OGRANICZENIE
ROZPRZESTRZENIANIA SIĘ
CHORÓB ZAKAŹNYCH -
PROFILAKTYKA SWOISTA,
UODPARNIANIE CZYNNE I
BIERNE
Profilaktyka swoista
(immunoprofilaktyka)
• To aktywny proces wywoływania odp.
immunologicznej, służący do uzyskania
ochrony przed chorobą zakaźną.
• stymulacja odporności ma na celu
przerwanie trzeciego ogniwa łańcucha
epizootycznego (jest nim organizm
wrażliwy, dysponowany na zakażenie)
• jej efektem jest obniżenie potencjału
epizootycznego poprzez wzrost populacji
zwierząt odpornych= zmniejszenie liczby
naturalnych żywicieli zarazka.
Odporność swoista (nabyta,
adaptacyjna)
• Rozwija się w wyniku stymulacji swoistym
Ag, który ma zdolność indukowania
odpowiedzi immunologicznej
(immunogen).
• Cechuje się ona:
– Zdolnością rozpoznawania epitopów Ag jako
,,obcego” (non-self) dla organizmu
– Swoistością reakcji = specyficzne reagowanie
przeciwciał lub limf. T uczulonych z Ag
– Pamięcią immunologiczną
Odporność swoista (nabyta,
adaptacyjna)
• Efekt istnienia pamięci immunologicznej
to wtórna odp. immunologiczna (booster
reaction) na kolejne zetknięcie się
organizmu z tym samym Ag (zarazkiem).
• Powtórny kontakt to szybsza i znacznie
większa produkcja swoistych przeciwciał
lub uczulonych limf. T w porównaniu z
pierwotną odpowiedzią immunologiczną.
Uodparnianie czynne i
bierne
• Odporność swoistą zwierzęta
nabywają drogą naturalną i
sztuczną, zarówno w sposób
czynny, jak i bierny.
Uodparnianie czynne
naturalne
• przebycie zakażenia
• podawanie kału i treści jelita
• podawanie szczepionek
zawierających bakterie korzystne dla
zasiedlania przewodu pokarmowego
Uodparnianie czynne sztuczne
- szczepienie
• Szczepionka-
preparat zawierający
antygeny drobnoustrojów, który po
podaniu powoduje powstanie
swoistej odporności
immunologicznej.
Celowość szczepień
• Gdy zwierzęta są zdrowe:
– podwyższenie odporności na patogenne
drobnoustroje
– zminimalizowanie objawów choroby
– w sektorze zwierząt produkcyjnych
ograniczenie klinicznych lub subklinicznych
objawów (biegunki noworodków, schorzenia
układu oddechowego Bo, Su, Av
)
Celowość szczepień w
populacji
• gdy zwierzęta są chore:
– likwidacja choroby zakaźnej (całkowite
usunięcie drobnoustrojów z organizmów
zwierząt i środowiska)- celem jest:
• Brak przebiegu subklinicznego czy utajonego
choroby
• Niedopuszczenie do tworzenia się rezewuarów
zarazka poza organizmem zwierzęcia
• Ograniczenie przewlekłego nosicielstwa
• Zapobieganie przeniesieniu na inne gatunki i
wektory
Celowość szczepień w
populacji
– ograniczenie występowania choroby
zakaźnej polegające na wyeliminowaniu
choroby zakaźnej u zwierząt ale bez całkowitego
zlikwidowania jej rezerwuarów wśród innych
gatunków czy w środowisku. Mogą występować
zakażenia subkliniczne, więc nie można
zaprzestać szczepień ochronnych.
– opanowanie choroby zakaźnej polegający na
osiągnięciu stanu, w którym przestaje ona
stanowić istotny problem, chociaż nie została
wyeliminowana całkowicie (efekt ekonomiczny
widoczny w stadzie).
Szczepienia:
• Profilaktyczne
- zapobiegające
występowaniu danych chorób zakaźnych:
nosówka, parwowiroza, wścieklizna,
szczepienie matek przed pokryciem
zabezpieczające przed ronieniami np. BVD-
MD.
• Interwencyjne (z konieczności) –
zwierzęta
zdrowe na terenach zagrożonych.
• Lecznicze –
w celu spotencjalizowania i
wzbudzenia odporności, np. przy nosówce
½ dawki i.v. lub i.m.
Idealna szczepionka
• Bezpieczeństwo:
– zabite są bezpieczniejsze od żywych (brak
rewersji lub pozostałości wirulencji)
– brak toksyczności ( w tym brak toksycznego
działanie użytych adiuwantów)
– bezpieczne dla zwierząt ciężarnych i dla
zwierząt w każdym wieku
– Nieindukowanie powstawania kompleksów
immunologicznych
– brak właściwości anafilaktycznych
– Biodegradacja – przyjazne dla środowiska.
Idealna szczepionka
• Skuteczność:
– pobudzenie w pełni zabezpieczającej
odpowiedzi immunologicznej
– niezmienność odporności mimo zmian w
obrębie drobnoustroju
– szeroka odporność krzyżowa na zróżnicowane
warianty szczepów drobnoustrojów
– długi czas trwania odpowiedzi immunologicznej
– łatwa indukcja odpowiedzi immunologicznej
– zdolność ominięcia inhibicyjnego działania
przeciwciał matczynych
Idealna szczepionka
• Wygoda:
– efektywność już po zastosowaniu jednej dawki
– poliwalentność
– wymagana dobra rozpuszczalność np. przy
szczepieniach masowych
– schemat szczepień zapewniający odpowiednie
gospodarowanie
– wygodna wielkość dawki
– stabilność w normalnych warunkach
( handlowych)
Adiuwanty
• To substancje wzmagające
immunogenność antygenu
• Mają za zadanie spowolnić
uwalnianie Ag z miejsca podania oraz
wzmocnić odp. poszczepienną
• np. emulsje, wodorotlenek glinu, sole
Al, liposomy, kompleksy stymulujące
ISCOM
Adiuwanty
• a. Freunda ( FCA ): mieszanina oleju
mineralnego, surfaktantu, i zabitych
drobnoustrojów Mycobacterium, emulsja typu
woda w oleju, powoduje silny i bolesny proces
zapalny w miejscu podania, tworzenie się
ziarniniaków, jałowych ropni i/lub
wrzodziejącej martwicy tkanek
• niekompletny a. Freunda: zawiera
wszystkie komponenty co FCA oprócz
Mycobacterium, silniej pobudza odporność
humoralna niż komórkową, słabiej powoduje
efekty uboczne.
Metody stosowania
szczepionek
• Między podaniem 2 szczepionek odstęp
powinien być:
– W inaktywowanych- nie krótszy niż 2 tyg.
– Z żywymi drobnoustrojami- nie krótszy niż 6
tyg.
– W szczepionkach z drobnoustrojami żywymi i
martwymi – nie mniej niż 4 tyg.
• Skracanie odstępów może powodować
zmniejszenie skuteczności i zwiększenie
działań niepożądanych
Metody stosowania
szczepionek
• Prawidłowe stężenie przeciwciał
zmniejsza się zgodnie ze skala
logarytmiczną
• Proces jest dynamiczny i zależy przede
wszystkim od ponownych kontaktów z
Ag
• Jeśli kontakt ten jest rzadki to dochodzi
do stopniowego wygasania odporności
• Stąd konieczność szczepień
przypominających.
Wiek a szczepienie
• Układ immunologiczny dojrzewa określony
czas i wtedy dopiero szczepienie ma sens
u młodych zwierząt:
– Bo - ok. 6 mies.
– Eq, Ov, Cap. – ok.. 4 mies.
– Ca, Fe – 2 mies
– Su – 1 mies.
• Zwierzęta stare nie są stanie wytworzyć
odpowiedniej puli przeciwciał
zabezpieczających ich organizm
Żywienie a szczepienie
• Niedobory białkowe i
wysokoenergetyczne upośledzać
mogą odporność komórkową i
niespecyficzną
• Niedobory witaminowe i
aminokwasowe upośledzają
odporność humoralną
Sposoby podawania
szczepionek
• Per os
• Parenteralnie:
– Aerosolum
– Scarificatio
– S.c.
– i.m.
– i.v.
Stan zdrowia zwierzęcia przed
szczepieniem
• stan zdrowia zwierzęcia musi być optymalny
• układ immunologiczny musi być w pełni
kompetentny i zawierać sprawne
mechanizmy komórkowe i humoralne
• immunokompetencja zwierzęcia może być
modulowana przez szereg czynników:
– Prawidłowe żywienie
– Czynniki genetyczne (wrodzone i nabyte defekty
immunologiczne)
– Możliwość wystąpienia immunosupresji
(współistniejące zakażenie, leki, stres)
Reakcja organizmu na
wprowadzoną szczepionkę
Narastanie i czas trwania
odporności
• zależy od rodzaju szczepionki i sposobu
uodparniania:
– gdy Ag z miejsca wprowadzenia absorbowany
jest powoli, wysoki poziom przeciwciał utrzymuje
się dłużej
– po dostaniu się Ag do organizmu, miano
przeciwciał wzrasta do osiągnięcia szczytu, a
następnie powoli opada i zanika
– następne wprowadzenie Ag powoduje szybki
wzrost przeciwciał, zjawisko to określane jest
jako „Booster effect” = reakcja
anamnestyczna
.
Przygotowany do produkcji przeciwciał organizm
może po szczepieniu powtórnym produkować
przeciwciała szybciej i w większej ilości.
Wpływ odporności matki na
odporność immunizowanych
młodych
Przeciwciała przekazane w sposób bierny (od
matki):
• Wiążą Ag, unieszkodliwiają go i nie pozwalają na
produkcję przeciwciał, względnie jest ona bardzo
niska
• szczepienia czynne są wykonywane wówczas gdy
zanikną przeciwciała przekazane przez matkę, np.
szczepienie kurcząt przeciw pomorowi
rzekomemu wykonuje się po 8-10 dniach
• Odpowiedź zwierząt młodych na szczepionkę
uwarunkowana jest także stopniem rozwoju ukł.
SŚ
Komplikacje poszczepienne
miejscowe i ogólne
• Szczepienia szczepionkami żywymi:
– Mogą wystąpić mniej lub bardziej nasilone
objawy chorobowe, które nie prowadzą do
śmierci ale wpływają ujemnie na
produkcyjność
– Przejściowe obniżenie odporności może
doprowadzić do uzjadliwienia się
drobnoustrojów warunkowo
chorobotwórczych, które następnie wywołują
zachorowanie
• Szczepionki inaktywowane mogą
powodować wystąpienie miejscowych
reakcji poszczepiennych
Przeciwwskazania do
szczepień
• Ostra choroba gorączkowa
• Zaostrzenie przewlekłego schorzenia
• Nasilona skaza krwotoczna ( z wyj.
Szczepionek doustnych)
• Okres okołooperacyjny
• Podanie immunoglobulin
• Stosowanie leków
immunosupresyjnych
Szczepienie powinno być
poprzedzone specjalistyczną
konsultacją w przypadku:
• Klinicznie istotnych zaburzeń
odporności
• Choroby autoimmunizacyjnej
• Ciąży
• Przewlekłego postępującego
zaburzenia układu nerwowego
Czynniki wpływające na
nieskuteczność szczepień
• Szczepienie zwierząt będących pod
wpływem stresu
• Leczonych np. sterydami, antybiotykami o
szerokim spektrum działania
• Szczepionki przeterminowane, źle
przechowywane
• Szczepienie kilkoma szczepionkami
jednocześnie
• Używanie przy żywych szczepionkach
środków dezynfekcyjnych do strzykawek,
igieł czy skóry zwierzęcia
Czynniki wpływające na
nieskuteczność szczepień
• Podanie niewłaściwą drogą
• Zaszczepienie w stanie immunosupresji
• Szczepienie w momencie spadku
odporności u zwierząt charłaczych, źle
żywionych, silnie zakażonych
• Mała immunogenność szczepionki
• Obecność odporności matczynnej
• Nieprzestrzeganie zaleceń producentów gł.
odnośnie wieku
• Wrodzone defekty immunologiczne
Leki a szczepienie
• Leki powodujące immunosupresję:
– Aminoglikozydy
– Cefalosporyny
– Imidazole (mikonazol)
– Rifampicyna
– Sulfonamidy
– Tetracykliny
– Kortykosteroidy
– Cyklofosfamid
– Cyklosporyna A
Choroby zakaźne podlegające
zakazowi szczepień
• PRYSZCZYCA
• PĘCHERZYKOWE ZAP.
JAMY USTNEJ
• CHOROBA PĘCHERZYKOWA
ŚWIŃ
• KSIĘGOSUSZ
• POMÓR MAŁYCH
PRZEŻUWACZY
• ZARAZA PŁUCNA BYDŁA
• GUZOWATA CHOROBA
SKÓRY BYDŁA
• GORĄCZKA DOLINY RIFT
• CHOROBA NIEBIESKIEGO
JĘZYKA
• OSPA OWIEC I KÓZ
• AFRYKANSKI POMÓR KONI
• AFRYKAŃSKI POMÓR ŚWIŃ
• KLASYCZNY POMÓR ŚWIŃ
• POMÓR DROBIU
• ENTEROWIRUSOWE
ZAPALENIA MÓZGU I
RDZENIA ( CH.
CIESZYŃSKA I TALFAŃSKA)
• BRUCELOZA Bo, Cap, Su,
Ov
• ZAKAŹNE ZAPALENIE NOSA
I TCHWICY ( OTRĘT
BYDŁA )
Definicje
• Siodło immunologiczne –
najniższy stopień
odporności między 1 a 2 dawką
szczepionki
• Luka immunologiczna –
moment, w którym
zanika odporność matczyna a jeszcze nie
rozwinęły się kompetencje immunologiczne
noworodka, zwierzę jest w pełni podatne
na zakażenie.
• Negatywna faza odporności –
przejściowy
spadek odporności po szczepieniu
Definicje
• Negatywna faza odporności –
przejściowy
spadek odporności po szczepieniu
• Atenuacja –
osłabienie, wytwarzanie
awirulentnych szczepów, np:
– poprzez prowadzenie hodowli w odmiennym
środowisku od optymalnego
– Wykorzystywanie podwyższonej temp.
– Wielokrotne pasażowanie
– Działanie promieni UV
– Związkami chem. – formalina, sublimat, chinozol
Podział szczepionek
• Pełnozjadliwe -
rzadko stosowane, np. szczepionka
przeciwko niesztowicy owiec.
• Atenuowane -
Zawierają drobnoustroje o
zredukowanej zjadliwości; w większości produkowane
są w oparciu o długotrwałą selekcję pod kątem
zachowania Ag i utraty wirulencji. Atenuacja
prowadzona jest przez wielokrotne pasaże
drobnoustrojów (hodowla w nienaturalnych
warunkach - podłoża sztuczne, zarodki kurze,
hodowle komórek), stosowanie środków chemicznych,
fizycznych; w przypadku wirusów metodą atenuacji
jest pasażowanie zarazków na zwierzętach
doświadczalnych nie będących ich naturalnymi
żywicielami.
Podział szczepionek
• Wady:
– możliwość wystąpienia rewersji,
uzjadliwienia się i wywołania choroby
– ograniczona trwałość
– przeciwwskazania do podawania: ciąża i
stany immunosupresji
– wirusy szczepionkowe mogą podlegać w
organizmie replikacji, w konsekwencji
powodować siewstwo (utrwalanie
przewlekłych zakażeń)
Podział szczepionek
• Zalety:
-
silne pobudzenie odporności, która
utrzymuje się długo
- replikacja Ag w organizmie przypominająca
zakażenia naturalne powoduje pobudzenie
mechanizmów odpowiedzi typu komórkowego
oraz humoralnego łącznie z synteza
przeciwciał sekrecyjnych na błonach
śluzowych s IgA
Szczepionki zabite inaktywowane
- Są w pełni bezpieczne, pod warunkiem
całkowitej inaktywacji ale mogą wywołać efekty
toksyczne i alergiczne
- Nie wykazano immunosupresyjnego efektu ich
działania
- Podstawowa ich wada to niższa i krócej trwającą
odporność.
- Wymagana jest rewakcynacja, zwykle po 3-6
tyg.
- Ochronne przeciwciała stwierdza się po ok.. 2,3
tygodniach od drugiego szczepienia. Wraz z
upływem czasu stopniowo spadają
Szczepionki zabite inaktywowane
• To wszystko częściowo kompensuje dodatek
adiuwantów
- Nie stymulują wystarczająco odporności komórkowej
ani syntezy przeciwciał sekrecyjnych na błonach
śluzowych, choć to również zależy od charakteru
dodawanych adiuwantów
- Nasilenie odporności immunologicznej zależy w
dalszej kolejności od statusu szczepionego
zwierzęcia
- Zwykle ochronna rola przeciwciał wygasa po około 6
miesiącach do 1 roku od szczepienia początkowego.
- Inaktywację drobnoustrojów przeprowadza się
metodami fizycznymi ( temperatura, promienie UV,
promienie gamma, ultradźwięki) lub chemicznymi
(formalina, alkohol, beta-propiolakton)
Szczepionki homologiczne
Zawierają antygeny drobnoustrojów ,
przeciwko którym chcemy uodpornić
zwierzęta
Tworzone są na bazie heterologicznych
drobnoustrojów reagujących krzyżowo
Zawierają antygeny pokrewne w stosunku do
zarazków , przeciwko którym chcemy
uodpornić zwierzę
Szczepionki nieswoiste
Szczepionki nieswoiste
• -Zawierają antygeny różnych drobnoustrojów
z którymi zwierzęta najczęściej się stykają;
• -Stosuje się je w celu niespecyficznego
pobudzenia własnych mechanizmów obrony
immunologicznej ustroju.
Szczepionki monowalentne
Szczepionki monowalentne
(jednoważne) i poliwalentne
(jednoważne) i poliwalentne
(wieloważne)
(wieloważne)
• -MONOWALENTNE- zawierają pojedyncze
antygeny drobnoustrojów występujących w
kilku odmianach antygenowych
• -POLIWALENTNE-w ich skład wchodzi kilka
antygenów zarazka występującego w wielu
odmianach antygenowych;
Szczepionki skojarzone (mieszane)
-
zawierają antygeny różnych
rodzajów drobnoustrojów i
uodparniają równocześnie przeciwko
kilku chorobom, np. Canivac FH
Szczepionki rekombinowane
- Uzyskuje się z oczyszczonych
podjednostek wirusowych lub bakteryjnych
- Preparaty takie pozbawione są zbędnego
balastu białkowego, który może czasem
wywołać wstrząs anafilaktyczny
- Stosowane są u zwierząt między innymi w
profilaktyce kolibakteriozy , zakaźnej
pleuropneumonii świń oraz zzzn świń
Szczepionki markerowe
- powstają na bazie szczepionek
rekombinowanych
- szczepionki inaktywowane lub żywe,
oparte o mutanty genetyczne lub
wyizolowane białka drobnoustrojów,
pozwalające na różnicowanie zwierząt
zaszczepionych i zakażonych naturalnie ,
w oparciu o wytworzone przeciwciała
Szczepionki DNA
• -
Nowej generacji
• -Szczepienie genetyczne polega na
bezpośrednim np,. Domięśniowym podaniu
in vivo cząstki kwasu nukleinowego
kodującej określony antygen
szczepionkowy
• -Antygen ten syntetyzowany w komórkach
gospodarza jest prezentowany w jego
układzie immunologicznym, przez co
indukuje swoistą odpowiedź typu
komórkowego lub humoralnego
Szczepionki DNA
• -Obcy DNA można podawać zwierzętom
bezpośrednio lub wykorzystując jako
nośnik wektory np.. Adenowirusowe
• -Proste w produkcji, znaczna stabilność i
odporność na temperaturę, nieograniczona
możliwość modyfikowania sekwencji
użytych genów
• -Stosowane były eksperymentalnie w
odniesieniu do wirusa grypy typu A, wirusa
HIV , FIV kotów, wirusa wścieklizny,
pryszczycy, niektórych pasożytów etc.
Szczepionki antyidiotypowe
•
oparte są o przeciwciała naśladujące
antygeny
• ten typ nie jest jeszcze dostępny na rynku
Szczepionki podjednostkowe
• - wykorzystują „czyste” białka.
• - wysoce bezpieczne dla organizmu
• - problemem w produkcji mogą być
toksyny czy białka powierzchniowe, które
wytwarzane są jedynie in vivo- podlegają
one modyfikacji
Autoszczepionki
- Biopreparaty produkowane na bazie
drobnoustrojów izolowanych z danego
stada (środowiska) lub z konkretnego
zwierzęcia i przeznaczone do stosowania u
zwierząt w tym stadzie lub u pojedynczego
osobnika
- w skutek swoistości antygenowej (większa
aniżeli szczepionek komercyjnych)
uzyskuje się lepsze efekty uodparniające
Anatoksyny i serowakcyny
W przypadku niektórych chorób o etiologii bakteryjnej
materiałem do produkcji szczepionki nie są
drobnoustroje, ale:
ANATOKSYNA – jest to toksyna inaktywowana
(pozbawiona toksyczności) pod wpływem
ciepła i formaliny, ale zachowująca zdolność
uodparniającą, np. p. błonicze, p. tężcowe, p.
jadowi kiełbasianemu. Po szczepieniu – odporność
podobna do odporności jaka powstaje po przebyciu
choroby.
SEROWAKCYNA – zawiera antygen i przeciwciała z
surowicy skierowane przeciw temu antygenowi.
UODPORNIENIE BIERNE
UODPORNIENIE BIERNE
Uodpornienie bierne
Uodpornienie bierne
• Powoduje wystąpienie przejściowej
niepodatności zwierzęcia na zakażenie przez
wprowadzenie do organizmu gotowych
przeciwciał z surowicą odpornościową
albo
z
siarą lub mlekiem
pochodzącym od innego
zwierzęcia.
• Dzięki dostarczonej puli przeciwciał organizm
zyskuje natychmiastową ochronę przed
infekcją.
• Odporność bierna trwa krótko, gdyż
przeciwciała zwłaszcza pochodzące od innego
osobnika –przeciwciała heterologiczne-jako
substancje obce są szybko metabolizowane w
ustroju
Surowice odpornościowe podział
:
1.Ze względu na pochodzenie
:
• -homologiczne (zawierają przeciwciała
pochodzące od tego samego gatunku
zwierząt dla którego są przeznaczone, np.
surowica odpornościowa przeciwtężcowa
Tetanin wyprodukowana na koniach i
stosowana u koni)
• -heterologiczne ( zawierają przeciwciała
wyprodukowane na innych gatunkach
zwierząt niż ten dla którego są przeznaczone,
np.. Canisanin F, Rhusionormin )
Surowice odpornościowe podział
2.Ze względu na rodzaj antygenu użytego
do uodporniania:
-surowice przeciwbakteryjne
-surowice przeciwwirusowe
-surowice przeciwtoksyczne
Surowice odpornościowe podział
3.Ze względu na ilość gatunków drobnoustrojów
przeciwko którym działa przeciwciało:
• -surowice jednoważne – monowalentne-
zawierają przeciwciała przeciwko 1 gatunkowi
drobnoustrojów
• -surowice wieloważne- poliwalentne- zawierają
przeciwciała przeciwko kilku gatunkom
drobnoustrojów
• Gammaglobuliny są frakcją surowic
odpornościowych pozbawionych balastu w postaci
zbędnych białek, często mogących wywoływać
reakcje alergiczne
• Surowice odpornościowe powinny być
przechowywane w lodówce lub w stanie
zamrożenia.
• Podwyższona temperatura może spowodować
szybki spadek aktywności lub unieczynnienie
zawartych w nich immunoglobulin
• Sposób podania surowic oraz preparatów
gammaglobulinowych- s.c lub i.m; w celach
leczniczych można stosować i.v- przy tej
drodze podania największe ryzyko wywołania
wstrząsu anafilaktycznego ( szczególnie
preparaty heterologiczne)
• Czas trwania odporności po podaniu surowicy
odpornościowej lub gammaglobuliny-
zależnie od zastosowanej dawki- do 3-6
tygodni
• Przedłużenie odporności przez ponowne
podanie surowicy odpornościowej
• W przypadku surowic heterologicznych
odporność utrzymuje się nie dłużej niż 2
tygodnie po pierwszym podaniu surowicy-
spowodowane szybką eliminacją z ustroju
białek obcogatunkowych , nie tylko na drodze
naturalnego rozkładu, lecz także z udziałem
specyficznych przeciwciał przez nie
indukowanych-przy powtórnym podaniu tej
samej surowicy heterologicznej , wspomniane
przeciwciała spowodują eliminację globulin
odpornościowych w ciągu kilku dni.
Niebezpieczeństwa związane ze
stosowaniem surowic odpornościowych
-szok anafilaktyczny-
szok anafilaktyczny-
może wystąpić po powtórnym
podaniu surowicy odpornościowej homologicznej;
białka homologiczne mogą nabierac własności
antygenowych w wyniku denaturacji lub agregacji;
mechanizm powstawania tego typu reakcji alergicznej
związany jest z indukowaniem przeciwciał typu reagin
(IgE), które powstają w ustroju po podaniu pierwszej –
uczulającej dawki surowicy heterologicznej; druga
dawka surowicy heterologicznej-wyzwalająca –
powoduje reakcję przeciwciał klasy IgE z antygenem
(białko obcogatunkowe) , w wyniku którego dochodzi
do uwalniania z komórek tucznych mediatorów
(histamina, inne substancje biologicznie
czynne),których pojawienie się w ustroju odpowiada
za powstanie objawów wstrząsu.
• Bo, Eq, Su – ośrodek wstrząsowy= układ
oddechowy- występuje duszność , kaszel, sinica,
szybkie zejście śmiertelne
• Psy- ośrodek wstrząsowy= przewód pokarmowy –
objawy niepokoju, wymioty, biegunka
• Przeciwdziałanie objawom wstrząsu-podawanie
adrenaliny, środków przeciwzapalnych,
antyhistaminowych
• Przed podaniem zwierzęciu surowicy
obcogatunkowej można wykonać próbę uczuleniową
lub stosować surowicę metodą Besredki.
• Podatność na wstrząs- uwarunkowana osobniczą
skłonnością do wytwarzania przeciwciał klasy IgE w
odpowiedzi na podanie dawki uczulającej surowicy.
Niebezpieczeństwa związane ze
stosowaniem surowic odpornościowych
-
-
choroba posurowicza-
choroba posurowicza-
rzadziej spotykane powikłanie
związane ze stosowaniem surowic odpornościowych;
może wystąpić już po pierwszym podaniu surowicy
obcogatunkowej zwłaszcza przy podawaniu jej w dużych
dawkach (w odróżnieniu od szoku anafilaktycznego); tak
dzieje się w przypadku stosowania surowicy
przeciwróżycowej u świń, produkowanej na koniach-
wchłaniające się powoli białka surowicy obcogatunkowej
spełniają rolę antygenu i powodują powstanie
specyficznych przeciwciał , łączących się z
immunoglobulinami końskimi w kompleksy antygen-
przeciwciało –część z nich usuwana jest z układu
krążenia; przy zbyt dużych dawkach surowicy ilość
kompleksów jest za duża , aby mogły być usunięte z
krwiobiegu-odkładają się w kłębkach nerkowych ,
naczyniach włosowatych , stawach i skórze; groźne
objawy: gorączka , białkomocz, pokrzywka, bolesność
stawów;
!!!!KONIEC!!!!!