W O J S K O W A A K A D E M I A T E C H N I C Z N A
W
Y D Z I A Ł
E
L E K T R O N I K I
z i m a
L
A B O R A T O R I U M
U
K Ł A D Ó W
A
N A L O G O W Y C H
G r u p a :
. . . . . . . . . . . .
Data wykonania ćwiczenia:
Ćwiczenie prowadził:
........................................
........................................
Imię:.............................
Data oddania sprawozdania: Podpis:
Nazwisko:.................................................
........................................
P
R O T O K Ó Ł
P
O M I A R O W Y
T e m a t : U k ł a d y o d o p e r a c y j n e
I. Schemat blokowy układu pomiarowego.
Generator
sinusoidalny
Wzmacniacz
operacyjny
Oscyloskop
Woltomierz
Zasilacz
II. Spis przyrządów.
N
AZWA P R ZYR ZĄDU
T
YP
F
IR MA
2
III. Tabele pomiarowe
1. Badanie wzmacniacza odwracającego
1.1. Pomiar charakterystyk częstotliwościowych
Z
generatora funkcyjnego na wejście układu podać sygnał sinusoidalny o częstotliwości f =100 Hz
oraz wartości E
g
= 40 mV
RMS
, wyjście modelu WO do kanału 1 oscyloskopu, wejście do kanału 2.
U
we
= 40mV G
uo
= -10 V/V
f
[kHz]
0,1
1
10
30
100
150
200
300
500
800
Uwy
[mV]
ϕ
[
°
]
- 1 8 0
°
- 1 8 0
°
- 2 2 5
°
Uwy
/
Uwy
0
Uwy/Uwy
0
– napięcie unormowane (stosunek nap. U
wy
do napięcie odczytanego dla f = 0,1 kHz)
U
we
= 40mV G
uo
= -100 V/V
f
[kHz]
0,1
1
3
20
50
80
200
400
600
800
Uwy
[V]
ϕ
[
°
]
- 1 8 0
°
- 2 2 5
°
Uwy
/
Uwy
0
1.2. Pomiar maksymalnej szybkości zmian napięcia wyjściowego – SR
(pomiar opcjonalny)
Uk
ład skonfigurowany jako wzmacniacz o G
uo
= -10 V/V przy wymuszeniu prostok
ątem dla Uwe = 1.4 V
Vrms
i
f = 1 kHz. Do pomiaru napi
ęcia odpiąć przewód z 2. kanału oscyloskopu (sygnał wejściowy).
Tab. 3.3
t
n
[μs ]
U
p-p
[V]
1.3. Obserwacja wpływu skończonej wartości SR na zniekształcenia przebiegu wyjściowego
(pomiar opcjonalny)
sinus,
Uwe = 800mV, f = 20 kHz
czas nar.
t
n
[
μs
]
wart. nap
U
p-p
[V]
Pomiar prędkości narastania (opadania)
sygnału wyjściowego (zniekształconego)
Uwy
0
Uwy
0
3
2. Badanie filtrów aktywnych
2.1. Obserwacja wpływu zmiany wsp. tłumienia na kształt ch-ki amplitudowej filtru
dolnoprzepustowego i górnoprzepustowego drugiego rzędu.
Ustawić: Generator: [Recal] 1 -> [Enter], Osyloskop: [Setup] -> [Recal]. Długi przewód z kan. 2 oscyloskopu podpiąć do gniazda
Ext. Triger, drugi jego koniec z wej. modelu przepiąć do gniazda generatora Sync.
ww. ustawienia odpowiadają
:
Uwe = 500mV, funkcja SWEEP (1 Hz ÷ 10 kHz)
filtr dolnoprzepustowy
filtr górnoprzepustowego
2.2. Obserwacja kształtu ch-ki amplitudowej filtru pasmowoprzepustowego typu podwójne T
dla dwóch wartości dobroci metodą oscyloskopową
Uwe = 5mV, funkcja SWEEP (1 Hz ÷ 10 kHz)
filtr pasmowoprzepustowy
2.3. Pomiar częstotliwości granicznej i wartości współczynnika tłumienia
dolnoprzepustowego filtru aktywnego drugiego rzędu:
Uwe = 500mV, f = 100 Hz
(Jeśli nie dokonano pomiaru, częstotliwości graniczne oszacować na podstawie
wykresów z pkt. 2.1a)
U
0
[mV]
U
n
[mV]
f
g
[kHz]
U
0
[mV]
U
n
[mV]
f
n
[kHz]
filtr przetłumiony (
ξ > 1)
filtr niedotłumiony (
ξ < 1)
f
n
U
0
U
n
f
g
U
0
U
n
=0,707 U
o
Zanotować wartości elementów ze schematu na ścianie laboratorium do tabeli na następnej stronie!
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 [
kHz
]
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 [
kHz
]
4
2.4. Pomiar częstotliwości granicznej i wartości współczynnika tłumienia
górnoprzepustowego filtru aktywnego drugiego rzędu:
Uwe = 500mV, f = 20 kHz
(Jeśli nie dokonano pomiaru, częstotliwości graniczne oszacować na podstawie
wykresów z pkt. 2.1b,
amplitudę odczytać w działkach).
2.5. Pomiar częstotliwości granicznych i obliczenie wartości dobroci dla filtru
pasmowoprzepustowego
←
0,707 U
max
U
max
0,707 U
max
→
Q
1
U
[V]
f
[Hz]
f
d
f
n
f
g
←
0,707 U
max
U
max
0,707 U
max
→
Q
2
U
[V]
f
[Hz]
f
d
f
n
f
g
d
g
n
f
f
f
Q
−
=
Tabela wartości elementów badanych filtrów (zanotować ze schematu na ścianie lab.)
Rodzaj filtru
R
1
[k
Ω
]
R
2
[k
Ω
]
C
1
[nF]
C
2
[nF]
dolnoprzep. dla
ξ > 1 (przetłumiony)
dolnoprzep. dla
ξ < 1 (niedotłumiony)
górnoprzep. dla
ξ > 1 (przetłumiony)
górnoprzep. dla
ξ < 1 (niedotłumiony)
U
we
U
wy
R
1
R
2
C
2
C
1
U
we
U
wy
C
1
C
2
R
1
R
2
filtr dolnoprzepustowy
filtr górnoprzepustowy
U
0
[mV]
U
n
[mV]
f
n
[Hz]
U
0
[mV]
U
n
[mV]
f
g
[Hz]
filtr przetłumiony (
ξ > 1)
filtr niedotłumiony (
ξ < 1)
W przypadku braku pomiarów dla tego pkt-u wykorzystać dane
z odrysowanego oscylogramu w pkt. 2.2.
5
3. Badanie układu całkującego i różniczkującego
3.1. Obserwacja charakterystyk czasowych układu całkującego przy wymuszeniu sygnałami
o różnych kształtach.
Ustawić: Generator: Wyłączyć Swp ([Shift] -> [Noise]), Osyloskop: [Display] -> [Vectors ON] oraz przewód z gniazda Ext. Triger
oscyloskopu podpiąć do kan 1 (Wyj. modelu do kan. nr 2), drugi jego koniec z gniazda generatora Sync. przepiąć do wej. modelu.
SKONFIGUROWAĆ
:
Uwe = 100 mV, f = 20 kHz (wzmacniacz G
u
= -100 V/V z włączonym C
2
)+
[AutoScale] w oscyloskopie
wymuszenie prostokątem
wymuszenie sinusem Δφ =
…….
[˚]
wymuszenie trójkątem
3.2. Obserwacja charakterystyk czasowych układu różniczkującego przy wymuszeniu
sygnałami o różnych kształtach
SKONFIGUROWAĆ
:
Uwe = 200 mV , f = 100 Hz (wzmacniacz G
u
= -10 V/V z włączonym C
1
) +
[AutoScale] w oscyloskopie
wymuszenie prostokątem
wymuszenie sinusem Δφ = …..….[˚]
6
wymuszenie trójkątem
3.3. Obserwacja charakterystyk czasowych układu różniczkującego przy wymuszeniu
sygnałem prostokątnym o różnych częstotliwościach.
(pomiar opcjonalny)
Uwe = 200 mV (G
u
= -10 V/V z włączonym C
1
)
Uwaga: P3 i P4 wyłączyć !
wymuszenie prostokątem dla f = 100 Hz
wymuszenie prostokątem dla f = 14 kHz
wymuszenie prostokątem dla f = 400 kHz
7
WYTYCZNE DO OPRACOWANIA SPRAWOZDANIA
Sprawozdanie powinno zawierać:
-
Protokół pomiarowy, podpisany przez prowadzącego ćwiczenia,
-
Wypełnione ręcznie tabele sprawozdania (str. 2-3), zgodnie z wykonanymi pomiarami i obliczeniami,
-
Ręcznie, samodzielnie napisane wnioski i spostrzeżenia uzasadniające otrzymane wyniki z kolejnych
eksperymentów - krótka analiza badanych układów, spostrzeżenia nt.:
-
wzmacniacza napięciowego z wykorzystaniem WO o różnych wzmocnieniach - czy zachodzi
wymiana wzmocnienia na pasmo, jaka jest rzeczywista wartość wzmocnienia napięciowego G
uo
wzmacniacza uA741 (otwartopętlowego - nie objętego pętlą USZ) wykorzystanego w ćwiczeniu
(wykorzystając uzyskane wyniki częstotliwości granicznej f
g
dla odpowiedniej wartości wzmocnienia
oraz faktu, że dla układu otwartopętlowego f
g
= 10Hz – zasada wymiany wzmocnienia na pasmo) i
z czego wynika taka różnica od podawanej wartości (2*10
5
), dlaczego różnica faz wzmacniacza
napięciowego przekracza wartość -270
°
, choć układ scalony posiada jeden biegun dominujący, porównać
rzeczywiste parametry robocze WO z katalogowymi, co jest powodem ograniczeń wartości SR;
-
amplifiltrów – FDP, FGP i pasmowoprzepustowego - wpływ współczynnika tłumienia na kształt
charakterystyk, opis zjawiska uzyskania krzywej rezonansowej bez wykorzystania elementów
indukcyjnych z wykorzystaniem filtru pasmowo-zaporowego; porównać ze sobą i ustosunkować się do
otrzymanych wartości częstotliwości granicznych filtrów, wartości współczynnika tłumienia oraz dobroci
w wyniku pomiarów oraz obliczeń (w przypadku braku pomiarów w pkt 2.3 i 2.4, wartości
częstotliwości granicznych i wsp. tłumienia odczytać z wykresów pkt 2.1 przyjmując za wartości napięcia
na osi Y wartości działek oscyloskopu);
-
układów kształtujących (układu całkującego i różniczkującego) - uzasadnienie fizyczne otrzymanych
odpowiedzi czasowych dla poszczególnych wymuszeń) ze szczególnym opisem zjawiska, dlaczego w
wyniku całkowania prostokąta otrzymujemy trójkąt, a dlaczego w wyniku różniczkowania prostokąta
otrzymujemy szpilki.
-
Wykresy ch-k amplitudowo-częstotliwościowych oraz fazowo-częstotliwościowych (jeden pod
drugim na całym arkuszu, na górnym wzmocnienie unormowane dla obu wzmacniaczy a na dolnym fazę
dla obu wzmocnień) wzmacniacza napięciowego na WO dla dwóch różnych wartości wzmocnień (na
jednym wykresie – górnym) (unormowanych z logarytmiczną skalą częstotliwości – ale NIE log z f). Na
wykresach
zaznaczyć
wartości
częstotliwości
granicznych
odczytanych
z
charakterystyk
częstotliwościowych (na poziomie 0,707) oraz charakterystyk fazowych (dla przesunięcia 45
°
) –
odczytane wartości porównać ze sobą i skomentować we wnioskach. Ocenić, czy sprawdza się zasady
„wymiany wzmocnienia na pasmo”.