1

Planowanie, realizacja

i interpretacja

wyników badań

kohortowych

Rok III

Wydział Lekarski

Badania epidemiologiczne

Obserwacyjne

Opisowe

Analityczne

Eksperymentalne

• Ekologiczne
• Przekrojowe

• Kliniczno-kontrolne

• Kohortowe

• Losowe badanie

kontrolowane

• B. terenowe

• B. środowiskowe

Ekspozycja

Choroba

Ekspozycja

choroba

A

B

C

D

Badania kohortowe

wybór kohorty w czasie A w zależności od ekspozycji

Badania kohortowe

• CEL: określenie związku przyczynowo-skutkowego

• METODA: pomiar zapadalności w grupie eksponowanej i

nieeksponowanej

1.

Punkt wyjścia – EKSPOZYCJA

-

dobór grupy eksponowanej i nieeksponowanej

2. Obserwacja stanu zdrowia obu grup
3. Punkt końcowy – stan kliniczny (choroba)
3. Porównanie:

zapadalność

vs

zapadalność

w grupie eksponowanej

w grupie nieeksponowanej

Grupa

eksponowana

Grupa

nieeksponowana

Zdrowi

Chorzy

Zdrowi

Chorzy

Badana populacja

– osoby zdrowe

Określenie zapadalności

Określenie zapadalności

Określenie ryzyka względnego

Monitorowanie stanu zdrowia

i poziomu ekspozycji

Porównanie wyników

Badana populacja

Do badań kohortowych włączamy wyłącznie

osoby zdrowe (pod względem badanej
jednostki chorobowej).

W pierwszym badaniu (bazowym) określamy

przydział do grupy eksponowanej i
nieeksponowanej.

2

Badania „kontrolne”

Badania kontrolne przeprowadzane są co pewien

określony okres czasu – np. co rok, co dwa lata,
itp.

Podczas badań kontrolnych mierzymy natężenie

ekspozycji oraz określamy czy wystąpił punkt

końcowy (choroba).

Wykorzystujemy zawsze ten sam zestaw badań,

używając tego samego sprzętu pomiarowego,
niezmienionych procedur pomiaru.

Straty kohorty

W trakcie realizacji badań może dojść do straty

osób uczestniczących w badaniach z
powodu:

• Migracji
• Śmierci
• Wystąpienia chorób innych

niż punkt końcowy, które
uniemożliwiają udział w badaniach

• Odmowa udziału w badaniach

Badania kohortowe

Ryzyko względne (RW)

(+)

(-)

OGÓŁEM

(+)

a

b

a+b

(-)

c

d

c+d

OGÓŁEM

a+c

b+d

a+b+c+d

choroba

ekspozycja

Zapadalność E(+) = a/(a+b)
Zapadalność E(-) = c/(c+d)

RW = a/(a+b) / c/(c+d)=
=a*(c+d)/(c*(a+b)

Ryzyko Względne

Zapadalność w grupie eksponowanej

Zapadalność w grupie nieeksponowanej

RW =

Ryzyko Względne

Zapadalność w grupie eksponowanej

Zapadalność w grupie nieeksponowenej

RW =

RW > 1 - czynnik zwiększa ryzyko wystąpienia danego zjawiska

RW < 1 - czynnik zmniejsza ryzyko wystąpienia danego zjawiska

RW = 1 – czynnik nie ma wpływu na ryzyko występowania

danego zjawiska

Osobo-lata

ZALETY

• Odporny na włączanie osób do

badań i opuszczanie badań
przez osoby

• Populacja może być

obserwowana przez długi
okres czasu

WADY

• Miara ryzyka nie jest łatwa do

interpretacji

• Wymaga informacji na temat

daty wystąpienia choroby,
problem z dostępem do tego
typu informacji

• Zapadalność w osobolatach

zwykle nie może zostać
policzona dla oszacowań w
całej populacji

3

Ryzyko przypisane (frakcja

etiologiczna)

Ryzyko przypisane (frakcja etiologiczna) – ryzyko

oszacowane dla populacji z uwzględnieniem

rozpowszechnienia czynników narażenia w populacji
generalnej.

Określa osetek wszystkich przypadków choroby

w populacji, które są powiązane przyczynowo

z działaniem danego czynnika ryzyka.

p

eks

(RW

– 1)

p

eks

(RW

– 1) + 1

RP =

Badania kohortowe

(prospektywne)

ZALETY:
• Bezpośredni pomiar wpływu czynników etiologicznych,

zapobiegawczych czy terapeutycznych dla naturalnej historii
choroby

• Dokładne określenie ryzyka rozwoju choroby (zapadalność,

umieralność, remisja)

• Znana ekspozycja
• Możliwość obserwacji wielu jednostek chorobowych

WADY:
• Wysokie koszty i trudności organizacyjne (duża grupa do

badania, długi czas obserwacji

• Konieczność zapewnienia stałego standardu diagnostycznego
• Nieprzydatność do chorób o niskim współczynniku

zapadalności

• Selekcja kohorty (śmiertelność, migracje, odmowy)