1

Ćwiczenie 10

Mostki prądu przemiennego

Program ćwiczenia:

Mostek zrównoważony

1.

Pomiar pojemności, rezystancji i kąta stratności kondensatorów mostkiem Wiena

2.

Pomiar indukcyjności, rezystancji i dobroci cewki mostkiem Maxwella-Wiena

Mostek niezrównoważony

3.

Obserwacja napięcia nierównowagi mostka Maxwella-Wiena

4.

Detekcja obecności obiektów metalowych na podstawie napięcia nierównowagi mostka
Maxwella-Wiena

5.

Wpływ zwoju zwartego na napięcie nierównowagi mostka Maxwella-Wiena

Spis treści

Wstęp teoretyczny do mostków prądu przemiennego

Instrukcja wykonania ćwiczenia

Dodatek A. Instrukcja obsługi "Mostka++"

Dodatek B. Wykaz urządzeń na stanowisku

Literatura:

[1] Zatorski A., Rozkrut A. Miernictwo elektryczne. Materiały do ćwiczeń laboratoryjnych. Wyd. AGH, Skrypty nr

SU 1190, 1334, 1403, 1585, Kraków, 1990, 1992, 1994, 1999

[2] Chwaleba A., Poniński M., Siedlecki A. Metrologia elektryczna. WNT, Warszawa 1979, 1991, 1994, 2009

[3] Tumański S., Technika pomiarowa, Wydawnictwa Naukowo – Techniczne, 2007, Warszawa

Zakres wymaganych wiadomości do kolokwium wstępnego:

•

model szeregowy kondensatora i cewki,

•

impedancja, składowe impedancji, zapis impedancji przy użyciu liczb zespolonych,

•

rodzaje i zastosowania mostków prądu przemiennego,

•

równoważenie mostków prądu przemiennego,

•

podstawowe właściwości czteroramiennych mostków zmiennoprądowych (warunki równowagi,

błędy: pochodzące od elementów wzorcowych, nieczułości, kwantowania, eliminacja wpływu

zakłóceń i sprzężeń pasożytniczych),

•

wskaźniki równowagi mostków prądu przemiennego,

•

schemat blokowy selektywnego wskaźnika równowagi dla mostków prądu przemiennego,

•

zastosowania niezrównoważonych mostków prądu przemiennego.

2

Wstęp teoretyczny do mostków prądu przemiennego

Mostki prądu przemiennego można podzielić na mostki zrównoważone i niezrównoważone.

Zrównoważone mostki prądu przemiennego są stosowane do pomiarów parametrów impedancji:

- pojemności, rezystancji (lub kąta stratności) kondensatorów (np. mostek Wiena),

- indukcyjności i rezystancji (lub dobroci) cewek (np. mostek Maxwella-Wiena).

Wskaźnikiem równowagi mostka zmiennoprądowego może być oscyloskop lub selektywny

woltomierz napięcia przemiennego o wysokiej czułości. Mostek jest w stanie równowagi, gdy

napięcie U

ab

jest równe zeru. Wówczas spełnione jest ogólne równanie:

3

2

4

1

Z

Z

Z

Z

=

(

1

),

gdzie:

4

3

2

1

,

,

,

Z

Z

Z

Z

są zespolonymi impedancjami ramion mostka przedstawionego na rysunku 1.

Rysunek 1 Schematy mostków; a) schemat ogólny czteroramiennego mostka prądu przemiennego;

b) mostek prądu przemiennego jako dwa impedancyjne dzielniki napięcia.

Równanie (1) zawierające impedancje zespolone może być zastąpione dwoma równaniami, które

muszą być spełnione równocześnie, tzn.:







+

=

+

=

3

2

4

1

3

2

4

1

ϕ

ϕ

ϕ

ϕ

Z

Z

Z

Z

(2)

gdzie:

4

3

2

1

Z

,

Z

,

Z

,

Z

są modułami poszczególnych impedancji,

natomiast

4

3

2

1

,

,

,

ϕ

ϕ

ϕ

ϕ

są kątami fazowymi tych impedancji.

Moduły

4

2

1

Z

,

Z

,

Z

są znane, ponieważ są znane wartości wzorcowych (lub precyzyjnych) rezystancji,

pojemności oraz indukcyjności, włączonych w odpowiednie ramiona mostka. W zależności od rodzaju

impedancji mierzonej należy w odpowiednie ramiona mostka włączyć takie impedancje, aby również

był spełniony warunek równości sumy odpowiednich kątów fazowych w równaniu (2).

Mostek prądu przemiennego można potraktować jako układ dwóch impedancyjnych dzielników

napięcia (rys. 1b) zasilanych z tego samego źródła napięcia przemiennego. Obserwując parametry

(amplitudy i fazy) napięć U

1

i U

2

na wyjściach dzielników, można doprowadzić mostek do stanu

równowagi, mając do dyspozycji dwa elementy regulacyjne, np. Z

1

i Z

2

, wówczas dostrajamy

(równoważymy) parametry napięcia U

2

tak, aby stały się równe U

1

. Napięcie U

ab

= U

1

- U

2

,

które

tylko w stanie równowagi jest równe zeru, jest nazywane napięciem nierównowagi mostka. Mostki

niezrównoważone są wykorzystywane jako przetworniki zmian mierzonej wielkości (na którą

wrażliwe są elementy lub element w ramionach mostka) na wartość napięcia nierównowagi.

3

Instrukcja wykonania ćwiczenia

. Mostek zrównoważony

1.

Pomiar pojemności, rezystancji i kąta stratności kondensatorów mostkiem Wiena

1)

Połączyć układ zgodnie ze schematem przedstawionym na rysunku 2. Wszystkie połączenia, poza

BNC

1

i BNC

2

należy wykonać przewodami przykręcanymi (z końcówkami widełkowymi). W razie

wątpliwości dotyczących komponentów należy skorzystać z wykazu przyrządów umieszczonego w

dodatku B niniejszej instrukcji oraz schematu montażowego (dodatek A - Instrukcja obsługi

"Mostka++").

Rysunek 2 Schemat połączeń mostka Wiena, przy czym:

V

R

- "Mostek++" (patrz dodatek A i B do instrukcji)

R

1

- opornik dekadowy 10 × (1 ÷ 0,01) Ω, kl. 0,05

R

2

- opornik dekadowy 10 × (10 k ÷ 0,1) Ω, kl. 0,05

Z

w

- kondensator wzorcowy C

w

= 0,5 µF, R

w

= 30 mΩ, kl. 0,1

R

4

- rezystor wzorcowy 400 Ω — 800 Ω, kl. 0,1, (podłączyć na 1200 Ω)

Z

3

(Z

x

) - kondensatory C

1

, C

2

, C

3

, (wybrać jeden z trzech)

E - Wzmacniacz / Generator M. CZ., (wybrać f1 = 1 kHz ± 1 %)

OSC - Oscyloskop Rigol DS1052E

2)

W celu zminimalizowania wpływu zakłóceń należy połączyć ze sobą metalowe obudowy (masy)

użytych elementów (patrz rysunek 6b).

3)

Włączyć oscyloskop i wprowadzić jednakowe nastawy w kanałach pomiarowych (przełącznik

współczynnika wzmocnienia 2 lub 5 V/div, wyzwalanie z kanału pierwszego, sprzężenie DC, brak

przesunięcia w osi pionowej, podstawa czasu 1 ms/div).

4)

Rezystor R

1

nastawić na wartość równą zeru, rezystor R

2

nastawić na wartość 1555 Ω.

5)

Ustawić częstotliwość f1 (1 kHz ± 1 %) i amplitudę napięcia generatora na wartość ok. ½ zakresu.

4

6)

Czułość wskaźnika równowagi ustawić na 1 ("Mostek++").

7)

Włączyć generator i "Mostek++".

8)

Dokonać wstępnego równoważenia mostka, tzn. zmieniając wartość rezystora R

2

doprowadzić do

nałożenia się na siebie przebiegów o kształcie funkcji sinus na ekranie oscyloskopu. Jeśli to

konieczne, regulować R

1

. Zwrócić uwagę na zmieniające się wskazania wskaźnika równowagi.

9)

Po zakończeniu wstępnego równoważenia należy odłączyć przewody BNC

1

i BNC

2

od struktury

mostka.

10)

Dokonać precyzyjnego równoważenia mostka, tzn. obserwując wskaźnik równowagi i zwiększając

stopniowo jego czułość oraz napięcie generatora, na przemian regulować wartości R

1

i R

2

tak, aby

wskaźnik równowagi osiągnął minimum. Zanotować w tabeli 1 wartości R

1

i R

2

.

11)

Wyznaczyć błędy nieczułości dla obu mierzonych wartości (pojemności i rezystancji). W tym celu

należy wprowadzić takie zmiany parametrów elementów regulowanych ∆

N

R

1

i ∆

N

R

2

, które

spowodują

dostrzegalne

zmiany

położenia

wskazówki

na

wskaźniku

równowagi.

Zanotować również ∆

r

R

1

i ∆

r

R

2

czyli wartości jednego stopnia dekady rezystancyjnej o

najmniejszej wartości nominalnej stopnia.

12)

Wyłączyć zasilanie.

13)

Przyjmując szeregowy schemat zastępczy dla mierzonego kondensatora, obliczyć na podstawie

zależności wynikających z warunków równowagi:

4

2

R

R

C

C

w

x

=

(3)

2

1

4

R

R

R

R

R

w

x

+

=

(4)

(

)

w

w

x

x

x

C

R

R

f

C

R

tg

+

=

=

1

2

π

ω

δ

(5)

14)

Obliczyć względne błędy nieczułości

w

N

x

x

N

NR

R

R

R

R

R

+

∆

=

∆

=

1

1

δ

(6)

2

2

R

R

C

C

N

x

x

N

NC

∆

=

∆

=

δ

(7)

15)

Obliczyć względne błędy rozdzielczości

1

1

1

R

R

R

R

r

x

x

r

r

∆

∆

δ

=

=

(8)

5

2

2

2

R

R

C

C

r

x

x

r

r

∆

∆

δ

=

=

(9)

16)

Obliczyć graniczne błędy względne pomiaru

2

4

2

r

NC

R

R

C

C

w

x

δ

δ

δ

δ

δ

δ

+

+

+

+

=

(10)

1

4

2

1

r

NR

R

R

R

R

R

w

x

δ

δ

δ

δ

δ

δ

δ

+

+

+

+

+

=

(11)

1

1

r

NR

R

R

C

f

tg

w

w

x

δ

δ

δ

δ

δ

δ

δ

δ

+

+

+

+

+

=

(12)

gdzie

f

δ

jest granicznym błędem względnym, z jakim znana jest wartość częstotliwości napięcia

zasilającego mostek.

17)

Odczytać, obliczyć i zanotować w tabeli 1 wyniki pomiarów. Tabela znajduje się w formularzu

sprawozdania.

UWAGA: Zależności (10), (11), (12) mają charakter ogólny; błędy nieczułości i rozdzielczości

uwzględnia się alternatywnie. Jeśli uzyskane dostrzegalne zmiany odchylenia wskaźnika wymaga

zmiany elementu regulowanego o kilka (lub więcej) najmniejszych jednostek, wówczas nie

uwzględniamy błędu rozdzielczości, gdyż jest on mniejszy od błędu nieczułości. Jeśli z kolei zmiana

elementu regulowanego o najmniejszą możliwą wartość powoduje znaczną zmianę odchylenia

wskaźnika - nie uwzględniamy błędu nieczułości, gdyż jest on znacznie mniejszy od błędu

rozdzielczości. Uwaga ta obowiązuje również dla analogicznych zależności w dalszej części instrukcji.

UWAGA: Względne błędy graniczne

w

C

δ

,

w

R

δ

,

1

R

δ

,

2

R

δ

,

4

R

δ

, występujące we wzorach wynikają z klas

elementów wzorcowych użytych w ramionach mostka (w szczególności są równe klasie).

Wartość względnego błędu granicznego w warunkach odniesienia dla rezystancji R nastawionej na

oporniku wielodekadowym (na przykład typu DR3-16s) jest określona zależnością

si

R

N

i

i

R

R

n

R

si

⋅

⋅

⋅

=

∑

=

δ

δ

1

1

[%]

(13)

gdzie: N – liczba dekad, n – liczba nastawionych stopni w i -tej dekadzie,

si

R

δ

– dopuszczalna wartość

błędu stopnia i-tej dekady (patrz dodatek B, wykaz urządzeń na stanowisku, pozycja 5 w tabeli),
R

si

– nominalna wartość rezystancji stopnia i-tej dekady.

Przykład. Jeśli na oporniku wielodekadowym klasy 0,05 zostanie nastawiona rezystancja, np.
R = 32,8 Ω, to względny błąd graniczny określenia jej wartości w warunkach odniesienia wyniesie

(

)

%

064

,

0

1

,

0

%

5

,

0

8

1

%

1

,

0

2

10

%

05

,

0

3

8

,

32

1

=

Ω

⋅

⋅

+

Ω

⋅

⋅

+

Ω

⋅

⋅

⋅

Ω

=

R

δ

Jak widać, wartość błędu względnego nastawionej rezystancji może być większa niż wynika to
bezpośrednio z klasy podanej na oporniku.

6

2.

Pomiar indukcyjności, rezystancji i dobroci cewki mostkiem Maxwella-Wiena

1)

Połączyć układ zgodnie ze schematem przedstawionym na rysunku 3. W razie wątpliwości

dotyczących komponentów należy skorzystać z wykazu przyrządów umieszczonego w dodatku B

niniejszej instrukcji oraz schematu montażowego (dodatek A - Instrukcja obsługi "Mostka++").

Rysunek 3 Schemat połączeń mostka Maxwella-Wiena, przy czym:

V

R

- "Mostek++" (patrz dodatek A i B do instrukcji)

R

1

- opornik dekadowy 10 × (10 k ÷ 0,1) Ω, kl. 0,05

R

2

- opornik dekadowy 10 × (10 k ÷ 0,1) Ω, kl. 0,05

C

w

- kondensator wzorcowy 0,5 µF, kl. 0,1

R

4

- rezystor wzorcowy 400 Ω — 800 Ω, kl. 0,1, (podłączyć na 800 Ω)

Z

3

(Z

x

) - Cewka nr 1, 2 lub 3 (wybrać jedną z trzech)

E - Wzmacniacz / Generator M. CZ., (wybrać f1 = 1 kHz ± 1%)

OSC - Oscyloskop Rigol DS1052E

2)

W celu zminimalizowania wpływu zakłóceń należy połączyć ze sobą metalowe obudowy (masy)

użytych elementów (patrz rysunek 7b).

3)

Włączyć oscyloskop i wprowadzić jednakowe nastawy w kanałach pomiarowych (2 lub 5 V/div,

wyzwalanie z kanału pierwszego, sprzężenie DC, brak przesunięcia w osi pionowej, podstawa

czasu 1 ms/div).

4)

Rezystor R

1

nastawić na wartość 1555 Ω, rezystor R

2

nastawić na maksymalną wartość.

5)

Ustawić amplitudę napięcia generatora na wartość około ½ zakresu.

6)

Czułość wskaźnika równowagi ustawić na minimalną ("Mostek++").

7)

Włączyć generator i "Mostek++".

7

8)

Dokonać wstępnego równoważenia mostka, tzn. zmieniając wartość oporników dekadowych R

1

i

R

2

doprowadzić do nałożenia się przebiegu napięcia sinusoidalnego z kanału drugiego na

przebieg z kanału pierwszego oscyloskopu.

9)

Po zakończeniu wstępnego równoważeniu należy odłączyć przewody BNC

1

i BNC

2

od struktury

mostka.

10)

Dokonać precyzyjnego równoważenia mostka na podstawie wychyłowego wskaźnika, tzn.:

a) regulować

wartość

R

1

aż

do

uzyskania

minimum

odchylenia

wskaźnika,

b) regulować wartość R

2

aż do uzyskania kolejnego minimum odchylenia wskaźnika.

Czynności a i b powtarzamy na przemian, jednocześnie zwiększając napięcie zasilające mostek i

czułość wskaźnika równowagi. Proces równoważenia jest zakończony, gdy uzyskamy minimalne

odchylenie wskaźnika przy największej jego czułości i przy maksymalnej dopuszczalnej wartości

napięcia zasilającego mostek (tu około 90 % zakresu). Zanotować w tabeli 2 wartości R

1

i R

2

.

11)

Następnie wyznaczyć najmniejsze zmiany ∆

N

R

1

i ∆

N

R

2

wzorców nastawnych R

1

i R

2

, wywołujące

dostrzegalne zmiany odchylenia wskaźnika równowagi. Zanotować również ∆

r

R

1

i ∆

r

R

2

czyli

wartości jednego stopnia dekady rezystancyjnej o najmniejszej wartości nominalnej stopnia.

12)

Wyłączyć zasilanie.

13)

Obliczyć wartości parametrów zastępczych (14)(15) mierzonej cewki na podstawie zależności

wynikających z warunków równowagi oraz stałą czasową (16) i dobroć cewki (17).

w

x

C

R

R

L

4

1

=

(14)

2

4

1

R

R

R

R

x

=

(15)

w

x

x

x

C

R

R

L

T

2

=

=

(16)

w

x

x

x

C

R

f

R

L

f

Q

2

2

2

⋅

=

⋅

=

π

π

(17)

14)

Na podstawie wartości ∆

N

R

1

i ∆

N

R

2

wyznaczyć błędy nieczułości:

1

1

R

R

L

L

N

x

x

N

NL

∆

∆

δ

=

=

(18)

2

2

R

R

R

R

N

x

x

N

NR

∆

=

∆

=

δ

(19)

15)

Wyznaczyć względne błędy rozdzielczości oporników R

1

i R

2

:

1

1

1

R

R

r

r

∆

δ

=

(20)

8

2

2

2

R

R

r

r

∆

δ

=

(21)

16)

Wyznaczyć względne graniczne błędy pomiarów parametrów cewki:

1

1

4

r

NL

C

R

R

L

w

x

δ

δ

δ

δ

δ

δ

+

+

+

+

=

(22)

2

1

2

1

4

r

r

NR

R

R

R

R

x

δ

δ

δ

δ

δ

δ

δ

+

+

+

+

+

=

(23)

x

x

x

R

L

f

Q

δ

δ

δ

δ

+

+

=

(24)

17)

Odczytać, obliczyć i zanotować w tabeli 2 wyniki pomiaru. Tabela znajduje się w formularzu

sprawozdania.

UWAGA: Po zakończeniu punktu nr 2 nie demontować układu, pozostawić mostek w stanie

zrównoważonym, będzie on wykorzystany do realizacji następnych punktów.

Instrukcja wykonania ćwiczenia.

Mostek niezrównoważony

3.

Obserwacja napięcia nierównowagi mostka Maxwella-Wiena

1)

Podłączyć kanał pierwszy oscyloskopu do wyjścia V

R

(Mostek++), a przełącznik funkcji wyjścia V

R

ustawić w pozycji nr 1. Zaobserwować napięcie. Napięcie to jest sygnałem na wyjściu

różnicowego wzmacniacza pomiarowego (patrz rys. 4).

2)

Przełącznik funkcji wyjścia V

R

ustawić w pozycji nr 2. Zaobserwować napięcie. Napięcie to jest

sygnałem za filtrem pasmowo-przepustowym o częstotliwości środkowej 1 kHz. Zwrócić uwagę

na różnice pomiędzy tym sygnałem a sygnałem obserwowanym w punkcie poprzednim. W

sprawozdaniu wyszczególnić różnice.

3)

Przełącznik funkcji wyjścia V

R

ustawić w pozycji nr 3. Zaobserwować napięcie. Napięcie to jest

sygnałem wyjściowym z prostownika szczytowego.

4)

W formularzu zanotować wyniki obserwacji.

9

Rysunek 4 Mostek zmiennoprądowy ze wskaźnikiem równowagi mostków prądu przemiennego.

4.

Detekcja obecności obiektów metalowych na podstawie napięcia nierównowagi mostka

Maxwella-Wiena

1)

Podstawę czasu oscyloskopu ustawić na wartość 500 ms/div, wyłączyć nieużywany kanał,

przesunąć punkt wyzwalania na lewo ekranu, wsp. wzmocnienia 2 lub 5 V/div.

2)

Sprawdzić wpływ obiektów metalowych zbliżanych w kierunku środka cewki na napięcie

nierównowagi (zrównoważonego wcześniej mostka Maxwella-Wiena), to znaczy napięcie na

wyjściu V

R

w pozycji nr 3 (przełącznik funkcji wyjścia V

R

).

3)

Dobrać czułość wskaźnika równowagi tak, aby wskazówka nie osiągała wartości maksymalnej

podczas zbliżania obiektów metalowych. Obiektami metalowymi są: blacha stalowa, blacha

miedziana i stalowy pręt (patrz wykaz urządzeń na stanowisku, pozycja 11 w tabeli).

4)

W formularzu zanotować wnioski z eksperymentów.

5.

Wpływ zwojów zwartych na napięcie nierównowagi mostka Maxwella-Wiena

1)

Oscyloskop ustawić analogicznie jak w punkcje 4.1.

2)

Trójzwojową cewkę z przyciskiem zbliżyć w kierunku środka aktualnie podłączonej do mostka

cewki. Zaobserwować zmiany napięcie V

R

w trakcie załączania przycisku.

3)

W formularzu zanotować wnioski i odpowiedzieć na postawione pytania.

10

Dodatek A. Instrukcja obsługi "Mostka++"

Mostek++ to urządzenie ułatwiające wykonywanie ćwiczenia pt. "Mostki prądu

przemiennego". Urządzenie to zawiera "szkielet mostka" oraz elektroniczny wskaźnik
równowagi mostka prądu przemiennego (rys. 5). Wskaźnik równowagi jest wewnętrznie
podłączony do zacisków "a" i "b". Filtr pasmowo-przepustowy zestrojony jest do
częstotliwość 1 kHz. Do zacisku "g" należy podłączyć przewód "gorący" generatora,
natomiast masę generatora do zacisku GND. W celu uzupełnienia "szkieletu mostka"
wystarczy podłączyć odpowiednie impedancje Z

1

, Z

2

, Z

3

i Z

4

, przy czym Z

3

jest impedancją

mierzoną.

Rysunek 5 Mostek++.

Na rysunku 6b przedstawiono przykład połączeń w celu wykonania pomiaru parametrów
impedancji w konfiguracji mostka Wiena (pomiar pojemności i rezystancji).

Rysunek 6 Mostek Wiena; a) schemat; b) przykład połączeń.

Natomiast rysunek 7b przedstawia przykład połączeń w celu wykonania pomiaru
parametrów impedancji Z

3

=R

3

+jωL

3

w konfiguracji mostka Maxwella-Wiena (pomiar

indukcyjności i rezystancji zastępczej).

11

Rysunek 7 Mostek Maxwella-Wiena; a) schemat; b) przykład połączeń.

Rysunek 8 przedstawia schemat blokowo-funkcjonalny Mostka++. Różnicowy wzmacniacz
pomiarowy pozwala wzmocnić napięcie U

ab

, przy czym dostępnych jest siedem różnych

wzmocnień, przy czym w pozycji numer jeden wzmocnienie jest jednostkowe.

Rysunek 8 Schemat blokowo-funkcjonalny Mostka++.

Czułość napięciowa wskaźnika równowagi

ab

w

U

a

S

=

(25)

gdzie: a = 150 działek,

ab

U

- to wartość amplitudy napięcia

wejściowego (napięcia nierównowagi mostka).

Czułość wskaźnika równowagi określona przez (25) dla pozycji pierwszej przełącznika czułości

wynosi 17,5

V

dz

, natomiast maksymalna czułość to 45000

V

dz

.

12

Dodatek B. Wykaz urządzeń na stanowisku

Tabela A.

Lp

Nazwa urządzenia, opis, parametry, klasa,
oznaczenia na rysunkach

Zdjęcie

1

Mostek++, to szkielet mostka prądu
przemiennego zintegrowany z elektronicznym
wskaźnikiem równowagi,
Wykaz wzmocnień WP i czułości,

Pozycja Wzmocnienie Czułość [dz/V]

1

× 1

17,5

2

× 14

250

3

× 41

732

4

× 118

1974

5

× 374

5556

6

× 1065

15000

7

× 3166

45000

V

R

2

Kondensatory C

1

, C

2

, C

3

,

Pudełko z kondensatorami mierzonymi
mostkiem Wiena,

(C1: Cs=126,8 nF, Rs=37,6 Ω),
(C2: Cs=414,1 nF, Rs=3,9 Ω),
(C3: Cs=1718,6 nF, Rs=423 mΩ),

R

3

, C

3

, Z

3

, Z

x

, "x", tg δ

x

3

Cewka nr 1, Cewka nr 2, Cewka nr 3
Indukcyjności mierzone mostkiem Maxwella-
Wiena,

(Cewka nr 1: Ls=42,1 mH, Rs=9,6 Ω),
(Cewka nr 2: Ls=330,1 mH, Rs=58,6 Ω),
(Cewka nr 3: Ls=199,7 mH, Rs=160,9 Ω),

R

3

, L

3

, Z

3

, Z

x

, "x", Q

4

Opornik dekadowy typ OD-1-D6b
10 × (10 k ÷ 0,1) Ω, kl. 0,05
Dopuszczalna wartość błędu:
- dekada o rezystancji 0,1 Ω ± 0,5 %
- dekada o rezystancji 1 Ω ± 0,1 %
- pozostałe dekady ± 0,05 % (klasa),
R

1

, R

2

Na stanowisku 2 sztuki.

5

Opornik dekadowy DR3-16s
10 × (1 ÷ 0,01 ) Ω, kl. 0,05
Dopuszczalna wartość błędu:
- dekada o rezystancji 0,01 Ω ± 1,0 %
- dekada o rezystancji 0,1 Ω ± 0,5 %
- dekada o rezystancji 1 Ω ± 0,1 %
R

1

13

6

Rezystor wzorcowy 400 Ω — 800 Ω
kl. 0,1
R

4

7

Kondensator wzorcowy 0,5 µF, kl. 0,1
R

w

= 30 mΩ ± 1%,

(Cs=504,6 nF),

C

w

, R

w

, Z

w

8

Oscyloskop cyfrowy Rigol DS1052E
2 kanały, 50 MHz, 1 GSa/s
OSC

9

Wzmacniacz / Generator,
do zasilania mostków prądu przemiennego,
używana częstotliwość: f1 = 1 kHz ± 1%,
regulacja amplitudy napięcia wyjściowego:
w zakresie od 0 do 15 V,
E

10 Zestaw kabli z końcówkami "widełkowymi"

- dł. 50 cm 4 szt.,
- dł. 25 cm 10 szt.,
- wielo-widełkowe 4 szt.,
- sondy do oscyloskopu zakończone wtykami
typu "banan" 2 szt.,
- kabel koncentryczny zakończony wtykami
BNC 1 szt.

11 Obiekty metalowe:

- blacha stalowa,
- blacha miedziana,
- płaska trzyzwojowa cewka z przyciskiem,
- stalowy pręt.