i postnatalny
Faza jajowa (zygotowa)
Trwa od połączenia się komórki jajowej i plemnika do momentu zagnieżdżenia się zarodka w
ściance macicy.
Ustalają się cechy dziedziczne oraz wrodzone .
Powstaje 8 z 45 generacji komórek.
Komórka jajowa (1mm) jest największą komórką organizmu. Otoczona jest błoną.
Zapłodniona komórka jajowa zaczyna się dzielić.
Kolejno powstaje: morula, blastula (podział na dwie części), gastrula (podział na więcej części).
Materiał genetyczny przekazywany jest do każdej z części znajdujący się w chromosomach
komórek rozrodczych. W każdym chromosomie jest 100 do 1000 genów.
Warto pamiętać, że nowe życie dziedziczy nie tylko materiał genetyczny nie tylko ojca i matki, ale
jeszcze poprzednich pokolen.
Stadium dwukomórek (blastula), stadium wielokomórkowe (glastula), a potem zagnieżdża się w
ściance macicy  kończy się faza jajowa. Matka oczywiście o tym nie decyduje.
Komórka zagnieżdża się w miejscu, która jest bardzo dobrze ukrwione i to będzie miało znaczenie
w dalszej fazie rozwojowej.
Cechy dziedziczne to cechy fizyczne i psychiczne.
Niekóre właściwości odziedziczalne:
 kolor oczu
 wzrost
 skłonności do chorób
 homofilia
 astygmatyzm
 grupa krwi
 zdolność do produkowania insuliny
 inteligencja
 talenty, np. Słuch myzczny
Strona 1 z 6
R-W3 25. paz
dziernik 2006
 temperament
Dziedziczone cechy psychiczne:
-inteligencja
-temperament
Faza embrionalna
Tworzą się i zacyznają funkcjonować wszystkie ważniejsze struktury zewnętrzne i wewnętrzne
(organogeneza)
Zarodek mierzy 3,81-5,08 cm i waży 28, 35g.
Kształtuje się środowisko wewnątrzmaciczne.
Istnieje łatwość uszkodzenia rozwijającego się płodu poprzez różne czynniki niegenetyczne zwane
teratogenami.
Jest to okres organogenezy:
 powstanie części ciała
 powstawanie narządów wewnętrznych
 powstawanie narządów zmysłów
Najpierw wyraz
nie się zaznacza głowa i tułów, a potem kończyny górne i ostatecznie dolne.
Dłoń:
W 6 tygodniu  wypustki rąk, płetwa
9tydzień  rozdzielenie palców dłoni
20 tygodni  dobrze ukształtowanymi palcami, ukształtowane stawy śródpaliczkowe oraz paznokcie
Kończyny dolne:
5,5 tygodnia  dopiero wypustka
16 tydzień  ukształtowane w całości nogi ze stopami
20 tydzień  ukształtowanie palców u nóg
cefalokaudalnym  od części głowowej w dół
od 4.tyg. Możemy mówić o początkach kształtowania się serca  rurka w kształcie  U i wtedy
zaczyna się kurczyć
w 6 tyg. Wątroba, powstają też rozgałęzienia oskrzeli oraz gonadalna dysmorfia płciowa
Zmysły.
Od drugiego tygodnia tworzą się oczy, a od 4.tyg. Zawiązki uszu, nosa.
>>Środowisko wewnątrzmaciczne
Sładają się na nią: łożysko, pępowina i pęcherz płodowy
A
ożysko  pulchna poduszka o średnicy do 25 cm i grubości 2,5 cm
 zbudowane z tkanki embrionu i matki
 tu odbywa się wymiiana produktów zużytych (od dziecka) na świeże (od matki) na zasadzie
osmozy
Strona 2 z 6
R-W3 25. paz
dziernik 2006
Oczywiście matka i embrion mają oddzielne układy krwionośne, ale łożysko jest miejscem gdzie
spotykają się te dwa układy. Z krwią matki do dziecka mogą dopłynąć również substancje
niekorzystne.
Pępowina  sznur łączący płód z łożyskiem;
 złożony z 2 tętnic i 1 żyły;
 długość około 50 cm umożliwia aktywność płodu
pępowina umożliwia poruszanie się
Płód jest w pęcherzu płodowy  worek wypełniony płynem
 złożony z kilku warstw (owodnia, omocznia, kosmówka)
 przymocowany do łożyska
Okres embrionalny to okres dużego zagrożenia dla rozwijajacego się embrionu
Czynniki i warunki o udowodnionej szkodliwości dla płodu
Czynniki/warunki zagrożenia
niedożywienie Mniejszy mózg, niedobór zdolności
poznawczych
leki Bardzo różne: np. Aspiryna kłopoty z
oddychaniem u noworodka powoduje
alkohol Niedorozwój umysłowy; uszkodzenie serca
narkotyki Różnego rodzaju niedobory zdolności
poznawcze i zagrożenia zachowania
Palenie pap Mały ciężar ciała noworodka, niedobór
zdolności poznawczych, zaburzenia zachowania
Infekcje (np. Różyczka) Wady wrodzone, upośledzenie narządów
zmysłu, niedorozwój umsyłowy
Kofeina poronienie
Silny stres Poronienie, przedwczesny poród,
rozszczepoienie podniebienia, niedorozwój
Strona 3 z 6
R-W3 25. paz
dziernik 2006
W okresie embrionalnym są okresy największej podatności uszkodzenia w poszczególnych
częściach ciałą.
W 4 i 5 tygodniu najbardziej podatne są na uszkodzenia kończyn
w 6 zęby i uszy
w 7 podniebienie
w 8 uszu i zewnętrznych narządów płciowych
W fazie płodowej tylko na początku możemy być bardziej podatni na uszkodzenie mózgu itp.
Embrionalna
W okresie embrionalnym rozwój też jest bardzo intensywny, o czym świadczy fakt, że powstaje 30-
45 generacji komórek!
Płodowa
Rozwijają się zewnętrzne i wewętrzne struktuy organizmu. Następuje rozwój zmysłów i
aktywności. Zaznacza się rozwój psychiczny. Powstaje 41 z 45 generacji komórek.
Płód staje się coraz większy. Pod koniec tej fazy płód waży do 3,5 kg i mierzy do 53 cm.
Między 6-7 miesiącem może już żyć poza środowiskiem pozamacicznym.
Wcześniaki zwykle umieszcza się w inkubatorach, gdzie zostają do właściwego okresu urodzenia.
Aktywność płodu zależy od centralnego układu nerwowego  już od embrionalnego 3 pęcherzyki
mózgowe, a w 2.m-cu powstaje 5 pęcherzyków mózgowych. Więc wszystkie części mózgu są już
ukształtowane w życiu płodowym. Co minutę przybywa kilka tysięcy nowych neuronów 2 miesiąc,
a w 3.m-cu jeszcze więcej. Ważne są dwa procesy: a) różnicowanie i b) przemieszczanie się
komórek.
Od 6m-ca pojawia się faza REM  szybkie ruchy gałek ocznych to wyraz dwóch zjawisk- marzenia
senne oraz porządkowania się informacji. Mamy zewnętrzne przejawy tego.
Już 4.miesięczny płód przejawia 15 schematów czynności: przeciąganie się, połykanie, ssanie
kciuka.
Rozwijają się zmysły: równowagi, dotyku, bólu, smaku, wzroku, słuchu.
Najwcześniej ukształtowany jest zmysł równowagi. Matka ciągle się przemieszcza. Dziecko
balansuje w tych wodach płodowych. Od 6-7 tygodnia dziecko zaczyna regować na dotyk, ale jego
reakcja ma charakterj globalny-dotknięty gdziekolwiek dziecko odpowiada reakcją całego ciała.
Również reaguje na ból.
Kształtują się odruchy wrodzone: chwytny (zaciskanie dłoni dotknięte po wewnętrznej stronie),
Moro (w sytuacji zagrożenia podniesienie kończyn górnych i dolnych oraz obejmowanie np. Matki)
Dobrze funkcjonują zmysły związane ze starą korą, czyli węch i smak. Preferuje słodki smak, a
wyróżnia już wszystkie 4 podstawowe smaki. Od 3. miesiąca.
W 4.m-cu życia płodowego oczy dziecka reagują na światło,a w 8 m-cu obserwuje się ruchy gałek
ocznych. Póz
niej dziecko reaguje na bodz
ce słuchowe, a w 6 m-cu dziecko reaguje na bodz
ce
Strona 4 z 6
R-W3 25. paz
dziernik 2006
słuchowe. Ma oczywiście preferencje  o niskich częstotliwościach.
Prenatalne dziecko nie tylko reaguje na dz
więki instrumentów, ale również na dz
więki mowy
ludzkiej.
Kakofonia  zarówno dz
więki z wewnątrz jak i z zewnątrz. Dziecko rozpoznaje głos swojej matki
tuż po urodzeniu.
Dziecko lepiej uczy się tego języka, który słyszało w okresie prenatalnym.
Zachowanie w okresie prenatalnym może być dobrym predyktorem do zachowania w okrresie
postnatamlnym.
Zachowanie w okresie życia płodowego pozwala przewidywać ruchliwość dziecka po urodzeniu
 aktywnie ruchowo w łonie matki okazują się lepiej rozwinięte ruchowo we wczesnym
dzieciństwie
 powolniejsze ruchowo w łonie matki cechują się wolniejszym rozwojem motoryki i mowy we
wczesnym dzieciństwie
 nadmiernie ruchliwe w łonie matki wykazują nadruchliwość, drażliwość, trudności w
odprężaniu się, reagują często niepokojem i płaczem.
Sposób reagowania na stres dziecka w okresie prenatalnym, np. Hałas.
Słabe reakcje na hałas w łonie matki  kontrolowanie emocji po urodzeniu
 nagłe i żywe reakcje na gałąs w łonie matki  nadpobudliwość, nadwrażliwość po urodzeniu.
Duża wrażliwość w okresie prenatalnym zapowiada dużą wrażliwość w póz
niejszym okresie (i to
wrażliwość nie tylko fizyczną)
W okresie prenatalnym następuje również rozwój psychiczny człowieka
PSYCHICZNE ŻYCIE PA
ODU
Zdolność do uczenia się i zapamiętywania
Przeżywanie prostych emocji: zadowolenie- smutek
Pamięcią najwcześniejszą jest pamięć ruchowa  dziecko przede wszystkim uczy się:
 pozycji płodowej (po urodzeniu taką pozycję póz
niej przyjmuje też; mówi się, że każdy
człowiek wraca do tej pozycji jako do pozycji bezpiecznej, wtedy kiedy jest zdenerwowany,
deprecha itp.  pozycja embrionalna )
 ograniczoną przestrzeń
 wodne środowisko
 rytmiczne kołysanie
 rytm naprzemiennej aktywności
 doznania węchowe- rozpoznają po zapachu matkę
 pamięć ciemnego wnętrza
 głos matki
Strona 5 z 6
R-W3 25. paz
dziernik 2006
Predyspozycje do funkcjonowania charakterystycznego dla określonych stanów emocjonalnych.
Orientacja emocjonalna dziecka.
Badania nad dziećmi w okresie prenatalnym są stosunkowo niedawne z powodów
technologicznych. Można teraz wykryć choroby dziedziczne i nawet poddać je terapii jeszcze w
okresie prenatalnym!!
W polsce badania psychologii prokreacyjnej,a nie prenatalnej (chociaż jest ona bardzo popularna za
oceanem).
Problem przygotowania rodziców, a szczególnie matki na właściwy kontakt, z rozwijającym się
dzieckiem prenatalnym.
Warunki optymalizacji rozwoju dziecka w okresie prenatalnym...
-Troska o zdrowie dizecka i matki- prawidłowa dieta
wystrzegania się odkreślonych pokarmów itp. , także o właściwy odpoczynek. Także o zdobywaniu
wiedzy na temat rozwijajacego się płodu. Muszą być odpowiednie poradniki dla matek
-Nastawenie na komunikowanie się z dzieckiem prenatalnym
-Zapewnienie matce odpowiedniego samopoczucia  atmosfera, kontakt z innymi
-Wzmocnienie więzi małżeńskiej
Matka daje poczucie bezpieczeństwa i utrwala to, co dziecko się już nauczyło.
Ojciec stymuluje rozwój dziecka  stawia zawsze pytania, które zmuszają dziecko do wyższego
poziomu rozwoju. Nie używa słów, które ono już zna, używa takie nieznane. A matka proste
pytania, np. O potwierdzenie.
Strona 6 z 6