SPOSOBY PRZEWIETRZANIA

LUTNIOCIĄGAMI

Wyrobiska, które nie są przewietrzane prądami

powietrza wytwarzanymi przez wentylator główny,

powinny być przewietrzane za pomocą lutniociągów.

Lutniociągi powinny być wykonywane z lutni

metalowych lub trudno palnych

antyelektrostatycznych lutni z tworzyw sztucznych.

 Przewietrzanie lutniociągiem może być ssące,

tłoczące lub kombinowane.

[ROZPORZĄDZENIEMINISTRA PRZEMYSŁU I HANDLUz dnia 14 kwietnia 1995 r.

w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia

przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych ]

SPOSOBY

PRZEWIETRZANIA

LUTNIOCIĄGAMI

Rozróżnia się przewietrzanie tłoczące, ssące,

kombinowane. Dla uniknięcia zagrożeń wywołanych
gazami odstrzałowymi i pyłami w długich wyrobiskach
ślepych stosuje się tzw. lutniową wentylację rewersyjną

STRATY POWIETRZA

W każdym lutniociągu, niezależnie od stosowanego
sposobu wentylacji,występują straty powietrza wskutek
jego wypływu przez nieszczelności połączeń
poszczególnych segmentów lutni.
Wielkość strat powietrza w lutniociągach zależy od:
-   długości lutniociągu,
-    rodzaju, stanu oraz liczby złączy lutni,
-   materiału uszczelniającego i sposobu wykonania
uszczelnienia,
-    średnicy lutniociągu,
-  materiału, z jakiego wykonane są lutnie oraz
-opór wyrobiska (strata naporu w wyrobisku),
- opór wlotu powietrza do lutniociągu,
- sposób rozmieszczenia wentylatorów wzdłuż
lutniociągu.

METODY OBLICZANIA

LUTNIOCIĄGÓW

Badania zjawiska ucieczek powietrza zapoczątkowane

zostały w roku 1920 przez autorów niemieckich M.
Berlowitza i A. Jassego. Z szeregu późniejszych
rozwią zań tego zagadnienia scharakteryzowano:

-  metodę J. Tarnowskiego,
- metodę W N. Woronina jako najbardziej znaną z

licznych opracowań nau kowców radzieckich,

- metodę R. Loissona i J. Ulmo reprezentującą
rozważania francuskie,
-  metodę J. Pawińskiego
i J. Roszkowskiego,
- metodę H. Bystronia.

METODY OBLICZANIA

LUTNIOCIĄGÓW

Dla określenia , która z metod stosować w

praktyce,przeprowadzono badania(lata

1970-1973).

Przez porównanie wyników pomiarów i

rozwiązań teoretycznych otrzymano

współczynnik nieszczelności k dla dla

poszczególnych odcinków lutniociągu .

Obliczono w ten sposób wartości

współczynnika nieszczelności k ,tak dla

wentylacji ssącej, jak i tłoczącej, oraz dla

różnej liczby wentylatorów i różnego

sposobu ich zabudowy

Współczynniki nieszczelności k lutniociągów starannie
zabudowanych i dobrze uszczelnionych, wykonanych z

nie uszkodzonych lutni, kształtują się następująco:

-         dla metalowych lutni wsuwanych uszczelnionych

bandażami płóciennymi maczanymi w zaprawie

cementowej

k = 0,00035 m

3

/( Ns)

-         dla metalowych lutni kołnierzowych

uszczelnionych uszczelkami gumowymi

k = 0,00002 m

3

/( Ns)

-         dla lutni elastycznych

k = 0,00009 m

3

/(

Ns

).

METODY

OBLICZANIA

LUTNIOCIĄGÓW

OBLICZANIE

LUTNIOCIĄGÓW

Dla obliczenia lutniociągu wg.Bystronia opracowuje się

tzw.regulację lutniociągu i rzadziej obliczenia lutniociągu oraz
wyznacza się konieczny strumień powietrza świeżego w
przodku wyrobiska ślepego.

Regulacja to określenie:
-wydajności wentylatora lutniowego;
-spiętrzenia tego wentylatora,
-oporu lutniociągu, tj. oporu pokonywanego
przez wentylator lutniowy.

OBLICZANIE
LUTNIOCIĄGÓW

Dla obliczenia lutniociągu musimy wyznaczyć:
-objętość strumienia powietrza świeżego na końcu
lutniociągu;
-wydajność wentylatora lutniowego;
-spiętrzenie wentylatora.
W celu wyznaczenia powyższych konieczna jest
znajomość oporu i sprawności lutniociągu.

Wyznaczenie koniecznej objętości strumienia powietrza

świeżego w przodku wyrobiska ślepego

Konieczną objętość strumienia powietrza świeżego w
przodku wyrobiska ślepego wyznacza się ze względu na:
1.      minimalną prędkość powietrza żądaną przepisami
bhp,
2.     ilość metanu,
3.      ilość i skład gazów odstrzałowych,
4.     zapylenie powietrza,
5.     warunki klimatyczne.

OBLICZANIE

LUTNIOCIĄGÓW

OBLICZANIE

LUTNIOCIĄGÓW

Dla obliczeń lutniociągów rozgałęzionych

należy sporządzić jego schemat przestrzenny

lub kanoniczny,następnie lutniociąg

rozgałęziony należy uprościć do lutniociągów

mu równoważnych mniej złożonych. Dochodzi

się w końcu do jednego lutniociągu

nierozgałęzionego z wentylatorem na początku

tego lutniociągu i zastępczą zasuwą regulacyjną

na jego końcu. Lutniociąg ten jest równoważny

regulowanemu lub obliczanemu lutniociągowi

rozgałęzionemu.

http://www.mining-

technology.com/contr

actors/ventilation/jens

en/

http://www.mining-technology.com/contractors/ventilation/teloni/

Typy i parametry lutni wentylacyjnych
 
Do przewietrzania udostępniających i
przygotowawczych wyrobisk ślepych w
kopalniach polskich stosuje się:
-         metalowe lutnie wsuwane o średnicy 0,4,
0,5 i 0,6 m,
-         metalowe lutnie kołnierzowe o średnicy od
0,4 do 1,0 m -         lutnie elastyczne o średnicy
od 0,4 do 1,0 m.
Wymagania techniczne dla lutni metalowych

określone są normami

Lutnia ssąca

Lutnia ssąca

Lutnie szybowe

Przy drążeniu

pionowych wyrobisk

szybowych wystąpiła

potrzeba uproszczenia

budowy lutniociągów

przy zapewnieniu

potrzebnych warunków

wentylacyjnych i

pewności

przewietrzania.

Wychodząc naprzeciw

tym oczekiwaniom

przedstawiamy ofertę

lutni szybowych z

tworzyw sztucznych do

wentylacji tłoczącej.

http://www.teseco.com.

pl/spis.htm

 Lutnie szybowe

posiadają budowę

wzmocnioną w sposób

zapobiegający

zerwaniu się lutni pod

własnym ciężarem.

Każdy odcinek lutni

szybowej jest

wzmocniony na

bokach linką

metalową połączoną z

sąsiednimi odcinkami.

http://www.teseco.

com.pl/spis.htm

Sposoby instalowania

lutniociągu

Akcesoria służące do instalacji

lutniociągów

http://www.mining-

technology.com/contractors/ventilation/protan/

Stała przędza

jest ważna,kiedy

stosujemy

lutniociągi

elastyczne.

Łączenie lutni

Lutnie metalowe o małych średnicach łączy się w

lutniociąg przez wsuwanie, a o średnicach większych

600, 800, 1000 mm przez z śrubowanie kołnierzy.

Wadą lutni metalowych jest znaczna ich masa,

trudności z uszczelnieniem połączeń, z czym

związane są duże straty powietrza.

ZŁĄCZE

Do połączeń odcinków lutni stosuje się specjalne śrubowe złącza

zaciskowe

ŚRUBA

 Zastosowana konstrukcja złącza zapewnia szczelne i pewne

połączenie lutni ze sobą.

Lutnie kołnierzowe

www.fugor.com.pl/ produkty.html

Lutnie wentylacyjne wsuwane - cynkowane

www.fugor.com.pl/ produkty.html

Lutnie

wentylacyjne

wsuwane -

czarne

www.fugor.

com.pl

/ produkty.

html

Literatura:

- Franciszek Rosiek ,materiały z wykładów;

- Rozporządzenie Ministra Przemysłu I Handlu z dnia
14 kwietnia 1995 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy,
prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego
zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych
zakładach górniczych

;

- J. Roszkowski „Wentylacja odrębna” ;