Darniówka tatrzał
ska
Nazwa ssaka
Cechy biologiczne
Microtus tatricus
2612
(Kratochvil, 1952)
Biologia darniówki tatrzał
skiej jest s"abo poznana.
RozmnaŻanie
Darniówka tatrzał
ska
Rozród zaczyna si´ wczesnÄ… wiosnÄ…, jeszcze pod pokrywÄ…
ĘnieÅ»nÄ…, i trwa do sierpnia w"Ä…cznie. Najwi´kszy odsetek
ci´Å»arnych samic notowano w kwietniu. Samica wydaje
ssaki, gryzonie, myszowate
w sezonie na Ęwiat jeden miot liczący 2 4 m"odych (Ęred-
nia liczba embrionów  3). M"ode rozmnaÅ»ajÄ… si´ dopiero
w kolejnym roku, po przezimowaniu i osiÄ…gni´ciu masy
Opis gatunku  cechy
cia"a co najmniej 23 g. Samce doÅ»ywajÄ… oko"o 18 miesi´-
diagnostyczne
cy, brak danych na temat d"ugoĘci Życia samic.
Gryzoł
niewielkich rozmiarów: d"ugoĘç cia"a 85 116 mm,
ogona 33 48 mm, masa cia"a 13 36 g. Futerko Å»ó"tawe, AktywnoĘç
na grzbiecie bardziej brÄ…zowe, przechodzÄ…ce w bia"awy Jest aktywna g"ównie nocnÄ…. Úyje w norach wykopanych
brzuch, ogon takŻe dwukolorowy, ciemniejszy od strony przez inne drobne ssaki lub wykorzystuje wolne przestrze-
grzbietu. ¸apy bia"awe. Ucho stosunkowo d"ugie, nie w rumoszu skalnym.
9 15 mm. Tylna stopa d"uga, 14 21 mm, zaopatrzona
w 5 duŻych wyrostków (modzeli) i 1 ma"y. Do dwóch par Sposób odŻywiania
gruczo"ów sutkowych. RoĘlinoÅ»erna. W diecie znajdujÄ… si´ zielone cz´Ä˜ci roĘlin,
korzenie, nasiona i owoce  np. róŻne jagody.
MoÅ»liwoĘç pomy"ki przy
identyfikacji gatunku Charakterystyka ekologiczna
Pokrój i proporcje cia"a ma podobne jak darniówka zwy- Wykorzystuje róŻnorodne typy Ęrodowisk. Wyst´puje zarówno
czajna Microtus subterraneus, ale jest od niej nieco wi´k- na glebach gliniastych, jak i pokrytych rumoszem skalnym,
sza, z futerkiem jaĘniejszym, bardziej Å»ó"tym i bez rudego poroĘni´tych przerzedzonymi Ęwierczynami lub podrostem
odcienia (darniówka zwyczajna jest ciemnobrunatna, cza- jarz´biny. Preferuje zw"aszcza zbiorowiska z bujnym runem
sem wr´cz czarna). Od darniówki zwyczajnej ma teÅ» wi´k- i powalonymi pniami drzew. Najch´tniej zamieszkuje w po-
szÄ… i masywniejszÄ… czaszk´, d"uÅ»szy ogon, podobnie jak bliÅ»u potoków. W Tatrach wyst´puje zarówno w dolinach, jak
tylnÄ… stop´ oraz ucho (u darniówki zwyczajnej ogon mierzy i powyÅ»ej górnej granicy lasu, w strefie kosodrzewiny i hal
20 38 mm, stopa 12 17 mm, a ucho 7 11 mm). U dar- z rumoszem skalnym (w Polskiej cz´Ä˜ci Tatr na wysokoĘci
niówki zwyczajnej zwykle brakuje szóstego wyrostka (mo- 1100 2300 m n.p.m.). Na Babiej Górze od"awiano ją na
dzela) na tylnej stopie. wys. 1200 1600 m n.p.m. w borze Ęwierkowym, zaroĘlach
jarz´bin i wĘród zio"oroĘli wykrotów skalnych.
451
Poradniki ochrony siedlisk i gatunków
Poradniki ochrony siedlisk i gatunków
Poradniki ochrony siedlisk i gatunków
Gatunki zwierząt (z wyjątkiem ptaków)  Ssaki
Gatunki zwierząt (z wyjątkiem ptaków)  Ssaki
Gatunki zwierząt (z wyjątkiem ptaków)  Ssaki
WielkoĘç ca"ej populacji darniówki oscyluje mi´dzy
Status gatunku
200 000 a 250 000 osobników.
Prawo mi´dzynarodowe
2612
Dyrektywa Siedliskowa  Za"Ä…cznik II i IV
Siedliska z Za"Ä…cznika I Dyrektywy
Prawo krajowe
Siedliskowej mogÄ…ce wchodziç w zakres
ochrona gatunkowa w Polsce  ochrona Ęcis"a
zainteresowania
3220  pionierska roĘlinnoĘç na kamieÅ‚
cach górskich
Kategorie IUCN
potoków
Czerwona lista IUCN (1996)  LR/nt
4070-1* karpackie zaroĘla kosodrzewiny
Polska czerwona lista  LC
6150  wysokogórskie murawy acidofilne (Juncion trifidi)
Polska czerwona ksi´ga  LC
i bezwapienne wyleŻyska ĘnieŻne (Salicion herbaceae)
6170  nawapienne murawy wysokogórskie (Seslerion
tatrae) i wyleŻyska ĘnieŻne (Arabidion coeruleae)
Przemiany i stan populacji w skali
6430-1  zio"oroĘla subalpejskie i reglowe
kraju, potencjalne zagroŻenia
6430-2  górskie, nadpotokowe zio"oroĘla lepi´Å»nikowe
Przemiany i stan populacji
9410-1  acidofilne bory górnoreglowe
Brak danych dotyczących cyklicznych zmian wielkoĘci po-
9410-2  nawapienna Ęwierczyna górnoreglowa
pulacji. Porównanie liczebnoĘci populacji nie wykaza"o
istotnych róŻnic mi´dzy latami. RóŻnice w liczebnoĘciach
Rozmieszczenie geograficzne
mi´dzy lokalnymi populacjami mogÄ… byç wynikiem zróŻ-
nicowanej struktury zasiedlanego krajobrazu oraz wymie-
Jest to endemit karpacki. Po raz pierwszy pojawi"a si´ we
rania lokalnych populacji (np. w czasie ostatniego zlodo-
wczesnym holocenie na terenie Karpat s"owackich. Obec-
wacenia). Obserwuje si´ dalsze zmniejszanie area"u wy-
nie zasi´g obejmuje Karpaty, od S"owacji, poprzez Polsk´,
st´powania darniówki tatrzaÅ‚
skiej, szczególnie we
Ukrain´, aÅ» do Rumunii. Ca"kowity obszar wyst´powania
wschodniej cz´Ä˜ci Karpat.
darniówki tatrzał
skiej szacowany jest na 840 km2. NajniŻej
Przy obecnym stanie wiedzy trudno jest prognozowaç
spotyka si´ jÄ… na wys. 600 650 m n.p.m. w dolinie Wielkiej
zmiany liczebnoĘci populacji tego gatunku.
Fatry, a najwyŻej na 2343 m n.p.m. w Tatrach Wysokich.
Zasi´g rozdzielony jest na dwa regiony: zachodniÄ… S"owa-
Potencjalne zagroŻenia
cj´ i Polsk´ oraz wschodniÄ… Ukrain´ i Rumuni´. W obr´bie
Potencjalne zagroŻenia związane są z:
obu jest nieregularny i pofragmentowany.
" niszczeniem siedlisk i starodrzewi (w zbiorowiskach Ęwier-
kowo-jarz´binowych w Tatrach s"owackich wykazano
wzrost liczebnoĘci darniówki w miar´ starzenia si´ lasów);
" zabijaniem w sposób przypadkowy lub celowy (problem
ĘwiadomoĘci spo"ecznej, dotyczący wszystkich drobnych
gryzoni, postrzeganych jako  szkodniki , które dla do-
bra cz"owieka i jego gospodarki naleÅ»y zwalczaç);
" fragmentacją siedlisk wskutek dzia"alnoĘci gospodarczej.
Propozycje dzia"ał
ochronnych
Propozycje dotyczÄ…ce siedliska gatunku
Ochrona siedlisk: kosodrzewiny, wysokogórskich zio"oroĘli
0 50 100 km
i roĘlinnoĘci na kamieł
cach potoków oraz pozostawianie
obszar wyst´powania
starodrzewi Ęwierkowo-jarz´binowych, które darniówka
stanowisko
preferuje. Zapobieganie fragmentacji tych siedlisk powo-
Wspó"czesne wyst´powanie darniówki tatrzaÅ‚
skiej w Polsce dowanej przez gospodark´ (zaniechanie wyr´bu, uÅ»ytko-
wania rolniczego oraz wytyczania nowych szlaków tury-
stycznych w bezpoĘrednim sąsiedztwie stwierdzonych sta-
Wyst´powanie gatunku na
nowisk darniówki).
obszarach chronionych
Wyst´puje na terenie karpackich parków narodowych i re- Propozycje dotyczÄ…ce gatunku
zerwatów przyrody. W Polsce ca"oĘç populacji na terenie Utrzymanie dotychczasowych zasad ochrony gatunku 
Tatrzał
skiego i Babiogórskiego Parku Narodowego oraz darniówka tatrzał
ska powinna pozostaç na liĘcie gatun-
w rezerwacie przyrody Pilsko. ków obj´tych ochronÄ… Ęcis"Ä….
452
Poradniki ochrony siedlisk i gatunków
Poradniki ochrony siedlisk i gatunków
Poradniki ochrony siedlisk i gatunków
Darniówka tatrzał
ska
Nazwa ssaka
mys tatricus Kratochvil 1952 (Mammalia, Rodentia) w Zapad-
JeŻeli w wyniku badał
okaÅ»e si´, Å»e polska populacja darniów-
nych Karpatoch. Biologia (Bratislava) 36: 659 668.
ki tatrzał
skiej zosta"a przez dzia"alnoĘç cz"owieka
G¸OWACIÄ„SKI Z. (red.) 2002. Czerwona Lista ZwierzÄ…t GinÄ…- 2612
doprowadzona do skrajnego zagroÅ»enia, naleÅ»a"oby rozwaÅ»yç
cych i ZagroŻonych w Polsce. PAN, Kraków: 12.
reintrodukcj´ gatunku na obszarach potencjalnego zasi´gu.
KOWALSKI K., RUPRECHT A. l. 1984. Darniówka tatrzał
ska.
W: Pucek Z. (red.) Klucz do oznaczania ssaków Polski. PWN,
Kierunki i zakres badał

Warszawa: 181 182.
naukowych
KRATOCHVIL J. 1952. The voles of genus Pitymys in CSR. Acta
Sc. Nat. Brno 24: 155 194.
Na terenie Polski nie prowadzono gruntownych badał
nad
KRATOCHVIL J. 1964. Die sistematische Stellung von Pitymys ta-
tym gatunkiem. NaleÅ»y rozpoznaç szczegó"y jego biologii oraz
tricus Kratochvil, 1952. Z. Säugetierkd. 29: 230 235.
cechy ekologiczne populacji polskiej, a takÅ»e sprawdziç, czy
KRATOCHVIL J. 1969. Der Geschlechtszyklus der Weibchen von
wyst´pujÄ… istotne wahania bÄ…dÄ™ cykle liczebnoĘci populacji.
Pitymys subterraneus und Pitymys tatricus (Rodentia) in der
Hohen Tatra. Zool. Listy 18: 90 120.
Monitoring
KRATOCHVIL J. 1970. Pitymys  Arten aus der Hohen Tatra
Proponuje si´ d"ugoterminowy monitoring w celu progno- (Mam., Rodentia). Acta Soc. Nat. Brno 4: 1 63.
zowania zmian liczebnoĘci populacji. Monitoring powinien KRATOCHVIL J., GAISLER J. 1967. Die Sukzession der kleiner
byç prowadzony dwiema metodami badawczymi: Erdsäugtiere in einem Bergwald Sorbeto-Piceetum. Zool. Listy
" metodÄ… CMR (wielokrotnego od"awiania, znakowania 16: 301 324.
i wypuszczania darniówek z pu"apek Żywo"ownych za- MARTINKOVA N., DUDICH A. 2003. The fragmented distribution
range of Microtus tatricus and its evolutionary implications.
wierajÄ…cych przyn´t´ pokarmowÄ…) w trakcie sezonu we-
getacyjnego, w comiesi´cznych seriach od"owów obej- Folia Zool. 52: 11 22.
mujÄ…cych po kilka nocy; NIETHAMMER J. 1982. Microtus tatricus (Kratochvil, 1952)  Ta-
" przy uÅ»yciu nadajników radiotelemetrycznych, które umoÅ»li- tra-Wühlmaus. W: Niethammer J. Krapp F. (red.) Handbuch
wiajÄ… Ęledzenie uÅ»ytkowania przestrzeni przez zwierz´ta oraz der Säugetiere Europas., Band 2/I, Rodentia II. Akademische
okreĘlenie socjalno-przestrzennej organizacji populacji. Verlagsgesellschaft, Wiesbaden: 491 496.
PROFUS M. 2001. Darniówka tatrzał
ska. W: G"owacił
ski Z.
(red.) Polska czerwona ksi´ga zwierzÄ…t. PWRiL, Warszawa:
Bibliografia
70 71.
DUDICH A., KOVACIK J., STOLMANN A., OBUCH J. 1981. Dal-
sie poznamky o rozsireni Sicista betulina Pallas 1779 a Pity- Ewa Zgrabczył
ska, Miros"aw Jurczyszyn
453
Poradniki ochrony siedlisk i gatunków
Poradniki ochrony siedlisk i gatunków
Poradniki ochrony siedlisk i gatunków