EGZAMIN MATURALN Y
Z CHEMII
POZIOM PODSTAWOWY
Czas pracy 120 minut
Za rozwiązaniewszystkich zadań
można otrzymać łącznie 50 punktów.
Życzymy powodzenia!
Wypełnia zdający przed rozpoczęciem pracy
PESEL ZDAJ
CEGO
Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy
Zadanie 1. (3 pkt)
Zadanie 2. (1 pkt)
Wykorzystując tabelę podaną w zadaniu poprzednim, uszereguj podane tam symbole izotopów
promieniotwórczych od najtrwalszego do najmniej trwałego.
Wybierz poprawną odpowiedz
A, B, C lub D.
A. 115Sn, 197Pt, 214Pb, 255Fm
B. 115Sn, 214Pb, 255Fm, 197Pt
C. 197Pt, 255Fm, 214Pb, 115Sn
197
D. 255Fm, 214Pb, Pt, 115Sn
2
Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy
Zadanie 3. (1 pkt)
Rysunek obrazuje zdolność przenikania promieniowania jądrowego przez różne osłony.
Uzupełnij tabelę:
Zadanie 4. (1 pkt)
Na rysunku przedstawiono w formie wykresu charakter zmian jednej z właściwości pierwiastków.
Która to właściwość? Zaznacz odpowiedz
A, B, C lub D.
A. Temperatura topnienia.
B. Promień atomowy.
C. Elektroujemność.
D. Liczba elektronów zewnętrznych.
3
Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy
Zadanie 5. (3 pkt)
Pierwiastek  X reaguje z chlorem, tworząc związek chemiczny o budowie jonowej. Jon powstały z atomu
tego pierwiastka składa się z 22 neutronów, 20 protonów i 18 elektronów. Ustal symbol pierwiastka  X .
Zaznacz odpowiedz
A, B, C lub D.
A. 4020Ca
B. 4222Ti
C. 4220Ca
D. 40 Ar
18
Informacja do zadania 6. i 7.
Wykonano doświadczenie, którego schemat przedstawia rysunek:
Zadanie 6. (2 pkt)
Co zaobserwowano podczas doświadczenia?
Zaznacz odpowiedz
A, B, C lub D, w której podano poprawne obserwacje z przeprowadzonego
doświadczenia.
A. W probówce I i II roztwory pozostały bezbarwne.
B. W probówce I roztwór przyjął zabarwienie żółte, w probówce II - jasnobrązowe.
C. W probówce I roztwór pozostał bezbarwny, w probówce II zabarwił się na kolor jasnobrązowy.
D. W probówce I i II roztwory początkowo zabarwione uległy odbarwieniu.
Zadanie 7. (1 pkt)
Na podstawie obserwacji z przeprowadzonego doświadczenia wyciągnięto podane niżej wnioski.
Który z wniosków jest poprawny? Zaznacz odpowiedz
A, B, C lub D.
A. Chlor jest mniej aktywny niż brom i jod.
B. Chlor jest aktywniejszy od bromu, a brom jest aktywniejszy od jodu.
C. Chlor jest bardziej aktywny niż brom i bardziej aktywny niż jod.
D. Jod jest najbardziej aktywnym fluorowcem.
4
Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy
Zadanie 8. (1 pkt)
Przeprowadzono doświadczenie, które przedstawiono na rysunku.
Zaznacz, w którym punkcie (A, B, C lub D) podano prawidłowe zakończenie zdania:
W trakcie przeprowadzanego doświadczenia
A. waga pozostaje w równowadze.
B. I szalka wagi opuszcza się.
C. II szalka wagi podnosi się.
D. I szalka wagi podnosi się.
Zadanie 9. (1 pkt)
Dwa spośród wymienionych pierwiastków: potas, fosfor, siarka, chlor, azot, reagują z wodą w warunkach
standardowych.
Zaznacz odpowiedz
A, B, C lub D.
A. Z wodą reagują chlor i potas.
B. Z wodą reagują fosfor i siarka.
C. Z wodą reagują azot i siarka.
D. Z wodą reagują fosfor i azot.
5
Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy
Zadanie 10. (2 pkt)
Wybierz spośród podanych równań reakcji prawidłowe, którym ulegają pierwiastki wymienione w zadaniu
poprzednim.
I. 2 K + 2 H2O => 2 KOH + H2
II. 2 K + H2O => K2O + H2
III. 4 P + 6 H2O => 4 PH3 + 3 O2
IV. 2 S + 2 H2O => 2 H2S + O2
V. 2 N2 + 6 H2O => 4 NH3 + 3 O2
VI. Cl2 + H2O => HCl + HClO
VII. Cl2 + 2 H2O => 2 ClOH + H2
Zaznacz odpowiedz
A, B, C lub D.
A. I i VI.
B. III i IV.
C. IV i V.
D. III i V.
Zadanie 11. (3 pkt)
Elektroliza wodnego roztworu chlorku sodu jest praktycznie jedyną przemysłową metodą produkcji chloru.
Jednocześnie w procesie tym otrzymuje się wodorotlenek sodu i wodór. Szczególnie dużą ilość chloru zużywa
się przy wytwarzaniu chlorku winylu potrzebnego do produkcji poli(chlorku winylu)PCV. Do produkcji
1 tony PCV zużywa się około 224 m3 chloru (warunki normalne).
Należy założyć, że w wyniku procesu elektrolizy otrzymuje się całą ilość chloru zawartą w chlorku sodu.
Masa chlorku sodu potrzebna do otrzymania 224 m3 chloru wynosi:
A. 1170 kg.
B. 585 kg.
C. 58,5 kg.
D. 11,7 kg.
6
Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy
Zadanie 12. (1 pkt)
Wykonano następujące doświadczenie:
Do jakiego rodzaju reakcji należy zaklasyfikować przemianę zaobserwowaną podczas doświadczenia, biorąc
pod uwagę jej efekt energetyczny?
Zaznacz poprawne zakończenie zdania: Ze względu na efekt energetyczny opisana przemiana to reakcja
A. endotermiczna.
B. egzotermiczna.
C. początkowo endotermiczna, następnie egzotermiczna.
D. nie jest ani egzotermiczna, ani endotermiczna.
Zadanie 13. (1 pkt)
Metoda laboratoryjna otrzymywania wodoru polega na działaniu kwasu solnego na cynk. Do
przeprowadzenia pewnego doświadczenia potrzeba, aby wodór wydzielał się równomiernie, ale nie
za szybko.
Zaproponuj, jak spowodować, aby reakcja cynku z kwasem przebiegała powoli. Spośród podanych
propozycji wybierz właściwe.
I. Zastosować kwas solny o małym stężeniu.
II. Zastosować kwas solny stężony.
III. Użyć pyłu cynkowego.
IV. Użyć dużych granulek cynku.
V. Ogrzać kwas reagujący z cynkiem.
VI. Oziębić mieszaninę reagującą.
VII. Do kwasu dodać kilka kropli roztworu siarczanu(VI) miedzi(II).
Zaznacz zestaw dobrych propozycji A, B, C lub D.
A. II i III
B. I, IV, i VI
C. II, III, V i VII
D. V i VII
7
Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy
Zadanie 14. (3 pkt)
W wyniku rozpuszczenia w wodzie 5,05 g azotanu(V) potasu otrzymano 25 cm3 roztworu o gęstości
1,12 g/cm3.
Jakie jest stężenie molowe i stężenie procentowe otrzymanego roztworu?
Zaznacz poprawną odpowiedz
A, B, C lub D.
Zadanie 15. (1 pkt)
Uzupełnij tabelę watawiając słowa:
rośnie, maleje, nie zmienia się, nie zmienia się, obojętny
Zabarwienie wskaz
nika uniwersalnego w roztworach o różnych odczynach
Informacja do zadania 16. i 17.
Tlenek wapnia rozpuszczono w wodzie i otrzymano roztwór właściwy. Zbadano pH otrzymanego roztworu,
używając wskaz
nika uniwersalnego. Wskaz
nik przyjął zabarwienie granatowe.
Zadanie 16. (2 pkt)
Zaznacz równanie reakcji, zapisane w formie cząsteczkowej i jonowej, zachodzącej podczas rozpuszczania
w wodzie tlenku wapnia.
Forma cząsteczkowa. Forma jonowa.
A. CaO + H2O ==> Ca(OH)2 CaO + H2O ==> Ca+ + H2O2-
B. CaO + H2O ==> H2CaO2 CaO + H2O ==> 2 H+ + CaO2-
C. Ca2O + H2O ==> 2 CaOH Ca2O + H2O ==> 2 Ca+ + 2 OH-
D. CaO + H2O ==> Ca(OH)2 CaO + H2O ==> Ca2+ + 2 OH-
8
Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy
Zadanie 17. (1 pkt)
Jaki jest odczyn i jakie pH roztworu powstałego po rozpuszczeniu w wodzie tlenku wapnia?
Zaznacz odpowiedz
A, B, C lub D.
Odpowiedz
Odczyn roztworu pH roztworu
A zasadowy pH > 7
B zasadowy pH < 7
C kwasowy pH = 2
D obojętny pH = 7
Informacja do zadań 18. i 19.
Wykonano doświadczenie przedstawione na rysunku.
Zadanie 18. (4 pkt)
Uzupełnij tabelę, wykorzystując wiadomości podane w zadaniu 15.
Obserwacje i wnioski z przeprowadzonego doświadczenia:
Do wstawienia: różowe, czerwone, granatowe, zółte, zasadowy, słabo kwasowy, kwasowy, obojętny
9
Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy
Zadanie 19. (1 pkt)
W probówce III zachodzi reakcja, którą ilustruje równanie.
Zaznacz odpowiedz
A, B, C, D.
A. NH3 + H2O <===> NH4+ + OH-
B. NH3 + H2O <===> NH4OH
C. NH3 + H2O <=== > H3O+ + NH-
2
D. NH3 + 2 H2O <===> NH52+ + 2 OH-
Zadanie. 20. (1 pkt)
Polecono, aby zaplanować, w jaki sposób, dysponując wodą, roztworami wodnymi azotanu(V) baru, kwasu
siarkowego(VI), chlorowodoru, węglanu sodu i wodorotlenku sodu, otrzymać chlorek baru w stanie stałym.
Uzyskano następujące propozycje:
I. Do roztworu azotanu(V) baru dodać roztworu kwasu siarkowego(VI).
Ba(NO3)2 + H2SO4 => BaSO4 + 2 H2O
Wytrącony osad odsączyć, przemyć wodą i rozpuścić w kwasie solnym.
BaSO4 + 2 HCl => BaCl2 + H2SO4
Po odparowaniu wody pozostanie chlorek baru.
II. Do roztworu azotanu(V) baru dodać kwasu solnego.
Ba(NO3)2 + 2 HCl => BaCl2 + 2 HNO3
Powstały w roztworze kwas azotowy(V) zobojętnić roztworem wodorotlenku sodu.
HNO3 + NaOH => NaNO3 + H2O
Po odparowaniu wody pozostanie chlorek baru.
III. Do roztworu azotanu(V) baru dodać roztworu węglanu sodu.
Ba(NO3)2 + Na2CO3 => BaCO3 + 2 NaNO3
Wytrącony osad odsączyć, przemyć wodą i rozpuścić w kwasie solnym.
Po odparowaniu wody pozostanie chlorek baru.
Która propozycja jest właściwa? Zaznacz odpowiedz
A, B, C lub D.
A. Tylko I.
B. Tylko II.
C. Tylko III.
B. Wszystkie propozycje I, II i III.
Zadanie 21. (1 pkt)
Jest lekki o połysku srebrzystym. Miękki i ciągliwy, w związku z tym może być walcowany na cienkie blaszki
i wyciągany na druty. Jego powierzchnia na powietrzu po pewnym czasie matowieje ze względu
na powstanie na niej warstewki tlenku, wodorotlenku i węglanu. W powietrzu spala się białym płomieniem.
Palącego się nie można gasić wodą, gdyż w wysokiej temperaturze powoduje on rozkład wody
z wydzieleniem wodoru. Jest silnym reduktorem, np. redukuje krzemionkę do krzemu. W reakcji z azotem,
w podwyższonej temperaturze, tworzy azotek, z chlorem - chlorek, z alkoholami - alkoholany. Występuje w
związkach na II stopniu utlenienia. Rozpuszcza się w rozcieńczonych kwasach nieutleniających
z wydzieleniem wodoru, jest natomiast odporny na działanie zasad.
Na podstawie: R. Sołoniewicz, Pierwiastki chemiczne grup głównych. WNiT 1989
10
Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy
Spośród podanych symboli wybierz symbol pierwiastka, którego właściwości opisano powyżej.
Zaznacz odpowiedz
A, B, C lub D.
A. Al
B. Cu
C. Zn
D. Mg
Zadanie 22. (3 pkt)
Węglan żelaza(II) w obecności wody, pod wpływem tlenu, przekształca się w wodorotlenek żelaza(III).
Reakcja zachodzi zgodnie ze schematem:
FeCO3 + H2O + O2 ==> Fe(OH)3 + CO2
Wybierz poprawnie napisane równanie reakcji. Zaznacz odpowiedz
A, B, C lub D.
A. 4 FeCO3 + 6 H2O + O2 ==> 4 Fe(OH)3 + 4 CO2
B. 2 FeCO3 + 3 H2O + O2 ==> 2 Fe(OH)3 + 2 CO2
C. 4 FeCO3 + H2O + O2 ==> 4 Fe(OH)3 + 4 CO2
D. FeCO3 + 2 H2O + O2 ==> Fe(OH)3 + CO2
Która substancja jest utleniaczem, a która substancja jest reduktorem w tej reakcji?
Utleniacz:..................................
Reduktor:............................... ..
Zadanie 23. (1 pkt)
Zbadano odczyn wody deszczowej, stwierdzono pH = 4.
Zaznacz poprawne zakończenie zdania (A, B, C lub D).
Obniżenie pH wody deszczowej mogą spowodować
A. sadze i freony.
B. lotne rozpuszczalniki i freony.
C. tlenek siarki(IV) i tlenek azotu(IV).
D. sadze i węglowodory.
Zadanie 24. (2 pkt)
Węglowodór o masie molowej 30 g/mol zawiera 80 % masowych węgla.
Wskaż wzór sumaryczny tego węglowodoru. Wybierz odpowiedz
A, B, C lub D.
A. CH3
B. C2H6
C. C2H4
D. C2H2
Węglowodór, którego wzór ustaliłeś należy do szeregu homologicznego o nazwie:..................................
11
Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy
Informacja do zadań 25., 26., 27.
Schemat przemian związków organicznych:
Zadanie 25. (2 pkt)
Zaznacz odpowiedz
A, B, C lub D, w której podano poprawne wzory i nazwy substancji X i Y.
Odpowiedz
Wzór i nazwa substancji X Wzór i nazwa substancji Y
A CH3-CHCl-CH2-CH3 2-chlorobutan CH3-CH(OH)-CH2-CH3 butan-2-ol
B CH2Cl-CH2-CH2-CH3 1-chlorobutan CH2(OH)-CH2-CH2-CH3 butan-1-ol
C CH3-CHCl-CH2-CH3 2-chlorobutan CH3-CH=CH-CH3 but-2-en
D CH3-CHCl-CHCl-CH3 2,3-dichlorobutan CH3-CH(OH)-CH(OH)-CH3 butano-2,3-diol
Zadanie 26. (1 pkt)
Przeprowadzono następujące doświadczenie:
Do roztworu azotanu(V) srebra(I) dodano roztworu wodnego amoniaku, aż do rozpuszczenia się powstałego
początkowo osadu. Następnie dodano ostatecznego produktu przemiany przedstawionej powyżej
/CH3-CH2-CO-CH3/ i ogrzano do wrzenia.
Zaznacz poprawnie podane obserwacje. Zaznacz odpowiedz
A, B, C lub D.
A. Na wewnętrznych ściankach probówki powstała srebrzysta, połyskująca warstwa.
B. Nie zaobserwowano objawów przebiegu reakcji.
C. Wytracił się czarny osad.
D. Wytrącił się ceglasty osad.
Zadanie 27. (1 pkt)
Wybierz poprawną nazwę ostatecznego produktu cyklu przemian /CH3-CH2-CO-CH3/.
Zaznacz odpowiedz
A, B, C lub D.
A. But-3-on.
B. But-2-al.
C. But-2-ol.
D. But-2-on.
12
Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy
Informacja do zadań 28., 29.
Po ogrzaniu roztworu wodnego dwucukru z niewielką ilością kwasu solnego otrzymano roztwór zawierający
glukozę i fruktozę w stosunku molowym 1:1.
Zadanie 28. (1 pkt)
Jak nazywa się reakcja, której uległ dwucukier w opisanym wyżej procesie?
Zaznacz odpowiedz
A, B, C lub D.
A. zobojętnianie
B. estryfikacja
C. chlorowcowanie
D. hydroliza
Zadanie 29. (1 pkt)
Wskaż wzór dwucukru, którego roztwór wodny ogrzewano z niewielką ilością kwasu solnego.
Zaznacz wzór A, B, C lub D.
13
Egzamin maturalny z chemii Poziom podstawowy
Zadanie 30. (1 pkt)
W celu wykazania, że w żółtku jaja kurzego znajdują się białka, należy do żółtka dodać
A. stężonego roztworu kwasu azotowego(V).
B. roztworu wodnego siarczanu(VI) miedzi(II) i roztworu wodnego wodorotlenku sodu.
C. roztworu wodnego manganianu(VII) potasu.
D. roztworu wodnego bromu, wody bromowej.
Zadanie 31. (2 pkt)
Narysowano wzory sześciu dipeptydów. Które z nich mogły powstać z jednej cząsteczki glicyny (kwasu
2-aminoetanowego) i jednej cząsteczki alaniny (kwasu 2-aminopropanowego)?
Zaznacz poprawną odpowiedz
.
Warunki zadania spełniają wzory:
A. tylko IV.
B. tylko I.
C. tylko I i IV.
D. tylko II, III, V, VI.
14