ZAKAŻENIE.

ZAKAŻENIE.

MOŻLIWOŚCI I SPOSOBY

MOŻLIWOŚCI I SPOSOBY

SZERZENIA SIĘ ZAKARZEŃ.

SZERZENIA SIĘ ZAKARZEŃ.

DYNAMIKA CHORÓB

DYNAMIKA CHORÓB

ZAKAŹNYCH.

ZAKAŹNYCH.

DULIBAN ANNA

KAREL JOANNA

ZAKAŻENIE

ZAKAŻENIE

Wniknięcie, usadowienie, namnożenie

Wniknięcie, usadowienie, namnożenie

zarazka oraz pobudzenie organizmu

zarazka oraz pobudzenie organizmu

do odczynów.

do odczynów.

zaburzenie homeostazy- objawy i

zaburzenie homeostazy- objawy i

zmiany chorobowe

zmiany chorobowe

Choroba zakaźna

Choroba zakaźna

ŹRÓDŁO ZAKAŻENIA

ŹRÓDŁO ZAKAŻENIA

Miejsce stałego lub

Miejsce stałego lub

okresowego przebywania i

okresowego przebywania i

namnażania się zarazków z

namnażania się zarazków z

którego się

którego się

rozprzestrzeniają i zarażają

rozprzestrzeniają i zarażają

wrażliwe organizmy.

wrażliwe organizmy.

ŹRÓDŁO ZAKAŻENIA c.d.

ŹRÓDŁO ZAKAŻENIA c.d.

•

Pierwotne

Pierwotne

-zwierze zdrowe (wścieklizna),

-zwierze zdrowe (wścieklizna),

chore,nosiciel,siewca,ozdrowieniec.

chore,nosiciel,siewca,ozdrowieniec.

1.

1.

Źródło homologiczne-zródłem ten

Źródło homologiczne-zródłem ten

sam gatunek zwierzęcia

sam gatunek zwierzęcia

2.

2.

Źródło heterologiczne- inne

Źródło heterologiczne- inne

gatunki

gatunki

•

Wtórne

Wtórne

żródła zakażenia- miejsce

żródła zakażenia- miejsce

skupienia zarazka pozo organizmem np.

skupienia zarazka pozo organizmem np.

gleba, pasza.

gleba, pasza.

REZERWUAR=ZBIORNIK

REZERWUAR=ZBIORNIK

ZARAZKA

ZARAZKA

•

Teren obejmujący źródła zakażenia

Teren obejmujący źródła zakażenia

dzięki którym zarazki rozmnażają się

dzięki którym zarazki rozmnażają się

i przeżywają.

i przeżywają.

TEREN ENDEMICZNY- jest to określony

TEREN ENDEMICZNY- jest to określony

teren na którym zarazki krążą wśród

teren na którym zarazki krążą wśród

wielu gatunków

wielu gatunków

Drogi szerzenia się chorób

Drogi szerzenia się chorób

zakaźnych.

zakaźnych.

•

kontakt bezpośredni

kontakt bezpośredni

•

kontakt pośredni

kontakt pośredni

~Wektory martwe

~Wektory martwe

~Wektory żywe

~Wektory żywe

1.

1.

Mechaniczni przenosiciele (bierni)

Mechaniczni przenosiciele (bierni)

2.

2.

Przenosiciele biologiczni (czynni)

Przenosiciele biologiczni (czynni)

Drogi szerzenia się chorób

Drogi szerzenia się chorób

zakaźnych.

zakaźnych.

•

KONTAKT BEZPOŚREDNI

KONTAKT BEZPOŚREDNI

choroby zakaźne szerzą się wtedy przez

choroby zakaźne szerzą się wtedy przez

bezpośrednią styczność zwierzęcia ze

bezpośrednią styczność zwierzęcia ze

źródłem zakażenia:

źródłem zakażenia:

-

chorym zwierzęciem,

chorym zwierzęciem,

-

nosicielem,

nosicielem,

-

siewcą zarazków.

siewcą zarazków.

Kontakt bezpośredni odbywa się drogą

Kontakt bezpośredni odbywa się drogą

pokarmową, oddechową, płciową, łożyskową,

pokarmową, oddechową, płciową, łożyskową,

poprzez skórę itd.

poprzez skórę itd.

Drogi szerzenia się chorób

Drogi szerzenia się chorób

zakaźnych.

zakaźnych.

•

Droga alimentarna

Droga alimentarna

– szerzą się choroby

– szerzą się choroby

wywołane przez drobnoustroje lub pasożyty

wywołane przez drobnoustroje lub pasożyty

bytujące w przewodzie pokarmowym.

bytujące w przewodzie pokarmowym.

Najczęstszą przyczyną zakażeń jest:

Najczęstszą przyczyną zakażeń jest:

- pasza zanieczyszczona drobnoustrojami

- pasza zanieczyszczona drobnoustrojami

chorobotwórczymi ( pałeczkami S., prionami),

chorobotwórczymi ( pałeczkami S., prionami),

- drogą wodną szerzą się leptospirozy, choroba

- drogą wodną szerzą się leptospirozy, choroba

motylicz.

motylicz.

Drogi szerzenia się chorób

Drogi szerzenia się chorób

zakaźnych.

zakaźnych.

•

KONTAKT POŚREDNI

KONTAKT POŚREDNI

-

-

przez czynniki martwe zanieczyszczone zarazkami,

przez czynniki martwe zanieczyszczone zarazkami,

-

przez istoty żywe ( wektory) , które w sposób bierny (

przez istoty żywe ( wektory) , które w sposób bierny (

przenosiciele mechaniczni) lub czynny ( przenosiciele

przenosiciele mechaniczni) lub czynny ( przenosiciele

biologiczni) przenoszą zarazki na zwierzęta.

biologiczni) przenoszą zarazki na zwierzęta.

Choroby przez kontakt pośredni szerzą się za

Choroby przez kontakt pośredni szerzą się za

pośrednictwem wody, paszy, przedmiotów do

pośrednictwem wody, paszy, przedmiotów do

pielęgnacji, pomieszczeń, nawozu, gleby,

pielęgnacji, pomieszczeń, nawozu, gleby,

ścieków, drogą powietrzną kropelkową lub

ścieków, drogą powietrzną kropelkową lub

pyłową.

pyłową.

Drogi szerzenia się chorób

Drogi szerzenia się chorób

zakaźnych.

zakaźnych.

Mechaniczni przenosiciele (bierni)

Mechaniczni przenosiciele (bierni)

służą wyłącznie zarazkom za środek

służą wyłącznie zarazkom za środek

transportu- człowiek, muchy, szczury,

transportu- człowiek, muchy, szczury,

kleszcze, ptaki, ssaki.

kleszcze, ptaki, ssaki.

Przenosiciele biologiczni (czynni)

Przenosiciele biologiczni (czynni)

służą za żywicieli zarazków jak również

służą za żywicieli zarazków jak również

za środek transportu – mucha

za środek transportu – mucha

domowa, wesz świńska, komar, kleszcz,

domowa, wesz świńska, komar, kleszcz,

myszy , szczury, lisy, wiewiórki, jenoty;

myszy , szczury, lisy, wiewiórki, jenoty;

WROTA ZAKAŻENIA

WROTA ZAKAŻENIA

Wrota zakażenia ( brama wejścia)

Wrota zakażenia ( brama wejścia)

są miejscem, przez które zarazek

są miejscem, przez które zarazek

wnika do organizmu powodując

wnika do organizmu powodując

zakażenie.

zakażenie.

WROTA ZAKAŻENIA

WROTA ZAKAŻENIA

•

Zakażenie pokarmowe

Zakażenie pokarmowe

•

Inhalacyjne, kropelkowe

Inhalacyjne, kropelkowe

•

Przez nieuszkodzoną i uszkodzoną powłokę

Przez nieuszkodzoną i uszkodzoną powłokę

ciała

ciała

•

Spojówka oka

Spojówka oka

•

Droga płciowa

Droga płciowa

•

Droga krwionośna

Droga krwionośna

•

Droga jatrogenna

Droga jatrogenna

WYDOSTANIE SIĘ ZARAZKA Z

WYDOSTANIE SIĘ ZARAZKA Z

ORGANIZMU

ORGANIZMU

Zwykle jest to ta sama droga, którą

Zwykle jest to ta sama droga, którą

wniknął:

wniknął:

•

Kał

Kał

•

Układ oddechowy

Układ oddechowy

•

Układ mocz-płciowy

Układ mocz-płciowy

•

Droga galaktogenna

Droga galaktogenna

SZERZENIE SIĘ ZARAZKA W

SZERZENIE SIĘ ZARAZKA W

ORGANIŹMIE

ORGANIŹMIE

•

Limfogenna

Limfogenna

•

Hematogenna

Hematogenna

•

Drogą nerwów-neuroprobazja

Drogą nerwów-neuroprobazja

•

Przez ciągłość tkanek

Przez ciągłość tkanek

•

Przez styczność tkanek

Przez styczność tkanek

SZERZENIE SIĘ ZARAZKA W

SZERZENIE SIĘ ZARAZKA W

ORGANIŹMIE

ORGANIŹMIE

•

Za pośrednictwem krwi:

Za pośrednictwem krwi:

-

bakteriemia w przypadku obecności

bakteriemia w przypadku obecności

bakterii w krwioobiegu

bakterii w krwioobiegu

-

toksemia – obecność toksyn we krwi

toksemia – obecność toksyn we krwi

-

posocznica – obecność we krwi bakterii i

posocznica – obecność we krwi bakterii i

toksyn

toksyn

-

wiremia – związaną z obecnością wirusów

wiremia – związaną z obecnością wirusów

w krwioobiegu

w krwioobiegu

SZERZENIE SIĘ ZARAZKA W

SZERZENIE SIĘ ZARAZKA W

ORGANIŹMIE

ORGANIŹMIE

•

Za pośrednictwem nerwów

Za pośrednictwem nerwów

obwodowych

obwodowych

-

np.. Wirus wścieklizny 7cm na dzień

np.. Wirus wścieklizny 7cm na dzień

wewnątrz płynu aksonalnego.

wewnątrz płynu aksonalnego.

-neurotoksyna tężcowa przedostają się z

-neurotoksyna tężcowa przedostają się z

wrót zakażenia do ośrodkowego układu

wrót zakażenia do ośrodkowego układu

nerwowego

nerwowego

SZERZENIE SIĘ ZARAZKA W

SZERZENIE SIĘ ZARAZKA W

ORGANIŹMIE

ORGANIŹMIE

•

Przez ciągłość tkanek:

Przez ciągłość tkanek:

np. w odoskrzelowym zapaleniu płuc

np. w odoskrzelowym zapaleniu płuc

proces chorobowy przenosi się z oskrzeli

proces chorobowy przenosi się z oskrzeli

na tkankę płucną,

na tkankę płucną,

•

Przez styczność:

Przez styczność:

zakażenie przenosi się z jednego narządu

zakażenie przenosi się z jednego narządu

na narząd sąsiadujący np. w zołzach

na narząd sąsiadujący np. w zołzach

atypowych koni

atypowych koni

Streptococcus equi

Streptococcus equi

obecny

obecny

w ropniach w wątrobie zakaża otrzewną.

w ropniach w wątrobie zakaża otrzewną.

RODZAJE ZAKAŻEŃ

RODZAJE ZAKAŻEŃ

•

Zakażenie aparentne – jawne

Zakażenie aparentne – jawne

1.

1.

Ogólne, miejscowe

Ogólne, miejscowe

2.

2.

Ostre, podostre, nadostre, przewlekłe

Ostre, podostre, nadostre, przewlekłe

•

Zakażenie inaparentne

Zakażenie inaparentne

1.

1.

Latentne

Latentne

2.

2.

Bezobjawowe -tolerowane

Bezobjawowe -tolerowane

RODZAJE ZAKAŻEŃ

RODZAJE ZAKAŻEŃ

•

monoinfekcje

monoinfekcje

1.

1.

pierwotne,

pierwotne,

2.

2.

reinfekcje,

reinfekcje,

3.

3.

superinfekcje,

superinfekcje,

4.

4.

Autoinfekcje.

Autoinfekcje.

•

Poliinfekcje-mieszane.

Poliinfekcje-mieszane.

1.

1.

Wtórne

Wtórne

2.

2.

Końcowe

Końcowe

•

Prenatalne (pionowe) i postnatalne

Prenatalne (pionowe) i postnatalne

(poziome)

(poziome)

•

Opurtunistyczne – przy spadkach odporności

Opurtunistyczne – przy spadkach odporności

PRZEBIEG ZAKAŻENIA

PRZEBIEG ZAKAŻENIA

1.Wniknięcie

1.Wniknięcie

-jest możliwy miejscowy proces patologiczny

-jest możliwy miejscowy proces patologiczny

połączony z namnożeniem zarazka tzw.

połączony z namnożeniem zarazka tzw.

FOCUS PRIMARIUS.

FOCUS PRIMARIUS.

2.

2.

Rozszerzenie i toczenie się procesu

Rozszerzenie i toczenie się procesu

-zasiedlenie okolicznych węzłów chłonnnych.

-zasiedlenie okolicznych węzłów chłonnnych.

- wiremia/bakteriemia

- wiremia/bakteriemia

- narządy predylekcyjne-

- narządy predylekcyjne-brak zarazka we krwi

-wiremia/bakteriemia

-wiremia/bakteriemia

- narządy wtórnego powinowactwa-brak

- narządy wtórnego powinowactwa-brak

zarazka we krwi.

zarazka we krwi.

3. Wyzdrowienie lub śmierć organizmu.

3. Wyzdrowienie lub śmierć organizmu.

NOSICIELSTWO

NOSICIELSTWO

Nosicielami

Nosicielami

mogą być:

mogą być:

Osobniki zdrowe, które nigdy nie

Osobniki zdrowe, które nigdy nie

chorowały, a są zakażone i wysiewają

chorowały, a są zakażone i wysiewają

zarazki dzięki niepodatności na zakażenie

zarazki dzięki niepodatności na zakażenie

określonym gatunkiem zarazka lub dzięki

określonym gatunkiem zarazka lub dzięki

uzyskaniu wysokiej odporności po

uzyskaniu wysokiej odporności po

szczepieniach

szczepieniach

NOSICIELSTWO

NOSICIELSTWO

1. Nosicielstwo pierwotne – zwierzęta

1. Nosicielstwo pierwotne – zwierzęta

zdrowe- odporne, immunizowane.

zdrowe- odporne, immunizowane.

2. Nosicielstwo wtórne – po przechorowaniu

2. Nosicielstwo wtórne – po przechorowaniu

choroby.

choroby.

SIEWSTWO -

SIEWSTWO -

Ciągłe lub okresowe wydalanie

Ciągłe lub okresowe wydalanie

zarazka z organizmu przez nosicieli.

zarazka z organizmu przez nosicieli.

DYNAMIKA CHORÓB

DYNAMIKA CHORÓB

ZAKAŹNYCH

ZAKAŹNYCH

•

Enzootia – masowe zachorowania

Enzootia – masowe zachorowania

zwierząt

zwierząt

NIE

NIE

ograniczone w

ograniczone w

czasie

czasie

,

,

ograniczone w

ograniczone w

przestrzeni

przestrzeni

.

.

•

EPIzootia – ograniczone w czasie i

EPIzootia – ograniczone w czasie i

przestrzeni.

przestrzeni.

•

PANzootia- NIEograniczone w czasie i

PANzootia- NIEograniczone w czasie i

przestrzeni.

przestrzeni.

POTENCJAŁ EPIZOOTYCZNY

POTENCJAŁ EPIZOOTYCZNY

•

Zespół okoliczności i czynników,

Zespół okoliczności i czynników,

które warunkują powstawanie i

które warunkują powstawanie i

rozwój zarazy. Zależy od zjadliwości

rozwój zarazy. Zależy od zjadliwości

zarazka, istniejącej ekspozycji i stanu

zarazka, istniejącej ekspozycji i stanu

odporności przeciwzakaźnej zwierząt

odporności przeciwzakaźnej zwierząt

TYPY ROZWOJU ZARAZY

TYPY ROZWOJU ZARAZY

•

Łańcuchowo – kontaktowa

Łańcuchowo – kontaktowa

•

Wtórne źródło zakażenia

Wtórne źródło zakażenia

•

Przenoszone przez stawonogi

Przenoszone przez stawonogi

•

Samozakażenie

Samozakażenie

•

Mieszane (autoinfekcja-łańcuchowo-

Mieszane (autoinfekcja-łańcuchowo-

kontaktowy)

kontaktowy)

•

Zarazy rozwijające się w wyniku uzjadliwienia

Zarazy rozwijające się w wyniku uzjadliwienia

się drobnoustrojów opurtunistycznych.

się drobnoustrojów opurtunistycznych.

STADIA ROZWOJU EPIZOOCJI

STADIA ROZWOJU EPIZOOCJI

1.

1.

Stadium między epizootyczne

Stadium między epizootyczne

2.

2.

S. przedepizootyczne

S. przedepizootyczne

3.

3.

S. rozwoju epizoocji

S. rozwoju epizoocji

4.

4.

S. szczytu

S. szczytu

5.

5.

S. wygasania

S. wygasania

6.

6.

S. poepizootyczne.

S. poepizootyczne.

PRZEBIEG EPIZOOTI

PRZEBIEG EPIZOOTI

I. Stadium międzyepizootyczne

I. Stadium międzyepizootyczne

•

niski potencjał epizootyczny,

niski potencjał epizootyczny,

•

zwierzęta odporne,

zwierzęta odporne,

•

mała liczba ognisk choroby,

mała liczba ognisk choroby,

•

przebieg przewlekły lub atypowy

przebieg przewlekły lub atypowy

I II III

IV

V VI

II. Stadium przed epizootyczne

II. Stadium przed epizootyczne

•

wzrasta potencjał,

wzrasta potencjał,

•

zmniejszenie odporności

zmniejszenie odporności

•

nowe zwierzęta (brak styczności z

nowe zwierzęta (brak styczności z

zarazkiem)

zarazkiem)

•

mała liczba ognisk choroby,

mała liczba ognisk choroby,

•

przebieg przewlekły lub atypowy

przebieg przewlekły lub atypowy

I II III

IV

V VI

III. Stadium rozwoju epizoocji

III. Stadium rozwoju epizoocji

•

wysoki potencjał epizootyczny

wysoki potencjał epizootyczny

•

pełna wrażliwość zwierząt

pełna wrażliwość zwierząt

•

wzrost ilości ognisk

wzrost ilości ognisk

•

duża liczba ognisk

duża liczba ognisk

•

przebieg nadostry lub ostry

przebieg nadostry lub ostry

I II III

IV

V VI

IV. Stadium szczytu epizoocji

IV. Stadium szczytu epizoocji

•

potencjał spada

potencjał spada

•

największa liczba ognisk

największa liczba ognisk

•

przebieg ostry, podostry

przebieg ostry, podostry

•

typowe objawy

typowe objawy

I II III

IV

V VI

V. Stadium wygasania epizoocji

V. Stadium wygasania epizoocji

•

potencjał epizootyczny spada

potencjał epizootyczny spada

•

spada liczba ognisk

spada liczba ognisk

•

dominuje forma podostra i

dominuje forma podostra i

przewlekła

przewlekła

I II III

IV

V VI

VI. Stadium poepizootyczne

VI. Stadium poepizootyczne

•

bardzo wysoki potencjał epizootyczny

bardzo wysoki potencjał epizootyczny

•

wysoka odporność przeciwzakaźna

wysoka odporność przeciwzakaźna

•

brak lub bardzo mało ognisk zarazy

brak lub bardzo mało ognisk zarazy

•

forma choroby skryta, nietypowa

forma choroby skryta, nietypowa

•

możliwość obecności siewców i

możliwość obecności siewców i

ozdorwienćow

ozdorwienćow

I II III

IV

V VI

SEZONOWOŚĆ I CYKLICZNOŚĆ

SEZONOWOŚĆ I CYKLICZNOŚĆ

Sezonowość

Sezonowość

•

pewne pory roku

pewne pory roku

•

czynniki klimatyczne, metody chowu, żywienie, obrót

czynniki klimatyczne, metody chowu, żywienie, obrót

zwierzętami, biologiczni przenosiciele

zwierzętami, biologiczni przenosiciele

Cykliczność

Cykliczność

•

mniej lub bardziej regularne cykle wieloletnie

mniej lub bardziej regularne cykle wieloletnie

•

Choroby o wybitnej zaraźliwości

Choroby o wybitnej zaraźliwości

•

Związek z potencjałem epizootycznym, odpornością

Związek z potencjałem epizootycznym, odpornością

zwierząt oraz nowymi szczepami zarazka

zwierząt oraz nowymi szczepami zarazka

DZIĘKUJEMY ZA

DZIĘKUJEMY ZA

UWAGĘ!!!

UWAGĘ!!!