Narzędzia pracy organizacji środowiska lokalnego

(z: “Model projektu dla organizacji środowiska lokalnego, Luc Verbeke,
publikacja VIBOSO, 1988)

NARZĘDZIE PRACY NR 1 ; PYTANIA NA TEMAT ZBIERANIA INFORMACJI

1

Pozycja danej instytucji

1.1 Jaki jest ogólny cel organizacji i jakie konkretne zadania wynikają z tak

określonego celu?

1.2 Na podstawie jakich kryteriów, kiedy i kto dokonał wyboru takich zadań?

1.3 Do jakich grup społecznych odnoszą się poszczególne zadania?

1.4 Jakie zmiany mogą mieć wpływ na sposób wykonania zadania oraz

świadczenia usług przez daną instytucję?

1.5 Czy

już teraz widoczne są skutki tych zmian i ich wpływ na sposób

zarządzania daną instytucją?

1.6 Jaki jest stosunek społeczności lokalnej i innych organizacji oraz przedstawicieli

rządu do tej instytucji?

1.7 Czy na danym terenie są instytucje, których współpraca byłaby korzystna dla

wykonania własnego zadania? Czy taka współpraca została nawiązana czy też

nie?

1.8 Jaki jest obecnie dostęp do informacji na temat sposobu funkcjonowania danej

instytucji? Czy możliwe jest określenie struktury społeczności i sporządzenie

planu działania?

2.

Działalność instytucji

2.1 Jaką działalność prowadzi dana instytucja w chwili obecnej?

2.2 Z czyjej inicjatywy została ona rozpoczęta? Czy nastąpiły jakieś zmiany w

profilu działalności instytucji? Jakie?

1

2.3 Czemu

służy działalność danej instytucji (np. mobilizowanie grupy docelowej,

tworzenie wizerunku instytucji...) i jaką docelową grupę społeczną obejmuje?

2.4 Jakie widoczne wyniki przynosi działalność instytucji i którzy członkowie

grupy społecznej rzeczywiście mogą z niej korzystać?

2.5 Jaki jest wkład pracy, ile czasu oraz ilu współpracowników potrzebnych jest do

wykonania wszystkich zamierzonych działań? Czym sysponujemy w tej

chwili?

2.6 Jakie

są perspektywy na przyszłość takiego rodzaju działalności? Czy będzie

ona kontynuowana czy też zostanie przerwana?

2.7 Czy

coś już wskazuje na to, że w przyszłości trzeba będzie dokonać

niezbędnych zmian w takim sposobie działalności? Jakie czynniki będą miały

wpływ na te zmiany i w jakim kierunku będą zmierzały te zmiany?

3. Mapa

społeczna (opis) omawianego terenu

3.1 Historia

Powstanie omawianego terenu, rozwój i wprowadzone zmiany.

3.2 Geografia

Granice, położenie terenu w odniesieniu do większego obszaru, komunikacja z

sąsiednimi obszarami, arterie, piękno środowiska.

3.3 Demografia

Liczba mieszkańców, płeć, wiek, narodowość, liczba osób mieszkających z

rodziną oraz samotnych, pochodzenie, migracja, gęstość zaludnienia.

3.4 Dochód i zatrudnienie

struktura zawodowa, związki zawodowe, organizacje lokalne, osoby

dojeżdżające do pracy, grupy społeczne w zależności od dochodów, bezrobocie.

3.5 Zagospodarowanie

terenów

zabudowa, plan ulic, skrzyżowania, środowisko naturalne, tereny zielone, place

zabaw, ruch uliczny i komunikacja miejska, plany zabudowy i

zagospodarowania.

3.6 Mieszkania

2

Liczba mieszkań, typy mieszkań, rok oddania do użytku, komfort mieszkań,

eksploatacja, remonty, mieszkania własnościowe a wynajmowanie mieszkań,

osoby poszukujące mieszkań..

3.7 Kontakty

społeczne

sieć kontaktów, sposoby komunikacji, osoby wpływowe, subkultury, wartości i

tradycje, style życia.

3.8 Organizacje

Stowarzyszenia, kluby, instytucje, organizacje.

3.9 Obiekty

użyteczności publicznej

Dla szkół, służby zdrowia, organizacji środowiska lokalnego, przedsiębiorstw i

klasy średniej, sport, rekreacja i biblioteki, poczta, banki, masmedia lokalne.

3.10 Organa prawodawcze

Rada gminy, organizacje gminne, ciała doradcze; dokumenty dotyczące polityki

lokalnej.

NARZĘDZIE NR 2; ANALIZA PROBLEMU

Osoby,

których

dotyczy dany

problem

Instytucje

pomagające w

rozwiązaniu

problemu

Organizacje

środowiska

lokalnego

Kto?

Co robi?

Dlaczego?

Jak?

3

NARZĘDZIE NR 3 ; ANALIZA SYTUACJI

Osoby,

których

dotyczy dany

problem

Instytucje

pomagające w

rozwiązaniu

problemu

Organizacje

środowiska

lokalnego

Kto?

Kto wie?

Kto chce?

Kto potrafi?

NARZĘDZIE NR 4 ; LISTA PYTAŃ DOTYCZĄCYCH PROJEKTU

Problem

Wynika z nierówności praw lub różnic czasowych

Chodzi o problem społeczny, kolektywny, i strukturalny

Nawiązuje do doświadczeń i przeżyć grupy docelowej

Dotyczy zagadnienia istotnego pod względem społecznym

Jest zdefiniowany i jasno sformułowany

Składa się ze 'wskazań obiektywnych' i elementów definicji problemu

przedstawionej przez osoby bezpośrednio dotknięte danym problemem

Grupa docelowa

To grupa zwolenników lub grupa ryzyka

Jest zdefiniowana co do liczby osób, miejsca działania i profilu

Konkretne wskazania dotyczące mobilizowania ludzi do działania i

organizowania: członkowie aktywni i zwolennicy, szanse usamodzielnienia się

Motywacja, gotowość działania, siła przebicia i zrozumienie problemu plus możliwości

rozwoju.

4

Instytucje pomagające w rozwiązaniu problemu

zidentyfikowane

określone co do struktury, pozycji i wpływów

konkretne wskazania dotyczące mobilizowania ludzi do działania i gotowości

do współpracy, przejęcie inicjatywy

zrozumienie problemu, możliwość wydania odpowiednich zarządzeń,

nastawienie na znalezienie rozwiązania

Nastawienie na cel

konkretne perspektywy osiągnięcia rozwiązania problemu i wzmocnienia

organizacji grupy docelowej

oznaki świadczące o możliwości osiągnięcia sukcesu i żądanych wyników

Podejście strategiczno - metodyczne

jakie wyznaczamy sobie terminy osiągnięcia celu

możliwość zapoznania się z metodą i strategią osób, których dotyczy dany

problem i instytucji pomagających w rozwiązaniu problemu

możliwości pracowania otwarcie i demokratycznie

możliwość uwzględnienia zasad i metodyki działania organizacji środowiska

lokalnego

systematyczna i zgodna z planem praca wydaje się możliwa

Organizacja

można utworzyć grupę kierowniczą w krótkim okresie

możliwość powołania grupy aktywnej w ramach organizacji

5

NARZĘDZIE NR 5 ; LISTA PYTAŃ DOTYCZĄCYCH OKREŚLENIA CELU

1. Jaki konkretny rezultat spodziewamy się osiągnąć po zakończeniu projektu?

- odnośnie rozwiązania problemu

- odnośnie wzmocnienia i organizacji grupy docelowej

2. Czy chcemy przyczynić się do osiągnięcia rozwiązań strukturalnych i /lub do

powstania działających stale organizacji reprezentujących interesy lokalnej

ludności?

3. Jakimi kryteriami i wartościami możemy posługiwać się w celu stwierdzenia czy i

w jakim stopniu osiągnięto stawiane cele?

4. Do których osób i grup docelowych konkretnie odnoszą się osiągnięte wyniki?

5. Na podstawie jakich bardziej subiektywnych interesów i wartości wyznaczono

cele projektu?

6. W jakim stopniu cele projektu pokrywają się z ogólnymi celami i priorytetami

instytucji? Czy są one częścią obszerniejszego programu obejmującego inne

projekty i priorytety?

7. Czy stawiane cele naiwązują do danych z etapu przygotowania projektu? Jakie są

plusy i minusy obranego rozwiązania?

8. Czy my lub inne osoby mają doświadczenia na temat tego, w jakim stopniu

można osiągnąć cele projektu?

9. Czy podczas etapu osiągania celu należy uwzględnić okoliczności sprzyjające i

niekorzystne? Czy już teraz można określić, jakie mogą pojawić się niepewności,

ryzyko i niepożądane efekty uboczne?

10. W jakim stopniu uczestnicy projekty są zgodni co do wynikówefektów projektu?

W jakim stopniu przywiązują oni wagę do osiągnięcia celu?

11. Czy sprawdzono, w jakim stopniu cel został zdefiniowany jednoznacznie i

zrozumiale?

6

NARZĘDZIE NR 6; JAK ZORGANIZOWAĆ I WZMOCNIĆ GRUPĘ

DOCELOWĄ?

Kontakt z aktywnymi członkami grupy i motywowanie ich do uczestnictwa w

projekcie

Stopniowe rozszerzanie współpracy pomiędzy aktywnymi uczestnikami

Przekształcenie grupy inicjacyjnej w pełnowartościową grupę kierowniczą

Sposób współpracy z grupą kierowniczą i w jak największym stopniu z grupą

główną podczas pracy nad projektem

Sposób, w jaki członkowie aktywni mogą stopniowo zwiększyć kwalifikacje

organizacyjne i umiejętność rozwiązywania problemów; analiza problemu i

własnych możliwości, strategia działania, zdolność prowadzenia negocjacji,

techniki prowadzeni rozmów i spotkań, współpraca i rozwiązywanie

konfliktów, poparcie zwolenników, tworzenie koalicji, wykorzystanie

informacji.

Moment i sposób nawiązania kontaktu ze zwolennikami podczas pracy nad

projektem; informacje, uświadamianie, nawiązywanie kontaktów i

motywowanie uczestników, doradztwo, feed-back i angażowanie grupy

głównej i kierowniczej.

Maksymalne wykorzystanie uczestnictwa grup wspólnych interesów oraz

wspólne projekty z udziałem grup osobnych i mieszanych.

Organizowanie kampanii informacyjnej dla szerszych grup społecznych i

lokalnych; właściwy moment, kanały komunikacyjne i główna idea kampanii

Rola organizacji środowiska lokalnego: kierowanie, określanie struktury,

delegowanie, wspieranie i doradztwo, motywacja przy wykonywaniu zadania,

pomoc przy samodzielnym wykonywaniu zadania

7

NARZĘDZIE NR 7 ; JAK ROZWIĄZAĆ PROBLEMU?

Opis możliwych rozwiązań problemu zaproponowanych przez grupę

docelową oraz sposób, w jaki można zmobilizować grupę do opracowania

rozwiązań

Jak grupa docelowa może wpłynąć na instytucje pomagające w rozwiązaniu

problemu i skłonić je do współpracy przy zwiększaniu sfery wpływów?

Efektywne rozwiązanie problemu

Czas i sposób nawiązania kontaktu z różnymi instytucjami pomagającymi w

rozwiązaniu problemu.

W jaki sposób współtworzymy własny wizerunek i przekazujemy swoje

zamierzenia?

Współpraca z mediami

Rola ekspertów w czasie realizacji projektu, pytania do nich; zaangażowanie

organizacji wspierających

Możliwości tworzenia koalicji w i poza danym sektorem oraz jej udział w

osiągnięciu celu.

8

NARZĘDZIE NR 8 ; PROGRAM I ORGANIZACJA PRACY

Etap projektu: ........................ Czynność główna: ........................ Czas: ..................

czynności

przygotowani

e

metody,

techniki,

przystosowani

e, środki

pomocnicze

i timing

wykonanie

zadania

okres

gotowe

Kto

wykonał?

Przed

Podcza

s

Po

NARZĘDZIE NR 9 ; OKREŚLENIE NIEZBĘDNEGO CZASU WEDŁUG
CZYNNOŚCI

1. Administracja

2. Finanse, personel

2.1 Księgowość

2.2 Dział kadr

2.3 Dotacje

3. Zbieranie

informacji

3.1 Zbieranie,

klasyfikowanie

3.2 Badanie

informacji

4. Rozpowszechnianie

informacji

9

4.1

Gazety lokalne, biuletyny informacyjne

4.2 Materiał audiowizualny

5. Kontakty z jednostkami

5.1 Zgłoszenia osobiste poszczególnych uczestników

5.2

Werbowanie w czasie wizyt w domu

6. Wyznaczone przez instytucję spotkania grupy

6.1 Projekt

6.2 Spotkania,

relaks

6.3 Kształcenie, informacje

7. Kontakty z zewnętrz

7.1 Poparcie,

świadczenie usług

7.2 Wspólne

decyzje

7.3 Przedstawicielstwo

8. Budżet

9. Spotkania

członków instytucji

9.1 Zarząd, rada zarządu, walne zgromadzenie

9.2

Grupa wykonawcza, grupa kierownicza, rada redakcyjna

10. Rozwój osobowy

10.1 Czytanie

10.2 Seminaria, konferencje, wizyty

10.3 Kształcenie, szkolenia

10

NARZĘDZIE NR 10 ; OCENA POŚREDNIA

1. Wyniki projektu

-

Co do tej pory osiągnęliśmy?

2. Realizacja projektu

-

Jakie zmiany nastąpiły w projekcie?

3. Organizacja projektu

-

W jakim stopniu uczestnicy projektu byli zaangażowani w jego realizację?

4. Wspieranie projektu

-

Przy czyjej pomocy wykonano projekt?

5. Osiągnięcia projektu

-

Jakie dodatkowe korzyści osiągnęliśmy dzięki temu projektowi?

6. Ocena projektu

-

Czy projekt został już poddany ocenie i odpowiednio zmieniony?

7. Rejestrowanie projektu i raport

-

Czy dane dotyczące projektu zostały zebrane i /lub opublikowane?

11

NARZĘDZIE NR 11 ; FORMULARZ DOTYCZĄCY PROJEKTU

DANE :

Nazwa projektu:

Grupa inicjacyjna / instytucja:

Adres do korespondencji:

Data rozpoczęcia:

Data zakończenia:

Organizacja środowiska lokalnego:

OPIS

1. Problematyka

-

Jaki problem chcemy rozwiązać za pomocą tego projektu?

2. Grupa docelowa i zakres działania

-

Jakie osoby chcemy uwzględnić w tym projekcie i gdzie one mieszkają?

3. Cele

-

Co chcemy osiągnąć za pomocą tego projektu?

4. Przebieg

-

Jak będzie przebiegał nasz projekt?

5. Organizacja

-

W jaki sposób zorganizujemy cały projekt?

6. Poparcie

-

Przy wsparciu jakich osób i za pomocą jakich środków chcemy wykonań ten

projekt?

12