Wzorzec kompozycyjny można sprowadzić do następujących członów:










Wzorzec kompozycyjny można sprowadzić do następujących
członów:

- prolog, w którym autor zazwyczaj wyjawia powody
skłaniające go do opracowania

żywota, prosi siły wyższe o pomoc, a czytelników o
wyrozumiałość;

- właściwa opowieść o świętym, relacjonowana od narodzin
zwykle cudownie

zapowiedzianych, poprzez dzieciństwo, w którym dostrzega się
pierwsze objawy

przyszłej wielkości, młodość z zaakcentowaniem wzrastających
cnót, małżeństwo z

ulubionym motywem ślubu czystości i ucieczką z domu.
Następnie podawane są

opisy cudownych zdolności świętego i nadprzyrodzonych
interwencji boskich,

kultu doznanego za życia, a także cierpliwie znoszonych
prześladowań i

umartwień. Wreszcie następuje zamknięcie biografii sceną
męczeńskiej lub

świątobliwej śmierci (której towarzyszą rozmaite cuda) i
pogrzebu;

- niekiedy dodaje się jeszcze informacje o przeniesieniu
zwłok i cudach wokół

relikwii.

"Legenda o św. Aleksym" - Aleksy to przykład
ascety, który dobrowolnie

rezygnuje z życiowych przyjemności, prowadzi życie o surowej
dyscyplinie

zewnętrznej i wewnętrznej.
Asceza ta jest posunięta aż do samozniszczenia

(model utworu wyrosły z tradycji wschodniej). Model ten obcy
był

zachodnioeuropejskiej ascezie franciszkańskiej, która
sprzeciwiała się skrajnym

praktykom. Na zachodzie początkowo pojawiły się łacińskie
przekłady z greckich

wersji legend, a następnie oryginalne żywoty spisywane po
łacinie i w językach

narodowych, ukazujące postacie rodzimych świętych (w Polsce
np. św. Stanisława

i św. Kingę).

Najwybitniejszym łacińskim zbiorem legend o świętych była
tzw. "Złota Legenda",

niezmiernie popularna w Europie i Polsce.