1. Porównać św. Augustyna z Platonem

Św. Augustyn nawiązywał do platonizmu, chrystianizował go.

Idee istnieją realnie ale w obrębie Boga. Realność idei odkrywa Bóg (a nie umysł jak u Platona). To Bóg pomaga
umysłowi ludzkiemu poznawać to co ogólne. To Bóg jest też zasadą jednoczącą wszechrzecz. Nie da się ustalić co
jest pierwsze – Bóg czy idee. Bóg poznaje idee już w nim zawarte. Wg Platona idee są wewnątrz ale i zewnątrz
umysłu – wg Augustyna idee są tylko w Bogu (poznanie idei odbywa się po przez zbliżenie się do Boga). W Bogu
nie tylko są idee ale też pomysł na materię. Jednostkowanie to nie wytwór materii ale Boga. Stworzenie było
aktem – nie długim procesem.

Wg Platona stworzenie nastąpiło po przez idee i materie – jako podstawy dla demiurga dla zbudowania świata.

2. dowody na istnienie Boga według Kartezjusza Dwa warianty:

-dowód ontologiczny- to, ze mówimy o Bogu najlepiej świadczy o tym, że ten Bóg istnieje. Jeśli w obrębie umysłu
istnieje pewna idea to musi istnieć byt na temat którego odnosi się ta idea.

-dowód kartezjański- w umysle istnieje idea Boga, idea bytu doskonałego. Ludzki umysł nie jest doskonały, nie ma
szans na wytworzenie bytu doskonałego, więc należy przyjąć, że ten byt doskonały istnieje jako zewnętrzny,
niezależny od naszego umysłu.Ten idealny byt musiał wprowadzić tą ideę( ideę bytu doskonałego_ do każdego
umysłu. Tą ideą jest Bóg. 3. cechy empiryzmu według brytyjskich filozofów

3. cechy empiryzmu według brytyjskich filozofów

-poznanie oparte na doświadczeniach

-brak pojęć wrodzoych

-nieistnienie sądów a priori(przyjmowania twierdzenia nie opartego na doświadczeniu)

-negowanie radykalnego dualizmu psychofizycznego

4.Umiarkowanie racjonalistyczne stanowisko w sporze o uniwersalia

Ideami mogą być przede wszystkim tak zwane przedmioty ogólne jak człowiek, koń itp.

Doktryna Platona stanowiła wyzwanie przeciwko tzw. zdrowemu rozsądkowi. Spór toczony na ten temat w dziejach
filozofii znany jest pod nazwą sporu o uniwersalia (przedmioty ogólne). Według Arystotelesa uniwersalia istnieją
tylko poprzez rzeczy jednostkowe, stanowiąc ich istotną własność, czyli formę rzeczy jednostkowych. Według
niego byt samoistny (substancjalny) mają tylko rzeczy jednostkowe (przysługuje poszczególnym ludziom). Idea
człowieka, czyli człowieczeństwo, istnieje tylko jako istotna własność ludzi i to nie w oderwaniu od nich ale w nich.

Pogląd Platona przyznaje uniwersaliom byt rzeczywisty i samoistny (skrajny realizm pojęciowy). Arystoteles
przyznaje im byt rzeczywisty, ale nie samoistny (umiarkowany realizm pojęciowy). Obu tym formom realizmem
przeciwstawia się konceptualizm, odmawiający ideom istnienia rzeczywistego ale przyznaje im byt przewidziany.

Nominalizm – odmawia uniwersaliom istnienia i przeczy nawet temu, a nawet nie mamy o nich pojęcia. Realizm
skrajny – w teorii poznania: pogląd przeciwstawny idealizmowi, zgodnie z którym przedmioty poznania (dane w
doświadczeniu) istnieją niezależnie od aktów poznawczych, czyli są transcendentne wobec nich[1] – i są dokładnie
takie, jak przedstawiają nam je zmysły.

5. Przedstawiciel i założenia okazjonalizmu

Twórca- Melebranche (był racjonalistą po kartezjańsku)pogląd głoszący, że jedyną przyczyną istnienia i działania
wszelkich bytów jest Bóg, przy wykluczeniu działania przyczyn naturalnych.Wyróżnia się 2 rodzaje okazjonalizmu:-

metafizyczny głosi, że jedyną prawdziwą przyczyną jest Bóg, natomiast wszelki byt stworzony jest sam w sobie
bierny i nie może sam z siebie oddziaływać przyczynowo na inny byt. Ani stworzona substancja duchowa, ani
stworzona substancja materialna nie dysponują aktywnością i nie wywołują przyczynowych zmian w świecie.
Wszelkich zmian dokonuje jedynie Bóg - antropologiczny wyjaśnia odpowiedniość działań duszy i ciała interwencją
Boga – przy okazji zmian zachodzących w duszy Bóg wywołuje odpowiednie zmiany w ciele i na odwrót.

6.Etyka Hume'a

Hume uchodzący za inspiratora tzw. filozofii pozytywistycznej, skoncentrowanej na badaniu tego tylko co
zmysłowość jest w stanie doświadczyć w realnie istniejącym świecie zewnętrznym.U Huma znajdujemy w
szczególności 2 krytyki: dotyczące substancji i związku przyczynowo-skutkowego Hume przekonuje że obie te
kategorie substancja i związek przyczynowo-skutkowy, kształtowane są przez umysł. Kategorie te wytwarza umysł
jako aposterioryczne uwarunkowane przez doświadczenie.

7. pytanie czym jest empiryzm,

EMPIRYZM- doświadczenie dominującą rolą w poznaniu

EMPIRYZM SKRAJNY- wszelkie uzasadnione twierdzenie musi opierać się bezpośrednio lub pośrednio na
doświadczeniu. POGLĄD EMPIRYZMU SKRAJNEGO-nie znana im była taka postać nauki, jaką przedstawiają różne
gałęzie matematyki czystej.

EMPIRYZM UMIARKOWANY-istnieją twierdzenia, które mają pełne uprawnienie w nauce, a które mimo to nie
opierają się na doświadczeniu, czyli są twierdzeniami a priori. Tylko twierdzenia analityczne są uprawnionymi
twierdzeniami a priori. POGLĄD EMPIRYZMU UMIARKOWANEGO-matematyka czysta jest nauką aprioryczną, która
ani nie potrzebuje sankcji doświadczenia, ani nie potrzebuje obawiać się tego, aby jej twierdzenia zostały przez
doświadczenia kiedykolwiek obalone, ponieważ terminy matematyki czystej nie posiadają w ogóle sensu
empirycznego. Co do matematyki stosowanej twierdzą, że może być uprawiana tylko jako nauka
empiryczna.Aprioryzm i empiryzm-w sporze tym chodzi o ocenę roli, jaką w naszym poznawianiu odgrywa
doświadczenie.Empiryzm przyznaje doświadczeniu największą rolę w poznaniu. Aprioryzm-poznanie aprioryczne-
poznanie od doświadczenia niezależnego

8.Cnota u Arystotelesa

Działalność rozumu obejmuje dwie dziedziny: poznania i życia praktycznego. Odpowiednio dwojakie są też zalety
człowieka rozumnego: jedne zwą się cnotami dianoetycznymi, np. mądrość, rozsądek, drugie etycznymi, np.
hojność, męstwo. Cnót jest tyle, ile właściwych człowiekowi czynności, bo każda czynność ma swoją cnotę; gdy
np. człowiek ma do czynienia z dobrami zewnętrznymi, wtedy cnotą jest hojność; gdy znów opanowany jest przez
uczucie lęku, wtedy cnotą jest męstwo

9. subiektywizm wg spinozy

10.Porównanie św.Augustyna i Kartezjusza

Kartezjusz wyznawał sceptycyzm metodyczny, czyli sposób postępowania zawieszający wiedzę, co do której
możemy mieć choć cień wątpliwości. Postępując drogą negatywnej selekcji, dochodzimy do sądów, które są
niepowtarzalne, a zatem prawdziwe. Kartezjusz uważał, że dzięki tej metodzie jest w stanie udowodnić wszystko.
Nawet istnienie Boga. Uważał, że rozum sam z siebie nie byłby w stanie skonstruować idei Boga, a zatem musiała
mu ona zostać dana. Ukrytym założeniem Kartezjusza w tym wywodzie było uznanie, że przyczyna musi być
silniejsza od skutku. Zatem jaźń jako niedoskonała nie może istnieć sama z siebie, ale powinna mieć swoją
przyczynę. Ostateczną przyczyną wszystkich rzeczy w tak rozważanym ciągu jest Bóg. Drugim dowodem na
istnienie Boga wynika już tego, że mamy taką myśl, że on istnieje. Myślimy o Nim jako o istocie doskonałej. Nasze
niedoskonałe umysły nie mogłyby stworzyć tak doskonałej myśli samodzielnie, a zatem dana nam ona została od
samego Boga. Idea Boga jest ideą wrodzoną (natywizm-podobieństwo do Augustyna). Bóg jest istota
nieograniczoną, nieskończoną i prawdziwą. Upada hipoteza, że Bóg wprowadza człowieka w błąd. Skoro stwórca
jest doskonały i nie mami człowieka to rzeczy które nas otaczają też nie są złudzeniem. Uznając doskonałość
Boga, Kartezjusz uznał realność świata, który Bóg stworzył (kartezjańskie błędne koło dowód zakłada pierwszą
intuicyjną pewność, jasne wyraźne pojęcie doskonałej istoty, a przecież pewność ma się uzyskać dopiero uznając
istnienie Boga (z istnienia Boga wyprowadza się istnienie ciał- inaczej niż u św. Tomasza)

11.Porównanie Kartezjusza i Spinozy

Wolna wola człowieka:

*wg Augustyna – wolna wola to cecha każdego człowieka. Nie ma wolności bez ryzyka, bezpieczeństwo to brak
wolności.

Bóg nie może zbawić człowieka jeśli człowiek tego nie chce (ogranicza Boską wszechmoc)

wg Kartezjusza – wolna wola może poznać prawdę lub wpaść w fałsz, wola jest nieograniczona. Wola jeśli
ogranicza się do rozumu poznaje prawdę. Wola jeśli wykracza po za rozum – wpada w błąd. Bóg dał człowiekowi
wolną wolę dlatego człowiek popełnia błędy.

*Wg Kartezjusza w umyśle występuje wiedza obiektywna i wrodzona – jednakowa dla każdego człowieka.

Umysł i ciało to 2 różne rzeczy nie oddziałujące na siebie.

Wg Augustyna idee są w Bogu, umysł jest pusty i żeby zdobyć te idee musi się zbliżyć do Boga.

Materia to też wytwór Boga.

12.Co to jest nominalizm?

*brak pojęć ogólnych – służą jedynie komunikacji językowej, nie mają odniesienia w rzeczywistości

*istnieją tylko rzeczy realne, nie wymyślone (np. istnieją tylko takie kolory które są w rzeczywistości, np. kolor
skóry)

*przedstawicielami byli Stoicy – pojęcia mają charakter ogólny, są wytworem mowy, ich przedmiotem nie są
rzeczy materialne

13.Kto był nominalistą w sporze o uniwersalia?

Roscellin?

14.Koherencyjna teoria prawdy

koherencyjna teoria prawdy – definiuje prawdę jako zgodność myśli między sobą.

Zwolennicy tej teorii uważają, że kryterium decydującym ostatecznie i nieodwołalnie o tym, czy jakieś twierdzenie
uznać, czy odrzucić, jest zgodność tego twierdzenia z innymi twierdzeniami przyjętymi; zgodność polegająca na
tym, że nie popada ono z nimi w sprzeczność i daje się harmonijnie włączyć w system, które one tworzą.(Leibniz)

15.Klasyczna teoria prawdy

Klasyczna definicja prawdy i zarzuty przeciw niej podnoszone.

Co to jest prawda? Klasyczna definicja prawdy: prawda myśl polega na jej zgodności z rzeczywistością. Ma ona
swoich zwolenników jak i wielu przeciwników. Każdy ma swoje argumenty za i przeciw.

Prawda jako zgodność z kryteriami

Niektórym filozofom nasunęła się następująca definicja prawdy: twierdzenie prawdziwe – to tyle, co twierdzenie,
które czyni zadość kryteriom ostatecznym i nieodwołalnym.

Chcąc zdefiniować pojęcie prawdy w sposób zgodny z tym, jak się naprawdę tym pojęciem posługujemy, winniśmy
prawdę zdefiniować jako zgodność myśli z ostatecznym i nieodwołalnymi kryteriami.

16. Moralność wg Kanta

Nasz rozum spekulatywny tworzy idee Boga, duszy i kosmosu. Naturalną ludzką potrzebą jest zgłębianie tych idei,
ale prowadzi ono na manowce. Nie sposób przejść od codziennego doświadczenia do tych konstruktów. One
również należą do noumenów. Nic o nich nie wiemy. Takie stanowisko nazywa się agnostycyzmem poznawczym.

Obok rozumu spekulatywnego istnieje rozum praktyczny. Jego domeną są prawdy o charakterze regulatywnym,
czyli – innymi słowy – normatywnym. Mają one charakter aprioryczny, są więc równie niepodważalne, jak sądy
matematyki, lecz dotyczą sfer moralności oraz estetyki. Najogólniejsza spośród tych zasad – imperatyw
kategoryczny – mówi, że należy postępować zawsze wedle takich reguł, co do których chcielibyśmy, aby były one
stosowane przez każdego i zawsze.

Rozum praktyczny tworzy postulaty. Należą do nich tezy o istnieniu wolnej woli, nieśmiertelnej duszy oraz Boga.
Wolna wola jest konieczna, żeby zasady moralne miały sens. Nieśmiertelna dusza, aby możliwe było nieskończone
dążenie do doskonałości moralnej. Bóg, by doskonałość moralna i szczęście mogły współistnieć. Doskonałość
moralna i jej jedność ze szczęściem nie przejawiają się w świecie naszych doświadczeń. Są one właściwe
wspomnianym bytom wyższym. Rozum praktyczny radzi sobie z problemami, które nie leżą w mocy idei rozumu
spekulatywnego, za pomocą postulatów.

17.Poglądy sofistów greckich

sensualizm – pogląd filozoficzny głoszący, że wiedzę prawdziwą poznajemy tylko za pomocą zmysłów
(empiryzmu);

relatywizm poznawczy, subiektywizm – prawda jest zależna od punktu widzenia, każdy widzi wszystko inaczej,
więc każdy będzie postrzegał inną prawdę (obiektywnej);

pragmatyzm (praktycyzm) – ważna jest ta prawda która jest praktyczna, nawet jeśli wydaje się absurdem.
Praktyczność jest kryterium prawdziwości twierdzeń.

konwencjonalizm – nie ma prawd powszechnych, są tylko umowy, że jakaś prawda jest powszechna.

izostenia - koncepcja równosilności sądów, każdemu twierdzeniu można przeciwstawić inne twierdzenie z nim
równosilne.

18. Cnoty wg św. Tomasza:

-Sprawiedliwość- polega na takim uregulowaniu naszego postępowania, że posiadamy stałą wolę oddania każdemu
tego, co mu się słusznie należy
-Religijność -jako cześć i szacunek oddawany Bogu
-Pietyzm–jako zwracanie się z czcią wobec rodziców i Ojczyzny (patriotyzm)
-Szacunek–jako poszanowanie dla osób piastujących godności
-Cześć–jako uznawanie wybitnych zalet jakiejś osoby
-Posłuszeństwo–jako właściwy stosunek wobec przełożonych
-Prawdomówność–jako uzgodnienie własnych słów i czynów z prawdą
-Wdzięczność- jako umiejętność odwzajemniania się za okazane dobro
-Uprzejmość- jako życzliwość okazywana innym ludziom w czynach i słowach
-Hojność- jako umiejętne posługiwanie się dobrami zewnętrznymi
-Nadprawność- jako cnota wprowadzająca umiar w postrzeganiu litery prawa

19. Neoplatonizm
Neoplatonizm postrzegał świat jako hierarchię bytów, które wyłaniają się z absolutu - bytu doskonałego,
niepoznawalnego rozumowo, który nie jest ani duchem, ani ideą, ale czystą jednością. Z absolutu emanują kolejno
coraz mniej doskonałe hipostazy:

* świat ducha, obejmujący dostępne rozumowi idee;

* świat duszy, której częścią są jednostkowe dusze ludzkie;
* świat materii, na której emanacja się kończy.

Światy te są wzajemnie ze sobą powiązane, dzięki czemu możemy odgadnąć ziemską przyszłość za pomocą
astrologii i wróżb. Można też poprzez magię wpływać na procesy w wyżej położonych światach.

20. Cele etyki Arystotelesa

Szukanie celu życia, który wyznaczałby doczesne ścieżki dążenia. Celu najwyższego, który nie byłby środkiem do
niczego.
Arystoteles dokonał trychotomicznego podziału nauk:

* teoretyczne - których celem jest formułowanie wiedzy dla niej samej (metafizyka, fizyka i matematyka)
* praktyczne - których celem jest formułowanie wiedzy dla osiągnięcia doskonałości moralnej (etyka, polityka)
* pojetyczne (wytwórcze) - których celem jest formułowanie wiedzy, za pomocą której można wytwarzać
określone przedmioty.