Zastosowanie poszczególnych przypraw
Any\

Any\
stosuje się jako dodatek do gotowanych jarzyn, np. do czerwonej
kapusty, marchwi, buraków itd. Nawet mikroskopijne dawki any\
u mogą
znakomicie urozmaicić smak potraw z dziczyzny i sosów mięsnych. Any\
em aromatyzuje się tak\
e
kompoty, potrawy słodkie z ry\
u, cukierki przeciw kaszlowi, budynie. Any\
bywa ponadto dodawany
do niektórych napojów - ponczów, syropów, likierów itp.
Arcydzięgiel
Z uwagi na przyjemny aromat i lekko gorzkawy smak bywa u\
ywana do sporządzania likierów, które
mo\
na wykorzystywać do aromatyzowania kremów i napojów. Liście i korzenie są doskonałym
dodatkiem do sałatek, gotowanych jarzyn i sosów.
Bazylia
Nadaje przyjemny zapach takim potrawom jak np. duszone warzywa, zupy, sałatki, sosy, mielone
mięsa, ryby, kiełbasy. U\
ywana jest do przyprawiania octów, a tak\
e ogórków konserwowych i
kwaszonych. Doskonale pasuje do wszelkich potraw z pomidorów.
Cynamon
Przyprawa ta jest lubiana i powszechnie wykorzystywana w gastronomii. W postaci proszku cynamon
jest stosowany do doprawiania kołaczy miodowych, szrlotek, ciast orzechowych, biszkoptów, pączków
sma\
onych w tłuszczu, potraw z ry\
u. Cynamonem w laskach przyprawia się kompoty, soki owocowe,
wina grzane oraz inne napoje.
Cząber
Ziele to nadaje się zwłaszcza do zupy fasolowej, fasolki szparagowej, potraw z ziemniaków, kapusty,
sałatek, potraw mięsnych, potraw z grzybów, kiełbas, potraw z dziczyzny, majonezów. Trzeba u\
ywać
go jednak z du\
ą ostro\
nością, gdy\
odznacza się silnym aromatem, zagłuszającym inne zapachy, a
zbyt du\
a jego dawka mo\
e nadać potrawie gorzki smak. Nie nale\
y gotować go razem z potrawą,
lecz dodawać do niej na kilka minut przed zakończeniem gotowania.
Czosnek
Czosnek ma bardzo wszechstronne zastosowanie, jest u\
ywany jako dodatek do: mięs, wędlin, ryb,
zup (barszczów, \
urów), sosów, warzyw, grzybów, jaj, serów, przy przygotowaniu kiszonek, marynat.
Gorczyca
Nasiona gorczycy słu\
ą do aromatyzowania marynat rybnych, mięsnych, wędlin, sosów, majonezów,
ogórków w occie. Świe\
e młode liście gorczycy są spo\
ywane niekiedy jako dodatek do sałaty i
kanapek.
Goz
dziki
Goz
dziki są doskonałą przyprawą do kompotów, nadzienia do ciast, sosów, marynat, a tak\
e pieczeni.
Wraz z cebulą i listkiem laurowym dodaje się je do czerwonej kapusty. Mielone goz
dziki są składnikiem
pierników i ró\
nych innych ciast.
Imbir
Jest on wa\
nym składnikiem proszku curry i wielu innych mieszanek. Dodaje się go do pierników,
herbatników, ciastek, puddingów, pikli, a tak\
e wielu azjatyckich dań z warzyw. Słu\
y do
aromatyzowania kompotów, likierów, grzanego wina oraz piwa. Jest dodawany tak\
e do marynat z
dyni i ogórków, sosów, pasztetów i flaków.
Jałowiec
Szczególnie polecany jest do pasztetów, marynat, nadzienia do wieprzowiny, sarniny, i innych potraw
z dziczyzny. Jest popularnym dodatkiem do kapusty kiszonej, sosów i szynki. Jałowiec jest szczególnie
doceniony w wędliniarstwie, bo dzięki niemu wszystkie wędliny "myśliwskie" uzyskują aromatyczny,
korzenny smak i przyjemny balsamiczny zapach.
Kapary
Kapary są często wykorzystywane w kuchni włoskiej, zwłaszcza jako dodatek do drobiu, ryb, sosu
pomidorowego, sałatek, pizzy i dań pikantnych.
Kardamon
Kardamonem mo\
na przyprawiać marcepany, pierniki, desery owocowe, kompoty, musy jabłkowe i
sałatki z owoców. Znakomicie poprawia smak zup (grochowa, rosół, owocowa), sosów, naleśników i
słodkich ciast sma\
onych, potraw z mięs i ryb, gulaszu wołowego, cielęcego risotto, pasztetów a tak\
e
mięsa z rusztu. Kardamon nadaje świe\
y, miły smak dyni, marchwi, szarlotkom z jabłek i dyni.
Miłośnicy tej przyprawy dodają ją drobno zmieloną do czarnej kawy. Kardamon u\
ywany jest równie\

do produkcji likierów.
Kminek
Kminek ma zastosowanie jako dodatek do pieczywa \
ytniego, pszennego, do wędlin, sera, kapusty
słodkiej i kwaszonej, pieczeni wieprzowej, zupy grzybowej, gulaszowej, do sałatek, szczególnie do
ćwikły, do pizzy, dań cebulowych, słonych wypieków. Szczególnie często towarzyszy daniom z
kapusty, poniewa\
przeciwdziała wiatrom wywoływanym przez gotowane warzywa kapustne.
Kolendra
W kuchni stosuje się do marynat ze względu na właściwości bakteriobójcze. Mielone nasiona dodaje
się do pierników, kiełbas, sosów i jaj. Świe\
e liście, nie ka\
dy lubi ten zapach, na Bliskim i Środkowym
Wschodzie są często stosowaną przyprawą do zup, mięs, ryb, sałatek i sosów.
Liście laurowe
Przyprawowe właściwości liści laurowych związane są z zawartością olejku eterycznego, garbników i
goryczy, które nadają im przyjemny, korzenny zapach i gorzkawy, specyficzny smak. Liście laurowe są
przyprawą o szerokim zastosowaniu. Poprawiają smak wielu zup (ziemniaczana, grochowa, fasolowa,
kapuśniak, \
ur), flaków i potraw mięsnych, zwłaszcza z dziczyzny i wołowiny. Wzbogacają smakowo
sosy, gulasze, drób, galarety, gotowane ryby oraz potrawy z raków i krabów. Liście laurowe są
niezastąpionym dodatkiem do marynat warzywnych (ogórki, buraki, kapusta), mięsnych, rybnych i
grzybów.
Lubczyk
Liści u\
ywa się jako przyprawy do zup, zwłaszcza kartoflanki, pomidorowej i rosołu. Korzenie świe\
e i
wysuszone są doskonałą przyprawą do sałat zielonych, mieszanek warzywnych, ciemnych sosów,
mięsa baraniego, króliczego i drobiu. Owoce znajdują zastosowanie przy wypieku białego pieczywa
domowego z dodatkiem sera. Korzenie lubczyku wchodzą w skład przypraw do zup typu "Maggi".
Majeranek
Majeranek nale\
y do najczęściej stosowanych u nas przypraw. Jest niezastąpioną przyprawą do
pieczeni, drobiu i sosów. Stanowi stały składnik niektórych zup: grochowej, fasolowej, kartoflanej,
\
uru, węgorzowej oraz flaków i kołdunów.
Mięta
Jej walory smakowe docenili Anglicy. Sos miętowy jest tak popularny, jak rozbef czy pudding
śliwkowy. Jest on podawany na zimno jak i na gorąco do pieczeni baraniej czy ryb z rusztu. Drobno
posiekane listki mięty dodawane są do twarogów, jogurtów, zielonej sałaty i szpinaku. Mięta nadaje
się doskonale do przyrządzania napojów zarówno bez jak i z dodatkiem alkoholu.
Muszkatołowiec
Holendrzy dodają gałkę do puree z ziemniaków oraz innych warzyw takich jak biała kapusta, kalafior,
a tak\
e do makaronów, mięsnych gulaszy i puddingów owocowych. Włosi natomiast stosują gałkę
muszkatołową do potraw z mieszanych warzyw, ale równie\
dodają ją do cielęciny, farszów i sosów do
makaronu. Gałka jest u\
ywana do aromatyzowania napojów takich jak grzane piwo angielskie, wino
zaprawione korzeniami czy posset (napój z gorącego mleka z winem i korzeniami). Gałka
muszkatołowa znakomicie poprawia smak pierników, ciast, deserów owocowych i ponczu. Zarówno
gałka jak i ,,kwiat" muszkatołowy nadają się do poprawiania smaku gulaszy i bigosów oraz do
większości potraw z jaj i serów.
Oregano
Główna przyprawa kuchni włoskiej, hiszpańskiej i meksykańskiej, słu\
y do przyprawiania warzyw
(pomidory, groch, fasola, sałata), serów, ryb i krabów. Dodaje się je do potraw mięsnych, sosów i
zawiesistych zup.
Pieprz Cayenne
W kuchni u\
ywa się go do przyprawiania ostrych sosów, dań mięsnych, potraw z jaj, serów oraz do
sałatek warzywnych. Doskonale smakuje dodany do dań z cebulą, kukurydzą, fasolą i kalafiorem -
charakterystyczny dla kuchni hiszpańskiej i meksykańskiej.
Pieprz czarny
Pieprz czarny ziarnisty jest powszechnie u\
ywaną przyprawą. Dodaje się go do zup, rosołu, sosów
oraz potraw z mięs, warzyw i ryb. Stosowany jest równie\
do sporządzania wytrawnej nalewki -
Pieprzówki. Pieprz czarny ziarnisty dodaje się na początku przyrządzania potrawy, natomiast świe\
o
zmielony na końcu.
Rozmaryn
Dodaje się suszonych lub świe\
ych liści do tłustych mięs, kiełbas, kotletów, farszów, pasztetów, gdy\

ułatwiają trawienie tłuszczów. Tradycyjnie okłada się nimi upieczoną baraninę i jagnięcinę, mięso
królika, dziczyznę. Doskonale smakuje te\
z rybami i drobiem. Rozmarynem przyprawia się gotowe
potrawy. Gałązkami świe\
ego rozmarynu aromatyzuje się oleje i octy.
Szafran
Najdro\
sza przyprawa świata. Szafranu u\
ywa się do aromatyzowania i barwienia potraw mięsnych,
rybnych, ry\
u i ciast. Dodawany jest tak\
e do likierów, nadając im niepowtarzalny smak.
Tymianek
Tymianek jest przyprawą o szerokim zastosowaniu. W kuchni wykorzystywany jest jako przyprawa do
tłustych mięs, pasztetów, kiełbas i potraw z warzyw strączkowych. Bardzo popularny w kuchni
francuskiej. Jest jednym z podstawowych składników klasycznego bouquet garni, a tak\
e ziół
prowansalskich.
Wanilia
Wanilia najczęściej u\
ywana jest aby dodać aromatu i zapachu do kremów, ciast, lodów, czekolady,
puddingów, likierów i wielu, wielu deserów. Jest ona równie\
u\
ywana w daniach na słono jako
dodatek do sosów podawanych do ryb, skorupiaków, w niedu\
ych ilościach do potraw z cielęciny.
Najszlachetniej pachnie mią\
sz wydobyty ze strączka - laskę rozkrawamy wzdłu\
i zawartość
dodajemy do ciasta, kremu lub kompotu.
Ziele angielskie
Ziele angielskie dodaje się do sałatek, ryb, zup, dziczyzny, niektórych ciast, sosów, ogórków
kwaszonych i ry\
u. Podnosi aromat kompotów owocowych, likierów i grzanego wina. Po wysuszeniu
charakteryzuje się \
ółtobrązową barwą, przyjemnym korzennym zapachem i smakiem, podobnym do
innych przypraw (np. do pieprzu, gorczycy, cynamonu). Sproszkowane owoce wchodzą w skład
niektórych mieszanek przyprawowych, np. curry. Przyprawę dodaje się do potraw na początku ich
przyrządzania
Mieszanki przyprawowe
Mieszanki przyprawowe do mięs
Do mięs z grilla - papryka ostra, kolendra, nasiona selera, pieprz czarny,
gałka muszkatołowa, cebula, czosnek, majeranek, rozmaryn. Składniki nale\
y
dobierać według własnego uznania.
Do mięsa lub ryby z grilla - 2 ły\
eczki ostrej papryki, po jednej ły\
eczce suszonego tymianku i
oregano, czarnego pieprzu, białego pieprzu, sproszkowanej cebuli i czosnku, soli i nasion kminku.
Do mięsa wołowego  nadaje się do ka\
dego rodzaju pieczeni wołowej, wołowiny duszonej i
mielonej. Składniki: majeranek cząber, bazylia, tymianek, pieprz czarny, mała ilość rozmarynu.
Do mięsa wieprzowego - rozmaryn, cząber, majeranek, kminek, pieprz czarny, papryka ostra, chili,
gałka muszkatołowa, gorczyca, kolendra, czosnek.
Do cielęciny - cebula, czosnek, papryka, koperek, bazylia, pieprz, ziele angielskie, liść laurowy
Do dziczyzny  chili, pieprz czarny, liść laurowy, cebula, kolendra, tymianek, gorczyca, estragon.
Jeśli do tej mieszanki dodamy octu estragonowego to mo\
emy otrzymana zalewe wykorzystać do
peklowania mięsa.
Do pasztetów  po 2 części: tymianku, ziela angielskiego, białego pieprzu, imbiru, bazylii, gałki
muszkatołowej, liści laurowych, majeranku, estragonu; po 1 części: mielonego czarnego pieprzu i
czerwonej papryki.
Drugi przepis: po 1 części: cynamonu i liści laurowych; 5 części imbiru; 3 części gałki muszkatołowej;
6 części białego pieprzu i 10 części ziela angielskiego.
Do podrobów  pietruszka, szczypiorek, cząber, bazylia, majeranek; ewentualnie odrobina tymianku
i rozmarynu.
Do drobiu  czarny pieprz, cebula, majeranek, cząber, odrobina szałwii i papryki.
Mieszanki do ryb
Mieszanka I - truszka, seler, papryka, cebula, gałka muszkatołowa, liść laurowy, czarny i biały
pieprz, cząber.
Mieszanka II  suszona natka pietruszki, bazylia, cebula granulowana, czosnek granulowany, imbir,
gorczyca.
Do śledzi w oliwie  doskonała mieszanka przyprawowa, nadająca śledziom wspaniały smak.
Nadaje się równie\
do wszelkich sałatek. Składniki: papryka, majeranek, ziele angielskie, pieprz
naturalny, kolendra, cebula suszona, tymianek, czosnek suszony, rozmaryn, hyzop, gałka
muszkatołowa, bazylia, imbir, goz
dziki, liść laurowy, gorczyca, pietruszka, lubczyk.
Inne mieszanki przyprawowe
Przyprawa curry łagodna  7,5 części bardzo drobno zmielonej czerwonej papryki, imbiru i
kardamonu, po 10 części zmielonego korzenia kurkumy i ziele angielskiego, po 12 części
sproszkowanego pieprzu czarnego, po 3 części drobno zmielonego cynamonu i gałki muszkatołowej, 2
części drobno zmielonego kminku.
Przyprawa curry ostra  15 części zmielonej papryki ostrej, czarnego pieprzu, korzenia kurkumy i
nasion kolendry, 10 części zmielonego imbiru, 5 części sproszkowanego kardamonu, po 3 części
kminku, goz
dzików, gałki muszkatołowej i pieprzu.
Mieszanka przyprawowa do pizzy - podstawowe składniki to oregano, szałwia i tymianek.
Dodatkowo mo\
na dodać bazylię, cząber, czosnek, paprykę i majeranek.
Do zup i sosów  seler, pietruszka, cebula, czosnek, estragon, majeranek, cząber, szczypiorek.
Do dań z ziemniaków - czosnek, cząber, pietruszka, seler, tymianek, melisa, rozmaryn, koperek,
mięta.
Do spaghetti - oregano, bazylia, cząber, natka pietruszki, czosnek, cebula
Do sałatek - bazylia, majeranek, koperek, szczypiorek, natka pietruszki, cebula granulowana,
czosnek granulowany.
Do taco - 1 ly\
ka stolowa sproszkowanego chili, 1 1/2 ły\
eczki mielonego kminku, 1 ły\
eczka pieprzu,
1 ły\
eczka soli, 1/2 ły\
eczki papryki, 1/2 ły\
eczki oregano, 1/4 łyzeczki granulowanego czosnku, 1/4
łyzeczki granulowanej cebuli
Co czym przyprawiać?
Zupy
Fasolowa: liść laurowy, czerwona papryka, cebula, estragon.
Barszcz: pieprz czarny, korzeń pietruszki, liść laurowy, czosnek, cytryna.
Rosół z kury: natka pietruszki, papryka czerwona, cebula, cytryna.
Ziemniaczana: natka pietruszki, liść selera, papryka czerwona, cebula,
majeranek, liść laurowy.
Grzybowa: natka i korzeń pietruszki, pieprz czarny mielony, cebula, papryka
czerwona.
Gulaszowa: cebula, kminek, papryka czerwona, pieprz czarny, owoce papryki zielonej, natka
pietruszki.
Owocowa: cynamon, goz
dziki, skórka cytrynowa i pomarańczowa, wanilia.
Rybna: liść laurowy, pieprz czarny, papryka czerwona, cebula, korzeń pietruszki, szafran, czosnek,
cytryna.
Buliony: czosnek, cebula, natka pietruszki, korzeń pietruszki, seler, pieprz czarny, papryka czerwona,
papryka zielona (owoce), szafran, imbir, gałka muszkatołowa.
Z kapusty włoskiej: natka pietruszki, pieprz czarny mielony, papryka czerwona, koper, czosnek.
Kapuśniak: cebula, czosnek, koper, papryka czerwona, pieprz czarny, kminek, liść laurowy,
majeranek, bazylia.
Rosół z wołowiny: pieprz, majeranek, tymianek, natka pietruszki, seler, cebula, ziele angielskie,
imbir, gałka muszkatołowa.
Flaki: papryka czerwona, majeranek, czosnek, pieprz czarny mielony.
Pomidorowa: cebula, liść laurowy, pieprz czarny mielony, natka pietruszki, seler.
Jarzynowa: natka i korzeń pietruszki, cebula, seler, pieprz czarny, papryka czerwona.
Jarzyny
Fasola: liść laurowy, cząber, cebula, czosnek, papryka czerwona, korzeń pietruszki, estragon, koper,
bazylia.
Ziemniaki: majeranek, liść laurowy, cebula, papryka w proszku, pieprz.
Kapusta: cebula, pieprz czarny mielony, papryka czerwona w proszku, cząber, tymianek, kminek.
Kapusta włoska: kminek, cebula, czosnek, pieprz czarny mielony, papryka czerwona, majeranek.
Soczewica: cząber, liść laurowy, cebula, papryka czerwona, czosnek, cytryna.
Kapusta kwaszona: papryka czerwona, koper, cebula, bazylia.
Dynia: koper, papryka czerwona w proszku.
Mieszanka warzywna: koper, natka pietruszki, seler, majeranek, cząber.
Groszek zielony: czosnek, cebula, koper, natka pietruszki.
Mięsa
Baranina: estragon, majeranek, papryka czerwona, pieprz czarny, ziele angielskie, koper, cząber,
czosnek, kminek, szałwia, cebula, natka pietruszki, mieszanki przyprawowe - chili i curry.
Cielęcina: bazylia, majeranek, gałka muszkatołowa, papryka czerwona, natka pietruszki, pieprz
czarny, rozmaryn, szałwia, seler, cebula, kapary, mieszanka curry.
Wieprzowina: czosnek, kminek, liść laurowy, majeranek, papryka czerwona, pieprz czarny,
rozmaryn, szałwia, tymianek, cebula, lubczyk, mieszanka curry.
Mięso pieczone na ruszcie: majeranek, rozmaryn, tymianek, oregano, gałka muszkatołowa, biały i
czarny pieprz, czosnek, cebula, papryka, pieprz kajeński, mieszanki przyprawowe -- curry, chili.
Ryby: bazylia, cząber, koper, bylica pospolita, trybula ogrodowa, lubczyk, liść laurowy, papryka,
pieprz, seler, tymianek, cebula.
Wołowina: koper, czosnek, kminek, lubczyk, liść laurowy, majeranek, oregano, papryka czerwona,
pieprz czarny, natka pietruszki, rozmaryn, jałowiec, cebula, mieszanki przyprawowe - chili i curry.
Drób: cząber, estragon, bylica pospolita, nasiona kminku, majeranek, papryka, pieprz czarny, seler,
rozmaryn, tymianek, cebula, mieszanka przyprawowa curry.
Dziczyzna: estragon, liść laurowy, kapary, pieprz czarny, goz
dziki, ziele angielskie, rozmaryn,
tymianek, jałowiec.
Sałatki i surówki
Z ziemniaków: cebula, pieprz czarny mielony, seler, natka pietruszki, hyzop lekarski, estragon.
Ćwikła: kminek, chrzan, cząber, melisa, kapary.
Z kapusty: kminek.
Z pomidorów: szczypiorek, natka pietruszki, pieprz czarny mielony, bazylia, cytryna.
Z rzodkiewki: kminek, szczypior, cytryna, pieprz czarny mielony.
Z ogórków: koper, natka pietruszki, sok cytrynowy, pieprz czarny mielony, papryka, czosnek.
Z mieszanki warzyw: cebula, pieprz czarny mielony, cytryna, musztarda, szczypior, czosnek,
bazylia, estragon, bakła\
any.
Z zielonego groszku: estragon, melisa, cząber.