Backup od podszewki

Jeśli przechowujesz w komputerze dokumenty, zdjęcia z aparatu cyfrowego czy inne
ważne materiały, powinieneś zrobić ich kopie zapasowe, tym bardziej, że nie jest to,

wbrew pozorom, tak mozolne, jak się powszechnie sądzi.

Bagatelizowanie tworzenia kopii zapasowych może mieć bardzo nieprzyjemne konsekwencje.

Wprawdzie najnowsze twarde dyski znacznie rzadziej ulegają awariom niż starsze modele, ale
zawsze należy się liczyć z możliwością utraty danych, bo mogą do niej doprowadzić również inne

czynniki: atak wirusa czy choćby przypadkowe skasowanie. Odzyskanie utraconych danych będzie
trudne lub wręcz niemożliwe, a na pewno żmudniejsze, niż zrobienie wcześniej kopii zapasowej.

Niestety, domowi użytkownicy nie traktują backupowania poważnie, uważają je za nudne,

czasochłonne i niedające żadnych korzyści - komputer wcale nie działa stabilniej i szybciej. A
przecież nie jest to uciążliwy obowiązek. Pokazujemy, jak z użyciem odpowiednich programów

zautomatyzować tę ważną czynność. Omawiamy tajniki tworzenia backupu, których poznanie
pozwoli ci zoptymalizować tworzenie kopii zapasowych. A gdy dojdzie do awarii, zobaczysz, że

warto było poświęcić na to czas. Wszystkie ważne pliki, począwszy od firmowych dokumentów, a
skończywszy na rodzinnych zdjęciach, odzyskasz z kopii bezpieczeństwa.

Na początku artykułu omawiamy różne aspekty tworzenia backupu: kompresję danych, rodzaj

nośnika przechowywania kopii zapasowej, typy kopii, automatyzację zadań itp. Dzięki temu
uzyskasz wiedzę niezbędną do korzystania z programów, które omawiamy w dalszej części

artykułu. Przedstawiamy również warsztat, omawiający krok po kroku przygotowanie
automatycznych niezbędnych zadań w programie Abakt 0.9.1.

Backup, czyli co?

Po prostu kopiowanie wybranych plików do innej lokalizacji, na przykład na inny twardy dysk czy

płytę CD/DVD. Podstawową zasadą jest właśnie stosowanie innego nośnika, bo robienie kopii
zapasowej na tym samym twardym dysku nie ma sensu (w razie jego awarii utracisz zarówno

oryginał, jak i kopię plików). Najprostszą metodą jest ręczne skopiowanie plików do innego folderu,
a do tego wystarczy Eksplorator Windows lub program nagrywający. W warunkach domowych to

często wystarcza, na przykład do zrobienia na płycie kopii zdjęć z wakacji, ale są również
komplikacje. Jeśli w twoim komputerze regularnie przybywa nowych, ważnych plików, warto

tworzyć kopię zapasową regularnie, np. raz w tygodniu. Wtedy musisz pamiętać o zrobieniu kopii,
sam wybierać pliki do skopiowania itp. Lepiej sięgnąć po jeden z wyspecjalizowanych programów,

który po skonfigurowaniu zajmie się automatycznie archiwizowaniem
plików. Niektóre są bezpłatne i oferują zestaw potrzebnych funkcji.

Przefiltrować pliki

Najczęściej w kopii zapasowej umieszcza się tylko wybrane katalogi oraz
znajdujące się w nich pliki i ewentualnie podkatalogi. Kopiowanie całej

zawartości twardego dysku z reguły nie ma sensu. Na przykład możesz
być zainteresowany zarchiwizowaniem tylko katalogu Moje dokumenty

lub Zdjęcia. W programie do backupu wystarczy wskazać foldery, które
cię interesują. Poza tym często przydają się filtry, pozwalające na

definiowanie bardziej szczegółowych reguł wyboru plików do backupu,
np. z określonymi rozszerzeniami. W ten sposób łatwo wyselekcjonujesz

wszystkie pliki graficzne rozrzucone po różnych katalogach.

Obraz dysku

Większość narzędzi do backupu potrafi kopiować tylko katalogi i pliki, tymczasem na twardym

dysku są zapisane jeszcze informacje o sektorze rozruchowym, wielkości partycji, systemie plików
czy tablicy alokacji plików. Aby zrobić kopię zapasową również tych informacji, potrzebujesz

programu wykonującego plik obrazu dysku (tzw. image), np. Norton Ghosta 10.0 lub bezpłatny
DriveImage XML 1.0.

Bezpłatny Back4Win 5.0.0.2

potrafi archiwizować oprócz

plików, również ustawienia

przeglądarek internetowych.

1

Po odtworzeniu zawartości dysku z pliku obrazu odzyskasz nie tylko zarchiwizowane pliki, ale
będziesz mieć od razu działający system operacyjny.

Kiedy archiwizować?

Warto regularnie tworzyć kopie zapasowe. Częstotliwość zależy od tego, jak szybko przybywa

nowych plików i jak ważne są to dla ciebie dane zapisane na dysku. Możesz zaprogramować różne
zadania automatycznego backupu, nie musisz za każdym razem zabezpieczać wszystkich

dokumentów. Jeśli na przykład piszesz pracę dyplomową, zawierające ją pliki powinieneś kopiować
na zapasowy nośnik możliwie często, nawet codziennie, natomiast pozostałe dane - raz w miesiącu.

Uwzględniaj zdarzenia, które zwiększają ryzyko utraty danych. Kopię zapasową należy tworzyć
przed wprowadzeniem istotnych zmian w komputerze, np. podczas instalowania nowego systemu

operacyjnego lub nowego oprogramowania.

Zwróć uwagę, że programy do back-upu oferują funkcje umożliwiające zaprogramowanie
automatycznego wykonania zadań w określonym terminie lub cyklicznie (raz dziennie, raz w

tygodniu, itp.). Nie będziesz już musiał pamiętać, że trzeba zrobić kopię zapasową. Zostanie
wykonana automatycznie.

Skompresować i na płytę

Masz do wyboru kilka metod tworzenia kopii bezpieczeństwa. Po pierwsze, dane mogą być po
prostu kopiowane do innej lokalizacji lub kompresowane w pliku ZIP. To drugie rozwiązanie jest

bardziej praktyczne. Kopia zajmuje mniej miejsca, a algorytm kompresji ZIP jest na tyle szybki, że
tworzenie skompresowanego archiwum trwa niewiele dłużej od zwykłego kopiowania. Poza tym

zawartość pliku ZIP można łatwo przeglądać, wydobywać pojedyncze
pliki lub dodawać nowe.

Problemem pozostaje wybór nośnika, na którym zostanie zapisana kopia.

Najwygodniej robić ją na drugim twardym dysku. Już za ok. 200 zł

kupisz dysk o pojemności 80 GB, więc warto pomyśleć o takim
rozwiązaniu. Dobrym pomysłem jest również wykorzystanie starego,

nieużywanego dysku. Pewnie wielu użytkowników ma twarde dyski o
niewielkiej pojemności, np. 4 GB, idealnie nadające się do

archiwizowania dokumentów. Jeśli pracujesz w sieci lokalnej, masz
jeszcze do rozważenia opcję zapisywania bezpośrednio na twardym

dysku innego komputera.

Mniej wygodnym, ale tańszym rozwiązaniem jest zapisywanie na płytach
CD/DVD. W tym przypadku nie wchodzi w rachubę automatyczny backup, chyba że będziesz stale

trzymać płytę w napędzie. Poza tym niewiele programów potrafi archiwizować dane bezpośrednio
na płytach CD/DVD. Większość zapisuje na twardym dysku kopię zapasową, którą następnie

możesz nagrać na płycie, korzystając z odpowiedniej aplikacji. Zapis na płytach CD/DVD jest
dobrym rozwiązaniem, gdy chodzi o jednorazowy pełny backup bez aktualizowania go w przyszłości

o nowe lub zmienione pliki.

Jeśli dysponujesz łączem internetowym oferującym szybki transfer, może zainteresować cię
przechowywanie kopii zapasowej na serwerze FTP. Taką opcję oferuje wiele programów do

backupu. W Internecie znajdziesz serwisy specjalizujące się właśnie w udostępnianiu na serwerach
miejsca do przechowywania kopii zapasowych, np. Connected Data Protector (

http://www.connected.com

) czy FirstBackup (

http://www.firstbackup.com

). Za tego rodzaju

usługi trzeba zapłacić.

Poufne dane

Nawet jeśli twój komputer i znajdujące się w nim pliki są dobrze zabezpieczone, to po zrobieniu
kopii zapasowej prawdopodobnie znajdą się poza chronionym obszarem. A przecież mogą się w niej

znaleźć poufne dane, wymagające dodatkowej ochrony. Dlatego należy przemyśleć zapisanie jej w
zaszyfrowanym pliku i zabezpieczenie dostępu hasłem. Odpowiednie funkcje znajdziesz w

niektórych programach do backupu.

W Windows XP atrybut Plik

jest gotowy do archiwizacji

informuje program do

backupu, że dany plik ma

zostać umieszczony w kopii

zapasowej. System

operacyjny automatycznie

oznacza tak każdy nowy lub

zmodyfikowany plik.

2

Programy do backupu

Uwzględniając powyższe uwagi, można ustalić zestaw cech dobrej

aplikacji do tworzenia kopii zapasowych. Będą to:



kreatory ułatwiające konfigurację programu;



programowanie automatycznego tworzenia kopii zapasowych;



archiwizowanie danych w formacie ZIP, w którym kompresja
odbywa się bardzo szybko;



zapisywanie kopii zapasowej na różnych nośnikach;



tworzenie kopii zapasowych podstawowego typu (zwykła i przyrostowa);



selekcja plików z użyciem filtrów;



dostęp do zawartości kopii zapasowej oraz odtwarzanie z niej wszystkich lub tylko
wybranych plików.

Przyda się również: określanie stopnia kompresji kopii zapasowej, tworzenie kopii zapasowej przez
sieć lokalną, na nośnikach pamięci USB, taśmach czy serwerze FTP, tworzenie kopii zapasowej

ustawień użytkownika, np. Ulubionych.

Wybór programów jest bardzo duży i można wyróżnić kilka ich grup, od dość prostych bezpłatnych
narzędzi, przez kosztujące po kilkaset złotych programy o możliwościach zaspokajających potrzeby

bardziej wymagających użytkowników i małych firm, skończywszy na drogich systemach do
backupu, odpowiednich do dużych przedsiębiorstw. Są też programy o specjalnym przeznaczeniu,

np. do tworzenia obrazów dysków lub wyłącznie do archiwizacji na płytach CD/DVD. Omówimy
przede wszystkim najbardziej przydatne dla użytkowników domowych, przedstawiając pokrótce

możliwości najbardziej zaawansowanych.

Bezpłatne zapasy

W warunkach domowych z reguły wystarczą możliwości oferowane przez bezpłatne aplikacje do

back-upu. Jest w czym wybierać, ale uwaga: większość bezpłatnych programów jest przeznaczona
do użytku niekomercyjnego. Jeśli chcesz używać ich w firmie, musisz za nie zapłacić. Poniżej

przedstawiamy kilka najlepszych, naszym zdaniem, bezpłatnych produktów.

Abakt 0.9.1

Bardzo dobre narzędzie na licencji GPL (open source). Potrafi zapisać kopię zapasową plików w

formie skompresowanego archiwum ZIP, 7-ZIP lub w oryginalnej formie. Ma polską wersję
językową. Pracę z programem rozpocznij od wybrania katalogów i plików (okno Źródło), które

chcesz zarchiwizować. Funkcja filtrów umożliwia ograniczenie ilości danych, które trafią do kopii
zapasowej. Filtry pozwalają na stosowanie takich parametrów, jak rozszerzenie pliku, atrybuty (np.

tylko do odczytu), rozmiar (np. wyklucza pliki przekraczające 10 MB lub mniejsze niż 100 KB). Do
odzyskania plików z back-upu służy funkcja Przywróć archiwum ZIP w menu Narzędzia. Poważną

wadą jest brak funkcji terminarza.

Back it up! 5.4.9

Umożliwia tworzenie kopii zapasowych w plikach ZIP lub tzw. kopii lustrzanych. Pozwala na

tworzenie i przechowywanie informacji o tym, które dane mają być archiwizowane oraz ustawianie
filtrów wykluczających wybrane formaty plików z archiwizacji. Oferuje archiwizację wpisów w

rejestrze - zapisuje je w plikach z rozszerzeniem REG. Odwołania do programu możesz umieścić w
pliku wsadowym i uruchamiać go z parametrami definiującymi sposób działania.

Back4Win 5.0.0.2

Oferuje dwa tryby pracy w zależności od zaawansowania użytkownika. Dane zapisuje w plikach
ZIP, także w postaci samorozpakowujących się archiwów (z rozszerzeniem EXE) i pozwala na

określenie stopnia kompresji. Umożliwia planowanie zadań archiwizacji. W razie potrzeby oprócz
plików zarchiwizuje również różne ustawienia użytkownika, np. konfigurację przeglądarki

internetowej. Nie ma funkcji zapisu kopii zapasowej na płytach CD, ale potrafi podzielić backup na

Wbudowany w Windows XP

Professional program Kopia

zapasowa umożliwia

wygodne odzyskanie plików

z backupu.

3

pliki o wielkości odpowiadającej pojemności płyty.

BackUp Maker 4.1

Pliki zapasowe potrafi skompresować algorytmem ZIP i zapisać na twardym dysku lub płytach

CD/DVD. Funkcja Instant backup służy do zaplanowania automatycznej archiwizacji. Obsługę
ułatwiają kreatory, umożliwiające konfigurację backupu, choć niektóre opcje są dostępne tylko z

menu Configuration. Duża wada to brak opcji tworzenia kopii przyrostowej lub różnicowej - za
każdym razem program tworzy pełny backup wybranych plików.

Kopia zapasowa

Użytkownicy Windows XP w wersji Professional mogą skorzystać z wbudowanego programu Kopia
zapasowa, służącego do tworzenia kopii danych na twardym dysku. Uruchomisz go, przechodząc do

Start | Wszystkie programy | Akcesoria | Narzędzia systemowe. Narzędzie jest efektem współpracy
Microsoftu z Veritas Software, znanym producentem oprogramowania do backupu. Pozwala

archiwizować wybrane pliki i foldery, a także pliki systemowe i ustawienia konfiguracyjne (np.
rejestr) niezbędne do odzyskania systemu operacyjnego po awarii. Niestety, program ma poważną

wadę - brak funkcji kompresowania archiwizowanych plików i wykonuje kopie zapasowe zajmujące
za dużo miejsca.

Backup dla wymagających

Jeśli wśród bezpłatnych aplikacji nie znalazłeś takiej, która spełnia twoje wymagania, przejrzyj
ofertę programów komercyjnych, których ceny zaczynają się od mniej więcej 100 złotych. Wiele z

nich można wykorzystać nie tylko w domu, ale również w małej firmie. Czym różnią się od
bezpłatnych aplikacji? Potrafią m.in. zapisywać na wielu różnych nośnikach: taśmach czy napędach

USB i FireWire. Oferują również więcej funkcji i udogodnień, np. wykrywanie wirusów w
archiwizowanych plikach. Przedstawiamy jedynie kilka wybranych, oferujących największy zestaw

funkcji i innowacyjne rozwiązania. Więcej programów znajdziesz na
płycie dołączonej do numeru.

Auto Backup 2.4

Prosty w obsłudze program do automatycznego backupu plików na

lokalnym twardym dysku, udziale sieciowym lub serwerze FTP. Oferuje
kompresję, szyfrowanie i ochronę hasłem kopii zapasowej. Działa jako

usługa Windows NT/2000/XP, dzięki czemu nie musisz być zalogowany
do komputera, żeby archiwizować dane.

Pozwala zdefiniować okres, przez jaki kopia zapasowa będzie

przechowywana, zanim zostanie zastąpiona nową. Auto Backup 2.4
kosztuje 29 dolarów.

Backup MyPC 2005

Wysoką jakość produkt ten zawdzięcza głównie temu, że oparto go na

aplikacji Backup Exec Desktop firmy Veritas. Obecnie rozwija go
StompSoft i sprzedaje po 60 dolarów. Ma bardzo dobry interfejs

graficzny, dzięki czemu obsługa jest intuicyjna. Umożliwia archiwizację na
pojedynczym komputerze lub w małych sieciach przez połączenia P2P.

Potrafi zapisać kopię zapasową na twardym dysku, płytach CD/DVD,
taśmach oraz napędach ZIP i Jaz. Oferuje szyfrowanie archiwizowanych

danych i zabezpieczenie dostępu do nich hasłem. Oprócz zwykłej kopii
zapasowej utworzy również przyrostową lub różnicową. Umożliwia

przygotowanie bootowalnych dyskietek i płyt CD, przydatnych w wypadku
awarii systemu operacyjnego lub twardego dysku.

Backup4All Professional 2.3.3

Przejrzysty interfejs sprawia, że program (kosztuje 49 dolarów) nadaje się zarówno dla

zaawansowanych, jak i początkujących użytkowników. Oprócz wyboru plików i katalogów oferuje

Program Auto Backup 2.4

pozwala na przygotowanie

harmonogramu

automatycznego

wykonywania backupu.

Backup MyPC 2005 potrafi

wykonać różne typy kopii,

m.in. przyrostową

(incremental) i różnicową

(differential).

4

kilka predefiniowanych ustawień, jak My Documents, My Pictures i Internet Favorites. Tworzy
własny katalog do śledzenia modyfikacji i pojawiania się nowych plików w obszarze wybranym do

backupu. Pokazuje nowe pliki, które zostaną zmagazynowane podczas następnego backupu. Do
programu można doinstalować polską wersję językową interfejsu.

BounceBack Professional 6.0

Cechą szczególną tej aplikacji (cena: 70 dolarów) jest tworzenie bootowalnych kopii zapasowych
bez zapisywania kompletnego obrazu całego dysku, jak robią to Norton Ghost 10.0 czy DriveImage

XML 1.0. Zapisuje archiwizowane pliki w ich oryginalnym formacie, co umożliwia szybki dostęp i
współdzielenie tych zasobów. Na drugim twardym dysku automatycznie zakłada partycje,

odpowiadające układem partycjom na twardym dysku komputera. Niestety, brak mu wielu
przydatnych funkcji, jak kompresja czy szyfrowanie.

Genie Backup Manager Home 6.0

Łatwy w użyciu, choć rozbudowany, program (cena: 50 dolarów) do back-upu plików, wiadomości
pocztowych i ustawień. Bardziej wymagający użytkownicy docenią funkcje szyfrowania,

programowania zadań z użyciem skryptów czy tworzenie backupu w plikach wykonywalnych.
Program potrafi kopiować pliki używane podczas robienia backupu. Tworzy kopię zapasową na

różnych nośnikach: zewnętrznych twardych dyskach, udziałach sieciowych, płytach CD/DVD,
pamięciach USB i taśmach.

NovaBACKUP 7.2 Professional

Obsługę programu ułatwiają kreatory, dzięki którym nawet początkujący użytkownicy poradzą

sobie z konfiguracją zadań. Program skanuje kopiowane dane pod kątem obecności wirusów i
chroni przed nimi kopie zapasowe. Umożliwia tworzenie kopii zapasowej dysków sieciowych,

dostępnych z twojego komputera. Umożliwia zapis na lokalnych lub sieciowych twardych dyskach,
płytach CD/DVD oraz taśmach. Wersja Professional kosztuje 70 dolarów. Jest również wersja

Server Edition, zawierająca rozszerzone funkcje zabezpieczeń.

WinPSF 2.1

Polska aplikacja do robienia kopii zapasowych według utworzonych przez użytkownika profili.

Oferuje opcję archiwizacji danych systemowych, m.in. wiadomości z
Outlook Expressu, książki adresowej, skrótów internetowych, bazy SQL

Server i wielu innych. Po każdej operacji wygeneruje raport lub pokaże
informacje o archiwum w formie wykresu. Dodatkowo zawiera wtyczkę

do Total Commandera, pozwalającą na przeglądanie z poziomu tego
menedżera zawartości kopii zapasowych utworzonych przez WinPSF.

Program używa własnego formatu zapisu archiwum, wykorzystującego
kompresję deflate (ZLib). Cena do indywidualnych negocjacji z autorem.

Backup na CD/DVD

Jeśli chcesz przechowywać back-up tylko na płytach CD/DVD, warto
sięgnąć po wyspecjalizowane w tym zadaniu programy. Wprawdzie

funkcje zapisu kopii zapasowej znajdziesz w wielu programach, ale warto
przyjrzeć się bliżej dwóm narzędziom, przygotowanym wyłącznie do tego celu.

Ahead Nero BackItUp 2

Aplikacja wchodzi w skład pakietu Nero 7. Zapisuje backup na płytach CD i DVD, oferując przy tym
automatyczne dzielenie pliku kopii zapasowej, jeżeli nie mieści się na pojedynczym krążku. Pozwala

na zabezpieczenie kopii hasłem. Umożliwia skopiowanie wybranej partycji lub całego twardego
dysku. Zapisuje ją na startowej płycie CD/DVD, której można użyć do przywrócenia danych po

awarii systemu operacyjnego. Jeśli backup składa się z kilku płyt, należy użyć pierwszej z nich do
uruchomienia komputera.

NTI Backup NOW! 4.0 Deluxe Suite

Polski WinPSF 2.1 to dość

prosty program, ale jego

zaletą są funkcje

nagrywania backupu na

płytach CD/DVD.

5

Ten program jest oferowany samodzielnie i ma znacznie większe możliwości niż produkt firmy
Ahead. Tworzy dwa rodzaje kopii zapasowych: wybranych plików lub pełnego obrazu dysku, albo

partycji. Archiwizowane dane zapisuje na płytach CD i DVD, obsługuje również zapis na twardych
dyskach, napędach magnetooptycznych, ZIP, Jaz oraz pamięciach USB. Umożliwia zapisanie płyty

lub dyskietki startowej. Najnowsza wersja oferuje szyfrowanie archiwizowanych danych, backup na
serwerze FTP oraz tworzenie kopii zapasowej wiadomości elektronicznych oraz profilu użytkownika

Windows.

Dysk w obrazie

Aplikacje Norton Ghost 10.0, Acronic True Image 8.0, Drive Backup 6.0 czy DriveImage XML 1.0

tworzą tzw. plik obrazu dysku, w którym oprócz plików i struktury katalogów umieszczają wiele
dodatkowych informacji, niezbędnych do wiernego odtworzenia oryginału. Specyfika tego

rozwiązania sprawia, że nie warto go używać do typowego tworzenia kopii zapasowych plików.
Obraz dysku nadaje się przede wszystkim do odtwarzania systemu operacyjnego w źródłowym

komputerze, ale również do przeniesienia zawartości dysku, wraz z wszelkimi ustawieniami, na inny
komputer. Zaletą obrazu dysku jest możliwość szybkiego przywrócenia oryginału, nie tylko plików,

ale również działającego systemu operacyjnego i aplikacji. Gdy dojdzie do poważnej awarii systemu
operacyjnego, komputer może być ponownie gotowy do pracy już po kilkunastu minutach.

Są też dwie istotne wady. Po pierwsze, obraz dysku zawsze zajmuje więcej miejsca niż zwykła

kopia zapasowa. Po drugie, przed odtwarzaniem partycji z obrazu dysku następuje wykasowanie z
twardego dysku wszystkich plików z obszaru przeznaczonego na pliki

obrazu. Innymi słowy, gdy zechcesz przywrócić z obrazu partycję C:,
wszystko, co na niej masz, zostanie skasowane.

DriveImage XML 1.0

Program interesujący przede wszystkim dlatego, że użytkownicy domowi
mogą korzystać z niego bezpłatnie. Spełnia cztery funkcje: tworzy obrazy

całych partycji i dysków logicznych, umożliwia przeglądanie zawartości
pliku obrazu, odtwarza dane z obrazu na tym samym lub innym twardym

dysku oraz kopiuje bezpośrednio zawartość jednego dysku na drugi.
Obraz jest przechowywany w pliku XML, co umożliwia jego obróbkę

innymi narzędziami. Wady: działa tylko w Windows XP i nie obsługuje
partycji linuksowych.

Norton Ghost 10.0

Program uruchomisz w Windows lub z dyskietki ratunkowej. Narzędzi dostępnych z poziomu
Windows możesz używać do większości zadań związanych z tworzeniem kopii zapasowej i

odzyskiwaniem. Narzędzi do systemu DOS należy użyć w razie awarii twardego dysku lub gdy nie
można uruchomić Windows. Nowa funkcja tworzenia punktów przywracania, będących swego

rodzaju kopią przyrostową, pozwala - w odróżnieniu od stosowanych dotychczas obrazów dysku -
zapisać stan systemu i danych z określonego momentu. Punkty przywracania mogą być również

tworzone automatycznie w momencie podjęcia przez użytkownika określonych działań. Inną
nowością jest optymalizacja punktów przywracania, umożliwiająca zmniejszenie zajmowanego

przez nie miejsca.

Backup na poważnie

Inne są wymagania związane z backupem w domu i w małej firmie, a inne w dużym

przedsiębiorstwie. W takim środowisku do sieci podłączonych jest bardzo wiele komputerów, często
dane są przechowywane na serwerach plików, potrzebny jest backup serwera pocztowego itd.

Dlatego administratorzy sieci potrzebują narzędzi do back-upu spełniających dużo trudniejsze
zadania, np. pozwalających na centralne zarządzanie archiwizacją na wielu stacjach roboczych i

archiwizujących dużo więcej danych.

Ferro Backup System 2.4

Z użyciem NTI Backup

NOW! 4.0 Deluxe Suite

łatwo przygotujesz backup i

nagrasz go na płycie

CD/DVD.

6

Polski, bardzo tani w porównaniu do konkurencji system archiwizacji danych przeznaczony do firm,
kopiujący dane ze stacji roboczych (Windows, Linux, Novell Netware, MacOS) i serwerów plików.

Centralny moduł zarządzający służy do sterowania pracą całego systemu z jednego miejsca.
Zastosowanie archiwizacji różnicowej i kompresji po stronie stacji roboczej umożliwia wykonanie

wielu równoległych zadań w krótkim czasie. Dodatkowym ułatwieniem dla administratora jest
funkcja automatycznej aktualizacji programu na komputerach użytkowników.

Symantec Backup Exec 9.1 for Windows Server

Produkt firmy Veritas (cena: od 795 dolarów), najbardziej znanego producenta oprogramowania do
backupu (obecnie tworzącego jedną firmę do spółki z Symantekiem). Jest to pierwsze

oprogramowanie umożliwiające użytkownikom samodzielne odtwarzanie plików za pomocą
interfejsu WWW i zapewniające ochronę danych w trybie dysk-dysk-taśma. Dzięki zastosowaniu

technologii dyskowej (moduł Backup Exec Continuous Protection Server) pliki są nieustannie
chronione. Oprogramowanie automatycznie wykrywa i wykonuje kopię plików po wystąpieniu

zmian. Zmniejsza to obciążenie informatyków i nie wymaga rezerwowania terminów, w których
możliwe będzie zwiększone obciążenie sieci wynikające z tworzenia kopii zapasowych.

Jak zrobić kopię zapasową za pomocą programu Abakt 0.9.1

1. Na początek włącz polską wersję interfejsu (dalej wszystkie nazwy w

programie będziemy podawać w języku polskim). W tym celu przejdź do
Edit | Preferences i wybierz z menu Language opcję Polish. Kliknij OK i

uruchom ponownie program. Właściwą konfigurację backupu rozpocznij
na karcie Źródło od wybrania katalogów do archiwizacji. W tym celu

kliknij przycisk Dodaj i wybierz potrzebny folder. My wybraliśmy Moje
dokumenty. Zwróć uwagę, że nie możesz wybierać pojedynczych plików.

Po dodaniu możesz usunąć wybrany katalog przyciskiem Usuń. Pliki
wykluczone przy użyciu filtrów, które omawiamy poniżej, są oznaczone

żółtym krzyżykiem. Jeśli klikniesz plik prawym przyciskiem myszy, pojawi się menu z dodatkowymi
opcjami, np. ustawieniami filtrów.

2. Abakt 0.9.1 oferuje duże możliwości filtrowania plików umieszczanych
w kopii zapasowej. Chcąc utworzyć nowy filtr, przejdź do karty Filtry.

Karty Wyklucz i Dołącz pozwalają na odrzucanie lub dodawanie do kopii
plików na podstawie nazwy i rozszerzenia. W naszym przykładzie

postanowiliśmy nie umieszczać w kopii plików graficznych BMP. W tym
celu trzeba przejść do karty Wyklucz, kliknąć Dodaj i wpisać maskę. My

wpisaliśmy *.BMP. Symbol * jest maską oznaczają dowolny ciąg znaków.
Pojedyncze znaki w nazwie pliku maskuje symbol ?.

Poza tym zrezygnowaliśmy z archiwizowania plików zmodyfikowanych ostatni raz przed 1 stycznia

2005. W tym celu na karcie Właściwości trzeba wpisać odpowiednie daty w pola Data modyfikacji.

3. Na karcie Akcja znajdziesz ustawienia związane z tworzeniem samego

pliku kopii zapasowej. W pierwszej kolejności możesz wybrać format
kompresji, w naszym przykładzie wybraliśmy ZIP. Poza tym musisz

określić typ kopii, którą chcesz utworzyć. W naszym przykładzie robimy
kopię po raz pierwszy, więc zaznaczamy opcję Pełny. Atrybut archiwalny

(A) to to samo, co atrybut Plik jest gotowy do archiwizacji. Przejdź do
karty Przeznaczenie. W pole Katalog wpisz miejsce zapisania kopii

zapasowej. Pole Nazwa pozwala na dodanie do nazwy różnych zmiennych
elementów, np. daty lub typu archiwizacji. My nadaliśmy plikowi nazwę backup i dodaliśmy do niej

bieżącą datę. W tym celu w pole Nazwa trzeba wpisać backup-['yyyy'-'mm'-'dd']'.

4. Warto jeszcze powrócić klawiszem [F9] do karty Ustawienia typu akcji,

w której możesz wprowadzić ustawienia dotyczące pliku ZIP. W naszym
przykładzie zwiększyliśmy do maksimum stopień kompresji (pole

Kompresja), wprowadziliśmy podział kopii na pliki nie większe niż 700
MB, dzięki czemu zmieszczą się na płytach CD. Poza tym

zabezpieczyliśmy dostęp do kopii hasłem. W pliku ZIP możesz zapisać
również komentarz, np. opisujący jego zawartość. Teraz możesz już

nacisnąć przycisk Wykonaj akcję - program rozpocznie tworzenie kopii

7

zapasowej. Jeśli chcesz, żeby Abakt automatycznie usuwał stare kopie, przed wykonaniem nowej
kopii przejdź do karty Finalizacja i wprowadź odpowiednie ustawienia w obszarze Historia.

Typy kopii zapasowych

Programy do backupu przeważnie umożliwiają tworzenie kilku typów kopii zapasowej.
Omawiamy najczęściej spotykane, podając w nawiasach nazwy angielskie, stosowane w

programach.

Jeśli przygotowujesz po raz pierwszy backup wybranych plików, wybierz kopię zwykłą (full). To
oznacza, że zarchiwizowane zostaną wszystkie pliki z wybranego obszaru. Możesz również

zdecydować się na kopię lustrzaną (mirror), która od zwykłej różni się tym, że pliki nie są
kompresowane. Tej metody używa się do tworzenia dokładniej kopii archiwizowanych danych.

Zaletą jest szybki dostęp do zawartości z poziomu narzędzi typu Eksplorator Windows.

Sytuacja zmienia się, gdy archiwizujesz dane ponownie i masz poprzednią kopię zapasową.
Wtedy uwzględnić trzeba tylko pliki nowe lub zmodyfikowane. Do wyboru masz kopię

przyrostową (incremental) - kopiowane są tylko pliki nowe lub zmodyfikowane po wykonaniu
ostatniej kopii zwykłej lub przyrostowej. Inaczej mówiąc, zostaną uwzględnione tylko zmiany,

które zaszły między następującymi bezpośrednio po sobie backupami.

Alternatywnie możesz zrobić bardziej czasochłonną kopię różnicową (differential). Powstaje ona
w taki sam sposób, jak kopia przyrostowa (uwzględniane są tylko nowe lub zmodyfikowane pliki).

Różnica polega na tym, że przy ustalaniu zmian porównuje się aktualny stan plików z ostatnią
kopią zwykłą albo przyrostową. Pliki już umieszczone w kopii różnicowej zostaną ponownie

zarchiwizowane (w wypadku kopii przyrostowej archiwizowane jest tylko to, co przybyło po
wykonaniu ostatniej kopii).

Zalety kopii różnicowej widać podczas przywracania danych, bo potrzebna jest tylko utworzona

na początku kopia zwykła oraz różnicowa, w sumie dwa elementy. Jeśli tworzyłeś kopię
przyrostową, będziesz potrzebował zwykłej oraz wszystkich utworzonych później przyrostowych.

Liczba elementów zależy od liczby kopii przyrostowych, a może być ich całkiem sporo.

Jest jeszcze codzienna kopia zapasowa (archiwizowanie wszystkich plików zmodyfikowanych w
dniu jej wykonania) oraz kopia zapasowa typu kopiującego - archiwizowane są wszystkie

wybrane pliki, ale nie otrzymują oznaczenia, że zostały skopiowane. Z tego powodu zrobienie
kopii zapasowej poza harmonogramem nie wpływa na sposób wykonania innych operacji

backupu.

W Windows XP do oznaczania, czy dany plik powinien zostać zarchiwizowany, służy specjalny
atrybut.

Znajdziesz go, klikając w Eksploratorze Windows prawym przyciskiem myszy wybrany plik, a

następnie wybierając opcję Właściwości i w nowym oknie klikając przycisk Zaawansowane. Jeśli
plik jest przeznaczony do archiwizacji, zaznaczone będzie pole Plik jest gotowy do archiwizacji.

Podczas archiwizowania programem Kopia zapasowa atrybut ten zostaje wyłączony i ponownie
włączony, gdy plik będzie zmodyfikowany. Także nowe pliki mają włączony atrybut archiwizacji.

Rafał Janus

8