Procesy patologiczne
Procesy patologiczne
zaburzenia krążenia krwi,
zaburzenia krążenia krwi,
zmiany wsteczne,
zmiany wsteczne,
postępowe i
postępowe i
nowotworowe
nowotworowe
Dr n. med. Izabela Gasińska –
Dr n. med. Izabela Gasińska –
Drozdowska
Drozdowska
PWSZ Legnica
PWSZ Legnica
Zmiany wsteczne
Zmiany wsteczne
Zmiany wsteczne
Zmiany wsteczne
(
(
metamorphoses regressivae )
metamorphoses regressivae )
W
W
jedna z głównych grup
jedna z głównych grup
klasyfikacyjnych zmian patologicznych,
klasyfikacyjnych zmian patologicznych,
obok
,
,
,
i
i
.
.
Wśród zmian wstecznych wyróżniamy:
Wśród zmian wstecznych wyróżniamy:
,
,
.
Zanik (atrofia) - typy
Zanik (atrofia) - typy
z braku czynności
z braku czynności
,
,
atrophia e
atrophia e
inactivitate
inactivitate
- dłuższe unieruchomienie
- dłuższe unieruchomienie
kończyny powoduje zmniejszenie jej
kończyny powoduje zmniejszenie jej
średnicy
średnicy
z ucisku
z ucisku
,
,
atrophia e compressione
atrophia e compressione
- w
- w
obrębie kości z powodu ucisku naczyń
obrębie kości z powodu ucisku naczyń
z niedożywienia
z niedożywienia
,
,
atrophia e
atrophia e
inanitione
inanitione
- tkanka tłuszczowa
- tkanka tłuszczowa
z odnerwienia
z odnerwienia
,
,
atrophia
atrophia
neurotrophica
neurotrophica
-mięśnie
-mięśnie
Zanik (atrofia) – typy c.d.
Zanik (atrofia) – typy c.d.
hormonalny
hormonalny
,
,
atrophia hormonalis
atrophia hormonalis
-
-
powoduje zanik kory
powoduje zanik kory
nadnerczy, przy obniżonym poziomie
nadnerczy, przy obniżonym poziomie
nabłonka pochwy, sutka u kobiet po
nabłonka pochwy, sutka u kobiet po
menopauzie (drugi przykład jest
menopauzie (drugi przykład jest
fizjologią)
fizjologią)
starczy
starczy
,
,
atrophia senilis
atrophia senilis
(serce, mózg
(serce, mózg
- zachodzi fizjologicznie z wiekiem).
- zachodzi fizjologicznie z wiekiem).
Atrofia
Atrofia
występuje z powodu
występuje z powodu
spadku syntezy
spadku syntezy
białek
białek
i/lub
i/lub
wzrostu katabolizmu
wzrostu katabolizmu
białek.
białek.
Zwyrodnienie
Zwyrodnienie
(degeneratio
(degeneratio
)
)
skutek zaburzonej
skutek zaburzonej
polegający na
polegający na
gromadzeniu się w komórkach lub w
gromadzeniu się w komórkach lub w
macierzy międzykomórkowej
macierzy międzykomórkowej
substancji, które normalnie w nich nie
substancji, które normalnie w nich nie
występują lub których ilość jest
występują lub których ilość jest
znacznie mniejsza.
znacznie mniejsza.
Jest to zaburzenie
Jest to zaburzenie
jakościowe
jakościowe
prowadzące do
prowadzące do
upośledzenia
upośledzenia
Typy zwyrodnień
Typy zwyrodnień
zwyrodnienia na tle nadmiernego
zwyrodnienia na tle nadmiernego
gromadzenia się
gromadzenia się
wody
wody
w komórce
w komórce
:
:
–
- obrzmienie
- obrzmienie
komórki,
komórki,
–
zwyrodnienia
zwyrodnienia
białkowe
białkowe
:
:
1.
1.
zwyrodnienie kropelkowo-szkliste
zwyrodnienie kropelkowo-szkliste
2.
2.
3.
3.
4.
4.
(amyloidoza)
(amyloidoza)
Typy zwyrodnień – c.d.
Typy zwyrodnień – c.d.
5.
:
a.Nadmierne rogowacenie (hyperkeratosis):
a.Nadmierne rogowacenie (hyperkeratosis):
–
clavus
clavus
) =
obrębie
obrębie
(w formie klina)
–
(
(
thyloma
thyloma
) - kopułowate zgrubienie
) - kopułowate zgrubienie
–
(
cornu cutaneum
cornu cutaneum
) - stożkowaty kształt
) - stożkowaty kształt
–
(
(
ichtiosis
ichtiosis
)
)
–
(
(
acantosis nigrica
acantosis nigrica
) - u
) - u
chorych na raka - ciemna skóra, rozrosłe
chorych na raka - ciemna skóra, rozrosłe
, gruba warstwa rogowa
, gruba warstwa rogowa
Typy zwyrodnień – c.d.
Typy zwyrodnień – c.d.
b. Rogowacenie w niewłaściwym
b. Rogowacenie w niewłaściwym
miejscu :
miejscu :
–
Rogowacenie białe (
Rogowacenie białe (
leukoplakia
leukoplakia
) - dotyczy
) - dotyczy
nabłonka nierogowaciejącego (jama
nabłonka nierogowaciejącego (jama
ustna, krtań, przełyk, pochwa)
ustna, krtań, przełyk, pochwa)
–
Zeskórnienie
Zeskórnienie
- stan przedrakowy
- stan przedrakowy
c. Wadliwe rogowacenie (parakeratosis)
c. Wadliwe rogowacenie (parakeratosis)
- niecałkowite (zachowanie jader
- niecałkowite (zachowanie jader
komórkowych), np.
komórkowych), np.
ł
ł
d. Rogowacenie pojedynczych komórek
d. Rogowacenie pojedynczych komórek
warstwy kolczystej naskórka
warstwy kolczystej naskórka
(
(
dyskeratosis
dyskeratosis
)
)
Typy zwyrodnień – c.d.
Typy zwyrodnień – c.d.
zwyrodnienia
zwyrodnienia
śluzowe
śluzowe
- wytwarzanie
- wytwarzanie
się dużej ilości gęstego śluzu w
się dużej ilości gęstego śluzu w
,
(
(
)
)
zwyrodnienia
zwyrodnienia
śluzowate
śluzowate
-
-
gromadzenie się kwaśnych
gromadzenie się kwaśnych
w tkance
łącznej
łącznej
Typy zwyrodnień – c.d.
Typy zwyrodnień – c.d.
zwyrodnienia tłuszczowe
zwyrodnienia tłuszczowe
-
-
otłuszczenie lub stłuszczenie narządu
otłuszczenie lub stłuszczenie narządu
mineralne
mineralne
- braki pewnych
- braki pewnych
minerałów w organizmie (
minerałów w organizmie (
,
,
)
)
barwnikowe
barwnikowe
- braki barwników
- braki barwników
organicznych (
organicznych (
)
Martwica
Martwica
,
,
nekroza
nekroza
(necrosis)
(necrosis)
Ciąg zmian
Ciąg zmian
zachodzących po
zachodzących po
Śmierć komórek lub tkanek
Śmierć komórek lub tkanek
może nastąpić w przypadku:
może nastąpić w przypadku:
śmierci całego ustroju
śmierci całego ustroju
– ciało
– ciało
zmarłego ulega rozkładowi wskutek
zmarłego ulega rozkładowi wskutek
działania własnych
działania własnych
litycznych (
)
)
chirurgicznego wycięcia
chirurgicznego wycięcia
narządu lub
narządu lub
jego fragmentu – tkanka wycięta
jego fragmentu – tkanka wycięta
obumiera, ulega autolizie, jeżeli nie
obumiera, ulega autolizie, jeżeli nie
zostanie włożona do utrwalacza
zostanie włożona do utrwalacza
zadziałania czynników
zadziałania czynników
lub warunków
lub warunków
zabijających
zabijających
fragment ustroju żywego
fragment ustroju żywego
Typy martwicy
Typy martwicy
skrzepowa
skrzepowa
(najczęściej zawał)
(najczęściej zawał)
–
martwica serowata (serowacenie –
martwica serowata (serowacenie –
typowe w gruźlicy)
typowe w gruźlicy)
–
martwica woskowa
martwica woskowa
rozpływna
rozpływna
(typowa dla mózgu)
(typowa dla mózgu)
enzymatyczna
enzymatyczna
tkanki tłuszczowej (w
tkanki tłuszczowej (w
tkance tłuszczowej okołotrzustkowej)
tkance tłuszczowej okołotrzustkowej)
(zachodzi gnicie), w tym:
(zachodzi gnicie), w tym:
–
zgorzel wilgotna
zgorzel wilgotna
–
zgorzel sucha
zgorzel sucha
–
Martwica c.d.
Martwica c.d.
Występuje w wyniku
Występuje w wyniku
niedokrwienia /niedotlenienia/ lub
niedokrwienia /niedotlenienia/ lub
zakażenia.
zakażenia.
Rozróżniamy martwicę
Rozróżniamy martwicę
aseptyczną
aseptyczną
,
,
martwicę
martwicę
rozpływną
rozpływną
, martwicę
, martwicę
suchą
suchą
.
.
Przykłady martwicy:
Przykłady martwicy:
martwica dystalnych części kończyn w
martwica dystalnych części kończyn w
wyniku niedokrwienia (
wyniku niedokrwienia (
zator
zator
,
,
)
)
martwica mięśnia sercowego (
martwica mięśnia sercowego (
)
)
Martwica występuje w
Martwica występuje w
następstwie
następstwie
1.mechanicznego lub
1.mechanicznego lub
chemicznego
chemicznego
uszkodzenia
uszkodzenia
, które jest
, które jest
na tyle duże, że nie może zostać
na tyle duże, że nie może zostać
wyleczone
wyleczone
2.w wyniku
2.w wyniku
komórki
komórki
3.na skutek
3.na skutek
silnie
silnie
działających czynników
działających czynników
środowiskowych, takich jak:
środowiskowych, takich jak:
niedotlenienie, duże dawki
niedotlenienie, duże dawki
promieniowania, brak substancji
promieniowania, brak substancji
odżywczych, uszkodzenie wywołane
odżywczych, uszkodzenie wywołane
przez substancje toksyczne,
przez substancje toksyczne,
uszkodzenie termiczne albo innego
uszkodzenie termiczne albo innego
rodzaju
rodzaju
stresu
stresu
działającego na
działającego na
komórkę
komórkę
Charakteryzuje się stopniową
Charakteryzuje się stopniową
degradacją struktur
degradacją struktur
komórkowych (
komórkowych (
białek), obrzmieniem
białek), obrzmieniem
cytoplazmy, dezintegracją
cytoplazmy, dezintegracją
i chaotyczną
i chaotyczną
inaktywacją wszystkich
inaktywacją wszystkich
, a
, a
także pęcznieniem komórki
także pęcznieniem komórki
(na skutek dostawania się
(na skutek dostawania się
wody) lub przeciwnie jej
wody) lub przeciwnie jej
obkurczeniem.
obkurczeniem.
Zmiany postępowe
Zmiany postępowe
Zmiany postępowe
Zmiany postępowe
W
W
jedna z głównych
jedna z głównych
grup klasyfikacyjnych zmian
grup klasyfikacyjnych zmian
patologicznych, obok
,
,
,
,
,
i
i
.
Obejmują one procesy odrostu,
Obejmują one procesy odrostu,
naprawy i adaptacji tkanek. Nazywane
naprawy i adaptacji tkanek. Nazywane
są również zmianami rozplemowymi.
są również zmianami rozplemowymi.
Zmiany postępowe c.d.
Zmiany postępowe c.d.
Wśród zmian postępowych wyróżniamy:
Wśród zmian postępowych wyróżniamy:
i
,
,
i
,
zaburzenia różnicowania komórkowego
zaburzenia różnicowania komórkowego
.
.
Odrost
Odrost
Zdolność do odtwarzania komórek i
Zdolność do odtwarzania komórek i
tkanek
tkanek
powrót do stanu
powrót do stanu
wyjściowego
wyjściowego
z. nietrwałe – duża i stała zdolność
z. nietrwałe – duża i stała zdolność
do odrostu (nabłonek)
do odrostu (nabłonek)
z. trwałe – ograniczona zdolność do
z. trwałe – ograniczona zdolność do
odrostu (w urazach kości, chrząstki,
odrostu (w urazach kości, chrząstki,
ścięgna)
ścięgna)
z. niezmienne – brak zdolności do
z. niezmienne – brak zdolności do
odrostu (serce, układ nerwowy)
odrostu (serce, układ nerwowy)
Naprawa
Naprawa
proces regeneracji tkanek stałych lub
proces regeneracji tkanek stałych lub
niezmiennych np. wypełnienie
niezmiennych np. wypełnienie
ziarniną
ziarniną
Przerost
Przerost
Zwiększenie objętości poszczególnych
Zwiększenie objętości poszczególnych
komórek, zwiększenie narządu.
komórek, zwiększenie narządu.
całkowity – przerasta cały narząd
całkowity – przerasta cały narząd
częściowy – część narządu
częściowy – część narządu
pierwotny (idopatyczny), wtórny
pierwotny (idopatyczny), wtórny
(znana przyczyna),
(znana przyczyna),
zastępczy, (przerost jednego narządu
zastępczy, (przerost jednego narządu
po utracie drugiego), wyrównawczy
po utracie drugiego), wyrównawczy
(jajnik)
(jajnik)
Rozrost
Rozrost
Zwiększenie objętości narządu przez
Zwiększenie objętości narządu przez
zwiększenie liczby komórek
zwiększenie liczby komórek
pierwotny,
pierwotny,
wtórny,
wtórny,
całkowity,
całkowity,
częściowy.
częściowy.
Metaplazja
Metaplazja
Pojawienie się dojrzałych i
Pojawienie się dojrzałych i
zróżnicowanych komórek, wśród
zróżnicowanych komórek, wśród
innych ale w niewłaściwym miejscu
innych ale w niewłaściwym miejscu
reakcja narządu na przewlekłe
reakcja narządu na przewlekłe
działanie czynników szkodliwych
działanie czynników szkodliwych
może upośledzać pracę narządu i
może upośledzać pracę narządu i
rozpocząć nowotwór
rozpocząć nowotwór
Auaplazja
Auaplazja
pojawienie się
pojawienie się
komórek
komórek
niezróżnicowanych
niezróżnicowanych
wśród komórek
wśród komórek
dojrzałych i zróżnicowanych
dojrzałych i zróżnicowanych
Kataplazja
Kataplazja
Występowanie komórek podobnych
Występowanie komórek podobnych
morfologicznie, do komórek
morfologicznie, do komórek
dojrzałych ale nie zróżnicowanych
dojrzałych ale nie zróżnicowanych
czynnościowo np. nowotworowe
czynnościowo np. nowotworowe
fibroblasty nie syntezują kolagenu
fibroblasty nie syntezują kolagenu
Dysplazja
Dysplazja
Stopniowa przebudowa narządu lub
Stopniowa przebudowa narządu lub
tkanki
tkanki
przez zmiany kształtu i ułożenia
przez zmiany kształtu i ułożenia
budujących ją komórek –
budujących ją komórek –
uważana za zmianę
uważana za zmianę
przednowotworową
przednowotworową
Dysembrioplazja
Dysembrioplazja
Zaburzenia
Zaburzenia
w budowie narządu
w budowie narządu
powstałe
powstałe
w życiu płodowym
w życiu płodowym
Zaburzenia
Zaburzenia
krążenia
krążenia
zaburzenia
zaburzenia
hemodynamiczne
hemodynamiczne
Zaburzenia krążenia
Zaburzenia krążenia
,
,
zaburzenia
zaburzenia
hemodynamiczne
hemodynamiczne
W
W
jedna z głównych
jedna z głównych
grup klasyfikacyjnych zmian
grup klasyfikacyjnych zmian
patologicznych, obok
patologicznych, obok
,
,
,
,
i
i
.
.
Wśród zaburzeń krążenia wyróżniamy
Wśród zaburzeń krążenia wyróżniamy
m.in.
,
.
.
Zawał – (infarctus)
Zawał – (infarctus)
Rodzaj
Rodzaj
spowodowanej
skrajnym ograniczeniem
skrajnym ograniczeniem
(przepływu) krwi przez obszar
(przepływu) krwi przez obszar
danego
.
.
Obszar martwicy powstałej w wyniku
Obszar martwicy powstałej w wyniku
zawału może mieć charakter
zawału może mieć charakter
martwicy skrzepowej lub rozpływnej
martwicy skrzepowej lub rozpływnej
Rodzaje zawałów
Rodzaje zawałów
Ze względu na mechanizm powstawania
Ze względu na mechanizm powstawania
wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje zawałów,
wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje zawałów,
odmienne także pod względem wyglądu
odmienne także pod względem wyglądu
makroskopowego i
makroskopowego i
:
:
zawał blady
zawał blady
lub
lub
niedokrwienny
niedokrwienny
powstający
powstający
w wyniku ograniczenia lub zatrzymania
w wyniku ograniczenia lub zatrzymania
przepływu krwi w
doprowadzającej krew
do danego obszaru
do danego obszaru
zawał czerwony
zawał czerwony
,
,
przekrwienny
przekrwienny
albo
albo
krwotoczny
krwotoczny
powstający w wyniku zatrzymania
powstający w wyniku zatrzymania
odpływu krwi
z danego obszaru .
z danego obszaru .
Zawał niedokrwienny
Zawał niedokrwienny
Powstaje najczęściej w:
Powstaje najczęściej w:
(
)
)
,
,
, rzadziej w
, rzadziej w
i
i
w innych narządach, np. w przednim
w innych narządach, np. w przednim
płacie
płacie
(
(
w
w
,
,
,
,
.
.
Zawał przekrwienny
Zawał przekrwienny
powstaje zwykle w:
powstaje zwykle w:
(jako wynik skrętu pętli jelita,
(jako wynik skrętu pętli jelita,
zadzierzgnięcia lub uwięzgnięcia w worku
zadzierzgnięcia lub uwięzgnięcia w worku
przepuklinowym)
przepuklinowym)
, a czasami w
, a czasami w
(jako powikłanie
zatok
zatok
w przebiegu zapalenia)
w przebiegu zapalenia)
(jako powikłanie np. skrętu powrózka
(jako powikłanie np. skrętu powrózka
nasiennego)
nasiennego)
uszypułowanych
(w wyniku skrętu).
(w wyniku skrętu).
Obydwa typy zawału mogą wystąpić w
Obydwa typy zawału mogą wystąpić w
, łożysku i, rzadko, w
, łożysku i, rzadko, w
.
Zawał wtórnie ukrwotoczniony jest postacią
Zawał wtórnie ukrwotoczniony jest postacią
zawału, który powstaje w wyniku utrudnienia
zawału, który powstaje w wyniku utrudnienia
dopływu
dopływu
tętniczej (tak jak w zawale
tętniczej (tak jak w zawale
niedokrwiennym), wskutek czego powstaje
niedokrwiennym), wskutek czego powstaje
ognisko martwicy rozpływnej
ognisko martwicy rozpływnej
, do którego
, do którego
wtórnie wlewa się krew z uszkodzonych
wtórnie wlewa się krew z uszkodzonych
naczyń krwionośnych znajdujących się w
naczyń krwionośnych znajdujących się w
sąsiedztwie obszaru zawału - co upodabnia
sąsiedztwie obszaru zawału - co upodabnia
makroskopowo do zawału czerwonego.
makroskopowo do zawału czerwonego.
Mechanizm ten najczęściej się obserwuje w
Mechanizm ten najczęściej się obserwuje w
zawałach
zawałach
, opisywano go także w
, opisywano go także w
powiększonej śledzionie w przypadkach
powiększonej śledzionie w przypadkach
schorzeń hematologicznych
schorzeń hematologicznych
Zawały powstają najczęściej w
Zawały powstają najczęściej w
wyniku:
wyniku:
:
–
w przebiegu
w przebiegu
–
w
naczyń
naczyń
–
w zapaleniu zatok
w zapaleniu zatok
ucisku mechanicznego na naczynia żylne (np. w
ucisku mechanicznego na naczynia żylne (np. w
uwięźniętej
uwięźniętej
) lub
(rzadko)
nacieku nowotworowego
nacieku nowotworowego
skurczu elementów
skurczu elementów
w ścianie
w ścianie
tętniczej na podłożu nerwowym lub innym
tętniczej na podłożu nerwowym lub innym
(bardzo rzadko)
(bardzo rzadko)
w patogenezie zawału płuca najistotniejszą rolę
w patogenezie zawału płuca najistotniejszą rolę
odgrywa współistnienie
odgrywa współistnienie
prawokomorowej serca.
prawokomorowej serca.
Zejście zawału
Zejście zawału
1.
1.
Zastąpienie tkanki martwiczej przez
Zastąpienie tkanki martwiczej przez
tkankę łączną, która starzejąc się tworzy
tkankę łączną, która starzejąc się tworzy
bliznę
bliznę
.
.
2.
2.
Rozmiękanie
Rozmiękanie
, czyli
, czyli
trawienie
trawienie
tkanki
tkanki
martwiczej przez enzymy proteolityczne
martwiczej przez enzymy proteolityczne
granulocytów lub bakterii
granulocytów lub bakterii
3.
3.
Zwapnienie
Zwapnienie
tkanek martwiczych
tkanek martwiczych
4.
4.
Sekwestracja
Sekwestracja
, czyli
, czyli
oddzielenie
oddzielenie
tkanki
tkanki
martwiczej od zdrowotnej - martwak
martwiczej od zdrowotnej - martwak
Budowa sieci naczyniowej i
Budowa sieci naczyniowej i
warunki krążenia krwi są
warunki krążenia krwi są
przyczyną, że w niektórych
przyczyną, że w niektórych
narządach praktycznie nigdy nie
narządach praktycznie nigdy nie
występują zawały. Należą do nich:
występują zawały. Należą do nich:
.
.
Krwotok
Krwotok
,
,
krwawienie
krwawienie
(haemorrhagia)
(haemorrhagia)
Gwałtowna utrata
Gwałtowna utrata
w jej pełnym składzie na
w jej pełnym składzie na
skutek choroby (na przykład
skutek choroby (na przykład
)
)
lub
lub
.
.
1.
1.
zewnętrzny
zewnętrzny
, spowodowany
, spowodowany
otwartą lub
2.
2.
wewnętrzny
wewnętrzny
, kiedy krew nie znajduje ujścia
, kiedy krew nie znajduje ujścia
poza
poza
.
.
Przykładem krwotoku wewnętrznego jest
Przykładem krwotoku wewnętrznego jest
. Rozróżniamy także krwotoki
. Rozróżniamy także krwotoki
3.
3.
mieszane
mieszane
, kiedy źródło krwotoku znajduje się
, kiedy źródło krwotoku znajduje się
wewnątrz organizmu, a krew wypływa na
wewnątrz organizmu, a krew wypływa na
zewnątrz, np. krwotok z nosa.
zewnątrz, np. krwotok z nosa.
Choroby wywołujące groźne
Choroby wywołujące groźne
dla życia krwotoki to:
,
,
,
,
czy
czy
.
.
Nagłe krwotoki, pociągające za
Nagłe krwotoki, pociągające za
sobą szybką utratę krwi, mogą
sobą szybką utratę krwi, mogą
doprowadzić do
krwotocznego, a nawet
krwotocznego, a nawet
śmierci
śmierci
Podział krwotoków
Podział krwotoków
- krwotok sercowy powstaje
wskutek urazu (
wskutek urazu (
, takie rany
, takie rany
nie zawsze są śmiertelne), pęknięcie
nie zawsze są śmiertelne), pęknięcie
pozawałowej (zwłaszcza w
stadium organizacji zawału).
stadium organizacji zawału).
Podział krwotoków c.d.
Podział krwotoków c.d.
,
,
wypływająca krew ma barwę
wypływająca krew ma barwę
ciemnoczerwoną, płynie wolno,
ciemnoczerwoną, płynie wolno,
jednostajnie
jednostajnie
- jeśli uszkodzona zostaje
, krew wypływa pulsującym
, krew wypływa pulsującym
strumieniem, jest barwy jasnoczerwonej
strumieniem, jest barwy jasnoczerwonej
miąższowy
miąższowy
- krwotok ten zazwyczaj
- krwotok ten zazwyczaj
następuje wskutek uszkodzenia
następuje wskutek uszkodzenia
i wynaczynienia krwi z drobnych naczyń
i wynaczynienia krwi z drobnych naczyń
Objawy
Objawy
blady kolor
ogólne osłabienie
ogólne osłabienie
przyspieszone i ledwo wyczuwalne
przyspieszone i ledwo wyczuwalne
(
)
zaczerwienienie skóry
zaczerwienienie skóry
spadek
spadek
przed oczami
przed oczami
niepokój
niepokój
szum w
szum w
zimny
zimny
z czasem
z czasem
Postępowanie przy
Postępowanie przy
krwotoku zewnętrznym
krwotoku zewnętrznym
Podniesienie zranionej kończyny w górę
Podniesienie zranionej kończyny w górę
Ucisk ręczny przez jałowy materiał
Ucisk ręczny przez jałowy materiał
Założenie
Unieruchomienie kończyny
Unieruchomienie kończyny
Łacińskie nazwy
Łacińskie nazwy
krwotoków
krwotoków
- krwawienie z
z odkaszliwaniem krwi (
z odkaszliwaniem krwi (
)
krwawe
- krwawienie z
- krwawienie z
i
i
- czarna zmieniona krew w stolcu.
- czarna zmieniona krew w stolcu.
Spowodowane to jest krwawieniem w górnym
Spowodowane to jest krwawieniem w górnym
odcinku przewodu pokarmowego. Krew w
odcinku przewodu pokarmowego. Krew w
styka się z
styka się z
(powstaje
(powstaje
), co zmienia kolor krwi.
), co zmienia kolor krwi.
Łacińskie nazwy krwotoków
Łacińskie nazwy krwotoków
c.d.
c.d.
haematuria
haematuria
- krew w moczu
- krew w moczu
metrorrhagia
metrorrhagia
– nieprawidłowe krwawienie
– nieprawidłowe krwawienie
z macicy, niezwiązane z cyklem
z macicy, niezwiązane z cyklem
miesiączkowym (w przeciwieństwie do
miesiączkowym (w przeciwieństwie do
krwawienia miesięcznego (
krwawienia miesięcznego (
menorrhagia
menorrhagia
)
)
haemoperitoneum
haemoperitoneum
, inaczej
, inaczej
haemascos
haemascos
-
-
krwotok w jamie otrzewnej
krwotok w jamie otrzewnej
haemarthros
haemarthros
- krwotok do jamy stawowej
- krwotok do jamy stawowej
haematoma
haematoma
- krwiak
- krwiak
Łacińskie nazwy krwotoków
Łacińskie nazwy krwotoków
c.d.
c.d.
- krwotok do komory przedniej
- krwotok do komory przedniej
- inaczej wybroczyna
- inaczej wybroczyna
nagłowna, jest to rodzaj krwotoku do
nagłowna, jest to rodzaj krwotoku do
, a dokładnie do kości
, a dokładnie do kości
. Tworzący go guz ma napiętą
. Tworzący go guz ma napiętą
strukturę i ograniczony jest do jednej
strukturę i ograniczony jest do jednej
kości.
kości.
Zator
Zator
(e
(e
mbolia
mbolia
)
)
Nagłe zamknięcie światła naczynia
Nagłe zamknięcie światła naczynia
tętniczego przez czop zatorowy (
tętniczego przez czop zatorowy (
łac.
łac.
embolus
embolus
) będący skrzepliną, urwaną
) będący skrzepliną, urwaną
, cząsteczkami
, cząsteczkami
tłuszczu (np. po
),
),
fragmentami tkanki nowotworowej,
fragmentami tkanki nowotworowej,
wodami płodowymi, bakteriami,
wodami płodowymi, bakteriami,
pasożytami lub banieczkami
pasożytami lub banieczkami
(zwykle azotu w przebiegu
(zwykle azotu w przebiegu
).
).
Zator tętnicy końcowej czynnościowo
Zator tętnicy końcowej czynnościowo
powoduje
.
Typy zatorów
Typy zatorów
zator prosty (
zator prosty (
embolia simplex
embolia simplex
)
)
–
zator jeździec (łac.
zator jeździec (łac.
embolia recurvata
embolia recurvata
)
)
zator nietypowy (
zator nietypowy (
embolia atypica
embolia atypica
)
)
–
zator skrzyżowany inaczej paradoksalny
zator skrzyżowany inaczej paradoksalny
(łac.
(łac.
embolia cruciata
embolia cruciata
,
,
embolia
embolia
paradoxa
paradoxa
)
)
–
zator wsteczny (łac.
zator wsteczny (łac.
embolia retrograda
embolia retrograda
)
)
Rodzaje czopów
Rodzaje czopów
zatorowych
zatorowych
Ustrojowe
Ustrojowe
Pozaustrojowe
Pozaustrojowe
Przyczyny ustrojowe
Przyczyny ustrojowe
1.
1.
Zator
Zator
skrzepliną
skrzepliną
– w krążeniu
– w krążeniu
dużym najczęstszą przyczyną są
dużym najczęstszą przyczyną są
oderwane skrzepliny z lewego serca.
oderwane skrzepliny z lewego serca.
Najczęstszą przyczyną powstawania
Najczęstszą przyczyną powstawania
zatorów w tętnicach są:
zatorów w tętnicach są:
–
–
serca
serca
–
–
bakteryjne
–
Ustrojowe c.d.
Ustrojowe c.d.
-
-
zator tętnicy obwodowej
zator tętnicy obwodowej
– w wyniku
– w wyniku
zaczopowania tętnicy dochodzi do
zaczopowania tętnicy dochodzi do
zaopatrywanego przez nią
zaopatrywanego przez nią
obszaru. Chory będzie się uskarżał na
obszaru. Chory będzie się uskarżał na
wystąpienie w kończynie silnego, nagłego
wystąpienie w kończynie silnego, nagłego
bólu.
bólu.
będzie zimna i
blada. Po pewnym czasie występują
blada. Po pewnym czasie występują
zaburzenia
zaburzenia
. Wystąpi brak tętna na
. Wystąpi brak tętna na
bardziej obwodowo położonych tętnicach.
bardziej obwodowo położonych tętnicach.
Czasem można zaobserwować
Czasem można zaobserwować
zapadnięcie
Ustrojowe c.d.
Ustrojowe c.d.
Najczęściej wymaga szybkiej interwencji
Najczęściej wymaga szybkiej interwencji
chirurgicznej i wykonania embolektomii.
chirurgicznej i wykonania embolektomii.
Czasem istnieją wskazania do leczenia
Czasem istnieją wskazania do leczenia
farmakologicznego, stosuje się
farmakologicznego, stosuje się
heparynę lub środki trombolityczne,
heparynę lub środki trombolityczne,
ewentualnie długotrwałe leczenie
ewentualnie długotrwałe leczenie
doustnymi lekami
doustnymi lekami
przeciwzakrzepowymi.
przeciwzakrzepowymi.
-
Ustrojowe c.d.
Ustrojowe c.d.
2. zator oderwaną blaszką miażdżycową
2. zator oderwaną blaszką miażdżycową
– Bardzo częsty w przebiegu miażdżycy,
– Bardzo częsty w przebiegu miażdżycy,
jedna z najczęstszych bezpośrednich
jedna z najczęstszych bezpośrednich
przyczyn
, bardzo groźny
, bardzo groźny
również w przypadku oderwania blaszki
również w przypadku oderwania blaszki
miażdżycowej w naczyniach mózgowych
miażdżycowej w naczyniach mózgowych
(skutkuje
(skutkuje
).
).
3. zator tłuszczowy
3. zator tłuszczowy
Może powstawać po złamaniach kości, gdy
Może powstawać po złamaniach kości, gdy
fragmenty oderwanej z ich wnętrza tkanki
fragmenty oderwanej z ich wnętrza tkanki
tłuszczowej dostaną się do krwiobiegu.
tłuszczowej dostaną się do krwiobiegu.
Ustrojowe c.d.
Ustrojowe c.d.
4. zator komórkowy
4. zator komórkowy
– np. z komórek
– np. z komórek
wątrobowych w przypadku
wątrobowych w przypadku
gwałtownej martwicy wątroby, z
gwałtownej martwicy wątroby, z
komórek łożyska; z komórek
komórek łożyska; z komórek
może doprowadzić
może doprowadzić
do powstania
do powstania
, aczkolwiek
, aczkolwiek
mechanizm ten jest znacznie bardziej
mechanizm ten jest znacznie bardziej
skomplikowany
skomplikowany
Ustrojowe c.d.
Ustrojowe c.d.
5.
5.
zator wodami płodowymi
zator wodami płodowymi
– może
– może
powstawać jako powikłanie ciężkiego
powstawać jako powikłanie ciężkiego
porodu, dochodzi do niego ponieważ
porodu, dochodzi do niego ponieważ
wody płodowe zawierają tromboplastynę
wody płodowe zawierają tromboplastynę
tkankową i gdy dostanie się ona wraz z
tkankową i gdy dostanie się ona wraz z
wodami płodowymi do krwiobiegu matki
wodami płodowymi do krwiobiegu matki
może uruchomić proces wykrzepiania
może uruchomić proces wykrzepiania
wewnątrznaczyniowego, co w efekcie
wewnątrznaczyniowego, co w efekcie
spowoduje powstanie groźnej dla życia
spowoduje powstanie groźnej dla życia
skrzepliny.
skrzepliny.
Pozaustrojowe
Pozaustrojowe
zator powietrzny
zator powietrzny
– powstaje przy
– powstaje przy
uszkodzeniu żył szyjnych, po zabiegach
uszkodzeniu żył szyjnych, po zabiegach
na miednicy w
na miednicy w
,
,
po iniekcji dużej ilości powietrza do
po iniekcji dużej ilości powietrza do
światła naczynia krwionośnego.
światła naczynia krwionośnego.
zator azotowy
zator azotowy
– w
.
.
zator bakteryjny
zator bakteryjny
inaczej infekcyjny –
inaczej infekcyjny –
powstały z obumarłych fragmentów
powstały z obumarłych fragmentów
tkanek, bakterii oraz wykrzepionej krwi,
tkanek, bakterii oraz wykrzepionej krwi,
stanowi ognisko
stanowi ognisko
przerzutowych.
przerzutowych.
Leczenie
Leczenie
Profilaktyka
Profilaktyka
leczenie chorób
leczenie chorób
sprzyjających
sprzyjających
powstawaniu zakrzepów
powstawaniu zakrzepów
(żylaki, zaburzenia rytmu serca)
(żylaki, zaburzenia rytmu serca)
unikanie
unikanie
sytuacji prowokujących
sytuacji prowokujących
zakrzepice
zakrzepice
(długotrwały bezruch)
(długotrwały bezruch)
w razie braku
w razie braku
możliwości wyleczenia choroby podstawowej
możliwości wyleczenia choroby podstawowej
-
-
stosowanie leków przeciwkrzepliwych
stosowanie leków przeciwkrzepliwych
:
:
kwas acetylosalicylowy - aspiryna
kwas acetylosalicylowy - aspiryna
Obecnie stosuje się ją przede wszystkim w
Obecnie stosuje się ją przede wszystkim w
zapobieganiu zakrzepom w zmienionych
zapobieganiu zakrzepom w zmienionych
miażdżycowo tętnicach wieńcowych i
miażdżycowo tętnicach wieńcowych i
tętnicach kończyn dolnych.
tętnicach kończyn dolnych.
Obrzęk (oedema)
Obrzęk (oedema)
Stwierdzane w
Stwierdzane w
gromadzenie się płynu w
gromadzenie się płynu w
i w jamach
i w jamach
ciała. Powstaje na skutek
ciała. Powstaje na skutek
Zaburzenie równowagi między
Zaburzenie równowagi między
czynnikami dążącymi do
czynnikami dążącymi do
zatrzymania płynu w naczyniach
zatrzymania płynu w naczyniach
oraz czynnikami prowadzącymi do
oraz czynnikami prowadzącymi do
przedostawania się płynu poza ich
przedostawania się płynu poza ich
światło.
światło.
Obrzęk może być spowodowany
Obrzęk może być spowodowany
zgromadzeniem
zgromadzeniem
lub
.
.
Podział obrzęków
Podział obrzęków
uogólnione:
uogólnione:
–
skóry i tkanki
skóry i tkanki
podskórnej
podskórnej
- puchlina
- puchlina
–
obrzęk całego ciała
obrzęk całego ciała
i
i
zgromadzenie płynu
zgromadzenie płynu
w jamach ciała
w jamach ciała
zlokalizowane:
zlokalizowane:
–
w jamach ciała:
w jamach ciała:
otrzewnej -
otrzewnej -
wodobrzusze
wodobrzusze
osierdziu
osierdziu
opłucnej
opłucnej
–
czaszka
czaszka
układ komorowy
układ komorowy
mózgu -
mózgu -
wodogłowie
wodogłowie
Przyczyny obrzęków
Przyczyny obrzęków
Wiążą się z typem zgromadzonego
Wiążą się z typem zgromadzonego
płynu
płynu
.
.
Wysięk
Wysięk
powstaje w wyniku wzrostu
powstaje w wyniku wzrostu
przepuszczalności kapilar -
przepuszczalności kapilar -
,
,
,
,
Przyczyny obrzęków c.d.
Przyczyny obrzęków c.d.
Przesięk
Przesięk
powstaje w wyniku:
powstaje w wyniku:
- wzrostu
w
kapilarach
kapilarach
- utrudnienia odpływu żylnego
- utrudnienia odpływu żylnego
-
-
- zwiększenia objętości
spowodowanego
spowodowanego
zatrzymaniem sodu
zatrzymaniem sodu
- utrudnienia odpływu
- utrudnienia odpływu
- spadku
białek osocza
białek osocza
-
-
retencji tkankowej sodu
retencji tkankowej sodu
z następowym
z następowym
zatrzymaniem wody
zatrzymaniem wody
Przekrwienie
Przekrwienie
(hyperaemia)
(hyperaemia)
Zwiększenie ilości
Zwiększenie ilości
w
w
wskutek
wskutek
-zwiększonego dopływu krwi
(przekrwienie czynne)
(przekrwienie czynne)
albo
albo
-utrudnionego odpływu krwi
-utrudnionego odpływu krwi
(przekrwienie bierne).
(przekrwienie bierne).
Przekrwienie
Przekrwienie
mieszane
mieszane
łączy w sobie
łączy w sobie
obydwa mechanizmy.
obydwa mechanizmy.
Przekrwienie czynne, czyli
Przekrwienie czynne, czyli
tętnicze
tętnicze
Zjawisko
Zjawisko
fizjologiczne
fizjologiczne
(podczas zwiększonej pracy
(podczas zwiększonej pracy
narządu lub emocji, które objawiają się
narządu lub emocji, które objawiają się
zaczerwienieniem twarzy)
zaczerwienieniem twarzy)
Zjawiskiem
Zjawiskiem
patologiczne
patologiczne
w przypadkach:
w przypadkach:
- porażenia nerwów zwężających
- porażenia nerwów zwężających
(uszkodzenie lub usunięcie
);
);
- pobudzenia nerwów rozszerzających tętnicę (np.
- pobudzenia nerwów rozszerzających tętnicę (np.
w przypadku
w przypadku
);
);
- zwiotczenia
- zwiotczenia
błony środkowej tętnic (np.
błony środkowej tętnic (np.
w wyniku działania zbyt wysokiej temperatury
w wyniku działania zbyt wysokiej temperatury
albo zwolnienia istniejącego ucisku na tętnicę).
albo zwolnienia istniejącego ucisku na tętnicę).
Przekrwienie czynne towarzyszy też początkowej
Przekrwienie czynne towarzyszy też początkowej
fazie
fazie
oraz występuje w momencie
oraz występuje w momencie
zgonu, ze względu na występujący chwilowy
zgonu, ze względu na występujący chwilowy
skurcz tętnic.
skurcz tętnic.
Przekrwienie bierne, żylne
Przekrwienie bierne, żylne
Jest zawsze zjawiskiem
Jest zawsze zjawiskiem
patologicznym
patologicznym
powstającym na tle
powstającym na tle
miejscowego utrudnienia odpływu krwi
miejscowego utrudnienia odpływu krwi
żylnej, albo z powodu
żylnej, albo z powodu
.
.
Utrudnienie miejscowe odpływu krwi żylnej
Utrudnienie miejscowe odpływu krwi żylnej
ma znaczenie, gdy przeszkoda zamyka
ma znaczenie, gdy przeszkoda zamyka
dużą
. Z niedrożnością małej żyły
. Z niedrożnością małej żyły
organizm umie sobie poradzić, poprzez
organizm umie sobie poradzić, poprzez
wytworzenie
.
.
Przekrwienie bierne, żylne
Przekrwienie bierne, żylne
c.d.
c.d.
Utrudnienia miejscowe odpływu krwi mogą
Utrudnienia miejscowe odpływu krwi mogą
wynikać z: zakrzepicy, ucisku z zewnątrz,
wynikać z: zakrzepicy, ucisku z zewnątrz,
toczącego się procesu zapalnego lub
toczącego się procesu zapalnego lub
nowotworowego, zwężenia światła żyły
nowotworowego, zwężenia światła żyły
(zarówno wrodzonego jak i nabytego).
(zarówno wrodzonego jak i nabytego).
Niewydolność mięśnia prawej komory
Niewydolność mięśnia prawej komory
powoduje przekrwienie bierne obwodowe,
powoduje przekrwienie bierne obwodowe,
a
a
niewydolność mięśnia lewej komory
niewydolność mięśnia lewej komory
-
-
przekrwienie bierne płuc (co wynika z
przekrwienie bierne płuc (co wynika z
anatomii
anatomii
układu krążenia
układu krążenia
).
).
Następstwa przekrwienia
Następstwa przekrwienia
biernego
biernego
podatnej
oraz
oraz
do jam surowiczych;
do jam surowiczych;
mikrokrwotoki z konsekwencją
mikrokrwotoki z konsekwencją
powstawania
powstawania
;
przekrwienne
(nieżyt zastoinowy);
(nieżyt zastoinowy);
rozwój
rozwój
krążenia obocznego
krążenia obocznego
żylnego.
żylnego.
Następstwa przekrwienia
Następstwa przekrwienia
biernego c.d.
biernego c.d.
zmiany wtórne w narządach
zmiany wtórne w narządach
:
:
-
Nagłe, całkowite przerwanie odpływu krwi z
Nagłe, całkowite przerwanie odpływu krwi z
kończyn kończy się
kończyn kończy się
krwotoczną (
-
Długotrwałe utrudnienie odpływu powoduje
Długotrwałe utrudnienie odpływu powoduje
zjawiska będące konsekwencją
zjawiska będące konsekwencją
niedotlenienia:
niedotlenienia:
stłuszczenie
stłuszczenie
, a niekiedy
, a niekiedy
martwica
martwica
komórek
komórek
miąższowych a także
miąższowych a także
rozplem
rozplem
tkanki łącznej.
tkanki łącznej.
Zmiany te są najwyraźniej widoczne w
Zmiany te są najwyraźniej widoczne w
,
i
.
.
Nowotwory
Nowotwory
Bibliografia
Bibliografia
Robbins Patologia, Kumar V., Cotran
Robbins Patologia, Kumar V., Cotran
S., Robbins S., Urban & Partner,
S., Robbins S., Urban & Partner,
Wrocław, 2008.
Wrocław, 2008.
Patomorfologia kliniczna, pod red.
Patomorfologia kliniczna, pod red.
Stefana Krusia
Stefana Krusia
Document Outline
- Slide 1
- Slide 2
- Slide 3
- Slide 4
- Slide 5
- Slide 6
- Slide 7
- Slide 8
- Slide 9
- Slide 10
- Slide 11
- Slide 12
- Slide 13
- Slide 14
- Slide 15
- Slide 16
- Slide 17
- Slide 18
- Slide 19
- Slide 20
- Slide 21
- Slide 22
- Slide 23
- Slide 24
- Slide 25
- Slide 26
- Slide 27
- Slide 28
- Slide 29
- Slide 30
- Slide 31
- Slide 32
- Slide 33
- Slide 34
- Slide 35
- Slide 36
- Slide 37
- Slide 38
- Slide 39
- Slide 40
- Slide 41
- Slide 42
- Slide 43
- Slide 44
- Slide 45
- Slide 46
- Slide 47
- Slide 48
- Slide 49
- Slide 50
- Slide 51
- Slide 52
- Slide 53
- Slide 54
- Slide 55
- Slide 56
- Slide 57
- Slide 58
- Slide 59
- Slide 60
- Slide 61
- Slide 62
- Slide 63
- Slide 64
- Slide 65
- Slide 66
- Slide 67
- Slide 68
- Slide 69
- Slide 70
- Slide 71
- Slide 72
- Slide 73
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
w2 proceszarzadzania
diagnostyka obrazowa procesów patologicznych OUN 2
diagnostyka obrazowa procesów patologicznych OUN 1
PROCES-patologia ciąży, biologia, Położnictwo-procesy pielęgnowania
9 Rozróżnianie procesów patologicznych
diagnostyka obrazowa procesów patologicznych OUN 1
diagnostyka obrazowa procesów patologicznych
09 Rozróżnianie procesów patologicznych 2
SO W2 Procesy i wątki w systemach
więcej podobnych podstron