Wymagania egzaminacyjne

1

Standardy wymagaƒ egzaminacyjnych

I. WiadomoÊci i rozumienie

Zdajàcy zna, rozumie i stosuje terminy, poj´cia i prawa oraz wyjaÊnia procesy i zjawiska:

Poziom podstawowy

Poziom rozszerzony

1. pos∏uguje si´ poj´ciami i wielkoÊciami fizycznymi do opisywania zjawisk zwiàzanych z:

1) ruchem, jego powszechnoÊcià i wzgl´dnoÊcià:

a) ruchem i jego wzgl´dnoÊcià,
b) maksymalnà szybkoÊcià przekazu informa-

cji,

c) efektami relatywistycznymi,

2) oddzia∏ywaniami w przyrodzie:

a)

podstawowymi rodzajami oddzia∏ywaƒ
w przyrodzie,

b) polami si∏ i ich wp∏ywem na charakter ru-

chu,

3) makroskopowymi w∏aÊciwoÊciami materii i jej

budowà mikroskopowà:
a) oscylatorem harmonicznym i przyk∏adami

wyst´powania ruchu drgajàcego w przyro-
dzie,

b) zwiàzkami mi´dzy mikroskopowymi i ma-

kroskopowymi w∏aÊciwoÊciami cia∏ oraz ich
wp∏ywem na w∏aÊciwoÊci mechaniczne,
elektryczne, magnetyczne, optyczne i prze-
wodnictwo elektryczne,

4) porzàdkiem i chaosem w przyrodzie:

a) procesami termodynamicznymi, ich przy-

czynami i skutkami oraz zastosowaniami,

b) drugà zasadà termodynamiki, odwracalno-

Êcià procesów termodynamicznych,

c) konwekcjà, przewodnictwem cieplnym,

6

w w w. o p e r o n . p l

■

W Y M A G A N I A E G Z A M I N A C Y J N E

1) jak na poziomie podstawowym oraz zwiàza-

nych z ruchem i si∏ami:
a) matematycznym opisem ruchu,
b) przyczynami zmian ruchu, oporami ruchu,
c) energià mechanicznà i zasadami zachowa-

nia w mechanice,

d) ruchem post´powym i obrotowym,

2) jak na poziomie podstawowym oraz zwiàza-

nych z polowym opisem oddzia∏ywaƒ:
a) polem grawitacyjnym i ruchem mas w polu

grawitacyjnym,

b) polem elektrycznym i ruchem czàstek w po-

lu elektrycznym,

c) polem magnetycznym i ruchem czàstek

w polu magnetycznym,

3) jak na poziomie podstawowym oraz zwiàza-

nych z fizycznymi podstawami mikroelektroni-
ki i telekomunikacji:
a) modelami przewodnictwa, w∏asnoÊciami

przewodników, dielektryków i pó∏przewod-
ników, diodà, tranzystorem,

b) w∏aÊciwoÊciami magnetycznymi materii,
c) analogowym i cyfrowym zapisem sygna∏ów,

4) obwodami pràdu sta∏ego:

a) przemianami energii w obwodach pràdu

sta∏ego,

b) êród∏ami napi´cia,

5) polem elektromagnetycznym:

a) indukcjà elektromagnetycznà,
b) elektrycznymi obwodami drgajàcymi, ob-

wodami LC,

c) falami elektromagnetycznymi i ich w∏aÊci-

woÊciami,

6) jak na poziomie podstawowym oraz zwiàza-

nych ze zjawiskami termodynamicznymi:
a) zasadami termodynamiki, ich statystycznà

interpretacjà oraz przyk∏adami zastosowaƒ,

b) opisem przemian gazowych i przejÊciami fa-

zowymi,

1

Niniejsze wymagania zosta∏y przytoczone za

Informatorem maturalnym od 2005 roku z fizyki i astronomii

, który

zosta∏ opublikowany na stronie www.cke.edu.pl.

5) Êwiat∏em i jego rolà w przyrodzie:

a) widmem fal elektromagnetycznych, Êwia-

t∏em jako falà,

b) odbiciem i za∏amaniem Êwiat∏a, rozszczepie-

niem Êwiat∏a bia∏ego, barwà Êwiat∏a,

c) szybkoÊcià Êwiat∏a,
d) dyfrakcjà, interferencjà i polaryzacjà Êwiat∏a,
e) kwantowym modelem Êwiat∏a, zjawiskiem

fotoelektrycznym i jego zastosowaniem,

f) budowà atomu i wynikajàcà z niej analizà

widmowà,

g) laserami i ich zastosowaniem,

6) energià, jej przemianami i transportem:

a) równowa˝noÊcià masy i energii,
b) rozszczepieniem jàdra atomowego i jego

zastosowaniem,

c) rodzajami promieniowania jàdrowego i jego

zastosowaniami,

7) budowà i ewolucjà WszechÊwiata:

a) modelami kosmologicznymi i ich obserwa-

cyjnymi podstawami,

b) galaktykami i ich uk∏adami,
c) ewolucjà gwiazd,

8) jednoÊcià mikro- i makroÊwiata:

a) falami materii,
b) dualizmem korpuskularno-falowym materii,
c) zasadà nieoznaczonoÊci,
d) pomiarami w fizyce,

9) narz´dziami wspó∏czesnej fizyki i ich rolà w ba-

daniu mikro- i makroÊwiata:
a) metodami badawczymi wspó∏czesnych fizy-

ków,

b) obserwatoriami astronomicznymi,

2. na podstawie znanych zale˝noÊci i praw wyja-

Ênia przebieg zjawisk oraz wyjaÊnia zasad´
dzia∏ania urzàdzeƒ technicznych.

II. Korzystanie z informacji

Zdajàcy wykorzystuje i przetwarza informacje:

Poziom podstawowy

Poziom rozszerzony

1) odczytuje i analizuje informacje przedstawio-

ne w formie:
a) tekstu o tematyce fizycznej lub astrono-

micznej,

b) tabeli, wykresu, schematu, rysunku,

2) uzupe∏nia brakujàce elementy (schematu, ry-

sunku, wykresu, tabeli), ∏àczàc posiadane i po-
dane informacje,

3) selekcjonuje i ocenia informacje,

4) przetwarza informacje wed∏ug podanych zasad:

a) formu∏uje opis zjawiska lub procesu fizycz-

nego, rysuje schemat uk∏adu doÊwiadczal-
nego lub schemat modelujàcy zjawisko,

7

w w w. o p e r o n . p l

S T A N D A R D Y W Y M A G A ¡ E G Z A M I N A C Y J N Y C H

■

1) jak na poziomie podstawowym,

2) jak na poziomie podstawowym,

3) jak na poziomie podstawowym,

4) jak na poziomie podstawowym oraz:

a) zaznacza niepewnoÊci pomiarowe,
b) oblicza i szacuje wielkoÊci fizyczne z wyko-

rzystaniem znanych zale˝noÊci fizycznych.

7) zjawiskami hydrostatycznymi i aerostatyczny-

mi oraz ich zastosowaniem,

2. jak na poziomie podstawowym oraz przewidu-

je przebieg zjawisk.

8

w w w. o p e r o n . p l

■

W Y M A G A N I A E G Z A M I N A C Y J N E

b) rysuje wykres zale˝noÊci dwóch wielkoÊci

fizycznych (dobiera odpowiednio osie
wspó∏rz´dnych, skal´ wielkoÊci i jednostki,
zaznacza punkty, wykreÊla krzywà),

c) oblicza wielkoÊci fizyczne z wykorzystaniem

znanych zale˝noÊci fizycznych.

III. Tworzenie informacji

Zdajàcy rozwiàzuje problemy i tworzy informacje:

Poziom podstawowy

Poziom rozszerzony

1) interpretuje informacje przedstawione w for-

mie tekstu, tabeli, wykresu, schematu,

2) stosuje poj´cia i prawa fizyczne do rozwiàzy-

wania problemów praktycznych,

3) buduje proste modele fizyczne i matematycz-

ne do opisu zjawisk,

4) planuje proste doÊwiadczenia i analizuje opisa-

ne wyniki doÊwiadczeƒ.

Opis wymagaƒ egzaminacyjnych

Wymagania egzaminacyjne dla poziomu podstawowego

I. WiadomoÊci i rozumienie

Zdajàcy zna, rozumie i stosuje terminy, poj´cia i prawa oraz wyjaÊnia procesy i zjawiska:

Standard:

1. pos∏uguje si´ poj´ciami i wielko-

Êciami fizycznymi do opisywania
zjawisk zwiàzanych z:

1) ruchem, jego powszechnoÊcià

i wzgl´dnoÊcià:
a) ruchem i jego wzgl´dnoÊcià,
b) maksymalnà szybkoÊcià prze-

kazu informacji,

c) efektami relatywistycznymi,

2) oddzia∏ywaniami w przyrodzie:

a) podstawowymi rodzajami od-

dzia∏ywaƒ w przyrodzie,

b) polami si∏ i ich wp∏ywem na

charakter ruchu,

3) makroskopowymi w∏asnoÊciami

materii i jej budowà mikroskopowà:

Opis wymagaƒ

Zdajàcy potrafi:

1) opisywaç ruch wzgl´dem ró˝nych uk∏adów odniesienia,
2) rozró˝niaç poj´cia przemieszczenia, toru i drogi,
3) obliczaç wartoÊci pr´dkoÊci Êredniej i chwilowej, przyspie-

szenia, drogi i czasu w ruchu jednostajnym oraz jednostaj-
nie zmiennym,

4) obliczaç wartoÊç pr´dkoÊci wzgl´dnej,
5) analizowaç kinematycznie swobodny spadek i rzuty pionowe,
6) opisywaç ruch jednostajny po okr´gu,
7) obliczaç dylatacj´ czasu w uk∏adach poruszajàcych si´,
8) obliczaç mas´, p´d i energi´ w uj´ciu relatywistycznym;

1) wyznaczaç si∏´ dzia∏ajàcà na cia∏o w wyniku oddzia∏ywania

grawitacyjnego, elektrostatycznego, magnetycznego,

2) zastosowaç zasady dynamiki do opisu zachowania si´ cia∏,
3) analizowaç ruchy cia∏ z uwzgl´dnieniem si∏ tarcia i oporu,
4) analizowaç ruch cia∏ w uk∏adzie nieinercjalnym,
5) zastosowaç zasad´ zachowania p´du uk∏adu w zjawisku od-

rzutu i zderzeniach niespr´˝ystych,

6) przedstawiaç pola grawitacyjne, elektrostatyczne i magne-

tyczne za pomocà linii pola,

7) opisywaç wp∏yw pola grawitacyjnego, elektrostatycznego

i magnetycznego na ruch cia∏,

8) analizowaç pierwszà i drugà pr´dkoÊç kosmicznà,
9) opisywaç w∏asnoÊci si∏ jàdrowych;

1) analizowaç ruch cia∏ pod wp∏ywem si∏ spr´˝ystoÊci,
2) opisywaç ruch drgajàcy,

jak na poziomie podstawowym oraz formu∏uje
i uzasadnia opinie i wnioski.

9

w w w. o p e r o n . p l

O P I S W Y M A G A ¡ E G Z A M I N A C Y J N Y C H

■

a) oscylatorem harmonicznym

i przyk∏adami wyst´powania
ruchu drgajàcego w przyro-
dzie,

b) zwiàzkami mi´dzy mikrosko-

powymi i makroskopowymi
w∏aÊciwoÊciami cia∏ oraz ich
wp∏ywem na w∏aÊciwoÊci
mechaniczne, elektryczne,
magnetyczne, optyczne
i przewodnictwo elektryczne,

4) porzàdkiem i chaosem w przy-

rodzie:
a) procesami termodynamicz-

nymi, ich przyczynami i skut-
kami oraz zastosowaniami,

b) drugà zasadà termodynamiki,

odwracalnoÊcià procesów
termodynamicznych,

c) konwekcjà, przewodnictwem

cieplnym,

5) Êwiat∏em i jego rolà w przyro-

dzie:
a) widmem fal elektromagne-

tycznych, Êwiat∏em jako falà,

b) odbiciem i za∏amaniem Êwia-

t∏a, rozszczepieniem Êwiat∏a
bia∏ego, barwà Êwiat∏a,

c) szybkoÊcià Êwiat∏a,
d) dyfrakcjà, interferencjà i po-

laryzacjà Êwiat∏a,

e) kwantowym modelem Êwia-

t∏a, zjawiskiem fotoelektrycz-
nym i jego zastosowaniem,

f) budowà atomu i wynikajàcà

z niej analizà widmowà,

g)

laserami i ich zastosowa-
niem,

3) obliczaç okres drgaƒ wahad∏a matematycznego i spr´˝yno-

wego,

4) opisywaç zjawisko rezonansu mechanicznego,
5) porównywaç w∏aÊciwoÊci mechaniczne cia∏ sta∏ych, cieczy

i gazów oraz wyjaÊniaç je w odniesieniu do budowy mikro-
skopowej,

6) porównywaç w∏asnoÊci elektryczne przewodników, pó∏-

przewodników i izolatorów,

7) opisywaç zjawisko przewodnictwa elektrycznego metali

i jego zale˝noÊç od temperatury,

8) porównywaç w∏asnoÊci magnetyczne substancji dia-, para-

i ferromagnetycznych, wyjaÊniaç ich wp∏yw na pole magne-
tyczne,

9) podawaç przyk∏ady zastosowaƒ w ˝yciu i w technice urzà-

dzeƒ wykorzystujàcych w∏aÊciwoÊci mechaniczne, elek-
tryczne i magnetyczne materii;

1) zastosowaç równanie Clapeyrona i równanie stanu gazu do-

skona∏ego do wyznaczania parametrów gazu,

2) opisywaç przemian´ izobarycznà, izochorycznà i izotermicznà,
3) obliczaç zmian´ energii cieplnej w przemianach: izobarycz-

nej i izochorycznej oraz prac´ w przemianie izobarycznej,

4) zastosowaç pierwszà zasad´ termodynamiki,
5) sformu∏owaç drugà zasad´ termodynamiki i wnioski z niej

wynikajàce,

6) obliczaç sprawnoÊç silników cieplnych,
7) podawaç przyk∏ady procesów odwracalnych i nieodwracal-

nych,

8) pos∏ugiwaç si´ poj´ciem entropii;

1) opisywaç widmo Êwiat∏a bia∏ego, uwzgl´dniajàc zale˝noÊç

barwy Êwiat∏a od cz´stotliwoÊci i d∏ugoÊci fali Êwietlnej,

2) zastosowaç do obliczeƒ zwiàzek mi´dzy d∏ugoÊcià, pr´dko-

Êcià rozchodzenia si´ w danym oÊrodku i cz´stotliwoÊcià fa-
li Êwietlnej,

3) analizowaç zjawiska odbicia i za∏amania Êwiat∏a,
4) opisywaç zjawisko ca∏kowitego wewn´trznego odbicia

Êwiat∏a,

5) wyjaÊniaç zjawisko rozszczepienia Êwiat∏a,
6) konstruowaç obrazy w soczewce skupiajàcej i rozpraszajà-

cej dla ró˝nych po∏o˝eƒ przedmiotu i okreÊlaç cechy po-
wsta∏ego obrazu,

7) obliczaç ogniskowà soczewki, znajàc promienie krzywizny

i wspó∏czynnik za∏amania materia∏u, z którego jest wykonana,

8) pos∏ugiwaç si´ poj´ciami: powi´kszenie i zdolnoÊç skupiajàca,
9) zastosowaç równanie zwierciad∏a i soczewki cienkiej do ob-

liczeƒ wartoÊci odleg∏oÊci przedmiotu i obrazu, ogniskowej,
zdolnoÊci skupiajàcej lub wspó∏czynnika za∏amania oÊrodka,

10) opisywaç sposoby korekcji dalekowzrocznoÊci i krótko-

wzrocznoÊci,

11) przedstawiaç zastosowanie uk∏adu soczewek w budowie

podstawowych przyrzàdów optycznych,

12) opisywaç zjawisko dyfrakcji Êwiat∏a,
13) opisywaç zjawisko przejÊcia Êwiat∏a przez siatk´ dyfrakcyjnà,
14) zastosowaç zjawisko interferencji do wyznaczenia d∏ugoÊci

fali Êwietlnej,

15) opisywaç sposoby uzyskiwania Êwiat∏a spolaryzowanego,
16) obliczaç kàt Brewstera,
17) opisywaç zjawisko fotoelektryczne zewn´trzne i wyjaÊniaç

je zgodnie z za∏o˝eniami kwantowego modelu Êwiat∏a,

18) wyjaÊniaç zasad´ dzia∏ania fotokomórki,
19) podawaç podstawowe za∏o˝enia modelu atomu wodoru

wed∏ug Bohra,

20) obliczaç cz´stotliwoÊç i d∏ugoÊç fali emitowanej przez atom

wodoru przy przeskokach elektronu pomi´dzy orbitami,

21) wyjaÊniaç mechanizm powstawania widma emisyjnego i ab-

sorpcyjnego oraz przedstawiç zastosowanie analizy widmowej,

10

w w w. o p e r o n . p l

■

W Y M A G A N I A E G Z A M I N A C Y J N E

6) energià, jej przemianami i trans-

portem:
a) równowa˝noÊcià masy i ener-

gii,

b) rozszczepieniem jàdra atomo-

wego i jego zastosowaniem,

c) rodzajami promieniowania jà-

drowego i jego zastosowania-
mi,

7) budowà i ewolucjà WszechÊwia-

ta:
a) modelami

kosmologicznymi

i ich obserwacyjnymi podsta-
wami,

b) galaktykami i ich uk∏adami,
c) ewolucjà gwiazd,

8) jednoÊcià mikro- i makroÊwiata:

a) falami materii,
b) dualizmem korpuskularno-fa-

lowym materii,

c) zasadà nieoznaczonoÊci,
d) pomiarami w fizyce,
e) zakresem stosowalnoÊci teorii

fizycznych,

f) determinizmem i indetermini-

zmem w opisie przyrody,

g) elementami metodologii nauk,

9) narz´dziami wspó∏czesnej fizyki:

a) metodami badawczymi wspó∏-

czesnych fizyków,

b) obserwatoriami astronomicz-

nymi,

2. na podstawie znanych zale˝noÊci i praw wyjaÊnia przebieg zjawisk oraz zasad´ dzia∏ania urzà-

dzeƒ technicznych.

22) wyjaÊniaç zasad´ dzia∏ania lasera i wymieniaç jego zasto-

sowania;

1) pos∏ugiwaç si´ poj´ciami pracy i mocy,
2) pos∏ugiwaç si´ poj´ciami energii kinetycznej, potencjalnej

ci´˝koÊci, potencjalnej spr´˝ystoÊci, wewn´trznej,

3) zastosowaç zasad´ zachowania energii mechanicznej dla

ruchu prostoliniowego,

4) wskazywaç zale˝noÊç

E

mc

2

=

jako równowa˝noÊç masy

i energii,

5) okreÊlaç, na podstawie liczby masowej i liczby porzàdkowej,

sk∏ad jàder atomowych i izotopów atomów,

6) pos∏ugiwaç si´ poj´ciami jàdrowego niedoboru masy i ener-

gii wiàzania,

7) analizowaç reakcj´ rozszczepienia jàder uranu i reakcj´ ∏aƒ-

cuchowà,

8) wymieniaç w∏asnoÊci promieniowania jàdrowego (

a

,

b

,

c

)

i przedstawiaç zwiàzane z nimi zagro˝enia,

9) wymieniaç zastosowania promieniowania jàdrowego,

10) zastosowaç zasad´ zachowania ∏adunku i liczby nukleonów

do zapisów reakcji jàdrowych i przemian jàdrowych,

11) zastosowaç prawo rozpadu, z uwzgl´dnieniem czasu po∏o-

wicznego zaniku, do analizy przemian jàdrowych,

12) opisywaç transport energii w ruchu falowym,
13) opisywaç zjawisko konwekcji, przewodnictwa i promienio-

wania cieplnego;

1) analizowaç reakcj´ syntezy termojàdrowej i mechanizm

wytwarzania energii w S∏oƒcu i w gwiazdach,

2) opisywaç struktur´ WszechÊwiata, porównujàc rozmiary

obiektów i odleg∏oÊci mi´dzy nimi,

3) zastosowaç prawa Keplera do opisu ruchu planet,
4) analizowaç, korzystajàc z diagramu H–R, etapy ewolucji

gwiazd i okreÊlaç aktualnà faz´ ewolucji S∏oƒca, interpreto-
waç po∏o˝enie gwiazdy na diagramie jako etap ewolucji,

5) opisywaç teori´ Wielkiego Wybuchu;

1) sformu∏owaç hipotez´ de Broglie’a, zinterpretowaç zale˝-

noÊç pomi´dzy d∏ugoÊcià fali materii a p´dem czàstki, któ-
rej ona odpowiada,

2) przedstawiaç dowody eksperymentalne istnienia fal materii

i ich zastosowanie,

3) wyjaÊniaç, na czym polega dualizm korpuskularno-falowy

Êwiat∏a,

4) okreÊlaç, kiedy pomiar wp∏ywa na stan obiektu,
5) okreÊlaç przyczyny powstawania niepewnoÊci pomiaro-

wych,

6) zinterpretowaç zasad´ nieoznaczonoÊci Heisenberga,
7) opisywaç zakres stosowalnoÊci praw fizyki na przyk∏adzie

mechaniki klasycznej i kwantowej teorii Êwiat∏a,

8) podaç przyk∏ady zjawisk potwierdzajàcych deterministycz-

ny opis przyrody,

9) uzasadniç indeterminizm fizyki kwantowej,

10) opisaç, na czym polegajà metody: indukcyjna, hipotetycz-

no-dedukcyjna, statystyczna;

pos∏ugiwaç si´ poj´ciami, wielkoÊciami i prawami fizycznymi
pozwalajàcymi na zrozumienie dzia∏ania urzàdzeƒ i narz´dzi
pracy wspó∏czesnego fizyka i astronoma.

11

w w w. o p e r o n . p l

O P I S W Y M A G A ¡ E G Z A M I N A C Y J N Y C H

■

II. Korzystanie z informacji

Zdajàcy wykorzystuje i przetwarza informacje:

1) odczytuje i analizuje informacje przedstawione w formie:

a) tekstu o tematyce fizycznej lub astronomicznej,
b) tabel, wykresów, schematów i rysunków.

2) uzupe∏nia brakujàce elementy (schematu, rysunku, wykresu, tabeli), ∏àczàc posiadane i podane in-

formacje,

3) selekcjonuje i ocenia informacje,
4) przetwarza informacje wed∏ug podanych zasad:

a) formu∏uje opis zjawiska lub procesu fizycznego, rysuje schemat uk∏adu doÊwiadczalnego lub

schemat modelujàcy zjawisko,

b) rysuje wykres zale˝noÊci dwóch wielkoÊci fizycznych (dobiera odpowiednio osie wspó∏rz´dnych,

skal´ wielkoÊci i jednostki, zaznacza punkty, wykreÊla krzywà),

c) oblicza wielkoÊci fizyczne z wykorzystaniem znanych zale˝noÊci fizycznych.

III. Tworzenie informacji

Zdajàcy rozwiàzuje problemy i interpretuje informacje:

1) interpretuje informacje przedstawione w formie tekstu, tabeli, wykresu, schematu,
2) stosuje poj´cia i prawa fizyczne do rozwiàzywania problemów praktycznych,
3) buduje proste modele fizyczne i matematyczne do opisu zjawisk,
4) planuje proste doÊwiadczenia i analizuje opisane wyniki doÊwiadczeƒ.

Wymagania egzaminacyjne dla poziomu rozszerzonego

Wymagania egzaminacyjne dla poziomu rozszerzonego obejmujà równie˝ przedstawiony wcze-

Êniej zakres wymagaƒ dla poziomu podstawowego.

I. WiadomoÊci i rozumienie

Zdajàcy zna, rozumie i stosuje terminy, poj´cia i prawa oraz wyjaÊnia procesy i zjawiska:

Standard:

1. pos∏uguje si´ poj´ciami i wielko-

Êciami fizycznymi do opisywania
zjawisk zwiàzanych z:

1) ruchem i si∏ami:

a) matematycznym opisem ru-

chu,

b) przyczynami zmian ruchu,

z oporami ruchu,

c) energià mechanicznà i zasada-

mi zachowania w mechanice,

d) ruchem post´powym i obroto-

wym,

Opis wymagaƒ

Zdajàcy potrafi:

1) rozró˝niaç poj´cia: punkt materialny i bry∏a sztywna,
2) wyznaczaç pr´dkoÊç wypadkowà,
3) zastosowaç zasad´ niezale˝noÊci ruchów do analizy ruchów

z∏o˝onych,

4) zastosowaç zasady dynamiki do matematycznego opisu ru-

chu,

5) zastosowaç zasad´ zachowania p´du i energii do opisu zde-

rzeƒ spr´˝ystych,

6) uwzgl´dniaç si∏y tarcia i oporu do matematycznego opisu

ruchu,

7) zastosowaç poj´cia: pr´dkoÊci liniowej, kàtowej, przyspie-

szenia liniowego i kàtowego, momentu si∏y, momentu bez-
w∏adnoÊci do opisu ruchu obrotowego,

8) zastosowaç pierwszà i drugà zasad´ dynamiki dla ruchu ob-

rotowego,

9) obliczaç energi´ kinetycznà i moment p´du bry∏y sztywnej,

10) zastosowaç zasad´ zachowania momentu p´du,
11) zastosowaç zasad´ zachowania energii mechanicznej dla

ruchu post´powego i obrotowego,

12) opisywaç za pomocà równaƒ zale˝noÊci: po∏o˝enia, pr´dko-

Êci, przyspieszenia, energii kinetycznej i potencjalnej od
czasu i od wychylenia w ruchu drgajàcym,

13) opisywaç zjawiska falowe, stosujàc zasad´ Huygensa,

12

w w w. o p e r o n . p l

■

W Y M A G A N I A E G Z A M I N A C Y J N E

2) polowym opisem oddzia∏ywaƒ:

a)

polem grawitacyjnym i ru-
chem mas w polu grawitacyj-
nym,

b) polem elektrycznym i ruchem

czàstek w polu elektrycznym,

c) polem magnetycznym i ru-

chem czàstek w polu magne-
tycznym,

3) obwodami pràdu sta∏ego:

a) przemianami energii w obwo-

dach pràdu sta∏ego,

b) êród∏ami napi´cia,

4) polem elektromagnetycznym:

a) indukcjà elektromagnetycznà,
b) elektrycznymi obwodami drga-

jàcymi, obwodami LC,

c) falami elektromagnetycznymi

i ich w∏aÊciwoÊciami,

14) opisywaç zjawisko dyfrakcji i interferencji fal,
15) opisywaç warunki powstawania fal stojàcych,
16) wyjaÊniaç zjawisko rezonansu akustycznego,
17) rozró˝niaç poj´cia nat´˝enia fali akustycznej i poziomu na-

t´˝enia dêwi´ku,

18) opisywaç zjawisko Dopplera dla fali akustycznej;

1) opisywaç pole grawitacyjne i elektrostatyczne za pomocà

nat´˝enia pola,

2) rozró˝niaç poj´cia nat´˝enia pola grawitacyjnego i przy-

Êpieszenia grawitacyjnego,

3) opisywaç stany przecià˝enia, niedocià˝enia i niewa˝koÊci,
4) opisywaç w∏asnoÊci pola magnetycznego za pomocà nat´-

˝enia pola i indukcji pola magnetycznego,

5) pos∏ugiwaç si´ poj´ciami energii potencjalnej masy w polu

grawitacyjnym i ∏adunku w polu elektrostatycznym,

6) pos∏ugiwaç si´ poj´ciami potencja∏u grawitacyjnego i elek-

trostatycznego,

7) opisywaç ruch czàstki na∏adowanej w polu elektrostatycz-

nym i magnetycznym,

8) obliczaç wartoÊç pracy i energii mechanicznej w polu grawi-

tacyjnym i elektrostatycznym,

9) opisywaç rozk∏ad ∏adunku elektrycznego na powierzchni

i wewnàtrz przewodnika oraz zmiany tego rozk∏adu pod
wp∏ywem zewn´trznego pola elektrycznego,

10) opisywaç model przewodnictwa elektrycznego w metalach,
11) opisywaç wp∏yw dielektryka na wielkoÊci charakteryzujàce

pole elektrostatyczne;

1) wyjaÊniaç poj´cia si∏y elektromotorycznej i oporu we-

wn´trznego êród∏a napi´cia,

2) zastosowaç prawo Ohma, pierwsze i drugie prawo Kirchhof-

fa do obliczeƒ i analizy obwodów elektrycznych z uwzgl´d-
nieniem SEM i oporu wewn´trznego ogniwa,

3) obliczaç opór przewodnika, znajàc jego opór w∏aÊciwy i wy-

miary geometryczne,

4) obliczaç opór zast´pczy uk∏adu oporników,
5) obliczaç prac´ i moc pràdu sta∏ego,
6) obliczaç sprawnoÊç przetwarzania energii w obwodach prà-

du sta∏ego,

7) podawaç przyk∏ady przemian energii elektrycznej na inne

formy energii;

1) pos∏ugiwaç si´ poj´ciem strumienia indukcji pola magne-

tycznego,

2) obliczaç wartoÊç wektora indukcji pola wytworzonego

przez przewodnik prostoliniowy, ko∏owy i zwojnic´,

3) obliczaç wartoÊci si∏y elektrodynamicznej i si∏y Lorentza,
4) opisywaç wzajemne oddzia∏ywanie przewodników z prà-

dem,

5) opisywaç warunki wyst´powania zjawiska indukcji elektro-

magnetycznej i zjawiska samoindukcji,

6) obliczaç wartoÊci SEM indukcji, SEM samoindukcji i indukcyj-

noÊç zwojnicy,

7) zastosowaç regu∏´ Lenza do ustalania kierunku przep∏ywu

pràdu indukcyjnego,

8) opisywaç dzia∏anie pràdnicy pràdu przemiennego i transfor-

matora,

9) obliczaç wartoÊci skuteczne nat´˝enia pràdu przemiennego

i napi´cia skutecznego,

10) pos∏ugiwaç si´ poj´ciem pojemnoÊci elektrycznej,
11) obliczaç pojemnoÊç kondensatora p∏askiego, znajàc jego

wymiary geometryczne,

12) obliczaç pojemnoÊç zast´pczà uk∏adu kondensatorów,
13) obliczaç prac´ potrzebnà do na∏adowania kondensatora,

13

w w w. o p e r o n . p l

O P I S W Y M A G A ¡ E G Z A M I N A C Y J N Y C H

■

5) fizycznymi podstawami mikro-

elektroniki i telekomunikacji:
a) modelami

przewodnictwa,

w∏asnoÊciami przewodników,
dielektryków i pó∏przewodni-
ków, diodà, tranzystorem,

b) w∏aÊciwoÊciami magnetyczny-

mi materii,

c) analogowym i cyfrowym zapi-

sem sygna∏ów,

6) zjawiskami termodynamicznymi:

a) zasadami termodynamiki, ich

statystycznà interpretacjà oraz
przyk∏adami zastosowaƒ,

b) opisem przemian gazowych

i przejÊciami fazowymi,

7) zjawiskami

hydrostatycznymi

i aerostatycznymi oraz ich zasto-
sowaniem.

2. na podstawie znanych zale˝no-

Êci i praw wyjaÊnia i przewiduje
przebieg zjawisk oraz wyjaÊnia
zasad´ dzia∏ania urzàdzeƒ tech-
nicznych.

II. Korzystanie z informacji

Zdajàcy wykorzystuje i przetwarza informacje:

1) odczytuje i analizuje informacje podane w formie:

a) tekstu o tematyce fizycznej lub astronomicznej,
b) tabeli, wykresu, schematu, rysunku,

2) uzupe∏nia brakujàce elementy (schematu, rysunku, wykresu, tabeli), ∏àczàc posiadane i podane in-

formacje,

3) selekcjonuje i ocenia informacje,
4) przetwarza informacje wed∏ug podanych zasad:

a) formu∏uje opis zjawiska lub procesu fizycznego, rysuje schemat uk∏adu doÊwiadczalnego lub

schemat modelujàcy zjawisko,

b) rysuje wykres zale˝noÊci dwóch wielkoÊci fizycznych (dobiera odpowiednio osie wspó∏rz´dnych,

skal´ wielkoÊci i jednostki, zaznacza punkty, wykreÊla krzywà),

c) oblicza wielkoÊci fizyczne z wykorzystaniem znanych zale˝noÊci fizycznych,
d) zaznacza niepewnoÊci pomiarowe,
e) oblicza i szacuje wielkoÊci fizyczne z wykorzystaniem znanych zale˝noÊci fizycznych.

14) uwzgl´dniaç zale˝noÊç nat´˝enia pràdu od cz´stotliwoÊci

w obwodach zawierajàcych indukcyjnoÊç i pojemnoÊç,

15) analizowaç procesy zachodzàce w obwodzie LC,
16) sformu∏owaç jakoÊciowo prawa Maxwella,
17) obliczaç d∏ugoÊci fal elektromagnetycznych w zale˝noÊci od

parametrów obwodu LC,

18) wymieniaç w∏asnoÊci fal elektromagnetycznych i ich zasto-

sowania;

1) wyjaÊniaç pasmowà teori´ przewodnictwa przewodników,

izolatorów, pó∏przewodników samoistnych i domieszko-
wych,

2) opisywaç w∏asnoÊci z∏àcza p-n,
3) wyjaÊniaç dzia∏anie diody pó∏przewodnikowej,
4) wyjaÊniaç dzia∏anie uk∏adów prostowniczych,
5) wyjaÊniaç budow´ i dzia∏anie tranzystora,
6) wyjaÊniaç dzia∏anie uk∏adu wzmacniajàcego zawierajàcego

tranzystor,

7) wyjaÊniaç ró˝nice pomi´dzy cyfrowym i analogowym zapi-

sem sygna∏ów;

1) wykorzystaç za∏o˝enia teorii kinetyczno-molekularnej do

opisu stanu gazu doskona∏ego,

2) pos∏ugiwaç si´ poj´ciami ciep∏a molowego w przemianach

gazowych,

3) interpretowaç przemian´ adiabatycznà,
4) zastosowaç pierwszà i drugà zasad´ termodynamiki,
5) analizowaç cykle termodynamiczne,
6) pos∏ugiwaç si´ poj´ciem ciep∏a w∏aÊciwego,
7) pos∏ugiwaç si´ poj´ciem ciep∏a przemiany fazowej;

1) pos∏ugiwaç si´ poj´ciem ciÊnienia,
2) obliczaç ciÊnienie hydrostatyczne,
3) zinterpretowaç prawo Pascala i wymieniç jego zastosowa-

nia,

4) obliczaç si∏´ wyporu w cieczach i gazach, korzystajàc z pra-

wa Archimedesa.

wyjaÊniç koniecznoÊç eksperymentalnej weryfikacji pojawiajà-
cych si´ modeli i teorii fizycznych i astronomicznych.

14

w w w. o p e r o n . p l

■

W Y M A G A N I A E G Z A M I N A C Y J N E

III. Tworzenie informacji

Zdajàcy rozwiàzuje problemy i interpretuje informacje:

1) interpretuje informacje zapisane w postaci tekstu, tabel, wykresów i schematów,
2) stosuje poj´cia i prawa fizyczne do rozwiàzywania problemów praktycznych,
3) buduje proste modele fizyczne i matematyczne do opisu zjawisk,
4) planuje proste doÊwiadczenia i analizuje opisane wyniki doÊwiadczeƒ,
5) formu∏uje i uzasadnia opinie i wnioski.