50
technologie i bezpieczeństwo
ocena ryzyka zawodowego
Kasjer sprzedawca na stacji paliw
Ocena ryzyka zawodowego kasjera sprzedawcy na stacji paliw została wykonana metodą RISK SCORE. Jest
to jedna z metod wskaz
nikowych. Metoda RISK SCORE jest metodą trójparametrową, w której szacuje się
skutki zdarzenia S, ekspozycję na zagrożenie E i prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia P. Parametry
S i E szacowane są na 6 poziomach, prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia P szacowane jest na 7 po-
ziomach. Parametrom przypisuje liczby majÄ…ce charakter wag oceniajÄ…cych ich znaczenie. Opisanie prawdo-
podobieństwa skutku przez dwa parametry E i P ułatwia obiektywną ocenę ryzyka. Uwzględnienie w szaco-
waniu parametrów ekspozycji pozwala na wykorzystanie dokumentowanej informacji opisującej czas prze-
bywania w szkodliwym środowisku pracy. Ryzyko wartościowane jest na 5 poziomach, przy czym propono-
wane są również działania zapobiegawcze.
Iwona Romanowska-SÅ‚omka
Charakterystyka stanowiska
Stanowisko pracy zlokalizowana jest przy stacji kontroli pojazdów. Na placu znajduje się dystrybutor z gazem LPG do zasilania
pojazdów z instalacją gazową. Obok jest pomieszczenie, w którym przechowywane są butle z gazem propan-butan przeznaczone
do sprzedaży. Pomieszczenie dla pracownika wyposażone jest w komputer i urządzenia sanitarne. Całość na działce o powierzchni
20 ar. Pracownik przemieszcza się pomiędzy halą kontroli pojazdów, pomieszczeniem dla pracownika i pomieszczeniem z butlami.
Do jego obowiązków należy obsługa dystrybutora, tankowanie gazu, sprzedaż gazu w butlach, przyjmowanie gotówki i wypisywa-
nie faktur, rozliczanie gotówki, prace porządkowe. Podstawowymi środkami i materiałami stosowanymi podczas pracy są: gaz pro-
pan-butan, komputer oraz środki ochrony indywidualnej.
Karta informacji o zagrożeniach na stanowisku kasjera sprzedawcy na stacji paliw
Zagrożenie y
ródło zagrożenia (przyczyna) Możliwe skutki zagrożenia Środki ochrony przed zagrożeniami
Potrącenie przez ruchome Pojazdy poruszające się po placu Śmierć, złamania, Wzmożona uwaga, przestrzeganie przepisów,
obiekty potłuczenie wyznaczenie dróg transportowych
Potknięcie i upadek na Nierówne i śliske nawierzchnie Złamania, zwichnięcia, Utrzymywanie porządku, odpowiednie
tym samym poziomie potłuczenia obuwie, wzmożona uwaga
Obciążenia psychiczne Sytuacje stresowe (niebezpieczne), Nerwice, stany depresyjne, Porada psychologa, szkolenia
odpowiedzialność materialna zakłócenia snu
Pożar Zaprószenie ognia  materiały palne, Śmierć, poparzenia Przestrzeganie procedur i instrukcji, czujniki
butle z gazem, dystrybutor gazu termiczne, zatrucie dymu, uwaga
Wybuch Butle z gazem o dużym ciśnieniu, Śmierć, poparzenia termiczne Przestrzeganie procedur i instrukcji, kontrola
zbiorniki z gazem stanu technicznego urządzeń, uwaga
Ostre szorstkie Ostre krawędzie blach, wystające Skaleczenia, rany rąk Środki ochrony indywidualnej, uwaga
powierzchnie i krawędzie bolce, śruby
Substancje chemiczne Gaz LPG Podrażnienia oczu, skóry, Środki ochrony indywidualnej, uwaga
trujące i drażniące zatrucie
Przeciążenie układu ruchu Przenoszenie butli z gazem, Choroby układu mięśniowo- Szkolenia dotyczące zasad transportu
(mięśniowo-szkieletowego) wymuszona pozycja w czasie pracy szkieletowego ręcznego, uwaga
Zmienne warunki Praca na otwartym powietrzu Przegrzanie, udar cieplny, Odpowiednie ubranie
atmosferyczne przeziębienie
Napad Pieniądze w kasie Śmierć, urazy głowy, Organizacja pracy, szkolenia
złamania
Zagrożenia biologiczne
y
ródło zagrożenia
Zagrożenie Środki ochrony przed zagrożeniami
(przyczyna)
Możliwe skutki zagrożenia
Grupa Droga zakażenia Przechowywanie akt
Wirusy grypy Ludzie Grypa, zapalenie płuc Szczepienia, przestrzeganie zasad higieny
gr. 2, szczepienia Bezpośrednia, powietrzno-kropelkowa Nie
7/2005
51
Mycobacterium Ludzie Gruz
lica płuc, rzadziej innych Badania okresowe, szczepienia,
tuberculosis, narządów przestrzeganie zasad higieny
prÄ…tki gruz
licy
gr. 3, szczepienia Powietrzno-kropelkowa Nie
Zgodnie z DyrektywÄ… 2000/54/WE czynniki biologiczne klasyfikuje siÄ™ w czterech grupach ryzyka zgodnie z ich poziomem ryzyka
zakażenia (1, 2, 3 lub 4). Lista czynników biologicznych przedstawiona w Dyrektywie 2000/54/WE zawiera oddzielne wskazania
w przypadkach, gdy prawdopodobne jest wywoływanie przez czynniki biologiczne reakcji alergicznych (A) lub toksycznych (T), gdy
dostępna jest skuteczna szczepionka (V) lub, gdy wskazane jest przechowywanie listy narażonych pracowników przez okres dłuż-
szy niż 10 lat (D).
Wartościowanie ryzyka
Szacowanie szkód i prawdopodobieństwa szkód oraz wartościowanie ryzyka wykonano metodą RISK SCORE1). W metodzie RISK
SCORE wartoÅ›ciowanie ryzyka opisuje wyrażenie: R = S × E × P; gdzie: S  możliwe skutki, E  ekspozycja na zagrożenie, P  praw-
dopodobieństwo wystąpienia zdarzenia.
Karta informacji o ryzyku zawodowym na stanowisku kasjera-sprzedawcy na stacji paliw
Zagrożenie Możliwe skutki Ekspozycja Prawdopodobieństwo zdarzenia Ryzyko
Potrącenie przez ruchome S = 15 Bardzo duże E = 6 P = 0,5 R = 45 Małe
obiekty
Jedna ofiara śmiertelna Codzienna Tylko sporadycznie możliwe Potrzebna kontrola
Potknięcie i upadek na tym S = 3 Średnie E = 6 P = 1 R = 18 Akceptowalne
samym poziomie
Absencja Codzienna Mało prawdopodobne, ale możliwe Wskazana kontrola
Obciążenia psychiczne S = 3 Średnie E = 6 P = 1 R = 18 Akceptowalne
Absencja Codzienna Mało prawdopodobne, ale możliwe Wskazana kontrola
Pożar S = 15 Bardzo duże E = 6 P = 0,5 R = 45 Małe
Jedna ofiara śmiertelna Codzienna Tylko sporadycznie możliwe Potrzebna kontrola
Wybuch S = 15 Bardzo duże E = 6 P = 0,2 R = 18 Akceptowalne
Jedna ofiara śmiertelna Codzienna Możliwe do pomyślenia Wskazana kontrola
Ostre, szorstkie S = 1 Małe E = 6 P = 3 R = 18 Akceptowalne
powierzchnie i krawędzie
Udzielenie pierwszej pomocy Codzienna Praktycznie możliwe Wskazana kontrola
Substancje chemiczne S = 7 Duże E = 6 P = 0,5 R = 21 Małe
trujące i drażniące
Ciężkie uszkodzenie ciała Codzienna Tylko sporadycznie możliwe Potrzebna kontrola
Przeciążenie układu ruchu S = 7 Duże E = 6 P = 1 R = 42 Małe
(mięśniowo-szkieletowego)
Ciężkie uszkodzenie ciała Codzienna Mało prawdopodobne, ale możliwe Potrzebna kontrola
S = 3 Åšrednie E = 6 P = 1 R = 18 Akceptowalne
Zmienne warunki
atmosferyczne
Absencja Codzienna Mało prawdopodobne, ale możliwe Wskazana kontrola
S = 15 Bardzo duże E = 6 P = 0,5 R = 18 Akceptowalne
Napad
Jedna ofiara śmiertelna Codzienna Tylko sporadycznie możliwe Potrzebna kontrola
S =3 Åšrednie E = 6 P = 1 R = 18 Akceptowalne
Wirusy grypy
Absencja Codzienna Mało prawdopodobne, ale możliwe Wskazana kontrola
S = 3 Åšrednie E = 6 P = 1 R = 18 Akceptowalne
Mycobacterium tuberculosis,
prÄ…tki gruz
licy
Absencja Codzienna Mało prawdopodobne, ale możliwe Wskazana kontrola
Prawdopodobieństwo zdarzenia P = 0,5
Uwagi kiem na tym samym poziomie
Ryzyko zawodowe jest ściśle związane ze y
ródłem zagrożenia jest nierówna, śliska  tylko sporadycznie możliwe; nie było
takiego zdarzenia
środowiskiem pracy. Dla takich samych nawierzchnia.
Ryzyko R = 45  małe, potrzebna kontro-
stanowisk, ale w różnych warunkach Możliwe skutki S =3  średnie, absencja.
la, aby ryzyko pozostało na tym samym
pracy zagrożenia i poziom ryzyka mogą Ekspozycja E = 6  codzienna.
być różne. Szacując stopień szkód zagro- Prawdopodobieństwo zdarzenia P =1 poziomie.
n
żenia przyjmuje się możliwe największe  mało prawdopodobne, ale możliwe.
dr inż. Iwona Romanowska-Słomka
skutki. W szacowaniu prawdopodobień- Ryzyko R = 18  akceptowalne, wskazana
Pracownik naukowy w Akademii Rolniczej
stwa skutków należy wziąć pod uwagę kontrola; konieczne jest zapewnienie, że
we Wrocławiu
warunki pracy, zdarzenia, jakie miały ryzyko pozostanie na tym samym poziomie.
miejsce w  przeszłości , zachowania pra- Ryzyko związane z pożarem
1)
MetodÄ™ opisano w I. Romanowska-SÅ‚omka,
cownika itp. Po wiedzę można sięgnąć do y
ródłem zagrożenia jest zaprószenie
A. SÅ‚omka, ZarzÄ…dzanie ryzykiem zawodowym,
danych statystycznych, obserwacji itd. ognia  materiały palne, butla z gazem.
Tarbonus, Tarnobrzeg 2003.
Możliwe skutki S = 15  bardzo duże,
Przykłady: jedna ofiara śmiertelna.
Ryzyko związane z potknięciem i upad- Ekspozycja E = 6  codzienna.
7/2005