CZESŁAW CENTKIEWICZ

ANARUK

CHŁOPIEC

Z GRENLANDII

Pierwsze wydanie – rok
1937

Drogi Uczniu!

Ta prezentacja przeniesie Cię w dalekie,

podbiegunowe okolice, do kraju Anaruka,

bohatera książki, którą przeczytałeś.

Dowiesz się o trudach wypraw polarnych.

Zobaczysz niesamowity krajobraz

Grenlandii i jego przyrodę. Poznasz

mieszkających tam ludzi. Oni, tak jak Ty,

są bardzo przywiązani do swojej Ojczyzny.

Mają swój język, swoją wiarę, symbole

narodowe, stolicę. Chcą się uczyć i

rozwijać. To, że przyszło im żyć na

terenach, w których nieustannie trzeba

zmagać się z przyrodą, jest ich wielką

chlubą. Życzę Ci wielu miłych wrażeń!

Czesław Centkiwicz,

uczestnik wypraw
polarnych i autor
książek poświęconych
Arktyce
i Antarktydzie, miał
szczęście żyć w czasach,
kiedy odkrywanie
tajemnic okrutnych,
zimnych biegunów było
dużo łatwiejsze niż
kilkaset lat wcześniej.
Polarnicy mogli tam
dotrzeć samolotem
i zamieszkać w stacji
badawczej.

Grenlandia

położona jest 700
km od bieguna
północnego. Jej
powierzchnia jest 6
razy większa od
powierzchni Polski.
Pokrywa ją lód,
który pośrodku
wyspy wznosi się do
wysokości
3 tysięcy metrów.

Flaga

Biały kolor w tle flagi symbolizuje

pokrywę lodową, a fiordy

reprezentowane są przez czerwony

kolor

w wewnętrznym kole; biały kolor w

wewnętrznym kole symbolizuje góry

lodowe i pak lodowy,

a czerwony kolor w tle flagi

reprezentuje ocean.

SYMBOLE NARODOWE

GRENLANDII

Godł
o

Godło Grenlandii
przedstawia
niedźwiedzia
polarnego w pozycji
wyprostowanej na
niebieskim tle.
Niedźwiedź
podnosi lewą łapę -
niedźwiedzie
polarne są w
rzeczywistości
leworęczne.

Lód pokrywający wyspę wznosi się na dużą

wysokość

Na Grenlandii śniegi topnieją tylko na południowo –

zachodnich brzegach i tam wyrastają trawy i mchy.

Kwiaty też się zdarzają – małe, ale

bardzo kolorowe

Mieszkańcy Grenlandii

Anaruk i inni mieszkańcy Grenlandii to Eskimosi.

Na całej wyspie jest ich niewielu – około 55 tysięcy.

Potrafią żyć

w bardzo trudnych warunkach. Są to dobrzy, sprawiedliwi

i ufni ludzie. Łatwo ich skrzywdzić, gdyż nigdy nikogo nie

podejrzewają o złe zamiary. Umieją cieszyć się z

najprostszych rzeczy.

Oprócz dobrych cech charakteru Eskimosi

posiadają też szereg umiejętności. Świetnie

polują nawet na największe zwierzęta. Mają

talent do rysunków. Chętnie śpiewają i

opowiadają bajki

Anaruk nie wiedział, co to jest szkoła.

U Eskimosów wiedza i umiejętności

przekazywane były z ojca na syna.

Polowanie na zwierzęta morskie jest rzeczą

trudną

i niebezpieczną. Rodacy Anaruka wypływali na

morze

w kajakach zbudowanych z żeber zwierzęcych

powiązanych rzemieniem i obciągniętych

skórami

Na wyprawę Eskimos ubiera się w specjalny

skórzany kaftan związany wokół kostek na

rękach, pod brodą i dookoła otworu kajaka.

Otwór, w którym siedzi myśliwy jest ściśle

dopasowany do jego wymiarów. Myśliwy wraz z

kajakiem tworzą jedną wodoszczelną całość.

Pies – przyjaciel Eskimosa

Prowadzenie psich

zaprzęgów to wielka

umiejętność. Należy

popędzać psy

smagając biczem

nad ich głowami nie

raniąc ich. Eskimos

wie, jak regulować

rzemienie uprzęży

i szarpać nimi, by

zwierzęta nie wpadły

w przepaść, jak

opatrywać psom rany

na łapach i wyciągać

z nich lodowe igły

Zimowe mieszkanie Anaruka to igloo.

Można je wybudować w ciągu niecałej

godziny. Budowa igloo, to dla Eskimosa

ważny, uroczysty obrządek. Nie każdy

śnieg nadaje się na budowę takiego

domku.

Do budowy igloo potrzebne są wielkie bloki

stwardniałego śniegu, które mężczyźni

wycinają za pomocą noży zrobionych z kości

wieloryba. Eskimos bez obliczeń wie, ile

śnieżnych bloków ma wyciąć i pod jakim

kątem je ustawić.

Specyficznym

elementem igloo jest

długi korytarz, tzw.

łapacz chłodu, który

prowadzi do jednej izby.

Ściany pokryte są

skórami, które służą

także do spania.

Najważniejszym

urządzeniem w igloo

jest lampa na tłuszcz

zwierzęcy (najczęściej

foczy lub wielorybi).

Służy ona zarówno jako

źródło światła, jak i

ciepła, na niej

gotowane są też

potrawy. Temperatura w

igloo wzrasta powyżej

0˚C, podczas gdy na

zewnątrz jest -40˚C.

Do środka igloo wpełza się na czworakach. Ten

śnieżny domek jest trochę większy od

człowieka, ciemny i bardzo szczelny. Otwór

zasuwa się dużym blokiem śniegu, aby ustrzec

się przed”nieproszonymi” gośćmi.

Zimą, przy najniższych temperaturach jedynym schronieniem przed

silnym mrozem pozostawało igloo – dom zbudowany z bloków

ubitego śniegu. Wejście do igloo było długie (nawet do 3 m), niskie i

zasłonięte skórami – pełniło funkcję tzw. „łapacza chłodu”. Izba

przeznaczona do spania była przykryta gałęziami, futrami i skórami.

Wewnątrz utrzymywano stałą temperaturę około 0oC (przy

temperaturze na zewnątrz sięgającej nawet –40°C). W pozostałych

porach roku Inuici mieszkali zwykle w namiotach ze skór zwierząt i

ziemiankach budowanych z drewna lub żeber wielorybów,

przykrywanych skórami zwierząt.

Strojem Eskimosa jest anorak, czyli sięgająca kolan, wkładana

przez głowę kurtka z kapturem

Kaptur kurtek
kobiecych jest
większy, ponieważ
służy również do
noszenia
niemowląt.

Zimą, gdy

temperatura
spadała, zazwyczaj
wkładano dwie
kurtki: letnią (z
włosiem
skierowanym do
wewnątrz,
bezpośrednio do
ciała) i zimową, z
włosiem na
zewnątrz.

Cały rok noszono

także krótkie,
sięgające kolan
spodnie i kamiki,
długie buty – był to
ubiór tradycyjny
również dla kobiet.
Odzież wykonywano
ze skór zwierząt –
miękkich renifera
oraz wodoodpornych
foczych.