Zmysły

-

Wzrok,

-

Słuch,

-

Dotyk,

-

Węch,

-

Smak,

-

Zmysł równowagi,

-

Uczucie bólu,

-

Zmysł temperatury,

To zdolnośd człowieka i zwierząt do odbioru i analizy bodźców działających na organizm. Do
najważniejszych zaliczamy:

Dzięki narządom zmysłu człowiek kontaktuje się ze światem. Ze wszystkich zmysłów dla człowieka
najważniejszy jest zmysł wzroku. To dzięki niemu odbieramy bodźce świetlne, które pozwalają nam
dostrzegad, rozróżniad i analizowad przedmioty, ich wielkośd, kształt, barwę czy ruch.

WZROK
Narządem wzroku jest oko, a receptorami pręciki i czopki siatkówki oka.

Gałka oczna - budowa
Warstwę zewnętrzną tworzy błona włóknista gałki ocznej, w części przedniej przezroczysta, czyli
rogówka i w pozostałej części nieprzezroczysta - twardówka.
Warstwę środkową tworzy naczyniówka, a w części przedniej ciało rzęskowe i tęczówka.
Błonę wewnętrznątworzy w przeważającej części siatkówka.

-

Rogówka będąca przezroczystą warstwą zewnętrzną

-

Ciecz wodnista w przedniej komorze oka, trochę bardziej gęsta niż woda, jej zadaniem jest
załamanie światła pod odpowiednim kątem

-

Soczewka - jest uwypuklona, ale także elastyczna i może zmieniad swoją elastycznośd.

-

Ciało szkliste
Oś optyczna nie pokrywa się z osią widzenia - oś widzenia pada na dołek środkowy plamki żółtej, w
której znajduje się najwięcej czopków.

Układ optyczny oka

-

Pręciki są wysoce światłoczułe i głównie odpowiedzialne za wykrywanie kształtu i ruchu. Nie mogą
one jednak rozróżniad kolorów. Odpowiedzialne za widzenie nocne

-

Czopki są mniej wrażliwe na światło, ale posiadają zdolnośd rozróżniania kolorów. Umożliwiają
również postrzeganie drobnych szczegółów. Odpowiedzialne za widzenie dzienne.

Fotoreceptory

Akomodacja (nastawność) oka - zjawisko dostosowania się oka do oglądania przedmiotów znajdujących
się w różnych odległościach. Dostosowanie to polega na odpowiednim doborze ostrości widzenia
poprzez zmianę kształtu soczewki oka.
Elastyczna soczewka oka może zmieniad swój kształt dzięki mięśniom rzęskowym.
W czasie patrzenia na przedmioty odległe mięsieo jest rozkurczony, a obwódka rzęskowa przyczepiona
do soczewki jest napięta. Soczewka jest wtedy spłaszczona.
W czasie patrzenia na przedmioty bliskie mięsieo rzęskowy się kurczy, obwódka rzęskowa rozluźnia i
soczewka przybiera kształt bardziej kulisty. Siła załamywania soczewki zwiększa się.

Punkt bliży - najbliższy punkt, z którego wychodzące promienie po załamaniu przez układ optyczny
oka zbierają się na siatkówce. Akomodacja osiąga swoje maksimum.
Punkt dali - najdalej położony w przestrzeni punkt, z którego wychodzące promienie po załamaniu
przez układ optyczny oka zbierają się na siatkówce. Brak akomodacji.

Zakres akomodacji - odległośd między punktem bliży i dali.

Ćwiczenia 3

15 marca 2011

11:03

Fizjologia Strona 1

-

Oko miarowe (emmetropia) jest to oko, którego układ optyczny skupia na siatkówce promienie
świetlne biegnące równolegle.

-

Oko niemiarowe (ametropia) skupia promienie równoległe przed lub za siatkówką.

-

Krótkowzrocznośd

-

Nadwzrocznośd

-

Astygmatyzm

-

Starczowzrocznośd

Wady refrakcji oczu

-

Wada wzroku, która polega na tym, że soczewka oka zamiast skupiad promienie świetlne na
siatkówce, ogniskuje je przed nią. Osoba będąca krótkowidzem dobrze widzi z bliskiej odległości,
natomiast kiedy patrzy w dal - widzi nieostro, a obraz na siatkówce jest zamazany.

-

Do korekcji krótkowzroczności stosuje się soczewki rozpraszające dwuwklęsłe, których moc
optyczną podaje się w dioptriach, ze znakiem minus (np. -4 dpt).

Krótkowzrocznośd (myopia)

-

Nadwzrocznośd to wada wzroku, która polega na tym, że soczewka oka zamiast skupiad promienie
świetlne na siatkówce, ogniskuje je za nią.

-

W celu poprawy ostrości widzenia stosuje się okulary korekcyjne lub soczewki kontaktowe
skupiające (plusowe)

Dalekowzrocznośd / nadwzrocznosd (hypermetropia)

-

Wada, w której moc optyczna w różnych płaszczyznach oka nie jest taka sama. Promienie padające
do oka nie skupiają się na siatkówce w postaci punktu, tylko skupiają się w dwóch lub więcej
ogniskach i obraz nie jest ostry. Do korekcji tej wady stosuje się szkła o soczewkach cylindrycznych.

Niezbornośd oka/astygmatyzm

-

W wieku ok. 40 lat mogą wystąpid trudności w widzeniu bliskich przedmiotów. Spowodowane to
jest zmniejszeniem elastyczności soczewki oka.

Starczowzrocznośd (presbyopia)

-

Skrypt

Badanie widzenia przestrzennego - doświadczenie Scheinera

Pole widzenia jest to częśd otaczającej przestrzeni, z której promienie świetlne wpadają do oka (przy
niezmienionej osi widzenia) wywołują wrażenie świetlne.
Pole fiksacji jest to suma wszystkich przedmiotów, które zostają po kolei zauważone przez poruszające
się oko (bez zmiany położenia głowy).

-

Granic rozmieszczenia fotoreceptorów siatkówki,

-

Anatomicznego kształtu oczodołu i nosa

-

Położenie oka w oczodole

Granice pola widzenia zależą od:

-

Jest to zdolnośd oddzielnego widzenia dwu blisko siebie położonych w przestrzeni punktów
świetlnych.

-

Dwa punkty w przestrzeni rozróżniane są wówczas, gdy podrażnione zostają dwa oddzielne czopki,
między którymi znajduje się czopek niepodrażniony.

-

Miarą ostrości wzroku jest kąt widzenia. Wartośd kąta widzenia ok. 1 minuty odpowiada średnicy
czopka (0,0046 mm)

 Sprawności funkcjonalnej środkowej części siatkówki (plamki żółtej) oraz pęczka włókien

nerwowych (plamkowo-tarczowego)

 Projekcji plamki żółtej w ośrodku korowym wzroku

-

Badanie ostrości wzroku służy do oceny:

Ostrość wzroku (siła rozdzielcza oka)

-

Skrypt

Oznaczanie ostrości wzroku tablicami Snellena

Fizjologia Strona 2

Skrypt

-

Skrypt

Badanie koordynacji wzrokowo-ruchowej aparatem Piórkowskiego

Fizjologia Strona 3