Microsoft PowerPoint - Prezentacja Komunikacja

KOMUNIKOWANIE SIĘ

Definicja:

Wzajemne oddziaływanie na siebie ludzi, którzy informują się,

przekazują fakty, własne poglądy i uczucia.

Bezpośredni przekaz informacji następuje poprzez:

mowę (komunikacja werbalna)

gesty (komunikacja niewerbalna)

komunikowanie się ma określony cel np.: nakazuje, informuje,

wyjaśnia, motywuje, poucza, ostrzega, sprzyja nawiązywaniu

kontaktów lub je podtrzymuje

MODEL PRZEBIEGU PROCESU
KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ

NADAWCA

Osoba przekazująca treść komunikatu za pomocą stosowanego kodu do kanału informacyjnego

KOMUNIKAT

Aktualny fizyczny produkt myśli będący przedmiotem transformacji

KODOWANIE

Zmiana treści komunikatu na formę symboliczną np. słowo mówione, pisane, śpiew, grafika, cyfra,

liczba, kolor, zapach, dotyk

KANAŁ

Środek za pomocą którego komunikat zostaje przekazany odbiorcy np. głos, pismo, dotyk

DEKODOWANIE

Rozszyfrowanie treści zawartej w komunikacie

ODBIORCA

Osoba do której kierowany jest komunikat

SPRZĘŻENIE ZWROTNE

Odesłanie ponowne komunikatu do nadawcy jako niezrozumiałego i do ponownego nadania

STOSUNKI INTERPERSONALNE
W PODODDZIALE WOJSKOWYM

formalne (pionowe, poziome): rzeczowe, zadaniowe, konkretne,
zintegrowane, uporządkowane, na ogół nierównorzędne i
systematyczne

nieformalne (koleżeńskie, przyjacielskie, obojętne, wrogie):
prawnie nieznormalizowane, spontaniczne, bardziej emocjonalne

mieszane: integracja stosunków formalnych
i nieformalnych w zależności od sytuacji

CZYM JEST EKSPRESJA?

Definicja:

Skuteczne wyrażanie swoich myśli i uczuć.

Cztery rodzaje ekspresji:

dzielenie się obserwacjami: komunikat zawiera tylko fakty, wymaga ścisłego,

specjalistycznego języka

przekazywanie przemyśleń: to wnioski wyciągnięte z tego, co usłyszeliśmy,

zobaczyliśmy

wyrażanie uczuć: wyrażanie uczuć w większości sytuacji jest bardzo

korzystne, gdyż powoduje zbliżenie z adresatem komunikatu

wyrażanie potrzeb: umożliwia budowanie dobrych stosunków między ludźmi

Każdy rodzaj ekspresji wymaga:

innego stylu wypowiedzi

innego słownictwa

PODSTAWOWE PYTANIA
SPRAWDZAJĄCE DOKONANIE PEŁNEJ
EKSPRESJI

czy mówiłem o faktach? (czy mój komunikat oparty był na tym, co
zaobserwowałem, usłyszałem, przeczytałem?)

czy jasno wyraziłem swoje wnioski?

czy wyraziłem swoje uczucia bez osądzania i obwiniania?

czy wyraziłem swoje potrzeby bez osądzania i obwiniania?

CECHY SKUTECZNYCH KOMUNIKATÓW

pełne

bezpośrednie

natychmiastowe

jasne: wykluczające dwuznaczność

nie zadawaj pytań kiedy trzeba wypowiadać twierdzenia

zachowaj spójność wypowiedzi z niewerbalnymi środkami wyrazu

unikaj podwójnych komunikatów

jednoznacznie wyrażaj swoje potrzeby i uczucia

odróżniaj obserwacje od myśli

skoncentruj się na jednej sprawie w danej chwili

szczere

wspierające

PRZYCZYNY BARIER W KOMUNIKACJI

negatywna ocena – „etykietka”: ogólnikowa ocena człowieka

sarkazm: nie wypowiadanie jasno swoich uczuć i potrzeb

wracanie do przeszłości: wypominanie dawnych urazów,
popełnionych błędów i przewinień

negatywne porównania: eksponujące negatywne cechy rozmówcy

komunikaty osądzające: twierdzenia, które atakują i oskarżają

OTWARTOŚĆ W KOMUNIKACJI –
ODSŁANIANIE SIĘ

Definicja:

Przekazywanie informacji o sobie.

Poziom otwarcia osoby zależy od:

osobistych preferencji

(typy osobowości; introwersja – ekstrawersja)

sytuacji w jakiej się znalazła

rozmówcy (stopnia znajomości, powiązań formalnych

i nieformalnych)

nastroju (natężenia emocji pozytywnych lub negatywnych)

tematu rozmowy (służbowy, osobisty itp.)

BARIERY OTWARTOŚCI

otwieranie nadmierne odbierane jest jako natręctwo

za małe otwarte „Ja” utrudnia, a niekiedy uniemożliwia
komunikację

zbyt duże ślepe „Ja” powoduje, że nie wiesz jak odbierają Cię
ludzie

zbyt małe ślepe „Ja” powoduje wręcz uzależnienie od autoanalizy i
samoświadomości

DLACZEGO AŻ 55% KOMUNIKACJI TO
KOMUNIKACJA NIEWERBALNA?

czynniki niewerbalne determinują znaczenie w kontekście

interpersonalnym

uczucia i emocje są przekazywane dokładniej przez niewerbalne niż

werbalne środki przekazu

niewerbalna część komunikacji przekazuje intencje i znaczenia,

które są względnie wolne od zniekształceń

i zafałszowania

sygnały niewerbalne służą funkcji metakomunikacyjnej, która jest

niezbędna w osiąganiu wysokiej jakości komunikacji

sygnały niewerbalne reprezentują o wiele bardziej skuteczne środki

komunikowania niż sygnały werbalne, pozwalają na lepsze

kontrolowanie sytuacji społecznych

sygnały niewerbalne reprezentują najbardziej odpowiednie narzędzie

przekazywania sugestii – kształtowania i kierowania wrażeniami

SYSTEM KOMUNIKACJI WZROKOWEJ

Definicja:

Jest najważniejszym systemem, gdyż jest głównym źródłem

niewerbalnego znaczenia.

Składa się z:

komunikacji kinezyjnej (ruchowej): ekspresja twarzy,

zachowania wzrokowe, gesty i pozycje ciała

komunikacji proksemicznej: określona przez wykorzystanie

przestrzeni, odległości, terytorium dla celów komunikacji:

strefa intymna do 45 cm

strefa osobista 45 – 120 cm

strefa społeczna 1,2 – 3,6 m

strefa publiczna 3,6 – 6 m

SYSTEM KOMUNIKACJI SŁUCHOWEJ

Definicja:

Są to właściwości dźwięku, które świadomie kontrolujemy

komunikując się. Sygnały dźwiękowe to głośność, ton, barwa,

tempo, trwałość, rytmiczność, artykulacja, wymowa, cisza.

Sygnały dźwiękowe służą funkcjom:

emocjonalnej

kierowania wrażeniem

regulacyjnej

SYSTEM KOMUNIKACJI
POZAWZROKOWEJ

Definicja:

Zawiera podsystemy komunikacji dotykowej, węchowej.

Wyróżniamy trzy typy sygnałów dotykowych:

zmiana w temperaturze

zmiana w napięciu mięśniowym

zmiana w poziomie wilgotności

Funkcje dotyku:

funkcja wspierająca – przy przekazywaniu uczucia wsparcia,
pocieszenia, ciepła

funkcja przynależności – ilość wzajemnego dotykania stanowi
wskaźnik sympatii

funkcja władzy – osoba posiadająca władzę częściej dotyka, osoba
pozbawiona władzy jest częściej dotykana

INTERPRETUJĄC MOWĘ CIAŁA
PAMIĘTAJ!

wyciągając wnioski z obserwacji sygnałów mowy ciała należy

uwzględniać zarówno zespoły gestów, ekspresje mimiczne i postawę

rozmówcy

należy zwracać uwagę na zgodność słów z sygnałami

niewerbalnymi

należy stosować werbalizację zauważonych sygnałów; podczas

interpretowania zachowań werbalnych korzystne jest kierować do

rozmówcy pytania mające ocenić trafność naszych spostrzeżeń

interpretując sygnały niewerbalne należy zwracać uwagę na

sytuacje, w jakiej osoba się znajduje

należy uwzględnić różnice indywidualne. Każdy z nas posiada

swoje charakterystyczne sposoby zachowania, które pojawiają się

często niezależnie od sytuacji w jakiej się znajdujemy

należy zwracać uwagę na własne zachowania niewerbalne, gdyż

wpływają one na zachowania innych ludzi

WSKAZÓWKI INTERPRETACJI MOWY
CIAŁA
SYMPATIA VS AGRESJA

częsty kontakt wzrokowy

pogodny wyraz twarzy z miłym

uśmiechem

aprobujące potakiwanie głową

otwarte dłonie, skierowane częściej ku
górze

swobodne ruchy ramion i dłoni

lekkie pochylenie ciała do przodu

rozluźnione mięśnie

miłe i ciepłe brzmienie głosu

dotyk

unikanie kontaktu wzrokowego

nieprzyjemny wyraz twarzy

zaciskanie ust; sarkastyczny uśmiech

unoszenie brwi przy zaciśniętych
ustach

ściskanie dłoni w pięści

nadmierna gestykulacja

częste pocieranie nosa

podniesiony, ostry ton głosu

napięte mięśnie

zaciskanie rąk, nóg

odchylanie się i odsuwanie

SYMPATIA

AGRESJA

WSKAZÓWKI INTERPRETACJI MOWY
CIAŁA
PEWNOŚĆ VS LĘK

utrzymywany kontakt wzrokowy

patrzenie prosto w oczy

nie zasłanianie twarzy

lekkie pochylenie głowy na bok

spokojna, rozluźniona pozycja przy
słuchaniu

lekkie napięcie ciała przy mówieniu

ramiona opuszczone

umiarkowana gestykulacja

otwarte dłonie

poważny ton

częste odwracanie wzroku i
przymykanie oczu, mruganie

zaczerwieniona lub blada twarz

silne pocenie się

zasłanianie dłonią ust

nerwowe kiwanie głową

nadpobudliwość ruchowa

drżące mięśnie

PEWNOŚĆ SIEBIE

LĘK

ASERTYWNOŚĆ

Definicja

Asertywność to sztuka wyrażania naszych uczuć, myśli
i życzeń oraz dbania o przestrzeganie należnych nam praw – bez
naruszania praw innych osób.

asertywne zachowanie pozwala na efektywne zaspokajanie
własnych potrzeb, przydatne jest w sytuacjach kiedy dochodzi do
różnicy zdań, gdyż pozwala na zachowanie równowagi i
rozwiązanie konfliktu

asertywność to umiejętność, której można się nauczyć

STYL PASYWNY VS AGRESYWNY VS
ASERTYWNY

AGRESYWNY

PASYWNY

ASERTYWNY

brak bezpośredniej ekspresji
uczuć, myśli, życzeń

tendencja do
podporządkowywania
swoich potrzeb potrzebom
innych

trudność odmowy

cichy, niepewny głos

wahania, pauzy, niejasności

trudność utrzymywania
kontaktu wzrokowego

niedbała postawa

dłonie drżące, spocone,
zimne

zaspokajanie potrzeb
kosztem innych

atak w sytuacji
niepowodzenia

oskarżenia, wypowiedzi typu
„ty”

manifestacja wyższości

używanie uogólnień

postawa i ruchy ciała
sztywne

zaciskanie dłoni w pieść,
używanie palca
wskazującego

niesłuchanie rozmówcy

przymrużone powieki

formułowanie jasnych
wypowiedzi na temat uczuć,
myśli i życzeń

szanowanie praw i uczuć
innych

uważne słuchanie

otwartość na propozycje

i elastyczność

w zachowaniu pewność, siła,
empatia

głos zdecydowany,
stanowczy

kontakt wzrokowy

postawa harmonijna,
wyprostowana

SPOSOBY POPRAWIAJĄCE
SKUTECZNOŚĆ KOMUNIKACJI

dbać o jasność wypowiedzi – musimy wiedzieć co chcemy

powiedzieć

zachowywać zwięzłość wypowiedzi, trzymać się głównego wątku,

wykorzystywać empatię – empatia to zobaczenie świata oczami

drugiej osoby

stosować końcową kontrolę, czy nasz przekaż został dobrze

zrozumiany i co druga osoba sądzi o tym, co powiedzieliśmy

przekazywać informację zwrotną (natychmiastowo, szczerze,

wspierająco)

uwzględniać czynniki pozawerbalne relacji,

umiejętnie słuchać czyli starać się dotrzeć do intencji nadawcy.

Osiągniemy to poprzez słuchanie uważne, otwarte i aktywne

BARIERY AKTYWNEGO SŁUCHANIA

porównania

domyślanie się

przygotowywanie odpowiedzi

filtrowanie treści słuchanych

przedwczesne osądy

sprzeciwianie się

uleganie skojarzeniom

SPOSOBY WSPIERAJĄCE AKTYWNOŚĆ
W KOMUNIKOWANIU

parafraza: streszczenie własnymi słowami tego co powiedział nasz
rozmówca;

„rozumiem, że...”, „z tego co słyszę..”, „powiedziałeś..”.

parafraza emocjonalna: to wypowiedź, w której nazywamy emocje
lub uczucia jakich doświadcza nasz rozmówca

; „widzę, że trudno Ci

opanować złość...”, „w Twoich słowach jest dużo smutku...”

komunikat Ja:

–

to wypowiedź, która zawiera naszą reakcję, na to co

mówi i robi rozmówca, za która bierzemy odpowiedzialność;

„źle się

czuje, kiedy mówisz do mnie w ten sposób...” „jest mi bardzo smutno kiedy
widzę jak to przeżywasz..”.

pytania otwarte: pozwalają na poznanie przyczyn

echo: wierne powtarzanie słów rozmówcy

klaryfikacja: pytania, które wyjaśniają wypowiedź

podsumowanie: zebranie najważniejszych informacji
z rozmowy

KONFLIKTY W PODODDZIALE MOGĄ
DOTYCZYĆ SFERY

relacji formalnych, służbowych :

konflikt pionowy (przełożonego z podwładnym),

konflikt poziomy (między żołnierzami posiadającymi równorzędne pozycje)

stosunków nieformalnych:

nierównorzędnych (przywódcy grupy subkulturowej z jej członkiem)

partnerskich (koleżeńskich)

RODZAJE KONFLIKTÓW
INTERPERSONALNYCH

konflikt interesów: występuje wówczas, gdy żołnierze dążą do
osiągnięcia określonych dóbr materialnych, społecznych,
kulturalnych w sytuacji niedostatku tych wartości, niemożności
zaspokojenia wszystkich indywidualnych potrzeb

konflikt postaw: to odmienność tendencji działania,
w stosunku do określonych obiektów, różnicy nastawienia
poznawczego, emocjonalnego, moralnego, motywacyjnego.
Przeciwstawne postawy wynikają z różnic kulturowych, etycznych,
estetycznych, politycznych itp.

konflikt ról: wyrasta z odmiennych oczekiwań, zwyczajów,
obyczajów, norm społecznych i zawodowych prezentowanych przez
dowódcę pododdziału i grupy nieformalne wobec pojedynczych
żołnierzy. Zależą także od indywidualnej interpretacji tych wartości

TWÓRCZE PODEJŚCIE DO KONFLIKTU

wczesne dostrzeganie i ujawnianie w fazie utajonej

określenie objawów, przyczyn, przedmiotu, zasięgu

i rodzaju

przewidywanie tempa i zakresu rozwoju

podjęcie działań mediacyjno – negocjacyjnych

obustronne analizowanie możliwych rozwiązań

wypracowanie i przyjęcie rozwiązania kompromisowego

wyeliminowanie źródeł, przesłanek

zapobieganie i przeciwdziałanie

ZASADY PROWADZENIA NEGOCJACJI

oddziel żołnierzy od problemów, trudności – pokonać trzeba
konflikt, a nie człowieka

bądź elastyczny i otwarty na różne propozycje

przedstawiaj możliwie dużo wariantów rozwiązania

ustal obiektywne kryteria oceny porozumienia

celem jest wspólne przezwyciężenie konfliktu (kompromis), a nie
pokonanie przeciwnika