Grażyna Napieralska

Prezentacja do lektury

dla klasy III

szkoły podstawowej

„Anaruk, chłopiec z

Grenlandii”

CZESŁAW CENTKIEWICZ

ANARUK,,

CHŁOPIEC

Z GRENLANDII

Pierwsze wydanie – rok
1937

Drogi Uczniu!

Ta prezentacja przeniesie Cię w

dalekie, podbiegunowe okolice, do kraju
Anaruka, bohatera książki, którą
przeczytałeś. Dowiesz się o trudach wypraw
polarnych. Zobaczysz niesamowity
krajobraz Grenlandii i jego przyrodę.
Poznasz mieszkających tam ludzi. Oni, tak
jak Ty, są bardzo przywiązani do swojej
Ojczyzny. Mają swój język, swoją wiarę,
symbole narodowe, stolicę. Chcą się uczyć i
rozwijać. To, że przyszło im żyć na
terenach, w których nieustannie trzeba
zmagać się z przyrodą, jest ich wielką
chlubą. Życzę Ci wielu miłych wrażeń!

Przez stulecia arktyczne

obszary odkrywali
przypadkowo żeglarze i łowcy
wielorybów. Pierwszymi
odkrywcami byli Wikingowie,
którzy już w IX w. żeglowali po
burzliwych morzach
północnych. Od XVIw.
organizowano wiele wypraw,
których celem było znalezienie
najkrótszej drogi handlowej z
Europy na Daleki Wschód.

Pierwsze wyprawy kończyły się niepowodzeniem, gdyż
w miarę posuwania się na północ, lód skuwający
morze nie pozwolił żaglowcom płynąć dalej. Nawet
doświadczeni żeglarze, jak Willem Barents czy Henry
Hudson, przypłacali takie wyprawy życiem.

Czesław Centkiwicz,
uczestnik wypraw
polarnych i autor książek
poświęconych Arktyce i
Antarktydzie, miał
szczęście żyć w czasach,
kiedy odkrywanie
tajemnic okrutnych,
zimnych biegunów było
dużo łatwiejsze niż
kilkaset lat wcześniej.
Polarnicy mogli tam
dotrzeć samolotem i
zamieszkać w stacji
badawczej.

PODRÓŻ DO KRAJU

ANARUKA

Grenlandia

położona jest 700 km od

bieguna północnego. Jej powierzchnia jest 6
razy większa od powierzchni Polski.Pokrywa ją
lód, który pośrodku wyspy wznosi się do
wysokości 3 tysięcy metrów.

MAPA SATELITARNA GRENLANDII

Grenlandia to
jedna z
najstarszych i
największych
wysp świata.
Należy do Danii.

Stolicą
Grenlandii jest
Nuuk.

Tak obecnie wygląda Nuuk.

Symbole narodowe

Grenlandii

Flaga

Biały kolor w tle flagi symbolizuje pokrywę
lodową, a fiordy reprezentowane są przez
czerwony kolor w wewnętrznym kole; biały
kolor w wewnętrznym kole symbolizuje
góry lodowe i pak lodowy, a czerwony kolor
w tle flagi reprezentuje ocean.

Godł
o

Godło Grenlandii
przedstawia
niedźwiedzia
polarnego w pozycji
wyprostowanej na
niebieskim tle.
Niedźwiedź podnosi
lewą łapę -
niedźwiedzie polarne
są w rzeczywistości
leworęczne.

Zachodnie wybrzeże Grenlandii

Lodowa czapa Grenlandii

Tu
zosta
ję!

Lód
pokrywają
cy wyspę
wznosi się
na dużą
wysokość.

Lód, pokrywający Grenlandię,

zbudowany jest z warstw dużej ilości
płatków śniegu, które w ciągu wielu lat
nakładały się na siebie. Między płatki
śniegu wsiąkała i zamarzała niewielka
ilość wody tworząc firn – formę
przejściową od śniegu do lodu. Firn, pod
ciężarem wielu warstw, zbił się w jedną
masę. Gdy pokład firnu osiągnął grubość
od 30 do 60 metrów, jego dolna,
sprasowana warstwa zamieniła się w
krystaliczny lód – minerał.

Jak powstał lód na
Grenlandii?

LODOWIEC

Pod koniec zimy, gdy
przygrzeje słońce, od
lądolodu Grenlandii zaczynają
odrywać się olbrzymie kawały
lodu i płyną w kierunku
oceanu będąc wielkim
zagrożeniem dla statków.

Skąd biorą
się
lodowce?

Czoło lodowca

Z Grenlandii pochodzą olbrzymie góry lodowe –
ajsbergi, ważące kilkadziesiąt ton, które często były
przyczyną wielkich katastrof morskich.

Z górą lodową zderzył się w 1912 roku
nowoczesny statek pasażerski Titanic
podczas swojego pierwszego rejsu.

Na Grenlandii śniegi topnieją tylko na

południowo – zachodnich brzegach i tam
wyrastają trawy i mchy.

Kwiaty też się zdarzają – małe, ale
bardzo kolorowe.

Poznaj mieszkańców Grenlandii

Anaruk i inni mieszkańcy Grenlandii to
Eskimosi. Na całej wyspie jest ich
niewielu – około 55 tysięcy. Potrafią żyć w
bardzo trudnych warunkach. Są to dobrzy,
sprawiedliwi i ufni ludzie. Łatwo ich
skrzywdzić, gdyż nigdy nikogo nie
podejrzewają o złe zamiary.Umieją cieszyć
się z najprostszych rzeczy.

Oprócz dobrych cech charakteru Eskimosi
posiadają też szereg umiejętności. Świetnie
polują nawet na największe zwierzęta.Mają
talent do rysunków. Chętnie śpiewają i
opowiadają bajki.

Anaruk nie wiedział,
co to jest szkoła.

U Eskimosów
wiedza i
umiejętności
przekazywane były
z ojca na syna.

Polowanie na zwierzęta morskie jest rzeczą
trudną i niebezpieczną. Rodacy Anaruka
wypływali na morze w kajakach zbudowanych z
żeber zwierzęcych powiązanych rzemieniem i
obciągniętych skórami.

Na wyprawę Eskimos ubiera się w specjalny
skórzany kaftan związany wokół kostek na
rękach, pod brodą i dookoła otworu kajaka.
Otwór, w którym siedzi myśliwy jest ściśle
dopasowany do jego wymiarów. Myśliwy wraz
z kajakiem tworzą jedną wodoszczelną całość.

Dziś życie
małych
Eskimosów
zbliżone jest do
naszego.

Eskimosi to chrześcijanie wyznania
luterańskiego. Mimo to Anaruk i wszyscy
mieszkańcy wyspy byli bardzo przesądni.

Kościół

Cmentarz

Pies – przyjaciel Eskimosa

Prowadzenie psich
zaprzęgów to wielka
umiejętność.Należy
popędzać psy
smagając biczem nad
ich głowami nie
raniąc ich.Eskimos
wie, jak regulować
rzemienie uprzęży i
szarpać nimi, by
zwierzęta nie wpadły
w przepaść,jak
opatrywać psom rany
na łapach i wyciągać
z nich lodowe igły.

Psi zaprzęg na lodowcu

Psi zaprzęg w miejscowości
Kulusuk

Zimowe mieszkanie Anaruka to igloo.
Można je wybudować w ciągu niecałej
godziny. Budowa igloo, to dla Eskimosa
ważny, uroczysty obrządek. Nie każdy
śnieg nadaje się na budowę takiego
domku.

Do budowy igloo potrzebne są wielkie bloki
stwardniałego śniegu, które mężczyźni
wycinają za pomocą noży zrobionych z kości
wieloryba.Eskimos bez obliczeń wie, ile
śnieżnych bloków ma wyciąć i pod jakim
kątem je ustawić.

Do środka igloo wpełza się na czworakach.
Ten śnieżny domek jest trochę większy od
człowieka, ciemny i bardzo szczelny. Otwór
zasuwa się dużym blokiem śniegu, aby
ustrzec się przed”nieproszonymi” gośćmi.

Dziś domy Eskimosów nie różnią się od
naszych. Tak wyglądają zabudowania w
Nuuk.

Miejscowość Illulisat

Zorza polarna

Ogon wieloryba

Jeżeli interesuje Cię „świat lodu” i jego
tajemnice, odwiedź wirtualną Szkołę
pod Biegunem. Jest to strona
internetowa Marka Kamińskiego –
znanego podróżnika. Znajdziesz tam
ciekawe informacje o biegunach i ich
przyrodzie. Możesz poznać nowych
przyjaciół i kontaktować się z
uczestnikami wypraw.

www.szkola.kaminsk
i.pl

Taka wyprawa jest bardzo trudna

Marek Kamiński wraz z młodym
uczestnikiem wyprawy

Sprawdź, czy dokładnie

przeczytałeś książkę.

1. Anaruk miał lat

a) 15

b)12 c)13

2. Ojciec Anaruka miał na imię

a) Odarpi b) Wojciech

c) Tugto

3. Letnie mieszkanie Anaruka to

a) namiot zrobiony ze skór b) szałas c) drewniany

domek

4. Ulubiony przysmak eskimoskich dzieci to

a) tłuszcz foki b) jaja ptasie

c) cukierki

5. Sprzęt do polowania na foki to

a) strzelba

b) nóż

c) harpun

6. Podczas sprzeczki Eskimosi stają

naprzeciwko siebie

i układają jeden na drugiego złośliwe piosenki

a) takb) nie

7. Materiał, który u nas występuje w

dużej ilości, a na Grenlandii jest
prawdziwym skarbem

a) lód

b) futro

c) drewno

8. W języku grenlandzkim nie istnieje

słowo

a) zabawa b) kraść

c) pożyczyć

9. Chłopiec, z którym Anaruk wybrał się

na polowanie

a) Nukun b) Omialik c) Tugto

10. Czwarty palec jednej nogi to liczba

a) cztery b) dziewiętnaście c) czternaście

11. Na białe niedźwiedzie poluje się

a) harpunem b) ciężkim oszczepem c)

nożem

12. Dzień polarny trwa

a) 12 godz. b) 24 godz.

13.Zwierzę, które widnieje w herbie

Grenlandii to

a) foka b) renifer c) niedźwiedź

K

O

N

I

E

C

Bibliografia

Pozycje książkowe:

1.

Centkiewicz Cz., Anaruk, chłopiec z Grenlandii, KAW, Białystok 1993

2.

Centkiewiczowie A. i Cz., Okrutny biegun, Iskry, Warszawa 1974

Adresy internetowe:

www.kontynenty.tpi.pl/greenlandia98.htm

- slajdy: 10,42

www.greenland.island.com.pl/abcflaga.html#szczyt

- slajdy: 11, 12

www.lonelyplanet.com/mapshells/europe/greenland/greenland.htm

– slajd 9

www.arcticartsales.com/greenland-map_engl.html

- slajd 8

http://4risk.net/podróże/grenlandia.php – slajdy: 7, 13, 14, 15, 17, 20, 37

http://www.grenlandia.pl/photos/Greenland2005 009.jpg slajdy: 36, 44

http://greenland-guide.pl - slajdy: 25, 35

http://worldwindow.narod.ru - slajdy: 2, 24, 26,28, 29, 34, 38 – 40

www.turistqaanaaq.gl - slajdy: 22, 27, 30 – 33

www.nunarput.net/gallery - slajd 41

www.greenland-guide.gl – slajd 23

http://ogre.hnet.pl/titanic/main.html - slajd 21

http://iserit.greennet.gl - slajd 43

www.szkola.kaminski.pl - slajdy: 46, 47

www.zaglowce.ow.pl - slajd 4