Wybrane choroby

Wybrane choroby

tropikalne

tropikalne

malaria, żółta gorączka, gorączki

malaria, żółta gorączka, gorączki

krwotoczne

krwotoczne

Dorota Dybowska

Dorota Dybowska

Katedra i Klinika Chorób

Katedra i Klinika Chorób

Zakaźnych i Hepatologii CM UMK

Zakaźnych i Hepatologii CM UMK

Zimnica (malaria)

Zimnica (malaria)

Zimnica jest ostrą lub przewlekłą

Zimnica jest ostrą lub przewlekłą

chorobą pasożytniczą wywołaną

chorobą pasożytniczą wywołaną

przez wewnątrzkomórkowego

przez wewnątrzkomórkowego

pierwotniaka

pierwotniaka

Plasmodium.

Plasmodium.

Malaria

Malaria

500mln zachorowań rocznie, 1-3mln

500mln zachorowań rocznie, 1-3mln

zgonów

zgonów

Malaria

Malaria

Drogi szerzenia się:

Drogi szerzenia się:



ukłucie komara,

ukłucie komara,



transfuzja (transfusion malaria),

transfuzja (transfusion malaria),



zanieczyszczone igły lub strzykawki

zanieczyszczone igły lub strzykawki

(needle malaria-narkomani,

(needle malaria-narkomani,

jatrogenne),

jatrogenne),



przez uszkodzoną skórę (laboratorium),

przez uszkodzoną skórę (laboratorium),



wertykalne.

wertykalne.

Malaria

Malaria

Etiologia

Etiologia

: Plasmodium (zarodziec)

: Plasmodium (zarodziec)

vivax, ovale, malariae, falciparum.

vivax, ovale, malariae, falciparum.

Wektor

Wektor

: komar Anopheles (widliszek)

: komar Anopheles (widliszek)

Malaria

Malaria



Cykl życiowy

Cykl życiowy

Malaria

Malaria

Okres wylęgania

Okres wylęgania

12 dni (P.f.), 13 dni

12 dni (P.f.), 13 dni

(P.v.), 17 dni (P.o.), 28 dni (P.m.)

(P.v.), 17 dni (P.o.), 28 dni (P.m.)

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne

: niepokój, bóle

: niepokój, bóle

mięśniowo-stawowe, bóle głowy,

mięśniowo-stawowe, bóle głowy,

gorączka z dreszczami (P.v. i P.o. co 48

gorączka z dreszczami (P.v. i P.o. co 48

godzin, P.m. co 72 godziny, P.f.

godzin, P.m. co 72 godziny, P.f.

nieregularnie), powiększenie wątroby i

nieregularnie), powiększenie wątroby i

śledziony, może wystąpić żółtaczka,

śledziony, może wystąpić żółtaczka,

ściemnienie moczu.

ściemnienie moczu.

Malaria

Malaria

Badania laboratoryjne

Badania laboratoryjne

:

:



małopłytkowość, leukopenia,

małopłytkowość, leukopenia,

niedokrwistość, aminotransferaz,

niedokrwistość, aminotransferaz,

dehydrogenazy mleczanowej i

dehydrogenazy mleczanowej i

bilirubiny.

bilirubiny.



Hipoglikemia-niekorzystna rokowniczo.

Hipoglikemia-niekorzystna rokowniczo.

Zimnica tropikalna

Zimnica tropikalna



Tylko przez Plasmodium falciparum

Tylko przez Plasmodium falciparum



Możliwy zgon w ciągu 24-48 godzin

Możliwy zgon w ciągu 24-48 godzin



Postaci: brzuszna, wstrząsowa,

Postaci: brzuszna, wstrząsowa,

mocznicowa (czarnomocz),

mocznicowa (czarnomocz),

mózgowa

mózgowa

Malaria

Malaria



Diagnostyka:

Diagnostyka:

cienki rozmaz i gruba kropla krwi,

cienki rozmaz i gruba kropla krwi,

testy immunochromatograficzne,

testy immunochromatograficzne,

PCR

PCR



Serodiagnostyka bez znaczenia w

Serodiagnostyka bez znaczenia w

ostrej postaci

ostrej postaci

Malaria

Malaria

Różnicowanie

Różnicowanie



Grypa i infekcje grypopodobne,

Grypa i infekcje grypopodobne,



Denga i żółta gorączka

Denga i żółta gorączka



Nieżyt jelitowy/zatrucie pokarmowe

Nieżyt jelitowy/zatrucie pokarmowe



Zakażenie dróg moczowych

Zakażenie dróg moczowych



Dur brzuszny, posocznica,

Dur brzuszny, posocznica,

leptospiroza, ropień amebowy wątroby

leptospiroza, ropień amebowy wątroby



Ostre stany internistyczne i

Ostre stany internistyczne i

neurologiczne

neurologiczne

Malaria

Malaria

Leczenie

Leczenie

:

:



Atovakwon/proguanil (Malarone)

Atovakwon/proguanil (Malarone)



Artemeter/lumefantryna (Riamet,

Artemeter/lumefantryna (Riamet,

Coartem)

Coartem)



Sulfadoksyna/pirimetamina (Fansidar)

Sulfadoksyna/pirimetamina (Fansidar)



Meflochina (Lariam, Mephaquin)

Meflochina (Lariam, Mephaquin)

Postać ciężka:

Postać ciężka:

chinina wlewy iv + doksycyklina iv

chinina wlewy iv + doksycyklina iv

Malaria

Malaria

Profilaktyka

Profilaktyka

:

:



Repelenty: dwuetylotoluamid lub pikarydyna

Repelenty: dwuetylotoluamid lub pikarydyna



Chemioprofilaktyka: chlorochina, proguanil,

Chemioprofilaktyka: chlorochina, proguanil,

chlorochina/progunil, meflochina,

chlorochina/progunil, meflochina,

atovakwon/proguanil, doksycyklina,

atovakwon/proguanil, doksycyklina,

prymachina.

prymachina.

Wybór leku zależy od rejonu wyjazdu

Wybór leku zależy od rejonu wyjazdu

(lekooporność P.), wieku pacjenta i chorób

(lekooporność P.), wieku pacjenta i chorób

towarzyszących.

towarzyszących.

Gorączki krwotoczne

Gorączki krwotoczne

Gorączki krwotoczne są grupą chorób

Gorączki krwotoczne są grupą chorób

o różnej etiologii wirusowej i wysokiej

o różnej etiologii wirusowej i wysokiej

zakaźności, których wspólną cechą w

zakaźności, których wspólną cechą w

obrazie klinicznym są krwawienia.

obrazie klinicznym są krwawienia.

Gorączki krwotoczne

Gorączki krwotoczne

Rodzina

Rodzina

wirusów

wirusów

Choroba

Choroba

Gdzie

Gdzie

Źródło

Źródło

zakażeni

zakażeni

a

a

Arenaviridae

Arenaviridae

Arenaviru

Arenaviru

s

s

GK Lassa

GK Lassa

Afryka

Afryka

Gryzonie

Gryzonie

Argent. (Junin)

Argent. (Junin)

Boliw.

Boliw.

(Machupo)

(Machupo)

Brazyl. (Sabia)

Brazyl. (Sabia)

Wen.

Wen.

(Guanarito)

(Guanarito)

Am.Pd

Am.Pd

.

.

Gorączki krwotoczne

Gorączki krwotoczne

Bunyaviride

Bunyaviride

Plebovirus

Plebovirus

GK doliny Rift

GK doliny Rift

Afryka

Afryka

Komary

Komary

Nairovirus

Nairovirus

Krymsko-

Krymsko-

Kongijska

Kongijska

E.,Az.,Af

E.,Az.,Af

r

r

Kleszcz

Kleszcz

e

e

Hantavirus

Hantavirus

Zes.nerk.,

Zes.nerk.,

Zes.płuc.

Zes.płuc.

Az. E.

Az. E.

Gryzoni

Gryzoni

e

e

Filoviridae

Filoviridae

Filovirus

Filovirus

Ebola, Marburg

Ebola, Marburg

Afryka

Afryka

NZ

NZ

Flaviviridae

Flaviviridae

Flavivirus

Flavivirus

Żółta gorączka

Żółta gorączka

Afr.,Am.Pd

Afr.,Am.Pd

.

.

Komary

Komary

Denga

Denga

Az.,Am.,Af

Az.,Am.,Af

r.

r.

G.lasu

G.lasu

Kyasanur

Kyasanur

Azja

Azja

Kleszcz

Kleszcz

e

e

Gorączki krwotoczne

Gorączki krwotoczne

Objawy

Objawy

:

:



Gorączka, zmęczenie, bóle (b.)

Gorączka, zmęczenie, bóle (b.)

głowy, b.mięśni, b.brzucha,

głowy, b.mięśni, b.brzucha,

zaczerwienienie skóry i błon

zaczerwienienie skóry i błon

śluzowych, poszerzenie naczyń

śluzowych, poszerzenie naczyń

spojówkowych, wybroczyny, obrzęki

spojówkowych, wybroczyny, obrzęki



Krwawienia, objawy niewydolności

Krwawienia, objawy niewydolności

narządowej

narządowej

Gorączki krwotoczne

Gorączki krwotoczne

Uwaga!

Uwaga!

Materiał od chorego wysoce

Materiał od chorego wysoce

zakaźny.

zakaźny.

Gorączki krwotoczne

Gorączki krwotoczne

Różnicowanie

Różnicowanie



Malaria

Malaria



Zakażenie meningokokowe

Zakażenie meningokokowe



Ciężka riketsjoza

Ciężka riketsjoza



DIC o innej etiologii,

DIC o innej etiologii,



Salmonella, Shigella, gdy krwiste

Salmonella, Shigella, gdy krwiste

biegunki.

biegunki.

Denga

Denga

Wektor

Wektor

: komar Aedes aegypti

: komar Aedes aegypti

Postaci

Postaci

: klasyczna, gorączka

: klasyczna, gorączka

krwotoczna, wstrząsowa

krwotoczna, wstrząsowa

Różnicowanie

Różnicowanie

: grypa, malaria, inne

: grypa, malaria, inne

GK, zespół przewlekłego zmęczenia,

GK, zespół przewlekłego zmęczenia,

KZM, KZN, zatrucia chemiczne,

KZM, KZN, zatrucia chemiczne,

zatrucia grzybami, małopłytkowość

zatrucia grzybami, małopłytkowość

samoistna, białaczka

samoistna, białaczka

Leczenie

Leczenie

objawowe

objawowe

Żółta gorączka

Żółta gorączka



Czynnik etiologiczny - wirus RNA z

Czynnik etiologiczny - wirus RNA z

rodziny Togaviride

rodziny Togaviride



Źródło zakażenia - ludzie i zwierzęta

Źródło zakażenia - ludzie i zwierzęta

(małpy)

(małpy)



Wektor - komar Aedes aegypti

Wektor - komar Aedes aegypti

(Afryka),

(Afryka),

Haemagogus (Ameryka

Haemagogus (Ameryka

Południowa)

Południowa)

Żółta gorączka

Żółta gorączka



200 000 przypadków zachorowań, 30

200 000 przypadków zachorowań, 30

000 przypadków śmiertelnych na rok

000 przypadków śmiertelnych na rok

(WHO)

(WHO)

Żółta gorączka

Żółta gorączka

Żółta gorączka

Żółta gorączka



Inkubacja 3-6 dni

Inkubacja 3-6 dni



Dwie fazy: ostra 3-4 dni,

Dwie fazy: ostra 3-4 dni,

remisja

remisja

toksyczna

toksyczna

Różnicowanie: malaria, tyfus, denga,

Różnicowanie: malaria, tyfus, denga,

zapalenie wątroby,

zapalenie wątroby,

zatrucie

zatrucie

Żółta gorączka

Żółta gorączka

Profilaktyka

Profilaktyka



Szczepionka zawierająca atenuowany

Szczepionka zawierająca atenuowany

wirus szczepu 17D.

wirus szczepu 17D.



Skuteczność 95%

Skuteczność 95%



Odporność w ciągu tygodnia od

Odporność w ciągu tygodnia od

szczepienia

szczepienia



Protekcja 30-35lat

Protekcja 30-35lat



Repelenty, moskitiery, odzież

Repelenty, moskitiery, odzież

ochronna

ochronna