PIERW SZA POM OC
dla
w ychow aw ców .
JarosÅ‚aw Romaniuk © Warszawa 2006
Materiały dla kursu przygotowano na podstawie aktualnych (2005) wytycznych
obowiązujących w pierwszej pomocy oraz najnowszych międzynarodowych i polskich
standardów ratowniczych:
o Wytyczne Europejskiej Rady Resuscytacji w sprawie resuscytacji dorosłych
i dzieci (potwierdzone przez Polską Radę Resuscytacji) z końca listopada 2005
o Wytyczne Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego (American Heart
Association) w sprawie podstawowych zabiegów ratujących życie  u dorosłych
(A-BLS) i dzieci (P-BLS)
o Wytyczne Basic Trauma Life Support International  światowej organizacji
wyznaczającej standardy postępowania w urazach
OÅšRODEK DOSKONALENIA NAUCZYCIELI
 EDUKATOR
 EDUKATOR
 EDUKATOR
 EDUKATOR
WARSZAWA, UL. BRECHTA 17 A
tel. [phone]; tel./fax [phone]
tel. kom. 0 602 246 704
OÅšRODEK DOSKONALENIA NAUCZYCIELI
 EDUKATOR
 EDUKATOR
 EDUKATOR
 EDUKATOR
03  473 WARSZAWA, UL. B.BRECHTA 17 A
tel. [phone]; tel./fax [phone]
ORGANIZUJEM Y SZKOLENIA W ZAKRESIE:
RATOWNICTWA I PIERWSZEJ POMOCY
- SZKOLENIE PODSTAWOWE profilowane dla kadry pedagogicznej
- SZKOLENIE PODSTAWOWE profilowane dla rodziców i opiekunek dziecięcych
- SZKOLENIE PODSTAWOWE profilowane dla kierowców i kandydatów na kierowców
- SZKOLENIE PODSTAWOWE profilowane dla służb publicznych
- ZAAWANSOWANIE KURSY PIERWSZEJ POMOCY  kurs jednodniowy
- ZAAWANSOWANIE KURSY PIERWSZEJ POMOCY  kurs dwudniowy
.
- JAK UCZY I ROZMAWIA Z DZIEMI O PIERWSZEJ POMOCY
- PIERWSZA POMOC Z AUTOMATYCZN
DEFIBRYLACJ
ZEWN
TRZN

- KURSY MEDYCZNE DLA PRACOWNIKÓW OCHRONY ZDROWIA
KURSY DLA NAUCZYCIELI W ZAKRESIE TURYSTYKI DZIECI I
MA
ODZIEŻY
- KURS KIEROWNIKÓW WYCIECZEK SZKOLNYCH
- KURS KIEROWNIKÓW PLACÓWEK WYPOCZYNKU DZIECI I MA
ODZIEŻY
- KURS KIEROWNIKÓW IMPREZ TURYSTYKI KWALIFIKOWANEJ
TURYSTYKA REGIONALNA W WARSZAWIE
- WARSZAWA  WST
P DO TURYSTYKI REGIONALNEJ
- WARSZAWA  MIASTO TOLERANCJI
SZKOLENIA DLA MA
ODZIEŻY
- KURS WYCHOWAWCÓW KOLONIJNYCH (szkoły średnie)
- KURS RATOWNICTWA I PIERWSZEJ POMOCY
* PROGRAM 5 + / dla przedszkoli
* PROGRAM 7 + / dla szkół podstawowych  klasy młodsze
* PROGRAM 10 + / dla szkół podstawowych  klasy starsze
* PROGRAM 14 + / dla gimnazjów i szkół średnich
WKÓRTCE SZKOLENIA Z ZAKRESU PROFILAKTYKI I PRZECIWDZIAA
ANIA
PRZEMOCY W SZKOLE I W DOMU ORAZ INNE.
Szczegółowe informacje uzyskacie Państwo pod warszawskim numerem
telefonu Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli Edukator.
oraz w internecie pod adresem: w w w .odn.w arszaw a.pl
w w w .odn.w arszaw a.pl
w w w .odn.w arszaw a.pl
w w w .odn.w arszaw a.pl
SZKOLENIA PROWADZONE NA TERENIE CAA
EGO KRAJU!
2
Wstęp
Najważniejsze jest utrzymanie poszkodowanego przy życiu do czasu
przybycia zespołu medycznego!
Do wyboru właściwego schematu postępowania musisz ocenić trzy elementy:
1. Czy masz do czynienia ze stanem nagłym (wypadek, nieprzytomny), czy też
sytuacja nie wymaga pośpiechu i mamy czas na zastanowienie, zasięgnięcie
porady (ból brzucha, skręcenie nogi)?
2. Czy masz do czynienia z urazem (czynnik zewnętrzny) czy zachorowaniem
(czynnik wewnętrzny)?
3. Czy udzielasz pomocy osobie dorosłej, czy dziecku?
Co się stało?
Stan nagły 1
np. nie daje oznak życia, Stan nie naglący
silnie krwawi
Masz czas
Działaj natychmiast
Wypadek  uraz 2 Zachorowanie
lub nie wiem, co się stało (uraz głowy i szyi 100% wykluczony)
Stabilizacja kręgosłupa
Stabilizacja zbędna
szyjnego
Dorosły, dziecko w wieku szkolnym 3 Dziecko bez oznak pokwitania,
Przedszkolak, niemowlak noworodek
Schemat postępowania DOROSA
Y Schemat postępowania DZIECKO
Nie bój się, że zrobisz coś z
le!
Zaobserwowano, że często osoby bez przygotowania medycznego skuteczniej
udzielają pierwszej pomocy niż osoby z wykształceniem medycznym!
Schemat dla DZIECI stosujemy u dzieci bez widocznych oznak pokwitania: w wieku
wczesnoszkolnym, przedszkolnym, u noworodków i niemowlaków.
Dzieci w wieku szkolnym, gimnazjalnym i licealnym  ratujemy tak, jak DOROSYCH.
Ścisłe ustalenie wieku jest niepotrzebne i nie zalecane, jeżeli uznasz, że masz do
czynienia z dzieckiem (wg powyższych kryteriów) postępuj jak w schemacie dla dzieci.
3
Aspekt prawny
Każdy ma moralny i prawny obowiązek udzielenia pierwszej pomocy osobie
znajdującej się w stanie zagrożenia życia
Wybrane przepisy:
Kodeks karny
Art. 162.
ż 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim
niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela
pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo
utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia
wolności do lat 3
ż 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne
poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w krórych możliwa jest
niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej.
Ustawa z dn. 25.07.2001 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym
Art. 3.
 Pierwsza pomoc - zespół czynności podejmowanych w celu ratowania osoby
znajdującej się w stanie nagłym, wykonywanych bez użycia wyrobów medycznych
oraz produktów leczniczych przez osoby nie posiadające uprawnień do podejmowania
medycznych działań ratowniczych.
 Stan nagły  stan, w którym odroczenie w czasie pomocy medycznej może skutkować
utratą zdrowia lub życia .
Art. 5.
Kto zauważy osobę lub osoby znajdujące się w stanie nagłym, obowiązany jest
w miarę posiadanych możliwości:
1) do niezwłocznego udzielenia pierwszej pomocy,
2) do niezwłocznego zawiadomienia centrum powiadamiania ratunkowego.
Na podstawie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym w przypadku, gdy osoba
udzielająca pierwszej pomocy poniosła materialne straty lub uszczerbek na zdrowiu, a także w
razie śmierci osoby, przysługuje odszkodowane ze Skarbu Państwa (art. 7 i art. 11).
Ponadto osoba udzielajÄ…ca pierwszej pomocy korzysta z ochrony prawnej
przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych (art. 13).
Nie bój się prawnych skutków udzielenia pierwszej pomocy (nawet niewłaściwego)!
Ratowanie życia jest działaniem w stanie wyższej konieczności, a to wyłącza tzw.
karną bezprawność czynu, jeżeli w efekcie działań doszłoby np. do uszkodzenia ciała.
Dla tego uznaje się prawo tzw. dobrego samarytanina   robiłem, co mogłem, aby
ratować czyjeś życie .
4
KURS KIEROW NIKÓW W YCIECZEK SZKOLNYCH
Czas trwania: 3 godziny zegarowe; Termin szkolenia: dowolny
Miejsce szkolenia: dowolne
Koszt uczestnictwa: 35 zł / os Minimalna grupa: 20 osób
KURS KIEROW NIKÓW KOLONII I OBOZÓW M A
ODZ.
(PLACÓW EK W YPOCZYNKU DZIECI I M A
ODZIEŻY)
Czas trwania: 10 godzin lekcyjnych; Termin szkolenia: dowolny
Miejsce szkolenia: dowolne
Koszt uczestnictwa: 65 zł / os Minimalna grupa: 20 osób
KURS KIEROW NIKÓW IM PREZ KW ALIFIKOW ANYCH
Czas trwania: 14 godzin lekcyjnych; Termin szkolenia: dowolny
Miejsce szkolenia: dowolne
Koszt uczestnictwa: 85 zł / os Minimalna grupa: 20 osób
Stany zagrożenia życia
Najczęstsze obecnie przyczyny stanów zagrażających życiu to:
Ò! urazy (stanowiÄ… pierwszÄ… przyczynÄ™ zgonów dzieci!)
Ò! choroby naczyniowe:
ostry incydent wieńcowy (zawał serca, niestabilna choroba wieńcowa)
udar mózgu (niedokrwienny albo krwotoczny)
Dwie główne przyczyny (90%) śmierci do uniknięcia to:
NIEDROŻNOŚĆ DRÓG ODDECHOWYCH
KRWOTOK
Czas w stanach zagrożenia życia
Od chwili zatrzymania krążenia:
o 4 minuty - następuje śmierć mózgu w wyniku niedotlenienia
o 15 minut  następuje śmierć serca
o 30 minut  dochodzi do nieodwracalnego uszkodzenia nerek
o ile nie będzie prowadzona resuscytacja krążeniowo-oddechowa .
Zawsze podejmij reanimację u osoby, która nie daje oznak życia,
5
A
ańcuch przeżycia
A
ańcuch przeżycia
Early access TELEFON
Zawiadomienie i dojazd zespołu medycznego
Early CPR (ABC) ABC
Natychmiastowe zabiegi ratujące życie
Early defibrillation DEFIBRYLACJA
Tak szybko, jak tylko możliwe
Early ALS Karetka - szpital
Zawansowane zabiegi medyczne
medyczne
Masz wpływ na trwanie pierwszego ogniwa w łańcuchu przeżycia:
Najpierw telefon = natychmiast zadzwoń !
W pierwszej pomocy istnieje pojęcie platynowe 10 minut (lub platynowy kwadrans)
Wtedy poszkodowany jest zdany jedynie na osoby przypadkowe!
Rozpoznanie nagłego zatrzymania krążenia
Objawy przypuszczajÄ…ce:
nieprzytomny, brak ruchów klatki piersiowej, trupia bladość
Objawy potwierdzajÄ…ce
nagłego zatrzymania krążenia:
Oddech nieprawidłowy - niewidzialny niesłyszalny niewyczuwalny
6
Resuscytacja krążeniowo  oddechowa (RKO, popularnie  reanimacja)
Resuscytacja krążeniowo  oddechowa (RKO, popularnie  reanimacja)
A  Airways  udrożnienie dróg oddechowych
B  Breathing  sztuczna wentylacja (sztuczne oddychanie)
C  Circulation  krążenie (masaż serca, tamowanie krwawienia)
Powodzenie akcji resuscytacyjnej  szanse przeżycia.
Natychmiastowa RKO może nawet potroić szanse przeżycia osób, u których doszło
do nagłego zatrzymania krążenia. W połączeniu z defibrylacją w czasie 3-5 minut od
utraty przytomności może zwiększyć częstość przeżycia do 75%. WARTO!!!
Jak ratować - schemat postępowania
 krok po kroku .
1. Bezpieczeństwo własne i poszkodowanych. !
1. Bezpieczeństwo własne i poszkodowanych.
Zwróć uwagę na otoczenie, oceń grożące niebezpieczeństwo. Ratowanie za cenę
swojego bezpieczeństwa często prowadzi do wypadków wtórnych i zagrożenia życia
ratownika. Ratuj efektywnie i bezpiecznie!!!
Przykłady:
- porażenie prądem  poszkodowany podłączony do z
ródła prądu, kosiarka,
suszarka do włosów, pralka;
- zatrucie  wejście w atmosferę pozbawioną tlenu lub zawierającą toksyczne
substancje, np. szambo, pożar, łazienka z piecykiem gazowym  tlenek węgla,
celowe użycie substancji toksycznej ( żart w szkole, atak terrorystyczny);
- tonÄ…cy  wciÄ…ga ratownika pod wodÄ™,
- wypadek samochodowy:
o nie zabezpieczenie miejsca wypadku  wtórne kolizje, najechanie
na poszkodowanego i ratownika;
o nie odłączenie zapłonu  możliwy wybuch, zwłaszcza przy
pojazdach napędzanych gazem;
o póz
ne otwarcie poduszki powietrznej  uraz ratownika;
o osuniecie się samochodu np. do rowu  przygniecenie ratowników
i poszkodowane
- góry  próba dotarcia do poszkodowanego w terenie przepaścistym,
eksponowanym, bez odpowiedniego sprzętu i wyszkolenia
Jeżeli świadkami zdarzenia są dzieci odsuń je od miejsca zdarzenia - niech nie
patrzą! Jeżeli jesteś z grupą  drugi opiekun zabezpiecza grupę!
7
2.Rękawiczki
Ochrona przed krwią i płynami ustrojowymi.
Ochrona przed krwią i płynami ustrojowymi.
W Polsce jest ok. 20 tysięcy nosicieli wirusa HIV oraz kilkaset
tysięcy (!) osób będących nosicielami wirusów zapalenia wątroby przenoszonych
przez krew (HBV i HCV)
Dlatego:
1. unikaj kontaktu z cudzą krwią i innymi płynami ustrojowymi
2. pamiętaj, że w każdej samochodowej apteczce są rękawiczki (sprawdz
, czy na
pewno sÄ… w Twojej apteczce, najlepiej, jak jest kilka par)
3. jeśli nosisz okulary  nie zdejmuj ich, stanowią dodatkową ochronę.
W razie ekspozycji na krew (pochlapanie krwią) umyj skórę w wodzie z mydłem, jeśli
doszło do skaleczenia  zdezynfekuj ranę. Najszybciej jak tylko możesz przyjedz
do
szpitala zakaz
nego.
Masz założone rękawiczki: TY dowodzisz!
Wykorzystaj innych do wykonania Twoich poleceń!
Usuwaj osoby, które zakłócają Twój standard!
3.Sprawdz
, co się stało.
.
3.Sprawdz
, co się stało
Jeżeli ktoś leży - dotknij (nie szczyp) poszkodowanego w ramię
zapytaj się, co się stało?
Jeśli doszło do wypadku - policz poszkodowanych przed wezwaniem
pogotowia! (Jeden poszkodowany  potrzebna jedna karetka,
dwóch poszkodowanych  potrzebne dwie karetki itd.)
Pamiętaj!
Najciężej poszkodowany może być mało widoczny, ponieważ:
- jest nieprzytomny
- nie rusza siÄ™,
- nie kaszle,
- nie krzyczy
- wypadł z pojazdu (leży w pewnej odległości od samochodu, np. w rowie)
8
4. Wezwij pomoc.
4. Wezwij pomoc.
Każ komuś zadzwonić po pogotowie.
Jeżeli jesteś sam(a)  bez niczyjej pomocy i musisz wybierać między telefonem do
pogotowia a pomocą nieprzytomnemu, to pamiętaj:
Phone first  Phone fast ,
najpierw telefon najpierw pięć wdechów
jak najszybciej telefon
Dorośli Dzieci bez widocznych cech pokwitania
Dorośli
Dzieci w wieku szkolnym Przedszkolaki
Dzieci ze znaną wcześniej chorobą serca Noworodki, Niemowlaki
Uratowani tonÄ…cy
Rozmowa z dyspozytorem
Telefon : 999 Pogotowie Ratunkowe
W Polsce, do czasu zakończenia tworzenia systemu centrum powiadamiania
ratunkowego dzwoń na 999, jeśli nie możesz zadzwoń 112 z telefonu komórkowego.
Zapisz, zapamiętaj, wprowadz
do telefonu numery alarmowe lokalnych służb
ratunkowych: TOPR, GOPR, WOPR.
Przekaż dyspozytorowi w pierwszej kolejności następujące informacje:
Numer telefonu, z którego dzwonisz,
w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji dyspozytor będzie miał
gdzie oddzwonić.
Gdzie to się stało?
adres, miejscowość, możliwie jak najdokładniejszą lokalizację miejsca
zdarzenia.
Co się stało?
Nie staraj się ustalać  na oko rozpoznania, tylko powiedz, co się stało, jaki był
mechanizm zdarzenia:
wypadek:
samochodowy  dachowanie  czołowe  motocyklista  cysterna, upadek
z wysokości  porażenie prądem  utopienie,
zachorowanie: upadł, duszność, ból  lokalizacja, sinieje, drgawki, itp.
Czy jest przytomny?
Czy oddycha?
Ilu poszkodowanych?
płeć, wiek poszkodowanych (dzieci, osoby starsze), ciąża?
Wykonaj to, co poleci (doradzi) ci dyspozytor pogotowia.
Nie rozłączaj się, nie odkładaj słuchawki.
Poczekaj na potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia!
9
Jeżeli z pogotowiem ustalono, że ktoś będzie czekał w umówionym miejscu w celu
wskazania drogi, dopilnuj, żeby tak się stało. Jeśli jesteś tą osobą, która oczekuje na
zespół medyczny, nie zmieniaj miejsca oczekiwania  czekaj cierpliwie.
Jeśli zbliża helikopter Lotniczego Pogotowia Ratunkowego
Obie uniesione ręce
 Yes - Potrzebujemy pomocy
Jedna ręka uniesiona  druga opuszczona -
 No Nie potrzebujemy pomocy
Nie machaj, nie pozdrawiaj załogi śmigłowca!
Wzywanie służb ratowniczych w górach:
Tatry:
Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe 601 100 300 lub 18 206 34 44
Pozostałe góry:
Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe 601 100 300
Jeżeli nie masz telefonu (brak zasięgu) i wysyłasz kogoś po pomoc, np. do schroniska
- daj kartkę, na której napisz, gdzie jest wypadek.
Nie należy bez uzgodnienia ze służbami ratunkowymi, które powiadomiliśmy,
przemieszczać się z miejsca zdarzenia, gdyż ratownicy mogą docierać inną drogą, niż
wybierzemy do zejścia - niebezpieczeństwo minięcia się i opóz
nienia pomocy.
Międzynarodowy sygnał wołania o pomoc w górach
Alarm :
dowolny znak (latarkÄ…, dz
więkiem)
6 x minutÄ™, minuta przerwy
Odzew (czekaj spokojnie, idziemy):
dowolny znak 3 x minutÄ™
SZKOLENIE 2 - dniow e:
BEZPIECZEC
STW O I PIERW SZA POM OC W GÓRACH
Dwudniowe szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i pierwszej pomocy w górach
organizowane są w formie warsztatowej zarówno w Tatrach lub Beskidach (do
uzgodnienia).
W programie: zajęcia terenowe, wycieczka oraz kurs pierwszej pomocy.
Koszt: 80 zł / os (cena obejmuje: nocleg, szkolenie, wstępy, ubezpieczenie NNW).
10
5. Oceń przytomność.
Nieprzytomny, wtedy gdy:
Nie reaguje na głos
Nie reaguje na dotyk, potrzÄ…sanie
ponadto : nie rusza siÄ™, nie kaszle
Są to objawy wystarczające, aby podjąć czynności resuscytacyjne!
Natychmiast rozpocznij
ABC
Nieprzytomny Przytomny
" Wezwij pomoc " Obserwuj
" Udrożnij drogi oddechowe " Sprawdz
, czy nie krwawi
" Sprawdz
, czy oddycha " Wezwij pomoc, jeśli konieczna
6. Stabilizuj kręgosłup szyjny.
Uraz:
Przytomny stabilizuj kręgosłup szyjny.



Nieprzytomny udrożnij drogi oddechowe: oddycha stabilizuj kręgosłup



szyjny;
Nieprzytomny, nie oddycha POMIC
STABILIZACJ
, przejdz
do dalszych



czynności ABC. Potencjalny uraz kręgosłupa nie może opóz
nić dalszej RKO!!!
Pamiętaj! Przy każdym silnym urazie:
(skok na głowę do wody, upadek z wysokości, wszystkie wypadki komunikacyjne,
porażenie prądem elektrycznym, uderzenie w głowę),
albo
brak świadków zdarzenia, nie wiemy, co się stało:
zawsze zakładamy wystąpienie urazu kręgosłupa
WYKONAJ STABILIZACJ
KR
GOSA
UPA SZYJNEGO
11
Jak stabilizować:
" Podejdz
do poszkodowanego od przodu ze względu na niebezpieczeństwo
gwałtownego ruchu głową do góry i na boki. Jeżeli jest przytomny poinformuj, co
się będzie działo.
" Powiedz do osoby poszkodowanej  o ile jest przytomna:
- Dzień dobry, jest Pan(i) po urazie, mogło dojść do urazu kręgosłupa.
- Proszę nie ruszać głową!
Przytrzymaj głowę poszkodowanego w pozycji
zastanej.
Jeżeli masz kogoś do pomocy poproś, żeby przejął
ręczną stabilizację od góry (z tyłu),
Uprzedz
: Za chwilÄ™ ktoÅ› chwyci PaniÄ… (Pana) za
głowę od góry (z tyłu).
Jeśli nie masz nikogo do pomocy: o ile jest to
możliwe, zmień pozycję tak, żeby objąć głowę od
góry. Następnie możesz zastąpić ręce kolanami.
" W przypadku najmniejszego oporu lub nienaturalnego ułożenia - stabilizacja w
pozycji zastanej!
" Bez trakcji ! Nie ciągnij za głowę!
" Należy za wszelką cenę unikać ruchów zginających!
Manualną stabilizację kręgosłupa kończymy dopiero po założeniu kołnierza
i stabilizatorów na desce ortopedycznej.
7. Airways - Drogi oddechowe.
A
A
Udrożnij drogi oddechowe
Odchylenie głowy: jedna ręka na czole,
druga za żuchwę, delikatnie odchyl głowę.
Rozchyl usta  nie mogą być zamknięte.
Na tym etapie nie sprawdzaj jamy ustnej
pod kątem ciał obcych.
12
8. Breathing - Oddech
8. Breathing - Oddech
B
B
Sprawdz
czy oddycha prawidłowo
W pierwszych minutach po zatrzymaniu krążenia
poszkodowany może słabo oddychać lub
wykonywać pojedyncze, głośne westchnięcia
(tzw. Westchnięcia agonalne  występują u ponad
40% osób u których dochodzi do zatrzymania
krążenia). To nie jest prawidłowy, wydolny oddech!
Na ocenę poświęć nie więcej niż 10 sekund,
jeśli masz wątpliwości co do prawidłowości
oddechu działaj tak jakby oddech był nie prawidłowy.
Widzisz? SÅ‚yszysz? Czujesz?
Nie oddycha Oddycha
Wypadek Zachorowanie
Ułóż na wznak, na płaskim twardym (uraz (uraz
podłożu
kręgosłupa wykluczony)
możliwy)
wykonaj 30 uciśnięć
kontroluj ułóż w pozycji
oddech bocznej
wykonaj 2 wdechy
zatamuj
krwawienie
Kontynuuj masaż serca i sztuczne Chroń przed wychłodzeniem
oddychanie
Jeśli zacznie oddychać Czekaj spokojnie na pomoc
13
Schemat dla dorosłych (czyli również dzieci wieku szkolnym), przy młodszych
dzieciach rozpocznij od 5-ciu wdechów potem 30 uciśnięć klatki piersiowej i 2
dechy: wskazówki w rozdziale  Dzieci !!!
KURS W YCHOW AW CÓW KOLONIJNYCH
Czas trwania: 36 godzin lekcyjnych; Termin szkolenia: dowolny
Miejsce szkolenia: dowolne
Koszt uczestnictwa: 99 zł / os (!!!) Minimalna grupa: 20 osób
99 zł
99 zł
99 zł
W szkoleniach mogą brać udział uczniowie szkół średnich!
Informacje: ODN Edukator; tel. 0 22 / 497 95 84, tel./fax [phone]
9. Circulation - Krążenie: Masaż serca .
9. Circulation - Krążenie: Masaż serca .
Jeżeli nie oddycha prawidłowo  natychmiast rozpocznij masaż serca!
Jeżeli nie oddycha prawidłowo  natychmiast rozpocznij masaż serca!
Nie sprawdzaj tętna!
Technika masażu serca
C
C
Zawsze tylko na twardym podłożu, płasko. Przenieś z łóżka,
fotela - na podłogę, wyciągnij samochodu na jezdnię.
Właściwy punkt ucisku
Ułóż ręce na środku
klatki piersiowej.
Właściwa pozycja
wyprostowane Å‚okcie
ułożenie dłoni
wykorzystanie ciężaru ratownika
ugięcie mostka 4-5 cm, pozwól klatce piersiowej na
powrót do pozycji wyjściowej po każdym ucisku
minimalizuj przerwy, głośno licz uciski
14
Masaż serca
30 uciśnięć mostka
:
2 głębokie wdechy
Tempo ucisku 100 razy na minutÄ™, tj. prawie 2 razy na sekundÄ™.
100/minutę: ok. 2 razy na sekundę, światła awaryjne samochodu mrugają ok. 90/min.
Jest to zalecany obecnie schemat, dający właściwą prężność w klatce piersiowej
w czasie resuscytacji dorosłych i dzieci (u noworodków 1:3). U dzieci rozpoczynamy
od 5 wdechów.
Stosujemy schemat niezależnie, czy jest jeden czy dwóch ratowników.
Technika wykonywania sztucznej wentylacji (sztucznego
oddychania)
- zastosuj maseczkÄ™ lub jednorazowy ustnik: Usta  maska  usta
- zaciśnij ratowanemu dziurki nosa,
- otwórz swoje usta, obejmij ustnik maski
- spokojnie wdychaj przez ok. 1 sekundÄ™ obserwujÄ…c kÄ…tem oka, czy unosi siÄ™
klatka piersiowa,
- utrzymując odgięcie głowy poszkodowanego odsuń usta, zrób przerwę na
swobodny wydech  nabierz  świeżego powietrza, obserwuj czy opada klatka
piersiowa przy wydechu
- wykonaj drugi, efektywnego wdech
Jeżeli wykonane oddechy nie powodują uniesienia klatki piersiowej sprawdz
jamÄ™
ustną poszkodowanego i usuń ciała obce poprzez  omiecenie palcem .
Jeśli nie możesz wykonać sztucznego oddychania (brzydzisz się, obawiasz się
zakażenia, nie masz ochrony - maski, ustnika), wykonaj poprawnie udrożnienie
dróg oddechowych, sprawdz
oddech  jeżeli nie oddycha prawidłowo wykonuj
bez przerwy masaż serca (100 uciśnięć na minutę) .
Wcześniej upewnij się, że drogi oddechowe są udrożnione, sprawdz
czy w jamie
ustnej nie ma widocznych ciał obcych powodujących niedrożność.
Telefon + A + C to więcej niż nic!
AkcjÄ™ (reanimacjÄ™) prowadz
:
- do przejęcia przez przybyły zespół medyczny
- do chwili, kiedy ratowany zacznie samodzielnie oddychać, kaszleć,  kłócić się
- do przyniesienia defibrylatora AED  na czas analizy rytmu i wykonania
wstrząsu należy ABC przerwać i wznowić, o ile defibrylator tak zaleci.
- do wyczerpania  jeśli czujesz, że nie dasz rady i nikt nie jest w stanie ci
pomóc .
15
Nie należy przerywać resuscytacji. Tylko kiedy
poszkodowany zacznie prawidłowo oddychać przerwij RKO
w celu oceny jego stanu.
Nie bój się powikłań
Jeżeli prowadzisz resuscytację, to oznacza, że ratowany samodzielnie nie oddycha!
Gorzej być nie może!
To jest ostatnia szansa na uratowanie życia poszkodowanego!
10.Krwawienie  krwotok.
10.Krwawienie  krwotok.
Sprawdz
, czy jest krwawienie.
Jeśli krwawi  zatamuj!
Zawsze ucisk na ranÄ™, w miejscu krwawienia!
Im silniej krwawi  tym silniejszy ucisk
Nie zakładaj opaski uciskowej powyżej rany!
Nie zastanawiaj się, czy krwawi tętnica czy żyła.
Przy krwotoku tętniczym konieczny jest bardzo silny ucisk.
Jeśli opatrunek przesiąka natychmiast po założeniu: jeden raz (!) sprawdz
, czy
założony został we właściwym miejscu, a nie np. poniżej rany, nie zdejmuj opatrunku
(zerwiesz tworzÄ…cy siÄ™ skrzep).
Jeśli masz apteczkę  zastosuj opatrunek sterylny
- jeśli nie masz  jakikolwiek czysty opatrunek, szmatka, podkoszulka
- jeśli jedyne co masz do opatrzenia silnego krwawienia jest brudne  użyj!
Czystość (sterylność) opatrunku jest sprawą wtórną wobec konieczności zatamowania
krwawienia. Tamuj krwawienie niezwłocznie!
11.Chroń przed wychłodzeniem i wstrząsem
11.Chroń przed wychłodzeniem i wstrząsem
Zawsze w nagłym zdarzeniu zapobiegaj wstrząsowi!
Nie czekaj na objawy !
Zaufaj intuicji!
Jeżeli poszkodowany sprawia złe wrażenie ogólne, to jego stan jest ciężki, niezależnie
od  mierzalnych objawów, jak np. przyspieszony oddech.
Jeżeli mechanizm urazu wskazuje na możliwość poważnych obrażeń
 nie sugeruj siÄ™ dobrym stanem poszkodowanego w pierwszych minutach po urazie!
16
Postępowanie przeciwwstrząsowe w pierwszej pomocy :
1. tamowanie krwawienia
2. ochrona przed wychłodzeniem
3. wsparcie psychiczne   miÅ› ratownik
Nie podnoś nóg i rąk gwałtownie do góry!
Ochrona przed wychłodzeniem:
a. Okryj poszkodowanego kocem, bluzą, kurtką, osłoń od wiatru,
b. Jeśli masz, użyj folii złoto-srebrnej (folia NRC, koc ratunkowy)  owiń (bez twarzy)
możliwie jak najszczelniej poszkodowanego folią stroną srebrną do ciała, złotą na
zewnÄ…trz
możesz użyć jednorazowych lub wielorazowych chemicznych pakietów
rozgrzewajÄ…cych
jeśli musisz długo czekać na pomoc (np. góry) zostaw pakiety na póz
niej, tj. do
momentu, aż poszkodowany przestanie mieć dreszcze  wtórne wychłodzenie
jest gorsze w skutkach niż pierwotne.
c. Jeżeli wiesz, że długo przyjdzie czekać na pomoc, (góry) a nie było urazu jamy
brzusznej ani klatki piersiowej, poszkodowany nie skarży się na ból w jamie
brzusznej, możesz podawać ciepłe płyny do picia.
d. Nigdy nie podawaj alkoholu  przyspieszy wychłodzenie!
Zapewnienie wsparcia psychicznego:
- staraj się w czasie oczekiwania na pogotowie rozmawiać z poszkodowanym,
pozwól mu mówić, np. o tym, co się stało.
- dodawaj otuchy, ale nie zapewniaj, że już wszystko jest OK. Podtrzymuj wolę
walki,nie przekazuj złych wiadomości, np. jeśli wiesz, że inny poszkodowany
nie żyje
- jeżeli poszkodowane jest dziecko, postaraj się, aby znalez
li siÄ™ przy nim jak
najszybciej rodzice, jeśli masz (np. w przedszkolu) daj mu maskotkę,
 przytulankę . Służby ratunkowe używają do tego celu tzw. misia ratownika.
To wszystko i bardzo dużo!
Spokojnie czekaj na służby ratunkowe.
Ratownictwo  świadome powstrzymywanie się od robienia rzeczy zbędnych!
Ułożenie i transport poszkodowanego
Pozycja bezpieczna ustalona:
Tylko u nieprzytomnych, oddychajÄ…cych samodzielnie chorych,
u których mamy pewność, że nie doszło do urazu kręgosłupa!
Celem jest zapewnienie drożności dróg oddechowych!
17
Transport ma być przede wszystkim b e z p i e c z n y, potem szybki.
Niewiele jest sytuacji, w których korzyść z improwizowanego transportu przewyższa
ryzyko Przenoszenie poszkodowanego z miejsca wypadku jest dopuszczane jedynie
gdy jest b e z p o ś r e d n i o zagrożone jego życie (np. pożar, realne
niebezpieczeństwo wybuchu czy zatrucia, narażenie na spadające kamienie) .
Nie wolno przekładać np. na drzwi, itp.- jest to zbędny ruch!
Chorych, u których mamy pewność, że nie doszło do urazu należy ułożyć w pozycji
najbardziej dla nich komfortowej:
Duszność  najlepiej w pozycji półsiedzącej.
Ból brzucha  jak wygodnie, z podkurczonymi lub wyprostowanymi nogami,
na dowolnie wybranym boku.
Kobiety w widocznej ciąży  w oczekiwaniu na pomoc układamy na lewym boku (przy
mechanizmie urazu sugerującym uszkodzenie kręgosłupa  nie ruszamy!).
Jeżeli masz chwilę w oczekiwaniu na pomoc, możesz zebrać wywiad, który można
przekazać zespołowi medycznemu, jeśli pacjent straciłby przytomność:
Co dolega?
Uczulenia?
Leki?
Choroby?
Ciąża?
Kiedy ostatni posiłek?
Co się stało?
18
Dzieci
Dzieci
Profilaktyka.
Zapobieganie urazom:
zapnij dziecko w FOTELIKU, dopasuj i zapnij PASY BEZPIECZEC
STWA
rower, rolki, narty, wspinaczka, itd.  KASK
z dala o wrzÄ…tku  OPARZENIE!
strofuj dziecko przy jedzeniu:  NIE MÓW PRZY JEDZENIU
Phone first  Phone fast ,
najpierw telefon najpierw pięć wdechów
jak najszybciej telefon
Dorośli Dzieci bez widocznych cech pokwitania
Dorośli
Dzieci w wieku szkolnym Przedszkolaki
Dzieci ze znaną wcześniej chorobą serca Noworodki, Niemowlaki
Uratowani tonÄ…cy
Resuscytacja-krążeniowo oddechowa u dzieci:
Początkowo wykonujemy pięć wdechów.
Sztuczne oddychanie wykonujemy metodÄ… : usta  usta lub u najmniejszych dzieci:
usta  usta i nos.
Jeżeli umiesz sprawdzić u noworodka/niemowlaka tętno na tętnicy ramieniowej:
PONIŻEJ 60 uderzeń na minutę  rozpocznij ABC (masaż serca!)
Masaż serca u niemowlaka:
Technika ucisku: dwoma kciukami, dłonie obejmują klatkę piersiową.
Ugięcie klatki piersiowej ok. 2 cm (+-0,5 cm)
Częstość 100/min
30 ucisków : 2 wdechy
u noworodka 3 uciski : 1 wdech
Masaż serca u małego dziecka:
Technika ucisku: jedną ręką
Ugięcie klatki piersiowej 2,5  4 cm
100/min
30 ucisków : 2 wdechy (jak u dorosłego)
19
Sytuacje szczególne
Sytuacje szczególne
Zachłyśnięcie  niedrożność dróg oddechowych
Częściowa niedrożność
Najczęściej wystarczy kaszel, zachęcaj do kaszlu:
 Nabierz powietrza przez nos i kaszlnij!
Całkowita niedrożność:
u przytomnego:
- uderzenie między łopatki (5 x)
- rękoczyn Heimlicha (5 x) - nie stosować u podtopionych
u nieprzytomnego:
- masaż serca (A  B  C)
u bardzo małego dziecka
 połóż dziecko na swoim kolanie głową w dół
 uderzenie między łopatki
Serce: (ostry incydent wieńcowy  zawał serca)
Pamiętaj, objawy mogą być bardzo różne!
Nie tylko silny, rozsadzający ból w klatce piersiowej i pieczenie za mostkiem,
promieniowania bólu do żuchwy i łopatki ale także ból brzucha, a nawet zwykły
dyskomfort i uczucie osłabienia.
Trzeba zawsze myśleć o zawale serca, jeśli pojawią się nagle nudności i wymioty!
Objawy mogą wystąpić w każdej sytuacji  całkowicie spoczynkowej, po wysiłku,
w stresie i po stresowej sytuacji, o każdej porze dnia.
Nie należy nigdy lekceważyć takich objawów, zwłaszcza u ludzi powyżej 40 roku życia
Postępowanie:
- osoba, której nie znamy, o której nic nie wiemy:
o połóż w pozycji półsiedzącej lub posadz
,
o zapewnij spokój, nie pozwól na wykonywanie jakichkolwiek ruchów,
(serce rozpaczliwie walczy o tlen, nie pozwól, aby zabierały go inne
mięśnie)
o odczekaj 5 minut
o jeśli objawy się utrzymują - wezwij pogotowie 999
- osoba, o której wiemy, że leczy się na chorobę wieńcową (ma swoje leki) :
o nitrogliceryna np. nitromint  jeżeli po 3 minutach nie przestaje boleć:
o daj do rozżucia 1 tabletkę kwasu acetylosalicylowego (ASA) np.
Polocard, Polopiryna,
o wezwij pogotowie 999
Profilaktyka  jeżeli masz co najmniej 40 lat, regularnie kontroluj ciśnienie krwi .
Po konsultacji z lekarzem (wykluczenie choroby wrzodowej) przyjmuj regularnie małe
dawki ASA (np. Polocard - tabletki dojelitowe 75 mg)
20
Udar mózgu (niedokrwienny lub krwotoczny)
- niedowład lub zaburzenie mowy lub niedowidzenie lub zaburzenia równowagi
lub silny ból głowy ( nigdy takiego nie było! ) zwłaszcza tuż po przebudzeniu
Postępowanie: wezwij pogotowie 999
W razie pogorszenia stanu, utraty przytomności: A - B - C
Rana otwarta klatki piersiowej
W przypadku penetrującej (kłutej lub postrzałowej) rany serca przy objawach:
- wstrzÄ…s
- utrata przytomności
- poszerzone, wypełnione żyły szyjne
Natychmiast: Telefon 999, A - B - C
Jedynym ratunkiem jest natychmiastowy transport do najbliższego szpitala
z powiadomieniem, że wieziony jest człowiek z raną klatki piersiowej.
Jeżeli karetka miałaby zbyt długi dojazd: natychmiastowy transport improwizowany.
Rana otwarta klatki piersiowej - odma
" Opatrunek nieprzepuszczalny dla powietrza - folia, guma
" Oklejony z trzech stron  efekt zastawki
Wbite przedmioty
(nóż , odłamek, szyba , pręt)
Tamuj krwawienie!
Nie usuwaj, ustabilizuj w ranie i opatrz ranÄ™!
Uraz oka
Załóż opatrunek, nie ruszaj wbitego przedmiotu
Uspokój poszkodowanego   widzisz, ale muszę ci zawiązać oboje oczu, żebyś nie
pogorszył urazu
Amputacja
Tamuj krwawienie!
Opatrz ranÄ™
Amputowaną kończynę umieść w plastikowym worku (bez wody),a następnie do
pojemnika (drugiego worka) z wodÄ… i kostkami lodu.
Nie wkładaj amputowanej części ciała:
- bezpośrednio do wody
- bezpośrednio do lodu
Zmniejszysz szanse na reinplantacjÄ™!
21
Oparzenie  ogniem
W przypadku osoby:
" poszkodowanej w wybuchu
" ewakuowanej z pożaru
" na której paliło się ubranie (pościel)
Nawet w przypadku braku jakichkolwiek zewnętrznych widocznych obrażeń (oparzeń),
szczególnie przy oparzeniach głowy i szyi zawsze należy zakładać, że mogło dojść do
- oparzenia dróg oddechowych
- zaczadzenia (zatrucia tlenkiem węgla).
W związku z tym wezwanie pomocy oraz zapewnienie drożności dróg oddechowych i
ewentualne dalsze postępowanie resuscytacyjne ma pierwszeństwo przed wszystkimi
innymi działaniami: Telefon 999, A - B - C
Jeżeli ubranie się pali  ugaś, zdejmij natychmiast!
Przy zwęgleniu,  wtopieniu w skórę ubrania  nie zdejmuj.
Oparzenie  płynem
Natychmiast zdejmij ubranie , jeśli poparzenie nastąpiło gorącym płynem
Miejsce oparzenia schładzaj zimną wodą ok. 1 minutę, nigdy nie więcej:
niebezpieczeństwo wychłodzenia!
Dłuższe schładzanie (do kilku  kilkunastu minut) tylko przy niewielkich lekkich
oparzeniach
Tylko czysty opatrunek. Polecany: opatrunek hydrożelowy na oparzenia
Chroń przed wychłodzeniem  oparzony ma zaburzenia termoregulacji!
Nie wolno: tłuszczu, spirytusu, okrywać w mokre prześcieradło.
Jeżeli dojdzie do zatrzymania oddechu: Telefon 999, A - B - C
Oparzenie  chemiczne
Uważaj, żeby nie doszło do dodatkowego poparzenia poszkodowanego i ratownika.
Usuń środek chemiczny  strzepnij, zmyj obficie spłukując wodą.
W przypadku połknięcia substancji żrącej:
- nie prowokuj wymiotów, możesz spowodować dodatkowe oparzenia przełyku i
dróg oddechowych;
- jeżeli poszkodowany jest przytomny  daj do wypicia czystą wodę (zmniejszysz
stężenie i niszczące działanie substancji);
- jeżeli połknięto substancję silnie pieniącą (np. proszek do prania)  nie
podawaj nic do picia.
Zabezpiecz pojemnik, w którym była substancja, przekaż zespołowi medycznemu.
Przygniecenie
Ostrożnie z wyciąganiem:
- Niebezpieczeństwo przygniecenia wtórnego i przygniecenia ratownika
22
- Gwałtowny spadek ciśnienia krwi
Tamuj krwawienie: niebezpieczeństwo zatrzymania krążenia
Nieprzytomny: Telefon 999, A - B - C - C
Ukąszenie przez węża
Jedyny jadowity wąż polski  żmija zygzakowata.
Jad może być bardzo groz
ny dla osób o małej wadze (dzieci) i osób starszych.
Jedyne leczenie: surowica, dlatego:
NATYCHMIAST TELEFON! w razie utraty przytomności: A - B - C
Nie pozwalaj ukąszonemu chodzić (bierny transport!)
Nie nacinaj rany, nie wysysaj  nieskuteczne!
Nie zakładaj opaski uciskowej  ukąszona kończyna do dołu.
Możliwe ukąszenie przez inny gatunek węża (np. egzotycznego)  ucieczka z hodowli!
UkÄ…szenie przez owady, ostra reakcja uczuleniowa
W przypadku nagłej silnej reakcji uczuleniowej konieczna jest interwencja jak
najszybsza farmakologiczna, a nawet zabiegowa, dlatego:
NATYCHMIAST TELEFON, w razie utraty przytomności A  B  C
Groz
ne jest uczulenie powodujące obrzęk szyi  niedrożność dróg oddechowych!
Przy użądleniu uważaj na żądło. Usuwając nie chwytaj za koniec żądła  wciśniesz do
rany dodatkowÄ… porcje jadu.
Drgawki (padaczka)
Nie próbuj wkładać czegokolwiek do ust, między zęby!
- niebezpieczeństwo uszkodzenia w czasie drgawek (oko, wybity ząb)
- niebezpieczeństwo zachłyśnięcia (wybity i połknięty ząb)
- niebezpieczeństwo amputacji (odgryzienie palca ratownika)
Ochraniaj głowę przed uderzeniem w twarde przedmioty  np. obejmując ją kolanami i
l e k k o przytrzymując. Nie  walcz na siłę z drgawkami  trzymając na siłę głowę
możesz spowodować np. uraz kręgosłupa szyjnego (zwichniecie).
- po napadzie, który może trwać minutę lub nawet kilka: udrożnij drogi
oddechowe, sprawdz
, czy oddycha
- w razie konieczności pozostawienia na czas wezwania pomocy ułóż
poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej
Przygryzienie języka i bezwiedne oddanie moczu jest częste w napadzie drgawkowym
Po ustÄ…pieniu drgawek:
- udrożnienie dróg oddechowych (A)
- kontrola oddechu nie oddycha B - C
Omdlenie
Omdlenie to samoistna, krótkotrwała, przemijająca utrata przytomności.
O omdleniu można mówić wtedy, jeżeli pacjent odzyskał świadomość
W innym przypadku jest to NIEPRZYTOMNY!
23
Nie pochylaj głowy do dołu (miedzy kolana)  mimowolnie powodujesz niedrożność
dróg oddechowych! Nie podnoś nóg gwałtownie do góry  spowoduje to uderzenie
krwi do mózgu, szczególnie u osób starszych, niekorzystne a nawet niebezpieczne.
W zapobieganiu powtórnemu omdleniu  połóż wygodnie, delikatnie nogi do góry.
Ważniejsze: rozpięcie kołnierzyka, dostęp świeżego powietrza, spokój, wsparcie
psychiczne.
Krwawienie z nosa
- głowa: w pozycji neutralnej (lekko do przodu - krew nie chlapie na ubranie), najlepiej
nad umywalkÄ…,
Nie odchylaj głowy do tyłu, nie pochylaj mocno do przodu.
- zaciśnij skrzydełka nosa
- chłodny okład na kark lub czoło
W przypadku bardzo obfitego krwawienia, lub krwawienia, które długo nie ustępuje,
np. 30 minut:
- tampon  gazik, nie chusteczka higieniczna!
- lekarz  szpital (dyżur laryngologiczny)
Bóle brzucha
Bóle brzucha najczęściej są spowodowane niegroz
nymi przyczynami:
dieta, woda, miesiączkowanie. Ale pamiętaj, że mogą być objawem wielu
bardzo groz
nych schorzeń  podanie na własną rękę środka
przeciwbólowego (kropli żołądkowych) może zamazać obraz groz
nej
choroby.
Urazy kończyn  zwichnięcia i złamania
Pamiętaj!
W urazach nieruchomienie złamania nóg i rąk jest sprawą drugorzędną!
Priorytet ma stabilizacja kręgosłupa szyjnego!
Złamanie ramienia lub uda wiąże się z silnym krwotokiem wewnętrznym (np. ramię
0,7 litra; udo 1,5-2 litry), dlatego ważniejsze jest zabezpieczenie podstawowych funkcji
życiowych A  B  C
Jeżeli doszło do złamania otwartego: tamuj krwawienie, załóż opatrunek na ranę.
Nie zastanawiaj się, czy kończyna jest złamana, czy tylko zwichnięta albo skręcona.
Najlepiej:
Ustabilizuj kończynę w zastanej pozycji, żeby nie doszło do przemieszczeń. Nie
repozycjonuj! Nie unieruchamiaj przypadkowymi przedmiotami  poczekaj na
fachowe unieruchomienie.
Niebezpieczeństwa złamań:
- przemieszczenie złamanej kości przerwanie dużych naczyń!
24
- rana  złamanie otwarte  tamuj towarzyszące złamaniu krwawienie, zakryj
delikatnie opatrunkiem wystającą kość!
- zator tłuszczowy  bądz
zawsze przygotowany na wykonanie A-B-C
Jeżeli podjąłeś decyzję, że masz warunki do unieruchomienia kończyny i zachodzi
taka potrzeba, to obowiązują następujące zasady:
Unieruchamia siÄ™ dwa sÄ…siednie stawy:
uszkodzone kolano: unieruchomienie stopa - biodro
uszkodzone przedramię: unieruchomienie nadgarstek - łokieć
Najprościej w warunkach improwizowanych zastosować następujące
unieruchomienia:
- noga  do nogi, unieruchomienie ułożeniowe.
- ręka  temblak.
Tonięcie / podtopienie
Profilaktyka: sprawdz
, czy na kÄ…pielisku (basenie) jest ratownik WOPR.
Bezpieczeństwo własne  nie utop się! Korzystaj z łodzi, urządzeń ratowniczych:
biegnij i ciągnij  jeżeli jest przy brzegu
podaj  np. bosak, długi kij
rzucaj  np. koło ratunkowe
holuj, w ostateczności dopłyń
Najpierw A - B - C, pięć wdechów, jak najszybciej TELEFON
Przy udrożnieniu dróg oddechowych u podtopionego nie wykonuj manewru Heimlicha!
Porażenie prądem /piorunem
Prąd  odłącz bezpieczniki, z
ródło prądu!
Unikaj odciągania kabli przy pomocy kijów, itp. - przy odpowiednio dużym napięciu,
wilgotności powietrza może dojść do  przebicia i porażenia ratownika!
NATYCHMIAST TELEFON - A  B  C  D
Wypadek mnogi - masowy
Jeżeli poszkodowanych jest więcej, należy w pierwszej kolejności ratować osoby
najciężej poszkodowane. Przede wszystkim szukaj nieprzytomnych oraz silnie
krwawiÄ…cych.
Jeżeli jest więcej niż jedna osoba nieprzytomna, u każdego nieprzytomnego wykonaj
udrożnienie dróg oddechowych i sprawdz
oddech. Jeżeli nie oddycha  pozostaw bez
dalszej pomocy i idz
do następnego poszkodowanego nieprzytomnego.
Wszystkim krwawiącym oddychającym samodzielnie po udrożnieniu dróg
oddechowych zatamuj krwawienie.
Wskaż najciężej poszkodowanych pierwszemu zespołowi ratowników.
25
Dziecko pod opiekÄ… wychowawcy
Dziecko pod opiekÄ… wychowawcy
- priorytet ma pierwsza pomoc  nic nie może jej opóz
nić!
- w sytuacji nagłej decyzja o tym, czy powiadomić pogotowie, należy do Ciebie 
nie pytaj o zgodę rodziców!
- powiadom rodziców jak najszybciej,
- jeżeli dziecko jest zabierane do szpitala, dowiedz się od załogi karetki,
do którego,
- przekaż rodzicom tą wiadomość z prośbą, aby wzięli do szpitala dokumenty
dziecka,
- uświadom im, że dziecko ma w tej chwili opiekę medyczną, powiedz:  proszę
jechać ostrożnie, powoli do szpitala...
- zapytaj, czy mają opiekę dla rodzeństwa, lepiej je pozostawić pod opieką niż
zabierać do szpitala albo zostawić w domu bez opieki (zapomnieć).
- staraj się uspokoić rodziców.
Jeżeli na kolonii / obozie / wycieczce jest dziecko z przewlekłą chorobą (astma,
alergie, padaczka, cukrzyca,) i wymaga stałego przyjmowania leków, to muszą być
spełnione następujące warunki:
- zlecenie lekarskie zawierające imię i nazwisko dziecka, nazwę leku i sposób
dawkowania,
- oświadczenie rodziców (prośba o podawanie leku w chorobie przewlekłej)
- wyznaczony nauczyciel (dwóch), który wiedzą, jak i kiedy podawać lek.
Wychowawca nie jest uprawniony do doraz
nego
podawania jakichkolwiek leków swojemu
podopiecznemu w szkole, przedszkolu, na
kolonii,
nawet za zgodą rodziców!
26
Apteczka pierwszej pomocy
Apteczka powinna być:
- umieszczona w ogólnodostępnym miejscu.
- widocznie oznakowana
- umieszczona w pojemniku umożliwiającym przyniesienie apteczki
do poszkodowanego (nie powinna być na stałe przytwierdzona np. do ściany).
Proponowany skład apteczki pierwszej pomocy
Sprzęt:
- rękawiczki (najlepiej lateksowe beztalkowe lub nirtylowe, niesterylne)  w
szkole w apteczce stacjonarnej paczka 100 szt, w apteczce samochodowej
lub turystycznej co najmniej 3  4 pary.
- ustnik  maska do sztucznego oddychania, ew. rurka ustno  gardłowa,
- nożyczki (najlepiej tzw. opatrunkowe) do rozcinania ubrania i cięcia materiału
opatrunkowego,
Åšrodki opatrunkowe:
- gaza opatrunkowa  co najmniej jeden duży tampon chłonny lub gaza z
dzianiny co najmniej ½ m2, tampony (gaziki) mniejszych rozmiarów,
- bandaże (opaski) do przytrzymania opatrunków  zwykły + elastyczny,
- gaziki dezynfekujÄ…ce nasÄ…czone spirytusem,
- folia złoto  srebrna (NRC, koc ratunkowy)
- chusta trójkątna,
- przylepiec,
- plaster z opatrunkiem (w przedszkolu w misie, żabki itp.)
- jałowy opatrunek hydrożelowy na oparzenia (kuchnia, szkoła)
Dla własnego użytku wychowawcy:
- kwas acetylosalicylowy (ASA)  np. Polopiryna - do rozgryzienia pod język
w ostrym incydencie wieńcowym
- powszechnie dostępny środek przeciwbólowy (Paracetamol, Ibuprofen)
27