Ocena ryzyka w praktyce
Opinie Grupa 1

10. Przykładowa ocena ryzyka dla wybranych, typowych
stanowisk pracy
a) Stanowisko pracy tokarza remontowego
Opis stanowiska (na podstawie oględzin stanowiska)
Oceniane stanowisko tokarza remontowego znajduje się w hali o wy-
sokoS
ci 4 m. Tokarki uniwersalne umieszczone są jedna za drugą wzdłuż
oszklonej S
ciany hali. Podczas toczenia pracownik ma za sobą okno.
Przed tokarką na podłodze ułożony jest drewniany podest umożliwiający
odprowadzanie wiórów. Tokarka wyposażona jest w nastawne osłony po-
zwalające na wykonywanie różnorodnych prac tokarskich na detalach
o różnych kształtach i wymiarach. Na tokarce zastosowano oS
wietlenie
miejscowe S
wiatłem sztucznym o niskim napięciu (24 V). Stan tokarki
S
wiadczy o wieloletnim użytkowaniu (rok produkcji 1976) oraz niezbyt
częstym dokładnym jej czyszczeniu.
Zakres obowiązków pracownika
Do zadań tokarza należy wykonywanie różnorodnych prac tokar-
skich związanych z remontami i naprawami bieżącymi itp. Tokarz sam
przygotowuje narzędzia i materiały, co wiąże się z obsługą suwnicy (pra-
cownicy posiadają odpowiednie uprawnienia) i piły ramowej do cięcia
metali. W ramach prac przygotowawczych tokarz obsługuje także wier-
tarkę promieniową oraz szlifierkę do ostrzenia narzędzi. Maszyny wy-
posażone są w instrukcje bezpiecznego użytkowania oraz odpowiednie
oznaczenia elementów sterowniczych. Tokarz posiada właS
ciwe dla wy-
konywanych prac ochrony osobiste (gogle, rękawice, kask) oraz ubranie
i obuwie robocze. Do zadań tokarza należy także okresowe sprząta-
nie stanowiska pracy i usuwanie wiórów i odpadów do specjalnych po-
jemników.
WS
ród materiałów obrabianych przeważają różnego gatunku stale
i żeliwo. Okresowo występuje także obróbka innych materiałów po-
wodujących zwiększone zapylenie takich jak np. tekstolit.
248 BHP 4/2001 (13)
Ocena ryzyka w praktyce
Opinie Grupa 1

Czynniki szkodliwe występujące na stanowisku pracy
Wyniki udokumentowanych pomiarów czynników szkodliwych i nie-
bezpiecznych na stanowisku tokarza przedstawiono w tabeli poniżej.
Wyniki pomiarów czynników zagrożeń na stanowisku tokarza
Promieniowanie
Czynnik Hałas Zapylenie Mikroklimat Drgania
podczerwone
Wynik
83 dB 3,5 mg/m3 Norma Norma Norma
pomiaru
Identyfikacja zagrożeń
Dobrą, przejrzystą formą tworzenia katalogu występujących na da-
nym stanowisku zagrożeń jest tabela. Poniżej prezentujemy właS
nie
w takiej formie wyniki identyfikacji zagrożeń na analizowanym stano-
wisku tokarza.
Wyniki identyfikacji zagrożeń (arkusz roboczy)
CzynnoS
ci Zagrożenie
Przygotowanie Uderzeniem i upadkiem materiału na nogi pracownika.
materiału
Uderzeniem haka suwnicy lub podwieszonym materiałem.
Skaleczeniem, starciem lub otarciem krawędziami lub
powierzchniami elementów do obróbki.
Skaleczeniem obcięciem lub ucięciem przy obsłudze piły ra-
mowej.
Porażeniem elektrycznym przy niewłaS
ciwej obsłudze
urządzeń.
Hałasem w hali.
Związane z obciążeniem fizycznym przy przenoszeniu ma-
teriałów i obsłudze maszyn.
Potknięciem i upadkiem.
BHP 4/2001 (13) 249
Ocena ryzyka w praktyce
Opinie Grupa 1

Przygotowanie Uderzeniem przez elementy tarczy S
ciernej przy jej pęk-
tokarki nięciu (ostrzenie noży).
Uszkodzeniem wzroku pyłem tarczy szlifierskiej.
Upadkiem montowanych elementów wyposażenia tokarki
lub detali.
Skaleczeniem, otarciem przy mocowaniu detali lub narzę-
dzi, osłony itp.
Potknięciem się i upadkiem.
Hałasem w hali.
NiewłaS
ciwym oS
wietleniem.
Toczenie Wciągnięciem, wplątaniem lub oderwaniem.
Starciem lub skaleczeniem.
Uszkodzeniem wzroku wyrzucanymi wiórami.
Uderzeniem wyrwanym obrabianym elementem.
Oparzeniem gorącym elementem obrabianym lub wiórami.
PoS
lizgnięciem i upadkiem.
Porażeniem elektrycznym przy niewłaS
ciwej obsłudze.
Pogorszeniem wzroku przy niewłaS
ciwym oS
wietleniu.
Hałasem w hali.
Obciążeniem fizycznym związanym z wykonywaną pracą.
Prace porządkowe Skaleczeniem ostrymi wiórami lub skaleczeniem i otarciem
obrobionymi przedmiotami.
Upadkiem ciężkich elementów na nogi pracownika.
Hałasem w hali.
Karta oceny ryzyka zawodowego
Przedstawione zagrożenia na stanowisku tokarza remontowego po-
winny być zapisane w karcie oceny ryzyka. W przykładowej karcie
umieszczono najistotniejsze ze zidentyfikowanych zagrożeń. Do oceny
ryzyka zastosowano metodę trójstopniową wg PN-N-18002 z uwzględ-
nieniem stosowanych na stanowisku pracy S
rodków ochrony zbiorowej
i indywidualnej.
250 BHP 4/2001 (13)
Przykładowa karta oceny ryzyka na stanowisku tokarza remontowego
Data 25.05.2000 Numer Karty 12/00
Sporządził zespół:
KARTA OCENY RYZYKA NA STANOWISKU PRACY
J. Kowalski
Z. Winiak
B. Koniak
Stanowisko pracy Tokarz remontowy Liczba 2
narażonych
Charakterystyka stanowiska pracy: Dokumenty odniesienia:
 np. PN-N-18002,
Wykonywanie prac tokarskich, prace przygotowawcze (cięcie
 normy zakładowe,
materiału, wiercenie, obsługa szlifierki) i pomocnicze
 normy dotyczące niektórych czynników,
 przepisy wewnątrz zakładowe,
 instrukcje
Lp. Zagrożenie ródło CiężkoS
ć Prawdopo- Oszacowanie Działania profilaktyczne
zagrożenia szkód dobieństwo
ryzyka
Wyniki
pomiarów
Uderzeniem przez hak Prace Stosowanie bezpiecznych metod pracy,
Prawdo-
1. suwnicy lub podwie- transportowe R
rednia R
rednie S
rodki ochrony indywidualnej
podobne
szony materiał
Skaleczeniem Rękawice ochronne przy pracach przygo-
Obsługa piły,
towawczych
obsługa tokar- Prawdo-
2. Mała Małe
podobne
ki, prace przy-
gotowawcze
Uszkodzeniem wzroku Obsługa szli- Stosowanie okularów ochronnych
Mało praw-
3. fierki. Obsługa R
rednia Małe
dopodobne
tokarki
BHP 4/2001 (13)
Ocena ryzyka w praktyce
Opinie
Grupa 1
"
251
Data 25.05.2000 Numer Karty 12/00
Sporządził zespół:
KARTA OCENY RYZYKA NA STANOWISKU PRACY
J. Kowalski
Z. Winiak
B. Koniak
Stanowisko pracy Tokarz remontowy Liczba 2
narażonych
Charakterystyka stanowiska pracy: Dokumenty odniesienia:
 np. PN-N-18002,
Wykonywanie prac tokarskich, prace przygotowawcze (cięcie
 normy zakładowe,
materiału, wiercenie, obsługa szlifierki) i pomocnicze
 normy dotyczące niektórych czynników,
 przepisy wewnątrz zakładowe,
 instrukcje
Lp. Zagrożenie ródło CiężkoS
ć Prawdopo- Oszacowanie Działania profilaktyczne
zagrożenia szkód dobieństwo
ryzyka
Wyniki
pomiarów
Potknięciem i upad- Prace transpor- Prawdopo-
4 Mała Małe
kiem towe dobne
Wciągnięciem lub Prace tokar- Stosowanie właS
ciwych osłon na tokarce,
Prawdopo-
5 wplątaniem skie, prace R
rednia R
rednie przestrzeganie instrukcji bezpiecznej pracy
dobne
wiertarskie
Uderzeniem wyrwa- Prace tokarskie Mało praw- Stosowanie właS
ciwych osłon na tokarce,
6 R
rednia Małe
nym przedmiotem dopodobne przestrzeganie instrukcji bezpiecznej pracy
Hałasem Prace tokar- Stosowanie S
rodków ochrony
7 _ _ R
rednie
skie, 83 dB indywidualnej
Oparzeniem Prace tokarskie Prawdopo-
8 Mała Małe
dobne
Uwagi: W karcie wymieniono niektóre główne zagrożenia Zatwierdził
252
Opinie
Grupa 1
Ocena ryzyka w praktyce
"
BHP 4/2001 (13)