Pomys³y uk³adowe
12/99
podany jest obok schematu. Na kolej-
nych rysunkach przedstawiono uk³ady
Pomys³y uk³adowe
zerowania dla wzmacniaczy: odwraca-
j¹cego (rys. 1b), wtórnika napiêciowe-
zerowanie wzmacniaczy
go (rys. 1c) i wzmacniacza ró¿nicowego
(rys. 1d). Obok uk³adów zamieszczono
operacyjnych
niezbêdne do obliczeñ wzory.
Warto zwróciæ uwagê, ¿e we wszy-
Wzmacniacze operacyjne ze wzglê-
pr¹dowych. Natomiast w uk³adach sta-
stkich uk³adach zakres regulacji jest za-
du na nisk¹ cenê i bardzo dobre para-
³opr¹dowych nabiera ono znaczenia,
le¿ny od napiêcia zasilania. Jako poten-
metry s¹ dziœ stosowane bardzo czêsto.
zw³aszcza przy du¿ym wzmacnianiu
cjometr P1 wystarczy zastosowaæ zwy-
Mo¿na je spotkaæ w ró¿nych uk³adach
ma³ych sygna³ów. Precyzyjne wzmac-
k³y potencjometr monta¿owy, pod wa-
pracy przy sygna³ach zaczynaj¹cych siê
niacze operacyjne posiadaj¹ specjalne
runkiem, ¿e zakres regulacji nie bêdzie
od mikrowoltów, a skoñczywszy na kil-
wyprowadzenia
przeznaczone
do
zbyt du¿y. Z regu³y powinien on wyno-
kunastu, a nawet kilkudziesiêciu wol-
pod³¹czenia potencjometru przy pomo-
siæ od kilku do klikunastu miliwoltów.
tach. Wzmacniacze operacyjne pracuj¹
cy którego mo¿na wyzerowaæ wzmac-
Chc¹c uzyskaæ dobre t³umienie za-
zarówno w uk³adach zmiennopr¹do-
niacz, czyli ustawiæ zerowe napiêcie
k³óceñ mog¹cych przenikaæ z napiêæ za-
wych jak i sta³opr¹dowych. Jedn¹ z na-
wyjœciowe przy zerowej ró¿nicy napiêæ
silaj¹cych mo¿na pomiêdzy suwak po-
turalnych wad wzmacniaczy operacyj-
na wejœciach wzmacniacza. Niestety ta-
tencjometru, a masê w³¹czyæ bipolarny
nych, wynikaj¹cych z technologii i praw
kich mo¿liwoœci nie posiadaj¹ popular-
kondensator blokuj¹cy o pojemnoœci
fizyki jest wejœciowe napiêcie niezrów-
ne, a przez to tanie wzmacniacze ope-
100÷1000 nF.
nowa¿enia. W idealnym wzmacniaczu
racyjne jak np. LM 324, LM 358,
Przedstawione na rysunku 1 uk³ady
operacyjnym zerowemu napiêciu na
TL 082, TL 084.
mog¹ te¿ znaleŸæ zastosowanie do celo-
wyjœciu powinna odpowiadaæ zerowa
Mo¿na temu zaradziæ stosuj¹c je-
wego niezrównowa¿enia wzmacniacza,
ró¿nica napiêæ na jego wejœciach. W rze-
den z zewnêtrznych uk³adów kompen-
kiedy to na wyjœciu wymagane jest
czywistoœci tak nie jest i do uzyskania
sacji napiêcia niezrównowa¿enia zamie-
okreœlone napiêcie sta³e o polaryzacji
zerowego napiêcia wyjœciowego nie-
szczonych na rysunku 1.
dodatniej lub ujemnej przy zerowym
zbêdne jest doprowadzenie niewielkiej
Pierwsze rozwi¹zanie (rys. 1a) sto-
napiêciu na wejœciu wzmacniacza.
ró¿nicy napiêæ do wejœæ wzmacniacza.
suje siê przy wzmacniaczu nieodwraca-
Napiêcie niezrównowa¿enia mo¿na
j¹cym. Wzór na obliczenie wzmocnie-
z regu³y pomin¹æ w uk³adach zmienno-
nia i zakresu regulacji w miliwoltach
à Redakcja
a)
c)
R4
R2 1k
+Uz
+Uz
+Uz
+Uz
R1
R3
R1
P1
R4 [kW]
K
P1
u [V/V]=1+
Ku[V/V]=1
47k
200k
US1
WY
R3 [kW]+R2 [kW]
100k
2M
US1
WY
R2
–Uz
100W
–Uz
–Uz
zakres regulacji:
–Uz
zakres regulacji:
R2 [W]
R2 [kW]
WE
DUwy [mV]=±Uz [V]·
WE
DUwy [mV]=±Uz [V]·
R1 [kW]
R1 [MW]
b)
d)
R2
R2
R2=R3+R4
+Uz
+Uz
R1
R1
R2 [kW]
WE
WE
US1
WY
ku [V/V]=
US1
WY
R1 [kW]
R1
–Uz
–Uz
zakres regulacji:
R4[W]
R1[kW]
+Uz
–Uz
D
R3
R2 [kW]
Uwy [mV]=±Uz [V]·(
)·(
)
Ku [V/V]=–
P1
R3
R5[kW]
R1[kW]+R3[kW]
R1 [kW]
47k
R5
P1
200k
R4
22k
100W
zakres regulacji:
20k
–Uz
R4
+Uz
R4 [W]
DU
10W
wy [mV]=±Uz [V]· R3 [kW]
Rys. 1 Schematy zewnêtrznego zerowania wzmacniaczy operacyjnych pracuj¹cych w uk³adach: a) wzmacniacza nieodwracaj¹cego, b) wzmacniacza odwracaj¹cego, c) wtórnika napiêciowego, d) wzmacniacza ró¿nicowego