15.

ZWIĄZKI AZOWE I SOLE DIAZONIOWE (wg Chemical Abstracts)

15.1. Związki monoazowe mają wzór ogólny R–N=N–R. Związki z grupą azową –N=N–

połączoną z grupami pochodzącymi od związków, które w przypadku braku
podstawników są identyczne, nazywa się dodając przedrostek azo do nazwy
niepodstawionego związku macierzystego (RH). Nazwy podstawników określa się za
pomocą przedrostków. Składnikowi zawierającemu mniejszą liczbę podstawników
nadaje się lokanty ze wskaźnikami górnymi („primami”). Jeśli liczba podstawników w
obu składnikach jest jednakowa, wówczas „primuje” się układ z wyższymi lokantami.
Grupa azowa ma pierwszeństwo przy wyborze możliwie najniższego lokantu.

Sposób ten stosuje się w przypadku nieobecności podstawników, których nazwy podaje
się jako przyrostki.
Przykłady:

3

4

5

6

N=N

N=N

Cl

Cl

1

2

1

,

2

,

3

,

4

,

5

,

6

,

azobenzen

3,4`-dichloroazobenzen

5

6

2

,

3

,

N=N

Cl

N(CH

3

)

2

1

2

3

4

1

,

4

,

5

,

6

,

3-chloro-4`-dimetyloaminoazobenzen

15.2. Dla innych związków monoazowych R–N=N–R, pochodzących od związków, które w

przypadku braku podstawników są identyczne, jako związek macierzysty obiera się ten
związek RH, który zawiera grupę wymienianą w nazwie w postaci przyrostka i nazywa
się go jako układ podstawiony przez wszystkie inne grupy. R w układzie RN=N–
traktowanym jako podstawnik nazywa się jako grupę arylową.

C

6

H

5

N=N-C

6

H

4

-SO

3

H-p

kwas p-fenyloazobenzenosulfonowy

HO

N=N

N(CH

3

)

2

4-(4-dimetyloamino-fenyloazo)-fenol

1

2

3

4

5

6

N=N

H

3

C

SO

3

H

1

4

2

3

5

6

kwas p-(3-metylo-fenyloazo)benzenosulfonowy

15.3. Związki RN

2

+

X

–

nazywa się dodając przyrostek –diazoniowy do nazwy związku

macierzystego RH; całość nazwy uzupełnia się podając nazwę anionu X

–

umieszczoną

na początku jako osobne słowo.

N

2

Cl

N

2

BF

4

OH

chlorek benzenodiazoniowy

tetrafluoroboran 8-hydroksynaftaleno-2-diazoniowy

N

2

HSO

4

NO

2

wodorosiarczan p-nitrobenzenodiazoniowy

1