Chińskie liczebniki

1

Chińskie liczebniki

Chińczycy stosują system dziesiętny, w którym pierwszym dziesięciu cyfrom arabskim odpowiadają znaki: 一, 二,
三, 四, 五, 六, 七, 八, 九 oraz 十. Używają również zera zapisywanego jako 零, lub zapożyczonym znakiem 〇 (w
chińskim piśmie tradycyjnie nie ma okrągłych kształtów) i bez którego ich system zapisu długo był się w stanie

obejść.

Odpowiedniki liczb w języku chińskim

Liczby większe od 10 zapisywane są

przez łączenie cyfr 1-9, oraz cyfr dla

kolejnych rzędów wielkości 十 (10),
百 (100), 千 (1000) oraz 万 (10000). I
tak np. 十一 (11), 二十 (20),
一百四十七 (147) itd. Przy dużych
liczbach niższe rzędy wielkości są

omijane, np. 四万六 (46000), a liczby,

w których obok dużego rzędu

wielkości występuje również rząd niski, przedzielane są jednym zerem, niezależnie od tego, jak duża jest różnica

między rzędami np. 一千〇一 (1001).

O ile w systemie stosowanym w Europie przy dużych liczbach podstawową jednostką jest tysiąc (np. "tysiąc tysięcy"

to milion), w Chinach "jednostką podstawową" jest 万, czyli dziesięć tysięcy (miriada), np. 十万 (100.000), 百万

(1.000.000), 千万 (10.000.000). Podwójny 万, czyli 100.000.000, zapisuje się znakiem 亿.

System ten jest zdublowany przez znaki oficjalne, z którymi można się spotkać np. na banknotach. W wymowie

mandaryńskiej są one odczytywane tak samo.

Tabela

(T) oznacza tradycyjne pismo chińskie

(U) oznacza uproszczone pismo chińskie

Wymowa

(Pinyin)

Zapis

oficjalny

Cyfry

zwykłe

Wartość

Opis

líng

零

〇

0

W tym przypadku tradycyjny znak 零 jest stosowany częściej niż zapożyczony - 〇

yī

壹

一

1

także 弌 (f. przestarzała)
么(T) lub 幺(U) yāo - przy wymowie numerów telefonów, pokoi itd. w ChRL, co ma ułatwiać
odróżnianie cyfr.

Słowo yī ma bowiem wiele znaczeń i może prowadzić do nieporozumień (np. yì to 100.000.000).

èr

貳 (T) lub

贰 (U)

二

2

także 弍 (f. przestarzała)
兩(T) lub 两(U) liǎng - kiedy mowa np. o "dwóch osobach" (klasyfikator)

sān

叄 (T) lub

叁 (U)

三

3

także 弎 (f. przestarzała)
參(T) lub 参(u) sān

sì

肆

四

4

wǔ

伍

五

5

liù

陸

六

6

qī

柒

七

7

bā

捌

八

8

jiǔ

玖

九

9

Wielokrotności 10

Chińskie liczebniki

2

shí

拾

十

10

Czasami używana forma 什 jest niedopuszczalna.

èr shí

念 lub

貳拾

廿 lub

卄

20

卄 jest rzadko używany,
廿 i 卄 stosuje się głównie w kalendarzach
Zapis stosowany na ogół to 二十

sà

叄拾

卅

30

卅 jest rzadko użwywany,
stosuje się głównie w kalendarzach

Zapis stosowany na ogół to 三十

xì

肆拾

卌

40

卌 jest rzadko użwywany
Zapis stosowany na ogół to 四十

bǎi

佰

百

100

qiān

仟

千

1000

wàn

萬

萬 (T)

lub

万 (U)

10

4

Podstawowa jednostka do tworzenia dużych liczb w systemie chińskim

Wielokrotności 10 000

yì

億

億 (T)

lub

亿 (U)

10

8

Wartość w klasycznym chińskim

obecnie także: 10

5

.

zhào

兆

10

12

Wartość w klasycznym chińskim

obecnie także: 10

6

, 10

16

(Przedrostek SI)

jīng

京

10

16

Wartość w klasycznym chińskim

obecnie także: 10

7

, 10

24

, 10

32

.

Inne forma: 經(T) lub 经(U) jīng

gāi

垓

10

20

Wartość w klasycznym chińskim

obecnie także: 10

8

, 10

32

, 10

64

.

zǐ

秭

10

24

Wartość w klasycznym chińskim

obecnie także: 10

9

, 10

40

, 10

128

.

Przedrostki SI są nazywane 尧 yáo(T) lub 佑 yòu(U) (yotta)

ráng

穰

10

28

Wartość w klasycznym chińskim

Obecnie także: 10

10

, 10

48

, 10

256

.

gōu

溝

10

32

Wartość w klasycznym chińskim

Obecnie także: 10

11

, 10

56

, 10

512

.

jiàn

澗

10

36

Wartość w klasycznym chińskim

Obecnie także: 1 E12|10

12

, 10

64

, 10

1024

.

zhèng

正

10

40

Wartość w klasycznym chińskim

Obecnie także: 10

13

, 10

72

, 10

2048

.

zài

載

10

44

Wartość w klasycznym chińskim

Obecnie także: 10

14

, 10

80

, 10

4096

.

jí

極

10

48

Wartość w klasycznym chińskim

hénghéshā

恒河沙

10

52

Wartość w klasycznym chińskim

阿僧祇

10

56

Wartość w klasycznym chińskim

那由他

10

60

Wartość w klasycznym chińskim

不可思議

10

64

Wartość w klasycznym chińskim

Chińskie liczebniki

3

無量大數

10

68

Wartość w klasycznym chińskim

Podwielokrotności 10

fēn

分

1/10

decy jako Przedrostek SI

lí

釐

厘

1/100

centy jako Przedrostek SI

háo

毫

1/1000

mili jako Przedrostek SI

sī

絲

10

-4

Wartość w klasycznym chińskim

hū

忽

10

-5

Wartość w klasycznym chińskim

wēi

微

10

-6

mikro jako Przedrostek SI

xiān

纖

10

-7

Wartość w klasycznym chińskim

shā

沙

10

-8

Wartość w klasycznym chińskim

chén

塵

10

-9

Wartość w klasycznym chińskim

Przedrostek SI nazywa się 奈 nài(T) lub 纳 nà(U)(nano)

āi

埃

10

-10

Wartość w klasycznym chińskim

miǎo

渺

10

-11

Wartość w klasycznym chińskim

mò

莫

10

-12

Wartość w klasycznym chińskim

Przedrostek SI nazywa się 皮 pí (pico)

Źródła i autorzy artykułu

4

Źródła i autorzy artykułu

Chińskie liczebniki  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=27768520  Autorzy: Adamt, Conew, Cyon, Delta 51, Grager, Hoa binh, Maćko, Olaf, Picus viridis, Stoigniew, Tomta1,
WTM, 4 anonimowych edycji

Źródła, licencje i autorzy grafik

Plik:Huama numerals.svg  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Huama_numerals.svg  Licencja: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0  Autorzy: Voidvector

Licencja

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
//creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/