Funkcjonowanie bloku operacyjnego

1

Organizacja bloku

1.1

Lokalizacja

Powinna uwzględniać możliwość szybkiego transportu pacjentów z poszczególnych oddziałów. Blok powinien znajdować
się w pionie głównym sterylizacji. Obok bloku powinna znajdować się sala wybudzeń, a w niedalekim sąsiedztwie - OIOM
(nie może jednak bezpośrednio stykać się z blokiem operacyjnym, gdyż stanowi potencjalne źródło zakażeń).

1.2

Pomieszczenia wchodzące w skład bloku operacyjnego

1. Śluzy (wejściowa i wyjściowa)

2. Sale operacyjne - części:

(a) sala wprowadzania do znieczulenia

(b) myjnia

(c) właściwa sala operacyjne

3. Magazyny sprzętu jałowego

4. Myjnie sprzętu

5. Pomieszczenia przeznaczone do rejestrowania przebiegu operacji

6. Brudownik

7. Pokój socjalny

Strefy czyste: 1,2,3,4,6.
Strefy brudne: 5,7,8.

2

Wymogi sanitarno-epidemiologiczne, wyposażenie

Powierzchnia sali operacyjnej: min. 35 m

2

, wysokość - min. 3.30 m. Kształt: kwadrat. Stół ustawiony tak, by pacjent

był skierowany głową w kierunku drzwi wejściowych. Sala nie może posiadać okien. Obowiązkowa jest klimatyzacja.
Wilgotność - ok. 55%, temperatura - ok. 24

o

C.

Oświetlenie:

1. lampy zwykłe

2. lampy operacyjne

Wyposażenie myjni: ”koryta”, mydło w płynie (nie wolno stosować mydeł w kostkach), płyny do dezynfekcji.

Sala wprowadzania do znieczulenie: wyposażenie anestezjologiczne.

3

Odzież robocza pracowników bloku operacyjnego

Składa się z:

1. Czapki

2. Maski

3. Obuwia (antyelektrostatyczne, przeciwpoślizgowe, wygodne, musi się poddawać dezynfekcji)

4. Okulary ochronne

5. Rękawiczki:

1. Chirurgiczne - długie, obcisłe mankiety

2. Do sprzątania - luźne mankiety

1

4

Personel bloku operacyjnego

Personel stały:

1. Pielęgniarki

2. Instrumentariuszki

3. Sekretarka

4. Dezynfektor

Personel dochodzący: wszyscy lekarze.

4.1

Zadania instrumentariuszki (tzw. pielęgniarka ”czysta”)

1. Przebranie się

2. Przygotowanie narzędzi, pakietów z bielizną chirurgiczną, materiałów dodatkowych (nici, drenaże)

3. Sprawdzenie sprzętu (lampa, ssak, elektrokoagulator)

4. Chirurgiczna dezynfekcja rąk, założenie jałowego fartucha, rękawiczek

5. Przygotowanie stolików z instrumentami

6. Przeliczenie narzędzi, materiałów

7. Ubranie na jałowo aparatury medycznej

8. Pomoc w ubieraniu zespołu operacyjnego

9. Obłożenie pacjenta jałową bielizną operacyjną

4.2

Zadania pielęgniarki pomagającej (tzw. pielęgniarka ”brudna”)

1. Przebranie się

2. Pomoc instrumentariuszce w przygotowaniu sali

3. Przygotowanie dokumentacji:

1. tożsamość pacjenta

2. rodzaj zabiegu

3. konsultacja z anestezjologiem

4. Prowadzenie księgi operacyjnej:

(a) Nr historii choroby

(b) Nazwisko i imię pacjenta

(c) Numer zabiegu

(d) Godzina rozpoczęcia i zakończenia zabiegu

(e) Rodzaj znieczulenia

(f) Podane leki, płyny

(g) Dane: operatora, asysty, anestezjologa, instrumentariuszki

(h) Spis założonych implantów (nr serii i nazwa)

(i) Ilość zużytych kompresów i setonów

(j) Uwagi (np. ”celowe pozostawienie kompresu w jamie brzusznej”)

5. Przygotowanie pojemników na preparaty histopatologiczne.

6. Pomoc w ułożeniu pacjenta na stole

7. Otwarcie pakietów z bielizną i narzędziami (tylko pierwszego opakowania)

8. Pomoc w ubraniu zespołu operacyjnego

9. Pomoc w myciu i dezynfekcji pola operacyjnego

10. Pomoc instrumentariuszce

2

4.3

Zadania salowych

1. Czynności porządkowo-dezynfekcyjne

4.4

Zadanie dezynfektora

1. Dba o zaopatrzenie bloku w środki dezynfekcyjne, materiały jałowe

2. Kontroluje sterylność materiałów

4.5

Zadania sekretarki

1. Prowadzi dokumentację i komputerowy rejestr zabiegów

5

Chirurgiczne mycie rąk

1. Etap brudny:

1. 1 min - 2 ml mydła - obie ręce i przedramiona

2. 1 min - 1 ml mydła - tylko paznokcie

2. Osuszanie jałowym ręcznikiem

3. Etap czysty:

1. 2 min - 2x3 ml środka dezynfekującego - do zgięcia łokciowego

2. 1 min - 1 ml środka dezynfekującego - przedramiona

3. 2 min - 2x2 ml środka dezynfekującego - dłonie i nadgarstki

6

Przygotowanie sali

1. Przygotowanie zestawów z narzędziami

2. Przygotowanie pakietów z bielizną

3. Przygotowanie materiałów opatrunkowych

4. Przygotowanie okularów ochronnych

5. Przygotowanie stolików

6. Przy zabiegach septycznych - wlanie chloraminy do ssaków, wyniesienie z sali wszelkich zbędnych przedmiotów

(nie trzeba będzie ich dezynfekować po zabiegu)

7

Przygotowanie pacjenta do zabiegu

1. Psychiczne

2. Fizyczne

• podanie środków przeczyszczających (bo w trakcie znieczulania podawane są środki zwiotczające)

• nauka gimnastyki oddechowej

• kąpiel

• golenie okolicy operowanej (na 2-3 godziny przed zabiegiem)

3. Farmakologiczne

• środki uspokajające

• szczepienie przeciwko WZW B (nieobowiązkowe)

8

Przyjęcie pacjenta na blok operacyjny

Pacjent trafia na blok na wydezynfekowanym łóżku lub przenoszony jest na takie łóżko na bloku. Należy skontrolować
tożsamość pacjenta. W śluzie następuje przeniesienie na stół operacyjny.

3

9

Mycie pola operacyjnego

Zestaw do mycia: miseczka, środki dezynfekcyjne, materiały opatrunkowe, narzędzie chwytne.

10

Utrzymywanie jałowości pola operacyjnego podczas operacji

1. Ograniczyć liczbę osób w sali operacyjnej do minimum.

2. Operator, asysta i instrumentariuszka - ubrani na jałowo. Anestezjolog, pielęgniarka pomocnicza, studenci - nie

poruszają się w polu operacyjnym.

3. Pielęgniarka pomagająca - podaje materiały na wyciągniętych rękach.

4. Przed otwarciem każdego opakowania należy sprawdzić datę ważności, jakość opakowania i wskaźniki sterylności.

5. Zachowanie jałowości bielizny przez cały czas trwania zabiegu (pole jałowe fartucha: przednia powierzchnia klatki

piersiowej, reszta jest uznawana za ”brudną” - dlatego zawsze należy poruszać się twarzą do stołu operacyjnego).

6. Parawan odgranicza zespół anestezjologiczny od zespołu operującego.

7. Jałowe zabezpieczenie aparatury.

8. Umiejętne oddawanie tkanek do badań histopatologicznych.

9. Rękawiczki zmieniamy każdorazowo po przedziurawieniu.

10. Przed zaszyciem rany należy umyć i zdezynfekować skórę.

11. Nie dopuścić do kapania potu z czoła operatora.

12. Zabezpieczyć okulary gumką.

11

Błędy popełniane na bloku operacyjnym

1. OIOM zlokalizowany w pobliży sali operacyjnych.

2. Brak oddzielenia części ”brudnej” bloku od części ”czystej”, wkroczenie do niej wymaga zmiany odzieży i obuwia

- dotyczy to też pielęgniarek wprowadzających pacjentów na blok.

3. Pozostawianie na sali brudnej bielizny, narzędzi.

4. Skracanie czasu działania środków dezynfekcyjnych.

5. Niewłaściwe mycie stołu, sali operacyjnej.

6. Nieprzestrzeganie jałowości pola operacyjnego.

7. Niedokładne zasłanianie włosów czapką.

8. Mycie szczotką skóry dłoni i przedramion - powoduje to złuszczanie naskórka i uwalnianie bakterii.

9. Zbyt krótki czas mycia rak.

10. Nieosuszanie rąk przed użyciem środka dezynfekującego - pozostająca na rękach woda rozcieńcza środek dezyn-

fekujący.

11. Dotykanie gołymi dłońmi bielizny, narzędzi, okładanie pola.

12. Nie stosowanie wskaźników wyjałowienia w materiałach oddawanych do sterylizacji.

4

12

Czynniki szkodliwe w bloku operacyjnym

Obejmują swoim działaniem wszystkie osoby przebywające na bloku:

1. Biologiczne

(a) choroby przenoszone przez płyny ciała (WZW B,C,D,E, HIV, CMV)

2. Chemiczne

(a) płyny odkażające, detergenty

(b) środki używane do narkozy

3. Fizyczne

(a) elektryczność

(b) pole elektromagnetyczne

(c) promieniowanie X

5