LINKOZAMIDY

MAKROLIDY

POCHODNE

PLEUROMUTYLINY

Te grupy antybiotyków są strukturalnie różne,
jednak mają wiele wspólnych właściwości:

- działają bakteriostatycznie
- ten sam punkt uchwytu w komórce –
podjednostka
50S rybosomu
- podobne spektrum działania:
bakterie G+, mykoplazmy, bakterie
beztlenowe
(większość tlenowych bakterii G- jest
niewrażliwa)

- są związkami zasadowymi o bardzo dobrej
rozpuszczalności w tłuszczach, co ułatwia
ich
przenikanie przez bariery komórkowe
- dlatego też wykazują podobne parametry
farmakokinetyczne

LINKOZAMIDY

LINKOMYCYNA

KLINDAMYCYNA

PIRLIMYCYNA

Spektrum działania:

tlenowe bakterie G+

beztlenowe bakterie G+ i G- (wrażliwe

Clostridium)

mykoplazmy

Klindamycyna bardziej aktywna.

Aktywna również wobec Toxoplasma gondii,

Plasmodium falciparum, Pneumocystis carini.

EFEKT d

ziała

nia:

BAKTERIOSTATYCZNY

MECHANIZM działania:

łączenie z podjednostką 50S rybosomu →

hamowanie syntezy białek bakteryjnych

OPORNOŚĆ:

- modyfikacja podjednostki 50S

- wypompowywanie leku z komórki bakt.

- enzymatyczna inaktywacja leku

Oporność krzyżowa pomiędzy
linkozamidami.
Może być krzyżowa z makrolidami i
pochodnymi pleuromutyliny.

FARMAKOKINETYKA

- dobrze lub bardzo dobrze (klindamycyna)
wchłaniają
się z p.pok. (treść pokarmowa obniża
wchłanianie),
również po iniekcji domięśniowej
- osiągają wysokie stężenia w tkankach,
surowiczych
jamach ciała, wymieniu, kościach i szpiku
- słabo do OUN
- w dużym stopniu wiążą się z białkami krwi
(90 %)
- wydalane częściowo z żółcią, częściowo przez
nerki

Linkozamidy są praktycznie nietoksyczne
dla psów, kotów i świń.

NIE WOLNO

stosować :

- u koni – zapalenie jelita grubego, krwawa
biegunka
- u królika, świnki morskiej i chomika –
rzekomobłoniaste zapalenie jelit
(Cl. difficile, Cl. spiroforme jest niewrażliwe)

Z ostrożnością u przeżuwaczy – biegunka,
ketoza.
Nie stosować doustnie u przeżuwaczy z
rozwiniętą funkcją przedżołądków

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE



biegunka,



rzekomobłoniaste zap. jelit



alergie



reakcje anafilaktyczne – psy – i.m.



rumień wielopostaciowy



trombocytopenia, granulocytopenia



hamowanie przekaźnictwa nerwowo-
mięśniowego



działanie kardiotoksyczne

INTERAKCJE

Synergizm:

- metronidazol

- aminoglikozydy

np. linkomycyna + neomycyna -

dowymieniowo-

- spektynomycyna: linkomycyna +

spektynomycyna

Antagonizm:

- makrolidy

- fenikole

PIRLIMYCYNA

Spektrum

:

bakterie G+

- Staphylococcus aureus, epidermidis, hyicus
- Streptococcus agalactiae, dysgalactiae, uberis,

bovis

- Enterococcus faecalis

- stosowana dowymieniowo w mastitis u krów
w okresie laktacji
- łatwo przenika do gruczołu mlekowego,

częściowo

wchłania się do krwi, a później eliminowana jest
z mlekiem
(karencja: mleko – 5 dni, mięso i podroby – 23 dni)

MAKROLIDY

ERYTROMYCYNA
OLEANDOMYCYNA
JOZAMYCYNA
SPIRAMYCYNA
TYLOZYNA
TYLMIKOZYNA
TULATROMYCYNA
TYLWALOZYNA
GAMYTROMYCYNA
TILDIPIROZYNA

(stosowane u ludzi:
np. azytromycyna, klarytromycyna)

Pochodne pleuromutyliny:

TIAMULINA
WALNEMULINA

SPEKTRUM:

bakterie G+ tlenowe i beztlenowe
mykoplazmy, chlamydie

(nie działają na bakterie G-, chociaż
niektóre szczepy z rodzaju Pasteurella,
Haemophilus, Actinobacillus są wrażliwe
na niektóre makrolidy)

EFEKT działania:

BAKTERIOSTATYCZNY

MECHANIZM działania:

łączenie z podjednostką 50S rybosomu →

hamowanie syntezy białek bakteryjnych

OPORNOŚĆ:

- spadek przenikania leku do kom. bakt.
- produkcja przez bakt. enzymów
inaktywujących

- modyfikacja podjednostki 50S rybosomu

Rozwija się powoli.
Kodowana przez chromosomalnie lub
plazmidowo.

Występuje częściowa oporność krzyżowa.

FARMAKOKINETYKA:

- dobrze wchłaniane z p.pok.
- duża dostępność biologiczna
- łatwo przenikają przez bariery komórkowe
- osiągają duże stężenia w jamach ciała:
opłucnowej i otrzewnowej
- w mleku osiągają wysokie stężenia
ok. 40 x wyższe niż we krwi
- wydalane z żółcią, w dużej mierze w
formie
aktywnej
- nie przenikają (słabo) do OUN

- w przewodzie pokarmowym, poza wpływem
na mikroflorę, niektóre działają na receptor
motylinowy np. erytromycyna jest agonistą
receptorów motylinowych, co powoduje
przyspieszanie opróżniania żołądka oraz
wzrost aktywności motorycznej żołądka i
dwunastnicy u psa

INTERAKCJE:

Niektóre hamują aktywność cytochromu P-
450
w wątrobie, czego efektem jest hamowanie
metabolizmu wielu leków.

Najsilniejsze takie działanie wykazują:
erytromycyna, oleandomycyna,
jozamycyna.

Nie hamują aktywności tego cytochromu:
spiramycyna, azytromycyna.

Połączenia z innymi lekami

przeciwbakteryjnymi:

spiramycyna + kolistyna
spiramycyna + metronidazol
tiamulina + oksytetracyklina
tiamulina + chlorotetracyklina

Antagonizm:

- linkozamidy
- fenikole

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

- zaburzenia żołądkowo-jelitowe
- hepatotoksyczność spowodowana
cholestazą
- reakcje uczuleniowe
(kontaktowe zapalenie skóry u lek.wet. a
także
u hodowców karmiących paszami
zmieszanymi
z makrolidami)
- działanie miejscowo drażniące po iniekcji

- niektóre makrolidy - kardiotoksyczność

ERYTROMYCYNA

Najstarszy makrolid stosowany u zwierząt i ludzi

Spektrum

:

G+ tlenowe, bakterie beztlenowe,

(niektóre G-

tlenowe)

mykoplazmy, chlamydia



może być stosowana u wszystkich gatunków
zwierząt

U koni!! – z ostrożnością

doustnie (tabletki dojelitowe)
i.m. (bolesna iniekcja), i.v. (w infuzji)
dowymieniowo

ERYTROMYCYNA



dobrze się wchłania po podaniu doustnym
(tabletki dojelitowe)



dobrze rozmieszcza się w tkankach



w niewielkim stopniu przechodzi do OUN



metabolizowana w wątrobie



wydalana z żółcią, w niewielkim stopniu z
moczem (3-5 %)



z ostrożnością stosować u dorosłych koni –
indukcja colitis



bardzo bezpieczna dla innych docelowych
gatunków zwierząt

SPIRAMYCYNA



mniej aktywna niż erytromycyna



spektrum nie obejmuje mykoplazm



działa na Toxoplasma i Cryptococcus



stosowana u przeżuwaczy, świń i drobiu, także u
psów



podawana doustnie (z wyj. dorosłych
przeżuwaczy)

i parenteralnie (i.m.),



podawana ogólnie w infekcjach dróg oddechowych
- osiąga bardzo wysokie stężenia w drogach
oddechowych utrzymujące się do 48 godz. po 1x
podaniu



nie przechodzi do OUN



łatwo przenika do mleka

SPIRAMYCYNA



spiramycyna + kolistyną - dla poszerzenia zakresu
działania – per os,



spiramycyna + metronidazol (Stomorgyl) - w
leczeniu chorób przyzębia u psów i kotów – per os



stosowana systemowo u owiec w terapii
keratoconjuctivitis wywoływanego przez riketsje



może wywoływać kontaktowe zapalenie skóry

u lek.wet. i personelu obsługującego zwierzęta

JOZAMYCYNA



Spektrum

:

G+ tlenowe i beztlenowe, mykoplazmy, chlamydia,
niektóre G- (Haemophilus, Neisseria,

Fusobacterium,

Bacteroides)



stosowana u świń i drobiu



podawana doustnie, biodostępność 80 %



osiąga bardzo wysokie stężenia w płucach, wątrobie,
nerkach, śledzionie, przenika do płodu i mleka



nie przenika do OUN



dobrze tolerowana,



synergizm: jozamycyna + trimetoprim

TYLOZYNA



Spektrum

:

bakterie G+, mykoplazmy, chlamydia,
niektóre G-: Brachyspira hyodysenteriae,

Neisseria, Actinobacillus, Campylobacter



stosowana u przeżuwaczy, świń, drobiu, psów i
kotów



nie może być stosowana u koni (colitis)



podawana ogólnie (doustnie, i.m.)



nie podawać i.v. – szok, bezdech



dłuższy T1/2 u zw. gospodarskich (ok. 4-5 h)
niż mięsożernych (ok. 1 h)

TYLOZYNA

Wskazania:



mykoplazmoza drobiu



spirochetoza drobiu



zakaźne zapalenie zatok u indyków



infekcje układu oddechowego u świń, cieląt,
psów

i kotów



zanikowe zapalenia nosa u świń



profilaktyka i leczenie dyzenterii świń

TYLMIKOZYNA



Spektrum

:

Gram+ i Gram- (Actinobacillus,

Mannheimia/Pasteurella, Haemophilus,
Campylobacter), mykoplazmy



stosowana u przeżuwaczy, świń i drobiu



nie wolno stosować u koni i kóz



nie zaleca się stosowania u psów i kotów



stosowana doustnie u świń i drobiu, również u
bydła

u przeżuwaczy też parenteralnie – podskórnie



nie wolno stosować i.v. (szok i bezdech) i i.m.

TYLMIKOZYNA



duża objętość dystrybucji – osiąga bardzo
wysokie stężenia w płucach (20x wyższe
niż we krwi), utrzymujące się ponad 48
godz.



przechodzi do mleka – po 1x podaniu s.c.
wysokie stężenia przez 8-9 dni



u świn po podaniu per os – wchłania się
bardzo szybko, wolno eliminowana



u bydła w bronchopneumonii – 1x
podanie s.c.

TYLMIKOZYNA

-

kardiotoksyczna

szczególnie po podaniu i.v.; szczególnie u
bydła (zmiany martwicowe mięśni
brodawkowych serca)

Kardiotoksyczna również dla człowieka

–

zachować szczególną ostrożność przy
podawaniu!!!

Tylmikozyna jest niebezpieczna

dla człowieka przy przypadkowym

podaniu !!!

TYLWALOZYNA



nowy antybiotyk makrolidowy, stosowany
wyłącznie u zwierząt



Spektrum

:

Mycoplasma hyopneumoniae, Brachyspira

hyodysenteriae, Lawsonia intracellularis



stosowana u świń – jako premiks do paszy



również u kur - doustnie

TYLWALOZYNA



dobrze się wchłania po podaniu doustnym



osiąga bardzo wysokie stężenia w płucach,
błonie śluzowej jelit, żółci, śledzionie,
nerkach, wątrobie, oraz neutrofilach,
makrofagach



wydalana z kałem (70 %), w moczu ok. 3-4 %



okres karencji: 48 godz.

TYLWALOZYNA

Wskazania:



profilaktyka i terapia enzootycznego
zapalenia płuc u świń (7 dni, 2,125
mg/kg/dobę)



terapia proliferacyjnej enteropatii u świń

(10 dni, 4,25 mg/kg/dobę)



profilaktyka i terapia dyzenterii świń

(10 dni, 4,25 mg/kg/dobę)

TULATROMYCYNA



nowa generacja makrolidów
wrażliwe:

Mannheimia/Pasteurella haemolytica i

P.multocida, Haemophilus somnus,
Actinobacillus, Mycoplasma



biodostępność ok. 90 %



duża objętość dystrybucji



bardzo wysokie stężenia w płucach



wydalanie z żółcią (2/3 dawki) i moczem
(1/3 dawki)

TULATROMYCYNA



stosowana u bydła i świń

w profilaktyce i leczeniu bronchopneumonii
1 x podanie w dawce 2,5 mg/kg s.c. u bydła i

i.m. u świń



Nie stosuje się u innych gatunków zwierząt



nie wolno podawać i.v. –

uszkadza mięśnie brodawkowe serca
(w mniejszym stopniu niż tylmikozyna)

TULATROMYCYNA

Bardzo długo utrzymuje się w tkankach zwierząt

Okres karencji:
Bydło (tkanki jadalne) – 49 dni
Świnie (tkanki jadalne) – 33 dni

Przeciwwskazania:



nadwrażliwość na makrolidy



ciąża (nie jest ustalone bezpieczeństwo
stosowania)



nie stosować u bydła w okresie laktacji



nie stosować z innymi makrolidami,
linkozamidami

TULATROMYCYNA

Działania niepożądane:



u bydła dawka 3x, 5x i 10 x wyższa od
terapeutycznej wywołuje przejściowe działanie
drażniące i neurotoksyczne (np. niepokój) i
spadek ilości pobieranego pokarmu



dawka 5x wyższa – działanie kardiotoksyczne



u świń dawka 3x i 5x wyższa od terapeutycznej-
działanie miejscowo drażniące i neurotoksyczne

GAMYTROMYCYNA



nowy antybiotyk makrolidowy



Spektrum

:

Mannheimia/Pasteurella haemolytica i P.

multocida, Histophilus somni (Haemophilus
somnus)



stosowana jedynie u bydła



stos. 1-razowo, s.c., w leczeniu bronchopneumonii



bardzo wysokie stężenia w płucach (ponad 250x
wyższe niż w krwi)



nie stosować w okresie laktacji



okres karencji: 64 dni

TILDIPIROZYNA

(prep. Zuprevo)

półsyntetyczna pochodna tylozyny



stosowana u bydła (s.c.) i trzody chlewnej (i.m.)



w leczeniu bronchopneumonii

Spektrum

:



u świń infekcje wywołane przez:

Actinobacillus pleuropnemoniae, Pasteurella

multocida, Bordetella bronchiseptica,
Haemophilus parasuis,



u przeżuwaczy infekcje wywołane przez:

Mannheimia (Pasteurella) haemolytica, P.

multocida, Histophilus somni (Haemophilus
somnus)

TILDIPIROZYNA



podać jednorazowo w dawce 4 mg/kg



dobrze wchłania się po podaniu podskórnym
i domięśniowym, biodostępność ok. 80 %



duża objętość dystrybucji



kumuluje się w wydzielinie oskrzelowej i
tkance płucnej → stęż. maks. po 24 godz.
14,8 μg/ml, po 21 dniach 3 μg/ml



długi okres półtrwania – 9 dni



metabolizowana do nieczynnych metabolitów



wydalana głownie z kałem, w niewielkim
stopniu z moczem



długi okres karencji: u świń – 9 dni, u bydła –
47 dni



nie stosować w okresie laktacji

TILDIPIROZYNA

Badania toksykologiczne prowadzone u

zwierząt

laboratoryjnych wykazały wpływ tildipirozyny
na układ sercowo-naczyniowy.

Dlatego:
- należy zachować szczególną ostrożność przy
podawaniu w celu uniknięcia przypadkowego
samowstrzyknięcia
- w przypadku omyłkowego wstrzyknięcia

natychmiast

zwrócić się o pomoc lekarską

POCHODNE PLEUROMUTYLINY

TIAMULINA

WALNEMULINA

TIAMULINA

Spektrum:



Tlenowe bakterie G+

Streptococcus zooepidemicus, Streptococcus

suis, Streptococcus equi, Staphylococcus aureus,
Erysipelothrix rhusiopathiae



Tlenowe bakterie G-

Haemophilus somnus, Mannheimia/Pasteurella

haemolytica, Leptospira spp.



Bakterie beztlenowe:

Bacteroides spp., Clostridium perfringens,

Brachyspira hyodysenteriae



Mykoplazmy:

Mycoplasma agalactiae, M. arginini, M.

floccularae, M. gallisepticum, M. ovipneumoniae,
M. mycoides, M. hyorhinis, M. hyopneumoniae



Ureaplasma spp

TIAMULINA



stosowana u przeżuwaczy, świń i drobiu



doustnie (świnie, drób) lub i.m. (świnie,
przeżuwacze)



nie wolno podać i.v. – działanie neurotoksyczne

i śmierć



nie wolno stosować u koni, psów, kotów, świnki
morskiej

TIAMULINA



po podaniu systemowym osiąga wysokie
stężenia

w tkankach (wiele razy wyższe niż w krwi)



również wysokie stężenia w mleku



nie stosować z kokcydiostatykami jonoforowymi
–

monenzyna, salinomycyna, narazyna –

neurotoksyczność prowadząca do śmierci



miejscowo drażniące - podanie i.m. – ból i obrzęk



stan zapalny i rumień okolicy odbytu u świń

WALNEMULINA



Spektrum

:

Mycoplasma hyopneumoniae, Brachyspira

hyodysenteriae, Brachyspira pilosicoli,
Lawsonia intracellularis



stosowana u świń



w postaci premiksu do paszy

WALNEMULINA



bardzo dobrze wchłania się po podaniu
doustnym – biodostępność > 90 %



maksymalne stężenie w krwi po ok. 1-4 godz.



osiąga wysokie stężenia w wątrobie i płucach



metabolizowana w wątrobie



wydalana z żółcią



w ciągu 72 godz. wydalona całkowicie z
organizmu



u 1 % świń obserwowane działania
niepożądane:

brak apetytu, gorączka, zmiany zapalne okolicy
odbytu, obrzęk powiek, ataksja, zaleganie

WALNEMULINA



nie stosować z kokcydiostatykami
jonoforowymi -

monenzyna, salinomycyna, narazyna –

neurotoksyczność prowadząca do śmierci



króliki są nadwrażliwe na działanie
walnemuliny

Zastosowanie

: (3-4 mg/kg, 7-28 dni)



profilaktyka i terapia dyzenterii świń



profilaktyka spirochetozy



terapia rozrostowego zapalenia jelit



profilaktyka i terapia enzootycznego zap. płuc
u świń