Symbolika Krzyża Harcerskiego

15 października 1911 roku w pierwszym numerze „Skauta” ogłoszono konkurs
na polską oznakę skautową, tak projekt który zajął trzecie miejsce opisał
ksiądz Kazimierz Lutosławski:

„...Wianek z dębu i wawrzynu oznacza cele do zdobycia: siłę i umiejętność,
sprawność i wiedzę. Oplata on główny symbol skautowy: krzyż z hasłem „Czuwaj”.
Kształt tego krzyża jest dawny: takiego użyto do naszego orderu waleczności:
Virtuti Militari; uprzytamnia on w szczególności obowiązek dzielności. Ma on
pośrodku kółko - symbol doskonałości, a w nim gwiazdę promienną, jakby światło
przewodnie: „ad astra!” A sam krzyż znaczy: per aspera, bo wskazuje ciężką,
cierniami walki z własnymi słabościami usłaną drogę, a przy tym oznacza też
gotowość do walki i do wszelkich poświęceń - aż do męczeństwa za wiarę, aż do
śmierci za Ojczyznę: Bóg i Ojczyzna są treścią wewnętrzną tego znaku.
Hasło „Czuwaj” na nim - to pobudka, ostrzeżenie: oznacza gotowość ducha do pracy nieustannej...”

ks. Jan Zawada

(Kazimierz Lutosławski)

Od lutego 1912 roku do listopada 1918 roku wygląd Krzyża Harcerskiego zmieniał
się kilkakrotnie. W roku 1913 kiedy przyznawano pierwsze wyglądał jak na rysunku
powyżej Od samego początku do roku 1965 Krzyże Harcerskie były numerowane.
Aktualnie numerowane są w ZHR oraz niektórych ośrodkach ZHP np. Chorągwi
Krakowskiej. Obecnie wygląda tak jak na rysunku po lewej stronie. Poniżej symbole:
Krzyż symbolizuje obowiązek męstwa jak u posiadaczy orderu Virtuti Militari;
Wieniec z liści dębowych symbolizuje męstwo, dzielność oraz siłę – ducha i mięśni;
Trzy żołędzie na wieńcu symbolizują trzy rozbiory Polski;
Wieniec z liści lauru symbolizuje zwycięstwo, także nad własnymi słabościami;
Zawołanie „Czuwaj” symbolizuje stałą gotowości każdego harcerza do służby;
Krąg otaczający lilijkę symbolizuje doskonałość do jakiej dążą harcerze;
Promienie biegnące od lilijki symbolizują promieniowanie ruchu na cały świat;
Lilijka symbolizuje czystość, cnotę i stałe dążenie do wyznaczonego celu;
Dwie gwiazdki na lilijce symbolizują oczy harcerza, zawsze szeroko otwarte;
Ziarenka piasku symbolizują liczność, różnorodność a jednocześnie jedność harcerzy