Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Technologia i organizacja

robót budowlanych

„Montażowa charakterystyka elementów”

prof. dr hab.

inż.

Włodzimierz
Martinek

dr inż. Paweł Nowak

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Prefabrykaty ze względu na ich masę i wymiary można
podzielić
na następujące rodzaje:

 wielkowymiarowe o powierzchni gabarytowej
ponad 2 m

2

,

których masa zwykle przekracza 1000 kg.
Są one przeznaczone do montażu ciężkimi
maszynami
montażowymi,
 średniowymiarowe o powierzchni gabarytowej do
2 m

2

,

o masie w granicach 200–1000 kg; można je
montować
przy użyciu lekkich maszyn montażowych,
 drobno wymiarowe, o powierzchni gabarytowej
nie przekraczającej 2m

2

, i masie do 200 kg. Mogą

być
one montowane również ręcznie.

Prefabrykaty do montażu

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Ze względu na kształt prefabrykaty dzielimy na:

 płaskie

 przestrzenne

Prefabrykaty płaskie służą do zestawiania przegród
ściennych, stropowych i dachowych. Mogą one
występować jako:

 blokowe (bloki), są to zwykle elementy ścienne,
samostateczne, tj ustawiane bez konieczności
stosowania
dodatkowych podpór i usztywnień; ich wymiary
powinny
spełniać następujące zależności: szerokość b 3h,
wysokość l 6h, gdzie h jest grubością elementu,
 płytowe, zwane w skrócie płytami o stosunku
wymiarów:
b3h, l6h;są to zwykle płyty ścienne, stropowe i
dachowe,
 prętowe, których wymiary w przekroju
poprzecznym są
małe w stosunku do wymiaru długości; są to belki i
słupy.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Prefabrykaty przestrzenne zamykają w sobie lub
budowli pewną określoną przestrzeń i mogą
występować

jako:

dwuścienne,

trójścienne,

czterościenne, pięciościenne i powłokowe.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

 pętlowe, powstałe w wyniku zabetonowania w
elemencie betonowym
specjalnie ukształtowanych wkładek wykonanych ze
stali
zbrojeniowej, których wystająca z powierzchni betonu
część
w kształcie pętli pozwala na zaczepienie haka zawiesia,

 sworzniowe, w których hak zawiesia zaczepia się za
sworzeń,
końcami zabetonowany w elemencie i umieszczony w
specjalnym

zagłębieniu

wykonanym

w

elemencie

prefabrykowanym,

 gwintowane, czyli specjalne kształtki metalowe,
zaopatrzone
w gwintowany otwór i wbetonowane w element,

 tulejowe - powstałe przez zabetonowanie w elemencie
tulei
metalowej, przechodzącej przez całą grubość
(szerokość) elementu;
w tuleję tę wsuwa się sworzeń łączący specjalnego
(szpilkowego)
typu zawiesia.

Zaczepy montażowe w elementach

prefabrykowanych

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Zaczepy montażowe elementów:

a) pętla
b) sworzeń
c) zaczep wkręcany w tuleję wbetonowaną

w element

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

 styki suche, najczęściej stosowane przy opieraniu
dźwigarów
dachowych na słupach, płyt dachowych i
stropowych na belkach
i dźwigarach oraz w połączeniach płyt ze słupami w
ogrodzeniach
prefabrykowanych. Czasami suche styki poziome
zapełnia się
zaprawą, głównie w przypadkach, kiedy trzeba
otrzymać
wyrównaną powierzchnię,
 złącza na betonowe trzpienie łączące
wykonywane zwykle
po zmontowaniu elementów i służące zwiększeniu
monolityczności konstrukcji. Betonuje się je w
odpowiednich
wycięciach stykających się elementów pionowych i
poziomych.
Czasem trzpienie takie są wzmacniane zbrojeniem,

Rodzaje połączeń między elementami

prefabrykowanymi

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

 złącza z wiązaniem lub spawaniem zbrojenia,
stosowane
zazwyczaj do łączenia elementów zginanych; w specjalnie
ukształtowanych zakończeniach prefabrykatów wiąże się
lub spawa wystające zbrojenie, betonując następnie
wolne
przestrzenie,
 złącza spawane to najczęściej obecnie stosowany rodzaj
złącz
w elementach pionowych i poziomych; polegają one
na zespawaniu bezpośrednim lub pośrednim specjalnych
wypustów
lub blach (marek), właściwie zakotwionych w elemencie,
zaletą
jest prędkość i łatwość wykonania, a wadą lokalne
przegrzewanie
betonu w miejscu spawania,
 złącza klejone stosowane do łączenia elementów
pionowych
lub scalania elementów poziomych; wymagają bardzo
starannego
wyrównania powierzchni styków, wykonuje się je
zazwyczaj
wykorzystując kleje epoksydowe.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Sprzęt montażowy

 maszyny główne montażowe (podstawowe)
służące do unoszenia
i opuszczania elementów; są to z reguły:

 dźwignice

 żurawie budowlane

 sprzęt pomocniczy, który ułatwia wykonanie wyżej
wymienionych operacji.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

 Haki - znormalizowane elementy stanowiące
integralną część
maszyn montażowych.

Haki są montowane na wysięgnikach żurawi
montażowych, wózkach suwnic lub w zawiesiach
linowych. Wielkością charakterystyczną haków jest ich
udźwig, czyli masa jaką można na nich zawiesić.
Udźwig haków jednorożnych wynosi od 0,3 do 100t, a
haków dwurożnych od 5,0 do 100t.

Maszyny montażowe

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Haki: jedno- i dwurożny

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

 Krążki wykonane zwykle z żeliwa, rzadziej ze
staliwa,
są to najprostsze urządzenia podnośne. Służą do
kierowania
ruchem lin w wielu maszynach montażowych.
Krążek wraz z osią
nazywa się zbloczem. Jeżeli zblocze połączy się z
hakiem
za pomocą obejm otrzymamy zblocze hakowe.

 Wielokrążek otrzymuje się łącząc co najmniej dwa
krążki
nieruchome z dwoma krążkami ruchomymi.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Krążki

Wielokrążek

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Zblocze hakowe

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

 Liny stalowe to podstawowy element większości
maszyn
stosowanych do transportu pionowego.
Liny stalowe wykonuje się z drutów o średnicy 0,5–
2,0 mm,
wykonanych ze stali węglowej o wytrzymałości
R

s

= 1300 – 1800MPa.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Liny według rodzaju splotu dzieli się na:
 jednozwite, wykonywane z drutów o jednakowej
grubości,
splecionych spiralnie jedno lub wielowarstwowo,
dookoła drutu
centralnego; mają one dużą sztywność i nie mogą
być nawijane
na bębny, stosuje się je więc na odciągi do kotwienia
masztów
lub innych stałych urządzeń,
 dwuzwite, wykonane ze splotów złożonych z
pojedynczych
drutów; Sploty są ułożone spiralnie w jednej lub
kilku warstwach
dookoła rdzenia (duszy). Rdzeń może być stalowy
lub wykonany
z liny jutowej, konopnej lub manilowej. W przypadku
skręcenia
drutu w splocie i w całej linie w tym samym
kierunku linę
nazywamy współzwitą; jeżeli kierunki te są
przeciwne linę
nazywamy przeciwzwitą.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Liny współzwite obciążone swobodnie zawieszonym
ładunkiem rozkręcają się - nie mogą mieć
zastosowania w robotach montażowych.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Urządzenia podnośne - żurawie

Podstawowymi parametrami pracy żurawi
budowlanych są:
 udźwig, tj. największa masa ładunku, jaką przy
danym wysięgu
może podnieść żuraw, pracując z zachowaniem
wszystkich
niezbędnych warunków bezpiecznej pracy,
 wysięg, tj. odległość między osią obrotu żurawia a
pionową osią
zblocza hakowego,
 wysokość podnoszenia, tj. mierzona w pionie
odległość podłoża
(posadzki hali, nawierzchni drogi lub główki szyny)
do poziomej
osi haka umieszczonego w najwyższym punkcie
możliwym
do osiągnięcia przy danym wysięgu.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Wymagane parametry maszyny montażowej dobiera
się wychodząc z przyjętej ogólnej KONCEPCJI
WYKONANIA MONTAŻU, która musi określić
rozkład stanowisk roboczych maszyny montażowej lub
drogę jej poruszania się w czasie pracy.
Wymagany udźwig maszyny montażowej Q oblicza się
ze wzoru:

[t]

gdzie:

G

cmax

– maksymalna masa elementu montażowego (masa + tolerancje montażowe

i ewentualne zawilgocenie elementu)
G

KS

– masa konstrukcji usztywniającej element w czasie montażu

G

z

– masa zawiesia montażowego

n – liczba maszyn współpracujących przy podnoszeniu elementu
s – współczynnik niejednorodności obciążenia maszyny (w zależności od typu stosowanych
maszyn i zawiesi
wartość jego waha się od 1,0 do 1,8).

s

n

G

G

G

Q

Z

KS

c







max

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Niezbędny wysięg maszyny montażowej l

zmin

oblicza się

wg wzoru:
 
[m]

 

w którym:

l

o

– minimalna odległość między skrajem maszyny a obrysem

wznoszonej konstrukcji (w odniesieniu do żurawi wieżowych:
promień obrotu przeciwwagi powiększonej o 0,7 m, tj. szerokość
strefy bezpieczeństwa między konstrukcją a maszyną,
l

b

– szerokość fragmentu konstrukcji przewidziana do montowania

ze stanowiska lub drogi przemieszczania maszyny
l

c

– szerokość najdalej od maszyny odsuniętego elementu

montowanego z danej drogi przemieszczania lub stanowiska
0,2 m – wielkość rezerwowa wysięgu, przeznaczona na pokrycie
niedokładności w ustawieniu maszyny, określona
obowiązującymi przepisami

2

,

0

5

,

0

min











c

b

o

z

l

l

l

l

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Niezbędną

wysokość

podnoszenia

maszyny

montażowej h

min

oblicza się ze wzoru:

 

[m]
 

w którym

h

o

– wysokość położenia górnej krawędzi elementu

po zmontowaniu (w odniesieniu do poziomu
ustawienia maszyny)
h

c

– wysokość elementu

h

bm

– wysokość bezpiecznego manewrowania,

przy której możliwe jest bezpieczne przeniesienie
elementu nad istniejącą konstrukcję (słupy i płyty
ścienne mają h

bm

= 0,7 m, belki, płyty stropowe

i dachowe – h

bm

= 2,0 m)

h

z

– wysokość konstrukcji zawiesia, tj. jego wysokość

w czasie przemieszczania elementu mierzona od haka
maszyny do górnej krawędzi elementu

z

bm

c

o

h

h

h

h

h









min

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Ż

u

ra

w

H

Y

D

R

O

S

3

0

T

za

si

ę

g

i

w

ys

o

k

o

ść

p

o

d

n

o

sz

e

n

ia

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Ż

u

ra

w

Z

B

7

5

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Linowy żuraw masztowy

typu Derrick

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Drogi i tory pod żurawie

DROGI:

Na

ogół

żurawie

kołowe

wymagają

utwardzonej powierzchni dróg, po których poruszają
się i pracują. Budowa takich dróg odpowiada budowie
dróg tymczasowych na placu budowy przeznaczonych
dla prowadzenia ruchu ciężkiego.
 
TORY: Żurawie torowe wymagają dla właściwej pracy
ułożenia odpowiednich torów. Stosuje się dwa typy
torowisk:
a) uformowanych z użyciem podkładów drewnianych
b) wykonanych z użyciem żelbetowych pojedynczych
poduszek

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

1. Podłoże pod torowisko powinno być oczyszczone

ziemi roślinnej i wyrównane. Przy czym:
– podłoże piaszczyste powinno być wzmocnione

warstwą żwiru,

– podłoża gliniaste i ilaste powinny być wymieniane
na żwirowo – piaszczyste (w górnej warstwie

grubości

ok. 30 cm).

Podłoże powinno też być wyprofilowane w sposób

zapewniający

szybkie

odprowadzenie

wód

opadowych.

 Podkłady powinny być układane na podsypce z

tłucznia o grubości warstwy 50 cm
przy gruntach słabych, 20 cm przy
gruntach zwartych.

Wymagania dla budowy torowisk

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

3. Odchyłka prześwitu pomiędzy szynami toru nie

może przekraczać  mm na długości 5 m, różnica

wysokości poziomu główek szyn nie może
przekraczać 10 mm, a spadek toru w jego kierunku
podłużnym 0,3 %.

4. Przed końcami każdej z szyn toru należy

zainstalować zabezpieczające ograniczniki jazdy,
wyłączającymi automatycznie mechanizm jazdy po
dojściu poprzednich kół maszyny na odległość 1 m
od końca toru. Końce torowiska powinny być
zaopatrzone również w kozły oporowe mocowane
do szyn.

4. Wzdłuż torowiska należy ułożyć i zamocować koryto

dla ochrony kabla elektrycznego zasilającego żuraw
w energię.

5. Tor musi być uziemiony a poszczególne odcinki

szyn łączone ze sobą przewodami
metalowymi.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Sprzęt pomocniczy do montażu

 zawiesia
 rusztowania, pomosty, drabiny
 sprzęt do prowizorycznego zamocowania

elementów

i ich rektyfikacji
 urządzenia i sprzęt pomiarowy
 drobne narzędzia

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Zawiesie - urządzenie umożliwiające połączenie haka
maszyny montażowej z zaczepami elementu
prefabrykowanego.

 

Ze względu na sposób przenoszenia obciążenia zawiesia
dzieli się na:

 mechaniczne (haki, łańcuchy, liny itp.),

 elektromagnetyczne,

 pneumatyczne.

 

W budownictwie prawie wyłącznie mają zastosowanie
zawiesia mechaniczne.

 

Podstawowymi parametrami zawiesi są:

 udźwig, czyli maksymalna masa może unieść,

 wysokość zawiesia,

 rozstaw zaczepów montażowych w podanym
elemencie.

Zawiesia

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

 zawiesie dwulinowe

Składa się z dwóch odcinków liny stalowej połączonych
ze stalowym uchem, które umieszcza się w gardzieli haku
maszyny montażowej oraz haków (najczęściej
jednorożnych). Zawiesia tego typu są przeważnie
używane do montażu belek.

Zawiesie dwulinowe

Sercówka

Zacisk
śrubowy

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

 zawiesie czterolinow

Cztery odcinki liny, do montażu płyt.

 zawiesie szpilkowe

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

 zawiesie belkowo - linowe

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Rusztowania, pomosty i drabiny

Służą do:

 odpinania zawiesi od ustawionych i prowizorycznie
zamocowanych elementów wysokich,
 wykonywania złączy

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Pomost samostojący

Drabina

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Rusztowanie złożone

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Mechaniczne pomosty

robocze

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Wiszące pomosty robocze zakładane na elementy już

zamontowane,

trwale połączone z konstrukcją

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Samochodowe podnośniki

teleskopowe

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Urządzenia do prowizorycznego zamocowania

i rektyfikacji elementów

 odciągi
 rozpory montażowe
 łączniki imadłowe
 opaski centrujące i konduktory

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Odciągi i rozpory montażowe

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Odciąg linowy

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Rozpory łączy się z uchwytami. Najczęściej stosowane
uchwyty to:

 kotew wkręcona do mocowania wkrętu w gruncie,
 uchwyt rozprężny do mocowania rozpory w
otworach  30
wierconych w płytach stropowych,
 uchwyt szczelinowy do mocowania rozpór w
szczelinach między
płytami stropowymi,
 uchwyt do mocowania rozpór w elementach
kanałowych.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Rozpory montażowe i uchwyty

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Najczęściej stosowane uchwyty górne to:

 uchwyt imadłowy
 uchwyt rozprężny do mocowania uchwytów w
otworach
wierconych w ścianach.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Łącznik imadłowy

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

W zależności od typu masa rozpory z uchwytami dochodzi
do 20 kg.

Do prowizorycznego zamocowania płyt ściennych służą
zazwyczaj rozpory sztywne. Obowiązuje tu zasada, że
płyty ścienne o szerokości do 1,5 m można usztywniać
jedną rozporą. Usztywnienie płyt szerszych wymaga
użycia dwóch rozpór.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Specjalną

grupą

urządzeń

do

prowizorycznego

zamocowania stanowią:

 konduktory,
 opaski centrujące.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Konduktor

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Opaska centrująca

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Sprzęt pomiarowy i narzędzia robocze

Sprzęt pomiarowy stosowany przy montażu można
podzielić
na dwie grupy:

 ogólnego stosowania,

 sprzęt specjalizowany.

 

Sprzęt

pomiarowy

ogólnego

stosowania

wykorzystywany
przy robotach montażowych to:

 poziomice zwykłe do ustawiania elementów w
poziomie,

 poziomice wodne do przenoszenia poziomów,

 pion ciesielski do sprawdzania pionowości
elementów,

 taśmy miernicze i miarki składane do ustalenia
odległości.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Sprzęt pomiarowy specjalizowany:

 pion montażowy przystosowany specjalnie
do robót montażowych i pozwalający znacznie
szybciej
(nie z pomocą zwykłego pionu ciesielskiego)
ustawić
element w pionie

 odchyłomierz optyczny spełniający analogiczną
rolę,

 pochyłościomierz, pomocny przy sprawdzaniu
położenia
płyt dachowych itp.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Narzędzia używane do montażu

Z narzędzi używanych do innych robót budowlanych
przy montażu wykorzystuje się: młotki murarskie,
pucki, przecinaki, kielnie, czerpaki, łopaty i szufle i
łupki ciesielskie.

 

Narzędzia stosowanych wyłącznie do montażu:

 drążek do naprowadzania elementów w końcowej
fazie
ich opuszczania na miejsce wbudowania,
wykonany z prętu
stalowego o średnicy ok. 30 mm i długości 1200
 1500 mm.

Może on być prosty lub z zakrzywionym końcem,

 łopatkę do podbijania mieszanki betonowej w
czasie
wypełniania spoin poziomych; może ona być z
twardego
drewna lub metalowa,

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

 konewkę o pojemności ok. 4,8 l służącą do
przenoszenia
zaprawy i wypełniania nią pionowych kanałów
między
elementami,

 lej płaskodenny do ułatwienia wypełnienia spoin
pionowych,

 kliny stalowe do regulacji ustawienia
prefabrykatów,

 kliny z twardego drewna, służące do stabilizacji
słupów
w stropach kielichowych.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie