-1-

P

EDAGOGIKA

W

CZESNOSZKOLNA

OPRACOWANE ZAGADNIENIA DO EGZAMINU

1. PRZEDMIOT I PODMIOT PEDAGOGIKI WCZESNOSZKOLNEJ.

Podmiotem

badań pedagogiki wczesnoszkolnej jest uczeń w młodszym wieku szkolnym.

Przedmiotem

badań pedagogiki wczesnoszkolnej jest proces nauczania, wychowania, uwarunkowania procesu

dydaktyczno-wychowawczego

oraz kształcenia osobowości dzieci w młodszym wieku szkolnym i ich rozwój.

2.

PEDAGOGIKA WCZESNOSZKOLNA JAKO NAUKA. MIEJSCE PW WŚRÓD INNYCH NAUK.

Pedagogika wczesnoszkolna



pojęcia zamienne



nauczanie początkowe, wychowanie nauczania początkowego, kształcenie i wychowanie

początkowe;



zawiera dwie integralne części :



ogólną – formułuje prawa, teorie, koncepcje;



szczegółową – metodyka poszczególnych przedmiotów;

Pedagogika wczesnoszkolna jako nauka:



przedmiot i podmiot badań (proces nauczania oraz kształcenia osobowości dzieci w wieku młodszym;



cele i zadania pedagogiki wczesnoszkolnej;



formy pracy;



środki dydaktyczne;



metody i zasady nauczania;



metodologia badań.

Subdyscypliny: dydaktyka, teoria wychowania, historia wychowania, andragogika, pedeutologia

3.CELE I ZADANIA PW



Zadania:

a.

budzenie zainteresowań intelektualnych jako podstawy aktywno poznawczej;

b.

kształcenie umiejętności wyrażania swoich myśli w słowach i rozumieniu myśli cudzych;

c.

kształcenie spostrzegawczości, zdolności obserwacji, rozwijanie wyobraźni, wyrażanie się w różnych
formach plastycznych.



Cele:

a.

przygotowanie dziecka do życia w zgodzie z samym sobą;

b.

doskonalenie umysłów;

c.

kształcenie dojrzałości emocjonalnej, przygotowanie do podejmowania dłuższych wysiłków
intelektualnych i fizycznych;

d. tworzenie sytuacji do samokontroli i samooceny;
e.

tworzenie sytuacji i warunków do kształtowania poprawnych relacji (uczeń-uczeń, dziecko-rodzice,
uczeń-nauczyciel, dziecko-kraj)

4. FUNKCJE PEDAGOGIKI WCZESNOSZKOLNEJ:

1) Opisowa ( diagnostyczna)

– jak jest?

2)

Wyjaśniająca ( esplikacyjna) – dlaczego jest tak a tak?

3) Prognostyczna (praktyczna)-

jak działać, aby osiągnąć to, a to?

4) T

echniczna (praktyczna) jak działać, aby osiągnąć to a to?

-2-

5. CO TO JEST METODA NAUCZANIA? KLASYFIKACJA METOD NAUCZANIA.

METODA NAUCZANIA



sposób postępowania, jest to systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami,

umożliwiający osiąganie celów kształcenia, bądź układ czynności nauczyciela i uczniów wypróbowany i systematycznie
stosowany w celu spowodowania określonych zmian w osobowości uczniów.



Podział metod ze względu na rodzaj przekazu informacji :



słowne (pogadanka, opis, opowiadanie, wykład, dyskusja, praca z książką)



oglądowe (pokaz, obserwacja, demonstracja)



praktyczne (zajęcia laboratoryjne, zajęcia praktyczne



Metody wynikające z koncepcji wielostronnego kształcenia:



podające (wykład, opowiadanie, pogadanka, opis, dyskusja)



problemowe (gry dydaktyczne, metody symulacyjne, zadaniowe, programowe)



waloryzacyjne (prezentacja dzieł filmowych, malarstwa, tworzenie obrazów, filmów)



praktyczne (operacyjne)



Podział metod ze względu na wspieranie aktywności dziecka:



informacyjne (informowania, wyjaśnianie, narracja, opis)



heurystyczne (problemowe, dyskusja, dialog)



Dobór metod zależy od :



wieku uczniów;



treści nauczania;



celów i zadań pracy dydaktycznej wychowawcy;



organizacja środków, których zamierza się użyć.

6. CO TO JEST ZASADA NAUCZANIA? GŁÓWNE ZASADY KSZTAŁCENIA DZIECKA W WIEKU
WCZESNOSZKOLNYM.

Zasady



normy postępowania dydaktycznego, których przestrzeganie umożliwia osiąganie celów kształcenia.



Zasada poglądowości,



Zasada stopniowania trudności,



Zasada systematyczności,



Zasada świadomego i aktywnego udziału uczniów,



Zasada trwałości wiedzy uczniów,



Zasada wiązania teorii z praktyka.

REGUŁY ZASADY STOPNIOWANIA TRUDNOŚCI:



przechodzić od tego co jest bliższe do tego co jest dalsze, np. analiza lektury- bohater- czy on coś przeżył,



przechodzić od tego co jest łatwiejsze do tego co jest trudniejsze,



od tego co znane do tego co nowe, nieznane,



uwzględniać różnicę pomiędzy uczniami.

DROGI TRWAŁOŚCI WIEDZY:



sprawdzanie pracy domowej, tego co bylo na poprzedniej lekcji,



utrwalamy to co było na lekcji- na końcu,



praca domowa-

utrwala wiedzę,



lekcje utrwalające.

-3-

7. CO TO SĄ ŚRODKI DYDAKTYCZNE? KLASYFIKACJA ŚRODKÓW DYDAKTYCZNYCH.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE (media) – to różnego rodzaju przedmioty, urządzenia i materiały ( pośredniki), przekazujące
informację od nadawcy do odbiorcy w formie komunikatów skonstruowanych ze słów, obrazów i dźwięków, a także
umożliwiające uczącym się wykonywanie określonych czynności o charakterze intelektualnym i manualnym.



zaznajamiają uczniów z nowym programem,



utrwalają wiedzę,



sprawdzają wiedzę,



mogą rozwijać umiejętności.

PODZIAŁ ŚRODKÓW DYDAKTYCZNYCH:

1.

 wzrokowe


słuchowe

 wzrokowo-

słuchowe



automatyzujące proces nauczania-uczenia się

2. Ze względu na adresata:



dla uczącego się

 dla nauczyciela


wyposażenie środowiska dydaktycznego



wyposażenie środowiska technicznego

3.



środki proste- książki, mapy



środki złożone- telewizor+program edukacyjny, komputer + program

4.



środki gorące (np. radio lub film) – nie pozostawiają odbiorcy wiele do uzupełnienia, nie wymagając tym samym
większego zaangażowania,



środki zimne (np. mowa, telefon, telewizja).

8. FORMY ORGANIZACJI KSZTAŁCENIA

W

skazują jak organizować pracę dydaktyczną, stosownie do tego kto, gdzie i w jakim celu ma być przedmiotem

kształcenia.

SZKOLNE

POZASZKOLNE

 Lekcyjne

 Praca domowa
 P

race społeczne

 Z

ajęcia pozalekcyjne

 Z

ajęcia w ogniskach i szkołach muzycznych

 Wycieczki i inne



Pozalekcyjne ( zajęcia wyrównawcze, zajęcia
organizacji dziecięcych, zajęcia zespołów
dziecięcych, koła zainteresowań. )

9. CELE KSZTALCENIA W EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ. OPERACJON

ALIZACJA CELÓW

KSZTAŁCENIA.

CELE KSZTAŁCENIA:



odnoszą się do uczniów i opisują zmianę jaką chcemy osiągnąć



dotyczą opanowanych wiadomości i umiejętności, działań i postaw



dotyczą zamierzonych wyników ucznia; są realizowane przy pomocy określonych metod pracy nauczyciela



ze względy na sposób formułowania wyróżnia się cele ogólne i szczegółowe



wskazują kierunki dążeń, są wskazówkami dla nauczyciela



wynikają z realizowanych programów nauczania

CELE OPERACYJNE:



Dotyczą uszczegółowienia celów ogólnych.



Operacj

nonalizacja celów kształcenia, polega na ich przedstawieniu w postaci konkretnych rezultatów nauczania

i uczenia się, a także na wskazaniu sposobów ich sprawdzania.

-4-

10. PROCEDURA OPERACJONALIZACJI CELÓW. SPRAWDZANIE REALIZACJI CELÓW.

Operacjonalizacja cel

ów kształcenia:

1)

Zapisanie celu w postaci ogólnej.

2)

Intuicyjny obraz ucznia osiągającego cel.

3)

Luźne zapisy celów operacyjnych.

4)

Selekcja luźnych zapisów.

5)

Klasyfikacja luźnych zapisów.

6)

Sformułowanie celów operacyjnych

7)

Sprawdzenie celów operacyjnych.

8) Ewentualne

powtórzenie etapów 2-7.

Sprawdzenie realizacji celów:



przy pomocy środków dydaktycznych (map, atlasów)



określajac czas wykonania zadania



przy pomocy sposobów przedstawiania informacji

11. DOBÓR I UKŁAD TREŚCI KSZTAŁCENIA W EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ ( WIĘCKOWSKI)

Treść kształcenia – to materiał nauczania, zmiany jakie mają zajść w uczniu i czynności wykonywane na

materialne nauczanie, dzięki którym zmiana zajdzie.

Edukacja wczesnoszkolna jest swoistą całością. Przedmiotowy układ treści programu stanowi tylko pewną

konwencję. Oznacza to, że treści ujęte w ramach poszczególnych przedmiotów traktowane powinny być jako
propozycje rozwijania wielokierunkowej aktywności dzieci, w organizowaniu różnych rodzajów aktywności dziecka
(polonistycznej, matematycznej

, środowiskowej, plastycznej, muzycznej, technicznej i zdrowotnej).

Zachowujemy racjonalne proporcje czasowe,

nie ma tu aktywności preferowanej czy dominującej, plan

nauczania, który zawiera rejestr przedmiotów i precyzuje wymiar czasu potrzebnego na ich opracowanie, powinien mieć
charakter orientacyjny, czyli określać ogólny budżet czasu przewidziany na wielokierunkową aktywność dziecka w danym
dniu, tygodniu.

Nauczyciel biorąc pod uwagę ogólny budżet czasu oraz potrzeby, zainteresowania oraz rytm biologicznej

sprawności dziecka, stymuluje proporcjonalne pod względem czasowym różne rodzaje aktywności dzieci, elementem
integrującym kierunki aktywności jest język, rozumiany w aspekcie semiotycznym.

Dziecko, spostrzegając rzeczywistość ujmowaną całościowo, odczuwa potrzebę wyrażania swoich doznań i

przeżyć w kontakcie ze światem zewnętrznym za pomocą znaków językowych, którymi są: znaki języka mówionego,
znaki języka matematycznego, ekspresja ruchowa, muzyczna, plastyczna itp.

12. METODY BADAŃ W PEDAGOGICE WCZESNOSZKOLNEJ.

Klasyfikacja wg Łobockiego:

 obserwacja,
 eksperyment,
 testy,
 socjometria,
 ankieta,
 wywiad i rozmowa,


analiza dokumentów,

 arkusze, dzienniki obserwacji.

Klasyfikacja wg T. Pilcha:

 S

ondaż



jest sposobem gromadzenia wiedzy o atrybutach strukturalnych i funkcjonalnych oraz o

zjawiskach społecznych, opiniach i poglądach.

 Monografia



to metoda badań, której przedmiotem są instytucje wychowawcze lub jednorodne

zjawiska społeczne, prowadząca do rozpoznania struktury instytucji, zasad i efektywności działań
wychowawczych.

 Eksperyment



jest metodą naukowego badania określonego wycinka rzeczywistości wychowawczej.

 Metoda indywidualnego przypadku



polega na analizie jednostkowych losów ludzkich uwikłanych w

określone sytuacje wychowawcze lub na analizie konkretnych zjawisk.

-5-

14. PODSTAWA PROGRAMOWA A PROGRAM NAUCZANIA W EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ.

PODSTAWA PROGRAMOWA:
-

określa, czego szkoła jest zobowiązana nauczyć ucznia o przeciętnych uzdolnieniach na każdym etapie kształcenia,

zachęcając jednocześnie do wzbogacenia i pogłębiania treści kształcenia.
-

określa jakimi wiadomościami i umiejętnościami powinni wykazać się uczniowie pod koniec każdego etapu edukacyjnego

Program nauczania

– w polskim systemie oświaty opis sposobu realizacji celów i zadań ustalonych w podstawie

programowej lub innych zadań wspomagających realizację tych celów. Program nauczania może obejmować wszystkie
przedmioty związane z edukacją realizowaną w szkole odpowiedniego typu i szczebla, ale może również dotyczyć tylko
jednego przedmiotu kształcenia.

15. CELE REFORMY ZAWARTE W NOWEJ PODSTAWIE PROGRAMOWEJ:

Cele reformy zawarte w nowej podstawie programowej:



poprawa efektów kształcenia,



określa wymagania edukacyjne wobec uczniów kończących kolejne etapy kształcenia,



wy

chowanie uczniów, kształtowanie właściwych postaw uczniów,



poświęca uwagę ksztalceniu dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym,



od 2002 r 6-

latki są objęte obowiązkowo edukacją w zerówce.

16. CELE KSZTAŁCENIA WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO ZAWARTE W NOWEJ PODSTAWIE
PROGRAMOWEJ:



nabycie umiejętności niezbędnych do podjęcia nauki w szkole,



propozycja zagospodarowania czasu:

-

1/5 zajęcia dydaktyczne,

- 1/5 zabawa,
-

1/5 zajęcia na boisku, w ogrodzie,

-

2/5 zajęcia samoobsługowe, opiekuńcze,



obowiązek prowadzenia obserwacji, dostosowywania środków dydaktycznych do możliwości rozwojowych
uczniów.

Funkcje:
-

rozwijanie zdolności

- wczesna diagnoza i wsparcie
-

wyrównanie szans

-

współpraca z rodzicami

-

uspołecznianie

17.

CELE KSZTAŁCENIA EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ ZAWARTE W PODSTAWIE

PROGRAMOWEJ:



Czytanie,



Myślenie matematyczne,



Myślenie naukowe,



Umiejętność komunikowania się,



Umiejęt. Posługiwania się TI,



Umiejęt. Uczenia się,



Umiejęt. Pracy zespołowej.

18. ZALECANE WARUNKI NAUCZANIA W EDUKACJI WCZESNOS

ZKOLNEJ I SPOSÓB ICH

REALIZACJI W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ:

Zalecane warunki i sposób realizacji:

 Sale lekcyjne

– 2 części (edu. rekreacyjna)



W klasie nie ma więcej niż 26 uczniów

 W kl. I-III

– kształcenie zintegrowane (spiralny układ)

 Jeden nauczyciel


Każde dziecko jest uzdolnione, a nauczyciel musi odkryć i rozwijać te uzdolnienia

-6-

19. KRYTERIA OCENY PROGRAMU NAUCZANIA

Wartość merytoryczna:

1. Poprawnosc merytoryczna

Wystepowanie błedów merytorycznych dyskwalifikuje program jako uzyteczna pomoc dydaktyczna.

2. Zgodnosc z programem nauczania.

3. Sformułowanie informacji zawartych w programie

Kryterium dotyczy tego, czy problem jest zaprezentowany wyczerpujaco i przejrzyscie; istotne jest
podawanie informacji rzeczywiscie odnoszacych sie do programu nauczania.

4. Integrowanie treści nauczania.

Program zintegrowany to alternatywne ujecie programu kształcenia w stosunku do przedmiotowego
układu tresci. Wybor koncepcji programu zintegrowanego to, zdaniem B.Bernsteina (1990), akceptacja
układu tresci kształcenia o charakterze otwartym. Tresci te nie są od siebie wyraźnie oddzielone,
przenikają się. Dziecko ma dostęp do wielu obszarów wiedzy dostosowanych do jego możliwości
poznawczych.

5. Instrukcje

Wartość dydaktyczna:

1. Indywidualizacja nauczania.

Dobry program dydaktyczny powinien byc dostosowany do konkretnego poziomu wiedzy, umiejetnosci i
mozliwosci dziecka lub powinien posiadac opcje wyboru takiego podziału.

2. Podejście do przedstawionych problemów.
3. Mozliwość pracy z programem więcej niż jednej osoby.
4. Cz

y w programie istnieje mozliwość podejmowania wielu prób rozwiązania problemu?

5. Interakcyjność programu.

20. CO TO JEST ZMIANA ROZWOJOWA? (KLUS-

STAŃSKA)

Zmiana rozwojowa:



Nie jest chwilowa, lecz długotrwała,



Nie jest zmienną pojedynczą, lecz złożonym ciągiem zmian,



Ma charakter nieodwracalny,



Prowadzi do wzrastającego zróżnicowania układu,



Prowadzi do rosnącej wewn. złożoności i integracji,



Jest inicjowana spontanicznie przez dziecko,



Ot

oczenie społeczne tworzy określone warunki dla zmiany (może ją podtrzymać, przyspieszyć, spowalniać lub

hamować, jednak nie może jej wywoływać).

Zmiana rozwojowa jest więc efektem wrażliwie zbudowanego stosunku między wymaganiami rozwoju dziecka, a

odpowiedział otoczenia na ten rozwój.

Zmiana rozwojowa oznacz

a postęp w zakresie:



Zdolności poznawczych (np. pamięć, postrzeganie, myślenie),



Umiejętności i kompetencji (np. pisanie, czytanie).

21. JAK OCENIĆ ZMIANĘ ROZWOJOWĄ?

Jak ocenić zmianę rozwojową ?



Powinno się badać postęp jaki dokonało dziecko w stosunku do swoich uprzednich możliwości



Oceniamy osiągnięcia ucznia, a nie jego błędy (nie należy stosować niezasłużonych pochwał, ale wnikliwą,
zindywidualizowaną diagnozę postępów)

-7-

22. NA CZYM POLEGA POZNAWANIE UCZNIA?

Poznawanie ucznia = gromadzenie danych

2 wymiary poznawania uczniów:



Teoretyczny

– gromadzenie danych zgodnie z metodologią badań



Praktyczny-

podporządkowany celom dydaktycznym i wychowawczym

23. CO TO JEST DIAGNOZA I NA CZYM POLEGA PROCES DIAGNOZY?

Działanie rozpoznawcze = diagnoza (termin medyczny, powiązanie z leczeniem)



Poznawanie uczniów, poznanie trudności i ich objawów;



Nie jest działaniem wychowawczym, ani dydaktycznym;



Opis rzeczywistości

Diagnoza rozwinięta S. Ziemskiego:



Identyfikacja istniejącego rzeczy,



Określenie jego genezy, mechanizmów rozwoju i fazy obecnej,

 Prognozowanie dalszego rozwoju.

Diagnoza jest zawsze działaniem celowym, zmieniającym aktualny stan rzeczy.

24. OBSZARY WIEDZY O UCZNIACH.



Na początku kontaktów nauczyciela z uczniami,



W trakcie procesu kształcenia,



Pod koniec procesu kształcenia (podsumowanie rezultatów).

Obszary wiedzy o uczniach:

 Wiedza o pojedynczym uczniu,


Wiedza o zespole wychowawców,



Stosunek uczniów do szkoły i je wymagań,



Postawy uczniów wobec nauczycieli,

 Stosunek do przedmiotu nauczania,


Postawy uczniów wobec szkoły jako instytucji,



Pozaszkolna aktywność dziecka.

26. WYMIEŃ I OMÓW METODY POZYSKIWANIA WIEDZY O UCZNIACH.

Metody pozyskiwania wiedzy o uczniach:



Studium przypadku



to wyczerpująca metoda badawcza, polegająca na jednoczesnym stosowaniu wielu

metod w celu jak najdokładniejszej diagnozy psychologicznej. Metody wykorzystywane w studium przypadku, to,
np. wywiad, test psychologiczny, kwestionariusz osobowości



Obserwacja



Istnieje wiele metod obserwacyjnych różniących się przede wszystkim stopniem ingerencji

obserwatora w obserwowane sytuacje, sposobami rejestracji i analizy oraz czasem trwania. Może być jawna lub
niejawna, uczestnicząca i nieuczestnicząca.



Wywiad i rozmowa



rozmowa pomiędzy dwiema osobami, lub prowadzącym i grupą osób, podczas której

osoba przeprowadzająca wywiad zadaje pytania w celu uzyskania pewnych informacji, dotyczących na przykład
jakiegoś ważnego wydarzenia



Dyskusja



jeden ze sposobów wymiany poglądów (poparty argumentami) praktykowany przez dwoje lub

więcej osób zainteresowanych danym tematem lub zjawiskiem.



Dziennik nauczyciela



Pomiar dydaktyczny i ankieta



uściślone sprawdzanie i ocenianie osiągnięć szkolnych dokonywane według

teoretycznie uzasadnionych i wypróbowanych reguł. Ankieta to badanie zjawisk masowych na podstawie
odpowiednio opracowanego kwestionariusza, jest metodą zdobywania informacji przez pytanie wybranych osób
za pośrednictwem drukowanej listy pytań.

-8-

25. WARUNKI POZNAWANIA UCZNIÓW.

Warunki poznawania uczniów:

1)

Potrzeba szczerości na wzajemnych kontaktach,

2)

Konieczność zmniejszania szkolnego dystansu,

3)

Umiejętność rozumienia kontakt niewerbalnych,

4) Postawa empatii ze strony nauczyciela.

27.

DOJRZAŁOŚĆ CZY GOTOWOŚĆ SZKOLNA. OMÓW POJĘCIA.

Gotowość - poprzez ćwiczenia, kształtowanie pewnych własności dziecka stwarza się szansę osiągnięcia

dojrzałości szkolnej

Okoń: Dojrzałość szkolna to osiągnięcie przez dziecko takiego stopnia rozwoju umysłowego, emocjonalnego, społecznego
i fizycznego jaki umożliwia mu udział w życiu szkolnym i opanowanie treści programowych w klasie I.


Dojrzałość szkolna – odpowiedni poziom rozwoju fizycznego, procesów psychicznych: poznawczych, emocjonalno-
motywacyjnych i społecznych, do tego by dziecko mogło sprostać wymaganiom i być podatne na systematyczne
nauczanie i wychowanie (Szuman)

Elizabeth B. Hurlock -

gotowość do uczenia się to taki moment w rozwoju, kiedy spełnione są 3 kryteria :



Zainteresowanie dziecka uczeniem się,



Długotrwałość zainteresowania pomimo trudności i niepowodzeń,



Osiągnięcie postępów w uczeniu się.

28. OMÓW DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNĄ W ZAKRESIE ROZWOJU FIZYCZNEGO.

Dojrzałość szkolna w zakresie rozwoju fizycznego:

Dojrzałość fizyczna – to ogólny dobry stan zdrowia dziecka, dobra sprawność ruchowa,
poprawne funkcjonowanie organów zmysłowych

Rozwój fizyczny:



Właściwe ukształtowany kościeć i mięśnie (prawidłowa postawa, wzrost, ciężar ciała),



Prawidłowy rozwój narządów wewn. i układu nerwowego,



Dobra sprawność zmysłów,



Rozwój dużej i małej motoryki (tzw. sprawności manualnej),



Duża motoryka: 6,7 roku życia, dzieci potrafią skakać przez skakankę, jeździć na rowerze, rzucać i łapać piłkę itp.



Mała motoryka: dzieci uzyskują kontrole nad ramionami, nadgarstkami, palcami.

Kwiatkowska -

Poziom umysłowej i społecznej dojrzałości uwarunkowany jest dla stopnia dojrzałości fizycznej, wiąże się

ze zdrowiem dziecka oraz ogólną sprawnością organizmu.

29. METODY BADANIA I OCENA MOTORYKI DUŻEJ

1.RÓWNOWAGA DYNAMICZNA:

- skakanie na obu nogach
- skakanie na jednej nodze
-

przejście stopkami po narysowanej linii

2. RÓWNOWAGA STATYCZNA:

- stanie na jednej nodze
-

stanie z zamkniętymi oczami

-

koordynacja ruchów np. podbiegnij i kopnij piłkę

-9-

30. METODY BADANIA I OCENA MOTORYKI MAŁEJ

-

obserwacja w codziennych czynnościach

- techniki eksperymentalne
-

koordynacja i sprawność ruchów rąk ( np. wycinanie – narysuj na kartce kółeczko i wytnij je)

31. OMÓW DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNĄ W ZAKRESIE ROZWOJU POZNAWCZEGO.

Dziecko gotowe do szkoły w zakresie rozwoju poznawczego:



Wykazuje chęć do nauki,



Z zaciekawieniem m

ówi o swoich nowych obowiązkach szkolnych,



Rozumie i spełnia polecenia dorosłych,



Interesuje się czytaniem i pisaniem,



Łatwo przyswaja i utrwala nowe pojęcia,



Wykorzystuje posiadaną wiedzę w praktyce.

P r o c e s y m y ś l o w e ; dziecko gotowe do podjęcia obowiązku szkolnego powinno:



Umieć wyodrębnić istotne właściwości przedmiotów,



Dostrzegać podobieństwa (porównywanie i klasyfikowanie),



Potrafić przyswoić podstawowe pojęcia abstrakcyjne: kształt, wielkość, kierunek, odległość, czas.

P a m i ę ć dziecka gotowego do szkoły charakteryzuje się :



Pewnym stopniem trwałości,



Stosunkowo dużym zakresem pamięci i tempem zapamiętywania,



Umiejętnością sterowania procesem zapamiętywania (tzw. pamięć dowolna),



Kształtowaniem pamięci logicznej.

P e r c e p c j a w z r o k o w a :



dziecko powinno umieć rozróżniać kształty, dostrzegać szczegóły na obrazkach, układać puzzle, itp.,



poza tym powinno dokonywać analizy i syntezy znaków graficznych, by różnicować nie tylko same elementy liter,
ale także zależności miedzy nimi,



powyższe umiejętności są niezbędne przy nauce czytania i pisania.

32. OMÓW PROCESY MYŚLOWE I PAMIĘĆ DZIECKA 6-LETNIEGO.

Procesy myślowe:



Umieć wyodrębnić istotne właściwości przedmiotów,



Dostrzega podobieństwa,



Potrafi przyswoić podstawowe pojęcia abstrakcyjne: kształt, wielkość, kierunek, odległość, czas.

Pamięć dziecka gotowego do szkoły:



Pewny stopień trwałości,



Stosunkowo duży zakres pamięci i duże tempo zapamiętywania,



Umiejętności sterowania procesem zapamiętywania (tzw. pamięć dowolna),



Kształt pamięci logicznej.

-10-

33. OMÓW DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNĄ W ZAKRESIE ROZWOJU EMOCJONALNO-SPOŁECZNEGO

Na rozwój społeczny dzieci wpływają trzy środowiska:



Dom rodzinny,



Zamierzone oddziaływania nauczycieli na terenie klasy i szkoły,



Swobodne obcowa

nie dziecka z rówieśnikami :)

M. Kielar

– Turska ROZWÓJ SPOŁECZNY:

1) Integrowanie się dzieci w grupę społeczną,
2) Kształtowanie się jednostki w grupie.

Umiejętności społeczne:



Samodzielność,



Umiejętność zastosowania się do poleceń nauczyciela,



Rozumienie treści łatwych i przepisów porządkowych i stosowanie się do nich,



Umiejętność nawiązywania kontaktów z rówieśnikami.

34. METODY OCENY DOJRZALOŚCI SZKOLNEJ.

Dziecko jest gotowe do podjęcia nauki, gdy:



Jest ciekawe świata, zadaje pytania, szuka odpowiedzi na nie,



Dobrze czuje się w grupie rówieśników,



Chętnie uczestniczy w grach, zabawach, zajęciach ruchowych,

35. LATERALIZACJA. MODELE LATERALIZACJI.

LATERALIZACJA :



przewaga jednej strony ciała nad drugą,



krzyżowanie się szlaków pierwotnych w mózgu,



związana jest z dominowaniem jednej półkuli mózgu w zakresie wykonywania zadań nad drugą (przez prawą
bądź lewą półkulę).

MODELE LATERALIZACJI:



Jednorodna

– (prawostronna, lewostronna),



Niejednorodna

– (krzyżowanie się bądź nie ustalona).

36

. ZADANIA LEWEJ I PRAWEJ PÓŁKULI MÓZGOWEJ.

LEWA PÓŁKULA (zadania):



porównuje litery i zauważa obecność lub brak zrębów dialektycznych



odbiera, rozpoznaje, różnicuje dźwięki mowy



analizuje materiał związany z cichym czytaniem

 rozpoznaje rymy


dokonuje złożonych operacji werbalnych

PRAWA PÓŁKULA (zadania):



pracuje w sposób globalny



przetwarza nowe bodźce



analizuje bodźce zewnętrzne w tym ,także odpowiada za rozpoznanie twarzy



rozpoznawanie podobieństwa „całego bodźca” a nie jego elementów (np. wyraz „kasa” i „kasza” może uznać za
identyczne)

-11-

37. LATERALIZACJA RĘKI, OKA, UCHA. METODY BADANIA I OCENY LATERALIZACJI.

LATERALIZACJA OKA:



korelacja pomiędzy okiem a ręką(1/3 badanej populacji dzieci i dorosłych, nie wykazuje dominacji prawego oka,
podczas gdy ok

90 % jest praworęczna. Ręczność i oczność wydają się w dużym stopniu nie zależne od siebie)

LATERALIZACJA UCHA:

Informacje z prawego ucha trafiają przede wszystkim do prawej półkuli mózgu natomiast informacje z lewego
ucha trafiają przede wszystkim do lewej półkuli mózgu.

Metody badania i oceniania lateralizacji:



Oka-

patrzenie w lunetę, kalejdoskop, fotografowanie.



Ucha-

słuchanie cykania zegarka oraz melodyjki, mówienie szeptem do ucha dziecka



Ręki- nawlekanie koralików na niteczkę, rysowanie prawą i lewą ręką, wrzucanie koralików do buteleczki,
czesanie włosów

38. ANALIZA I SYNTEZA WZROKOWA. METODY BADANIA I OCENY LATERALIZACJI.

ANALIZA I SYNTEZA WZROKOWA:



zdolność do rozpoznawania i wyróżniania bodźców wzrokowych



interpretacja bodźców wzrokowych



aż 80% informacji dociera do nas za pomocą zmysłu wzrokowego

Cel: umożliwia dziecku naukę czytania i pisania, rozpoznawania cyfr, stosowania zasad ortografii i wykonywania
zadań arytmetycznych

METODY BADANIA I OCENY SPOSTRZEGANIA WZROKOWEGO:
- obserwac

ja np. układanie puzzli, oglądanie książeczek

- opis obrazka
- reprodukowanie figur
- wybieranie takich samych figur
-

wybieranie różnych elementów

-

układanie obrazka z części

39. PERCEPCJA SŁUCHOWA, SLUCH FONEMOWY- DEFINICJA.



RECEPCJA SŁUCHOWA

Słuch FENOMOWY:
-

rozróżnianie fenomów

-

rozróżnianie wyrazów

-

umiejętność analizy i syntezy głoskowej

-

rozróżnianie cech prozodycznych

Definicja wg z. Kurkowskiego:



SŁUCH FENOMOWY – rozróżnianie/ utożsamianie dwóch wypowiedzi różnych/ takich samych
fenologic

znie wyrazów



SŁUCH FONETYCZNY – odróżnianie różnych głosek stanowiących tę samą klasę głosek (fonemów)

40. DEFICYTY WYNIKAJĄCE Z ZABURZEŃ SLUCHU FONEMOWEGO.

Deficyty wynikające z zaburzeń słuchu fonemowego:



Opóźniony rozwój mowy



Trudności z nauce czytania i pisania



Zaburzenia wymowy przejawiające się w substytucjach



Wymowa bezdźwięczna



U dorosłych zaburzenia słuchu fonemowego występują u pacjentów z objawami afazji Wernickiego.

-12-

41. METODY BADANIA I OCENY PERCEPCJI SLUCHOWEJ.

Obserwacja, analiza doku

mentów, rozmowa/ wywiad z rodzicami, kwestionariusze, testy umięjtności, techniki

eksperymentalne np. test filipiński (polega na tym, że każemy sięgnąć dziecku lewą ręką do prawego ucha, przez głowę)



42. WYMOWA DZIECKA W WIEKU PRZEDSZ. I WCZESN. NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCE ZABURZENIA WYMOWY.

Najczęściej spotykane wady wymowy:

Seplenienie (sygmatyzm)

– nieprawidłowa wymowa głosek:

Ś, ź, ć, dź
S, z, c, dz

Sz, ź, cz, dż

Reranie (rotacyzm )

– nieprawidłowa wymowa głoski „r”

Kappacyzm/gammacyzm

– k/g

Mowa bezdźwięczna – zastępowanie głosek dźwięcznych, bezdźwięcznymi

43. BADANIA ILOŚCIOWE I JAKOŚCIOWE W PW.



Badania ilościowe



są to badania polegające na opisie i analizie badanych faktów, procesów i zjawisk w

sposób ilościowy, czyli w postaci pewnych zapisów matematycznych, obliczeń i zestawień statystycznych.
Posługują się również odpowiednimi narzędziami badawczymi, które wcześniej muszą zostać skonstruowane.
Dysponują także uporządkowanymi zestawieniami danych i obliczeniami statystycznymi. Badania ilościowe
stosowane są przede wszystkim do badania rzeczy, które da się zmierzyć, policzyć, dotknąć i zobaczyć.



Badania jakościowe



to badania, które polegają przede wszystkim na analizowaniu badanych zjawisk w celu

wyodrębnienia w nich części składowych i wykryciu zależności i związków jakie zachodzą między tymi
składowymi. Polegają również na opisywaniu całej struktury badanego zjawiska oraz na interpretacji i
wyjaśnianiu ich sensu i funkcji.

44. PROBLEM

BADAWCZY, PYTANIA DOPEŁNIAJĄCE I ROZSTRZYGAJĄCE.

Problem badawczy



jest to zabieg werbalny polegający na precyzyjnym rozbiciu tematu na pytania i problemy.

Jeśli chcemy aby był prawidłowy musi spełniać kilka warunków:

-

sformułowane problemy muszą wyczerpywać zakres naszej niewiedzy zawartej w temacie badań,

-

sformułowania powinny zawierać wszystkie generalne zależności między zmiennymi,

-

problem powinien być rozstrzygalny empirycznie i praktycznie (w fazie koncepcji nie można mieć co do tego

pew

ności),

Problemem badawczym może być np.: nie odpowiednie zachowania uczniów w szkole.

Pytanie rozstrzygające, czyli zamknięte jest pytaniem prostym, zawierającym jedną alternatywę, wymaga ono wyboru
jednej spośród dwóch odpowiedzi, które są względem siebie sprzeczne.

Pytanie dopełniające, inaczej otwarte - zawiera więcej niż jedną alternatywę, wymaga szerszych odpowiedzi i są to
pytania otwarte, w których nie wiadomo ile i jakie mogą być ewentualne odpowiedzi.

-13-

45. METODY BADAŃ PEDAGOGICZNYCH.



Monografia pedagogiczna



to rodzaj postępowania naukowego prowadzący do opisania jakiejś formalnej

instytucji pedagogicznej, instytucji wychowawczej.



Sondaż diagnostyczny



Jest to metoda polegająca na zbieraniu wiedzy o parametrach funkcjonalnych i

struktura

lnych, a także o żywotności różnych społecznych zjawisk. Gromadzi się także informacje na temat opinii

i sądów oraz poglądów funkcjonujących w danej społeczności, na temat zachodzących w niej zjawisk -
kierunkach rozwoju i ich nasileniu, przy czym zjawiska

te nie są zinstytucjonalizowane, a posiadają wpływ

wychowawczy.



Metoda indywidualnych przypadków



przedmiotem badań tej metody jest jednostka ludzka, instytucje, a

także całe osiedla. Jednak w pedagogice następuje zawężenie pola badań do studium biografii ludzkich.



Eksperyment pedagogiczny



określa jako eksperyment pedagogiczny specyficzny rodzaj badania walorów

wychowawczych, charakteryzujący się świadomym wprowadzeniem do określonego procesu wychowawczego
nowego czynnika (nazwanego przez niego "ekspe

rymentalnym"), a następnie obserwację zmian powstałych pod

jego wpływem.

46. NA CZYM POLEGA METODA EKSPERYMENTU PEDAGOGICZNEGO, MONOGRAFII PED, METODA
INDYWIDUALNYCH PRZYPADKÓW, METODA SONDAŻU DIAGNOSTYCZNEGO. (wyżej)

47. CO TO JEST TECHNIKA BADAWCZA?

WYMIEŃ TECHNIKI BADAWCZE.

Technika badań to czynności praktyczne,regulowane wypracowanymi drogą doświadczenia dyrektywami
pozwalającymi na otrzymanie optymalnie sprawdzalnych informacji.

Rodzaje technik :



obserwacja -

obserwacja jest czynnością badawczą polegającą na gromadzeniu danych drogą postrzeżeń



analiza tekstów/dokumentów - technika polegającą na opisie i interpretacji konkretnych dokonań w procesie
uczenie się, pracy produkcyjnej, zabawy lub innego rodzaju działalności, zakończonych bardziej lub mniej
gotowym produktem



wywiad -

czynność dwustronna, oparta na bezpośrednim kontakcie informatora z przeprowadzającym wywiad



testy -

zadania, które wykonuje osoba badana, służące do określenia właściwości jednostki, np. jej zdolności,

potrzeb.



ankieta - badanie zjawisk masowych na podstawie odpowiednio opracowanego kwestionariusza. Ankieta jest
metodą zdobywania informacji przez pytanie wybranych osób za pośrednictwem drukowanej listy pytań, mogą
być one otwarte lub zamknięte.



techniki projekcyjne - pytani

e poprzez projekcję pozwala na zbadanie odczuć i reakcji emocjonalnych, które

mogą pozostać nieuchwytne w przypadku zastosowania bardziej typowych stylów zadawania pytań, np technika
kończenia historyjki.

48. OMÓW OBSERWACJĘ, WYWIAD, ANKIETĘ, BADANIE DOKUMENTÓW, ANALIZĘ TREŚCI,
TECHNIKI PROJEKCYJNE. (wyżej)

49. POJĘCIE GRY DYDAKTYCZNEJ, FUNKCJE I RODZAJE GIER DYDAKTYCZNYCH.

Gra dydaktyczna



jest metodą nauczania, wykorzystującą grę jako formę ułatwiającą zdobywanie wiedzy i

umiejętności. Czynnikiem charakteryzującym tę metodę jest zabawa, która jest niezwykle przydatna w procesie uczenia.
Gra stanowi odmianę wyżej wspomnianej zabawy i polega na przestrzeganiu ściśle określonych zasad.

Można wyróżnić:



metodę symulacyjną - dotyczy analizy problemów odtwarzanych przez uczniów. Wyniki są porównywane z
rozwiązaniami faktycznymi. Stanowią symulacje, której przedmiotem jest rzeczywistość. Wymaga ona
aktywności uczniów biorących udział w grze, a także podlega ściśle określonym regułom,



metodę sytuacyjną - ma ona za zadanie kształtowanie u uczniów umiejętności wszechstronnego analizowania
dylematów czy problemów. Stanowi odniesienie do sytuacji fikcyjnych, ale bardzo prawdopodobnych,



metodę inscenizacji (zabawy inscenizacyjne) - dotyczy odtwarzania roli czy dialogu w sytuacji fikcyjnej, np.
wcielanie się w bajkową rolę Ma wpływ na wychowanie emocjonalne oraz intelektualne.

-14-

FUNKCJE :



poznawcze, kształcące i wychowawcze,



gry dydaktyczne oraz tematyczne służą gromadzeniu materiału poznawczego oraz utrwalaniu i operowaniu
zdobytymi informacjami,



zabawy poznawcze pełnią rolę wspomagającą w zakresie przyswajania sobie przez uczniów istoty poznawanego
materiału programowego,



doskonalenie i rozwijanie procesów i zdolności poznawczo – orientacyjnych uczniów, zwłaszcza ich mowy i
myślenia,



w uczeniu się przy pomocy zabaw rozwijają się procesy percepcyjno – motoryczne, spostrzegawczość i
wyobraźnia, uwaga, pamięć, a także procesy umysłowe, takie jak.: analiza i synteza, porównywanie,
klasyfikowanie, abstrahowanie, rozumowani

e i uogólnianie,



w zabawach ujawniają się zdolności i twórcza fantazja, istnieją możliwości zdobywania umiejętności i nawyków
niezbędnych do uczenia się w szkole, a w przyszłości także i w pracy,



wzbudzanie i wzmaganie wewnętrznej chęci do wykonywania zadań szkolnych i odpowiadających im czynności
uczenia.

50. SZKOŁY PUBLICZNE, NIEPUBLICZNE SPOŁECZNE

PUBLICZNE



N

auka jest bezpłatna,



Rekrutacja uczniów kierowana zasadą powszechnej dostępności,



W szkole podstawowej i gimnazjum obowiązuje rejonizacja (szkoła ma obowiązek przyjąć
wszystkich uczniów z przydzielonego jej obwodu),



Nie można skreślić z listy uczniów, ucznia objętego obowiązkiem szkolnym (można ucznia
skreślić tylko w uzasadnionych przypadkach określonych w statucie; dyrektor może złozyć
wniosek i

uczeń może zostać przeniesiony przez kuratora oświaty do innej szkoły),

NIEPUBLICZNE:



Działalność pokrywają zebrane środki z czesnego,



Nastawione na zysk



szkoły prywatne,



Działające na zasadach non profit



szkoły społeczne,



Nie obowiązuje zasada powszechnej dostępności, szkoła ustala sama zasady rekrutacji,



Może wydawać świadectwa i dyplomy państwowej, jeżeli posiada uprawnienia szkoły
publicznej,



Decyzja o skreśleniu ucznia z listy uczniów w oparciu o statut

51. SZKOLY INSPIROWANE METODĄ MONTESSORRI, FREINETA.

Celestyn Freinet

Trzy naturalne fazy rozwoju:

1. szukanie po omacku
2. urządzanie się w świecie
3. zamiana zabawy na pracę

Techniki pedagogiczne
1. Technika swobodnego tekstu



jest szczególną formą ekspresji słownej: mówionej lub pisanej, użycie tej metody

powinno być inspirowane przeżyciami dziecka.
2. Fiszki samokontrolne
3.

Korespondencja międzyszkolna



podstawą korespondencji może być gazetka, do której dołączamy list ułożony

przez dzieci, ponadto można wysyłać np. albumy tematyczne, prace plastyczne, widokówki, ciekawostki o klasie, szkole,
mieście czy regionie.
4. Gazetka szkolna



gazetka szkolna stanowi zbiór swobodnych tekstów pisanych i drukowanych przez uczniów, może

zawierać także różnego rodzaju rozrywki umysłowe, zagadki, czy ciekawostki. Gazetkę redagują dzieci, nauczyciel jedynie
wspiera podejmowane działania.
5.

Doświadczenia poszukujące



najważniejsze jest tu doświadczenie samodzielnie zdobywanie przez dziecko, a

istotnym elementem tej techniki jest kartoteka fiszek probl

emowych. Fiszki zawierają pewną zadań, które dziecko może

wykonać w związku z tematem.

-15-

Maria Montessori



Głównym zadaniem pedagogiki Montessori jest wspieranie spontanicznej i twórczej aktywności dzieci oraz danie
im szansy na wszechstronny rozwój fizyczny, duchowy, kulturowy i społeczny. Cele te są realizowane między
innymi poprzez rozwijanie w dziecku samodzielności i wiary we własne siły, pracę nad osiąganiem długotrwałej
koncentracji nad wykonywanym zadaniem, wypracowanie postaw posłuszeństwa opartego nie na zewnętrznym
przymusie, a na samokontroli.



Teoria Montessori, stosowana w pracy z dziećmi o prawidłowym rozwoju intelektualnym, równie dobrze sprawdza
się w pracy z dziećmi opóźnionymi w rozwoju. Zaletami metody w tym wypadku jest troskliwość, z jaką
montessoriański nauczyciel odnosi się do dziecka, proponując mu zajęcie się pomocami dydaktycznymi.



Edukacja Muzyczna Montessori pozwala wprowadzić dziecko w świat muzyki i pomaga mu rozwinąć muzyczny
słuch.



Według zasad pedagogiki Montessori, ważne miejsce w procesie kształtowania się człowieka zajmuje
wychowanie religijne. Swoje przemyślenia na ten temat M. Montessori przedstawiła w książce "Dziecko w
Kościele". Religijność jest według niej uniwersalnym sposobem odczuwania, towarzyszącym człowiekowi od
początków istnienia świata.

52. JAKIE CECHY MA TEST?

TEST -

jest narzędziem, za pomocą, którego ocenia się poprawność, lub jakoś odpowiedzi.

Jest źródłem wyników, które muszą być interpretowane - interpretacja wyników stanowi podstawę do podjęcia decyzji.

Test musi być: wystandaryzowany, obiektywny, znormalizowany, rzetelny, trafny.

53. DOKUMENTY W SZKOLE. PODZIAL DOKUMENTÓW. DOKUMENTY OBOWIĄZUJĄCE
NAUCZYCIELA.

P

odział dokumentów:

1. wymagane przez instytucje zewnętrzne:
akt założycielski, status szkoły, sprawodzdania, raporty, protokoły, faktury

2. dokumenty wewnętrzne:
uchwały rady pedagogicznej, WSO, regulamin

3. dokumenty związane z przebiegiem edukacji:
plan pracy szkoły, program nauczania, arkusz ocen, dziennik nauczania, WSO

Dokumentacja nauczyciela:

Podstawa programowa

Program nauczania



musi zawierać:



C

ele i treści kształcenia,



Rozkład nauczania,



Wewnątrzszkolny system oceniania (WSO),



Scenariusze lekcji.

Dziennik szkolny (podst. Informacje o uczniach, tematy, frekwencje, oceny)



Obserwacje pedagogiczne,



Diagnozy,



Współpraca z rodzicami.

-16-

54. DOKU

MENTY ZWIĄZANE Z PROCESEM KSZTAŁCENIA.



program wychowawczy szkoły

 program profilaktyki
 tematyka godzin wychowawczych
 s

posoby przeciwdziałania agresji i przemocy

 zeszyty wychowawcy

Do

kumenty związane z opieką:



plan dyżurów nauczycieli,

 zeszyt wychowawcy klasy- informacje o uczniu,


dziennik zajęć świetlicy szkolnej,

 opieka zdrowotna-

dokumentacja gabinetu lekarskiego i pielęgniarki szkolnej.

55. ZADANIA DYREKTORA I NAUCZYCIELA W ŚWIETLE STATUTU SZKOŁY I INNYCH
OBOWIĄZUJĄCYCH DOKUMENTÓW.

Zadania Dyrektora:



sprawuje nadzór pedagogiczny,



kieruje działalnością powierzonej mu placówki oraz reprezentuje ją na zewnątrz,



ma za zadanie sprawować opiekę nad uczniami oraz stwarzać im warunki harmonijnego rozwoju
psychofizycznego poprzez aktywne działanie pro zdrowotne,



dyrektor jest także zobligowany do realizacji uchwał rady szkoły oraz rady pedagogicznej, które zostały podjęte w
zgodzie z kompetencjami przysługującymi tym organom,



kierownik s

zkoły dysponuje środkami przydzielonymi szkole w planie finansowym, który powinien być

zaopiniowany przez radę szkoły, dyrektor ponosi odpowiedzialność za ich prawidłowe wykorzystanie oraz jest
odpowiedzialny za organizowanie obsługi administracyjnej, finansowej i gospodarczej szkoły,



zatrudnianie i zwalnianie nauczycieli i innych pracowników szkoły, przyznawania nagród oraz wymierzania kar
porządkowych nauczycielom i innym pracownikom szkoły oraz występowania z wnioskami o odznaczenia i
nagrody.

Zadania Nauczyciela:



odpowiedzialność za życie, zdrowie i bezpieczeństwo uczniów podczas zajęć organizowanych przez szkołę,



prawidłowa organizacja procesu dydaktycznego, m.in. wykorzystanie najnowszej wiedzy merytorycznej i
metodycznej do pełnej realizacji wybranego programu nauczania danego przedmiotu,



kształcenie i wychowywanie młodzieży w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka,



dbanie o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i
przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów,



bezstronne, rzetelne, systematyczne i sprawiedliwe ocenianie wiedzy i umiejętności uczniów, ujawnianie i
uzasadnianie oceny, in

formowanie rodziców o zagrożeniu ocena niedostateczną według formy ustalonej w

Wewnątrzszkolnym Systemie Oceniania,



wspieranie rozwoju psychofizycznego uczniów, ich zdolności i zainteresowań,



dostosowanie wymagań edukacyjnych z nauczanego przedmiotu( zajęć) do indywidualnych potrzeb
psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe,



współpraca z wychowawcą i samorządem klasowym,



indywidualne kontakty z rodzicami uczniów.

-17-

56. PLANOWANIE PRACY PEDAGOGICZNE

J. PLANOWANIE ROCZNE, MIESIĘCZNE, TYGODNIOWE I

CODZIENNE PRACY WYCHOWAWCZO-

DYDAKTYCZNEJ Z DZIEĆMI.

Planowanie pracy pedagogicznej,

jest jednym z głównych warunków skuteczności wszelkiego świadomego , celowego,

a zwłaszcza długotrwałego działania.
Polega

ono na gruntownie przemyślanym przewidywaniu czynności , które obejmuje:



listę zadań, jakie mają być wykonane w ustalonym terminie,



wskazuje

realizatorów, metody oraz środki urzeczywistniania tych zadań,



wskazuje sposoby kontroli i oceny

uzyskanych wyników.

PLANOWANIE ROCZNE



Sporządza się dla każdej klasy, w której uczy nauczyciel w zakresie swojej specjalności (rozkład materiału),



Podstawę planu stanowi program odpowiedniego przedmiotu,



Zawartym w programie hasłom nadaje się bardziej szczegółowy charakter, uwzględniając przy tym:

o

zadania i warunki pracy w danej klasie,

o

stopień zaawansowania uczniów w nauce,

o

posiadane środki dydaktyczne,

o

zakres i sposoby rozwinięcia poszczególnych haseł programu figurujących w odpowiednich rozdziałach
podręcznika,

o

przewidziane wycieczki,

o

liczbę godzin służących powtarzaniu przerabianego materiału, jego kontroli i ocenie.

OKRESOWY PLAN DYDAKTYCZNY (MIESIĘCZNY, TYGODNIOWY)



Eksponuje się tematy poszczególnych lekcji,



Wyznaczają konkretne i zarazem szczegółowe zadania dydaktyczne,



Pozwalają uwzględniać zmiany wynikające, np. z opóźnionej bądź szybkiej realizacji okresowych haseł
programu, w ciągu poprzedniego okresu nauki,



Są rozwinięciem planów rocznych.

CODZIENNE PLANOWANIE PRACY PEDAGOGICZNEJ

Obejmuje ono nast

ępujące punkty:



Temat,



Za

łożone do zrealizowania cele dydaktyczne i wychowawcze, wyrażone najczęściej w kategoriach

czynno

ści, jakie mają być opanowywane przez uczniów w trakcie lekcji,



Porz

ądek lekcji, np. czynności organizacyjne, sprawdzenie zadania domowego, rekapitulacja itp.

57. KONSPEKT ZAJĘĆ - BUDOWA KONSPEKTU.

1) Temat
2) Data
3) Cele

ogólne i operacyjne.

4)

Prowadzący

5) Ogniwa lekcji

6)

Treść lekcji

7)

Metody kształcenia

8)

Formy kształcenia

9) Media dydaktyczne
10) Czas

58. PRACA DOMOWA UCZNIÓW KLAS POCZĄTKOWYCH – ZNACZENIE, RODZAJE.

Praca domowa



jest drugą po lekcji formą pracy dydaktyczno –wychowawczej, która nie może być spełniona (głównie

ze względów czasowych) w czasie zajęć w szkole.

Celem pracy domowej jest:



Utrwalenie i pogłębienie wiadomości ucznia;



Pobudzenie jego zainteresowań;



Rozwijanie samodzielności myślenia i posługiwania się wiedzą;



Wzbudzanie

pragnienia wiedzy, chęci uczenia się, zrozumienia czegoś, zdobycia określonych kompetencji;



Rozwijanie samodzielności myślenia i działania, umiejętności samodzielnego realizowania zadań, według
własnych pomysłów i przez siebie kontrolowanych;



Rozwijanie s

prawności w uczeniu się przez stosowanie różnych technik oraz racjonalną organizację pracy;

W zależności od celu i treści zadań wyodrębniamy następujące rodzaje prac domowych:
1)

zadania utrwalające opracowany na lekcji materiał,

2)

zadania pogłębiające i rozszerzające horyzont wiedzy lekcyjnej,

3)

zadania przygotowujące, częściowo lub w całości, materiał do nowej lekcji oraz prace o charakterze twórczym.

-18-

59. FUNKCJE PRACY DOMOWEJ:

Funkcje pracy domowej:



opanowanie wiadomości związanych z lekcją z lekcją,



utrwalenie lub rozszerzenie mate

riału przerobionego na lekcji,



kształtowanie określonych umiejętności i nawyków,



r

ozwijanie samodzielności oraz posługiwania się wiedzą w praktyce.

4 rodzaje zadań domowych wg Okonia:

1)

Opanowanie nowego materiału

2) Utrwa

lenie materiału przyswojonego

3)

Kształcenie umiejętności i nawyków

4)

Rozwijanie samodzielności i twórczości uczniów

60. WARUNKI PRACY DOMOWEJ.



Stworzenie dziecku odpowiednich warunków do pracy bez względu na sytuację materialną (kącik do pracy),



Wywietrzone powietrze przeznaczone do nauki,



Określone godziny na odrabianie lekcji (wyrobienie nawyku, który powoduje po pewnym czasie szybsze
wykonywanie czynności),



Godziny przeznaczone na naukę muszą być respektowane przez całą rodzinę,



Pamiętać o odpoczynku.

61. WARUNKI ZADAWANIA PRACY DOMOWEJ.

Jako kryterium selekcji sposobów zadawania przyjmujemy stopień przygotowania ucznia do wykonania zdanej pracy,
wyróżniając na tej podstawie metody:



zadawanie z objaśnieniem ( z instrukcją wykonawczą),



zadawanie w postaci ćwiczeń wdrażających ucznia do wykonania pracy,

Natomiast zadawanie przez wprowadzenie ucznia do wykonania pracy może przybrać dwie formy:



wprowadzenia w drugiej fazie lekcji, po opracowaniu nowego materiału, ćwiczeń próbnych, wrażających ucznia
do wykonania pracy,



stosowanie tych ćwiczeń w toku opracowania nowego materiału w związku z przygotowaniem tematu pracy
domowej.

62. FUNKCJE I RODZAJE OCENY UCZNIÓW KLAS 1-3.

Ocena



jest informacją o wyniku kształcenia; wynik uczenia się (ocena = stopień szkolny + obowiązkowy komentarz

towarzyszący mu)

Ocena powinna służyć rozwojowi ucznia, powinna dobrze informować o poziomie i rodzaju osiągnięć, powinna
motywować do skutecznej pracy i ukierunkowywać aktywność ucznia.

Komu jest potrzebna, do kogo adresowana?



do ucznia -

on jest najważniejszym podmiotem szkolnym i sensem istnienia tej organizacji!



do nauczycieli -

na jej podstawie promują oni uczniów



do rodziców - ze względu na nią modyfikują swoje działania opiekuńcze i wychowawcze

Cele oceniania:

 diagnozowanie o

siągnięć dydaktycznych ucznia,

 obserwowanie rozwoju ucznia,


dostarczanie inform. zwrotnej głównym podmiotom,

 wspieranie rozwoju,


rozbudzanie motywacji uczenia się,



uczenie systematyczności,



kształtowanie obrazu samego siebie,

 s

prawdzenie wiadomości i umiejętności,

 psychicznie wzmacnianie ucznia (wskazywanie mocnych stron),


rozpoznawanie uzdolnień, zainteresowań.

-19-

63. MONITOROWANIE OSIĄGNIĘĆ EDUKACYJNYCH I WYCHOWAWCZYCH UCZNIOW - OCENA
OPISOWA W EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ.

Dobre ocenianie uczniów winno spełniać kilka warunków:



dać dziecku informację o tym, co już umie, nad czym musi popracować oraz jak daleko jest na drodze do
osiągnięcia celu,



uwzględniać możliwości dziecka,



brać pod uwagę wkład pracy, czyli jego wysiłek włożony w wykonanie zadania,



nie etyk

ietować dzieci,



zachęcać do dalszej pracy,



nie ma pełnić funkcji kary czy nagrody,



nie ma zawierać krytyki osoby,



uwzględniać postęp, jaki dokonał się w dziecku,

Oceny, które wyrażało się cyframi nie spełniały tych warunków, a niekiedy były ich zaprzeczeniem.
Stopnie nie spełniały funkcji informacyjnej, korekcyjnej i motywacyjnej.
Uczeń, nauczyciel i rodzic mogli przecież zupełnie inaczej interpretować te same stopnie.

64. PODRĘCZNIK SZKOLNY - JEGO ZNACZENIE I FUNKCJE W EDUKACJI ZINTEGROWANEJ.
KRYTERI

A OCENY JAKOŚCI PODRĘCZNIKA.

Funkcje podręcznika w edukacji zintegrowanej (Wg Okonia):

 informacyjna

– pomaganie w poznawaniu świata,

 badawcza

– pobudzanie do samodzielnego rozwiązywania problemów,

 transformacyjna

– pokazanie możliwości przełożenia wiedzy teoretycznej na praktyczne zastosowania,



samokształceniowa – zachęcanie uczniów do dalszej nauki.

Kryteria oceny podręcznika szkolnego:

1. Ocena podr

. pod kątem aktualnosci

wiedzy
2. Ocena podr pod kątem graficznym,
przejrzystości
3. Ocena podr pod kątem zgdności z
podstawą programową
4. Systematyka wprowadzonych tresci
5. Cena podręcznikow

6. Liczba ksiazek w pakiecie
7. Dodatkowe materialy
8. Zadania dla dzieci słabszych i
zdolniejszych
9. Postać przewodnia
10. Pełnienie ról społecznych
11. Czy język nie jest archaiczny

-20-

65. ZABURZENIA PERCEPCJI SŁUCHOWEJ, WZROKOWEJ I KOORDYNACJI WZROKOWO-
RUCHOWEJ W ZAKRESIE CZYTANIA I PISANIA.



ZABURZENIA PERCEPCJI SŁUCHOWEJ:



Czytanie:



Niewłaściwe wybrzmiewanie tekstu,



Trudności w syntezie wyrazów,



Trudności w intonacji,



Błędy w czytaniu (zamiana liter, np. kordła),



Trudność w rozumieniu czytanego tekstu.



Pisanie:



Trudności w pisaniu ze słuchu, zmiękczeń, dwuznaków, głosek dźwięcznych na końcu
wyrazu, samogłosek nosowych (ą,ę) i myleniu ich z om, em,



Trudności w analizie zdań na wyrazy wyrazów na sylaby i głoski,



Opuszczanie końcówek,



Przestawianie szyku wyrazów,



Zamiana głosek spowodowana wadą wymowy.



ZABURZENIA PERCEPCJI WZROKOWEJ



Czytanie:



Trudności w kojarzeniu dźwięku ze znakiem graficznym,



Mylenie wyrazów podobnych graficznie (wir – wór),



Czytanie „na pamięć”, zgadywanie tekstu,



Przestawianie, opuszczanie liter, wyrazów, całych linijek



Pisanie:



Trudności w przepisywaniu, pisanie z pamięci i ze słuchu,



Mylenie liter podobnych (m-n, a-o, p-b-d-g, w-m itd.)



Pomi

janie elementów liter (a-ą, e-ę),



Odwracanie kolejności liter w wyrazach,



Nieumiejętność pisania w liniaturze, małe lub duże odstępy między wyrazami,



Błędy ortograficzne,



Wolne tempo pisania.



ZABURZENIA PERCEPCJI KOORDYNACJI WZROKOWO-RUCHOWEJ



Pisanie:

o Mo

toryka mała:



Brak precyzji ruchów,



Wzmożone napięcie mięśniowe,



Trudności w dokończeniu pracy, słaba koncentracja uwagi.

o

Motoryka duża:



Nieczytelne pismo,



Nietrzymanie pisma w liniaturze,



Dużo skreśleń i poprawek,



Nieprawidłowe trzymanie pióra.

-21-

67. CH

ARAKTERYSTYKA UCZNIÓW ZDOLNYCH.



Dziecko łatwo zapamiętuje i uczy się nowych rzeczy, np. wierszyków, piosenek.



Zadaje dużo pytań, jest zainteresowanie swoim bliższym i dalszym otoczeniem.



Próbuje zrozumieć różne zjawiska, postępowanie ludzi (Dlaczego? W jaki sposób?).



Posiada umiejętność wnikliwej obserwacji, jest spostrzegawcze.



Lubi zadania umysłowe, chętnie je wykonuje (czasem są to ewidentnie rozrywki ponad wiek dziecka, np.
mali szachiści).



Potrafi przez dłuższy czas być skupione na tym, co je interesuje.



Wymyśla nowe zabawy, gry, opowieści.



Ma ciekawe, abstrakcyjne pomysły, bogatą wyobraźnię



Wyrażania siebie poprzez prace plastyczne, muzykę, taniec i in.



Jest dość niezależne, potrafi bronić swoich racji.



Około 1/3 dzieci zdolnych przed rozpoczęciem szkoły umie czytać i liczyć do 100, posiada szerszy zakres
wiedzy niż ich rówieśnicy, wyraźne sprecyzowane zainteresowania.



Chęć poznawania nowych zjawisk i sytuacji.



Interesuje się otoczeniem.



Dobrze radzi sobie z pokonywaniem trudności.



Sam wynajduje proble

my, szukając niekonwencjonalnych sposobów ich rozwiązywania.



Dysponuje bogatym słownictwem.



Wyprzedza w rozwiązywaniu zadań kolegów.



Stawia wiele pytań.



Niechętnie przyswaja wiedzę w sposób pamięciowy.



Domaga się udowodnienia wszelkich twierdzeń.



Przejawia

najwyższą aktywność twórczą w chwili przerabiania nowych partii materiału.



Ma wielką motywację do nauki.



Ma dużą potrzebę poznawania.



Dobrą pamięć.



Poprawność językową.

68

. KRYTERIA POZNAWANIA UCZNIÓW ZDOLNYCH.

Najczęściej używanym kryterium uzdolnień jest iloraz inteligencji.
Za wybitnie uzdolnione uważa się tych uczniów, których IQ jest bardzo wysoki, powyżej 130 punktów.

Innymi kry

teriami wybitnych uzdolnień są szybkość uczenia się, wczesna dojrzałość intelektualna i ponadprzeciętne

osiągnięcia w jakiejś dziedzinie (sztuka, literatura, nauki ścisłe).



kryterium psychologiczne

– związane jest ze stosowaniem różnych testów psychologicznych badających

poziom inteligencji i zdol-

ności specjalnych, a także testów osobowości,



kryterium psychopedagogiczne

– odwołuje się do osiągnięć ucznia.