PREFABRYKATY DO MONTAŻU

Prefabrykaty ze względu na ich masę i wymiary można podzielić na następujące rodzaje:

• wielkowymiarowe o powierzchni gabarytowej ponad 2 m², których masa zwykle przekracza 1000 kg; Są one przeznaczone do montażu ciężkimi maszynami montażowymi,

• średniowymiarowe o powierzchni gabarytowej do 2 m², o masie w granicach 200-1000 kg; można je montować przy użyciu lekkich maszyn montażowych,

• drobno wymiarowe, o powierzchni gabarytowej nie przekraczającej 2m², i masie do 200 kg; mogą być one montowane również ręcznie.

Ze względu na kształt prefabrykaty dzielimy na:

• płaskie

• przestrzenne.

Prefabrykaty płaskie służą do zestawiania przegród ściennych, stropowych i dachowych. Mogą one występować jako:

• blokowe (bloki), są to zwykle elementy ścienne, samostateczne, tj ustawiane bez konieczności stosowania dodatkowych podpór i usztywnień; ich wymiary powinny spełniać następujące zależności: szerokość b
  3h, wysokość l
  6h, gdzie h jest grubością elementu,

• płytowe, zwane w skrócie płytami o stosunku wymiarów: b
  3h, l
  6h;są to zwykle płyty ścienne, stropowe i dachowe,

• prętowe, których wymiary w przekroju poprzecznym są małe w stosunku do wymiaru długości; są to belki i słupy.

Prefabrykaty przestrzenne zamykają w sobie lub budowli pewną określoną przestrzeń i mogą występować jako: dwuścienne, trójścienne, czwórścienne, pięciościenne i powłokowe.

Zaczepy montażowe w elementach prefabrykowanych

- pętlowe, powstałe w wyniku zabetonowania w elemencie betonowym specjalnie ukształtowanych wkładek wykonanych ze stali zbrojeniowej, których wystająca z powierzchni betonu część w kształcie pętli pozwala na zaczepienie haka zawiesia,

• sworzniowe, w których hak zawiesia zaczepia się za sworzeń, końcami zabetonowany w elemencie i umieszczony w specjalnym zagłębieniu wykonanym w elemencie prefabrykowanym,

• gwintowane, czyli specjalne kształtki metalowe, zaopatrzone w gwintowany otwór i wbetonowane w element,

• tulejowe - powstałe przez zabetonowanie w elemencie tulei metalowej, przechodzącej przez całą grubość (szerokość) elementu; w tuleję tę wsuwa się sworzeń łączący specjalnego (szpilkowego) typu zawiesia.

Rodzaje połączeń między elementami prefabrykowanymi

• styki suche, najczęściej stosowane przy opieraniu dźwigarów dachowych na słupach, płyt dachowych i stropowych na belkach i dźwigarach oraz w połączeniach płyt ze słupami w ogrodzeniach prefabrykowanych. Czasami suche styki poziome zapełnia się zaprawą, głównie w przypadkach, kiedy trzeba otrzymać wyrównaną powierzchnię,

• złącza na betonowe trzpienie łączące wykonywane zwykle po zmontowaniu elementów i służące zwiększeniu monolityczności konstrukcji. Betonuje się je w odpowiednich wycięciach stykających się elementów pionowych i poziomych. Czasem trzpienie takie są wzmacniane zbrojeniem,

• złącza z wiązaniem lub spawaniem zbrojenia, stosowane zazwyczaj do łączenia elementów zginanych; w specjalnie ukształtowanych zakończeniach prefabrykatów wiąże się lub spawa wystające zbrojenie, betonując następnie wolne przestrzenie,

• złącza spawane to najczęściej obecnie stosowany rodzaj złącz w elementach pionowych i poziomych; polegają one na zespawaniu bezpośrednim lub pośrednim specjalnych wypustów lub blach (marek), właściwie zakotwionych w elemencie, zaletą jest prędkość i łatwość wykonania, a wadą lokalne przegrzewanie betonu w miejscu spawania,

• złącza klejone stosowane do łączenia elementów pionowych lub scalania elementów poziomych; wymagają bardzo starannego wyrównania powierzchni styków, wykonuje się je zazwyczaj wykorzystując kleje epoksydowe.

SPRZĘT MONTAŻOWY

• maszyny główne montażowe (podstawowe) służące do unoszenia i opuszczania elementów; są to z reguły:

- dźwignice,

- żurawie budowlane

• sprzęt pomocniczy, który ułatwia wykonanie wyżej wymienionych operacji.

Maszyny montażowe - elementy:

• Haki - znormalizowane elementy stanowiące integralną część maszyn montażowych.

Haki są montowane na wysięgnikach żurawi montażowych, wózkach suwnic lub w zawiesiach linowych. Wielkością charakterystyczną haków jest ich udźwig, czyli masa jaką można na nich zawiesić. Udźwig haków jednorożnych wynosi od 0,3 do 100t, a haków dwurożnych od 5,0 do 100t.

HAKI - JEDNO i DWUROŻNY

• Krążki wykonane zwykle z żeliwa, rzadziej ze staliwa, są to najprostsze urządzenia podnośne.

Służą do kierowania ruchem lin w wielu maszynach montażowych.

Krążek wraz z osią nazywa się zbloczem. Jeżeli zblocze połączy się z hakiem za pomocą obejm otrzymamy zblocze hakowe.

- Wielokrążek otrzymuje się łącząc co najmniej dwa krążki nieruchome z dwoma krążkami ruchomymi.

KRĄŻKI

WIELOKRĄŻEK

ZBLOCZE HAKOWE

- Liny stalowe to podstawowy element większości maszyn stosowanych do transportu pionowego.

Liny stalowe wykonuje się z drutów o średnicy 0,5-2,0 mm, wykonanych ze stali węglowej o wytrzymałości R_s = 1300-1800MPa.

Liny według rodzaju splotu dzieli się na:

• jednozwite, wykonywane z drutów o jednakowej grubości, splecionych spiralnie jedno lub wielowarstwowo, dookoła drutu centralnego; mają one dużą sztywność i nie mogą być nawijane na bębny, stosuje się je więc na odciągi do kotwienia masztów lub innych stałych urządzeń,

• dwuzwite, wykonane ze splotów złożonych z pojedynczych drutów; Sploty są ułożone spiralnie w jednej lub kilku warstwach dookoła rdzenia (duszy). Rdzeń może być stalowy lub wykonany z liny jutowej, konopnej lub manilowej. W przypadku skręcenia drutu w splocie i w całej linie w tym samym kierunku linę nazywamy współzwitą; jeżeli kierunki te są przeciwne linę nazywamy przeciwzwitą.

• Liny współzwite obciążone swobodnie zawieszonym ładunkiem rozkręcają się - nie mogą mieć zastosowania w robotach montażowych.

URZĄDZENIA PODNOŚNE - Żurawie

Podstawowymi parametrami pracy żurawi budowlanych są:

• udźwig, tj. największa masa ładunku, jaką przy danym wysięgu może podnieść żuraw, pracując z zachowaniem wszystkich niezbędnych warunków bezpiecznej pracy,

• wysięg, tj. odległość między osią obrotu żurawia a pionową osią zblocza hakowego,

• wysokość podnoszenia, tj. mierzona w pionie odległość podłoża (posadzki hali, nawierzchni drogi lub główki szyny) do poziomej osi haka umieszczonego w najwyższym punkcie możliwym do osiągnięcia przy danym wysięgu.

Wymagane parametry maszyny montażowej dobiera się wychodząc z przyjętej ogólnej KONCEPCJI WYKONANIA MONTAŻU, która musi określić rozkład stanowisk roboczych maszyny montażowej lub drogę jej poruszania się w czasie pracy.

Wymagany udźwig maszyny montażowej Q oblicza się ze wzoru:

[t]

gdzie:

G_cmax - maksymalna masa elementu montażowego (masa + tolerancje montażowe i ewentualne zawilgocenie elementu)

G_KS - masa konstrukcji usztywniającej element w czasie montażu

G_z - masa zawiesia montażowego

n - liczba maszyn współpracujących przy podnoszeniu elementu

s - współczynnik niejednorodności obciążenia maszyny (w zależności od typu stosowanych maszyn i zawiesi wartość jego waha się od 1,0 do 1,8).

Niezbędny wysięg maszyny montażowej l_zmin oblicza się wg wzoru:

l_zmin ≤ l_o + l_b - 0,5 l_c + 0,2 [m]

w którym:

l_o - minimalna odległość między skrajem maszyny a obrysem wznoszonej konstrukcji (w odniesieniu do żurawi wieżowych: promień obrotu przeciwwagi powiększonej o 0,7 m, tj. szerokość strefy bezpieczeństwa między konstrukcją a maszyną,

l_b - szerokość fragmentu konstrukcji przewidziana do montowania ze stanowiska lub drogi przemieszczania maszyny

l_c - szerokość najdalej od maszyny odsuniętego elementu montowanego z danej drogi przemieszczania lub stanowiska

0,2 m - wielkość rezerwowa wysięgu, przeznaczona na pokrycie niedokładności w ustawieniu maszyny, określona obowiązującymi przepisami.

Niezbędną wysokość podnoszenia maszyny montażowej h_min oblicza się ze wzoru:

h_min ≤ h_o + h_c + h_bm + h_z [m]

w którym:

h_o - wysokość położenia górnej krawędzi elementu po zmontowaniu (w odniesieniu do poziomu ustawienia maszyny)

h_c - wysokość elementu

h_bm - wysokość bezpiecznego manewrowania, przy której możliwe jest bezpieczne przeniesienie elementu nad istniejącą konstrukcję

(słupy i płyty ścienne mają h_bm = 0,7 m, belki, płyty stropowe i dachowe - h_bm = 2,0 m)

h_z - wysokość konstrukcji zawiesia, tj. jego wysokość w czasie przemieszczania elementu mierzona od haka maszyny do górnej krawędzi elementu.

ŻURAW HYDROS 30T - zasięg i wysokość podnoszenia

ŻURAW ZB 75

DROGI I TORY POD ŻURAWIE

DROGI: Na ogół żurawie kołowe wymagają utwardzonej powierzchni dróg po których poruszają się i pracują. Budowa takich dróg odpowiada budowie dróg tymczasowych na placu budowy przeznaczonych dla prowadzenia ruchu ciężkiego.

TORY: Żurawie torowe wymagają dla właściwej pracy ułożenia odpowiednich torów. Stosuje się dwa typy torowisk:

a) uformowanych z użyciem podkładów drewnianych

b) wykonanych z użyciem żelbetowych pojedynczych poduszek

Wymagania dla budowy torowisk:

1. Podłoże pod torowisko powinno być oczyszczone ziemi roślinnej i wyrównane. Przy czym:

- podłoże piaszczyste powinno być wzmocnione warstwą żwiru,

- podłoża gliniaste i ilaste powinny być wymieniane na żwirowo - piaszczyste (w górnej warstwie grubości ok. 30 cm)

Podłoże powinno też być wyprofilowane w sposób zapewniający szybkie odprowadzenie wód opadowych

2. Podkłady powinny być układane na podsypce z tłucznia o grubości warstwy 50 cm przy gruntach słabych, 20 cm przy gruntach zwartych

3. Odchyłka prześwitu pomiędzy szynami toru nie może przekraczać ± mm na długości 5 m, różnica wysokości poziomu główek szyn nie może przekraczać 10 mm, a spadek toru w jego kierunku podłużnym 0,3 %

4. Przed końcami każdej z szyn toru należy zainstalować zabezpieczające ograniczniki jazdy, wyłączającymi automatycznie mechanizm jazdy po dojściu poprzednich kół maszyny na odległość 1 m od końca toru. Końce torowiska powinny być zaopatrzone również w kozły oporowe mocowane do szyn

5. Wzdłuż torowiska należy ułożyć i zamocować koryto dla ochrony kabla elektrycznego zasilającego żuraw w energię

6. Tor musi być uziemiony a poszczególne odcinki szyn łączone ze sobą przewodami metalowymi

SPRZĘT POMOCNICZY DO MONTAŻU

KLASYFIKACJA

- zawiesia,

- rusztowania, pomosty, drabiny,

- sprzęt do prowizorycznego zamocowania elementów i ich rektyfikacji,

- urządzenia i sprzęt pomiarowy,

- drobne narzędzia.

ZAWIESIA

Zawiesie - urządzenie umożliwiające połączenie haka maszyny montażowej z zaczepami elementu prefabrykowanego.

Ze względu na sposób przenoszenia obciążenia zawiesia dzieli się na:

- mechaniczne (haki, łańcuchy, liny itp.),

- elektromagnetyczne,

- pneumatyczne.

W budownictwie prawie wyłącznie mają zastosowanie zawiesia mechaniczne.

Podstawowymi parametrami zawiesi są:

- udźwig, czyli maksymalna masa może unieść,

- wysokość zawiesia,

- rozstaw zaczepów montażowych w podanym elemencie.

- zawiesie dwulinowe

Składa się z dwóch odcinków liny stalowej połączonych ze stalowym uchem, które umieszcza się w gardzieli haku maszyny montażowej oraz haków (najczęściej jednorożnych). Zawiesia tego typu są przeważnie używane do montażu belek.

ZAWIESIE DWULINOWE, ZACISKI ŚRUBOWE, SERCÓWKA

- zawiesie czterolinowe

Cztery odcinki liny, do montażu płyt.

ZAWIESIE SZPILKOWE

ZAWIESIE BELKOWO - LINOWE

RUSZTOWANIA POMOSTY I DRABINY

Służą do:

- odpinania zawiesi od ustawionych i prowizorycznie zamocowanych elementów wysokich,

- wykonywania złączy

SAMOSTOJĄCE POMOSTY I DRABINY

RUSZTOWANIA ZŁOŻONE

MECHANICZNE POMOSTY ROBOCZE

WISZĄCE POMOSTY ROBOCZE ZAKŁADANE NA ELEMENTY JUŻ ZAMONTOWANE I TRWALE POŁĄCZONE Z KONSTRUKCJĄ

SAMOCHODOWE PODNOŚNIKI TELESKOPOWE

URZĄDZENIA DO PROWIZORYCZNEGO ZAMOCOWANIA I REKTYFIKACJI ELEMENTÓW

- odciągi

- rozpory montażowe

- łączniki imadłowe

- opaski centrujące i konduktory.

ODCIĄGI I ROZPORY MONTAŻOWE

ODCIĄG LINOWY

Rozpory łączy się z uchwytami. Najczęściej stosowane uchwyty to:

- kotew wkręcona do mocowania wkrętu w gruncie,

- uchwyt rozprężny do mocowania rozpory w otworach φ 30 wierconych w płytach stropowych,

- uchwyt szczelinowy do mocowania rozpór w szczelinach między płytami stropowymi,

- uchwyt do mocowania rozpór w elementach kanałowych.

ROZPORY MONTAŻOWE I UCHWYTY

Najczęściej stosowane uchwyty górne to:

- uchwyt imadłowy

- uchwyt rozprężny do mocowania uchwytów w otworach wierconych w ścianach.

W zależności od typu masa rozpory z uchwytami dochodzi do 20 kg.

Do prowizorycznego zamocowania płyt ściennych służą zazwyczaj rozpory sztywne. Obowiązuje tu zasada, że płyty ścienne o szerokości do 1,5 m można usztywniać jedną rozporą. Usztywnienie płyt szerszych wymaga użycia dwóch rozpór.

Specjalną grupą urządzeń do prowizorycznego zamocowania stanowią - konduktory,

- opaski centrujące.

KONDUKTOR

OPASKA CENTRUJĄCA

SPRZĘT POMIAROWY I NARZĘDZIA ROBOCZE

Sprzęt pomiarowy stosowany przy montażu można podzielić na dwie grupy:

- ogólnego stosowania,

- sprzęt specjalizowany.

Sprzęt pomiarowy ogólnego stosowania wykorzystywany przy robotach montażowych to:

- poziomice zwykłe do ustawiania elementów w poziomie,

- poziomice wodne do przenoszenia poziomów,

- pion ciesielski do sprawdzania pionowości elementów,

- taśmy miernicze i miarki składane do ustalenia odległości.

Sprzęt pomiarowy specjalizowany:

- pion montażowy przystosowany specjalnie do robót montażowych i pozwalający znacznie szybciej (nie z pomocą zwykłego pionu ciesielskiego) ustawić element w pionie

- odchyłomierz optyczny spełniający analogiczną rolę,

- pochyłościomierz, pomocny przy sprawdzaniu położenia płyt dachowych itp.

Narzędzia używane do montażu:

Z narzędzi używanych do innych robót budowlanych przy montażu wykorzystuje się: młotki murarskie, pucki, przecinaki, kielnie, czerpaki, łopaty i szufle i łupki ciesielskie.

Narzędzi stosowanych wyłącznie do montażu

- drążek do naprowadzania elementów w końcowej fazie ich opuszczania na miejsce wbudowania, wykonany z prętu stalowego o średnicy ok. 30 mm i długości 1200 ÷ 1500 mm. Może on być prosty lub z zakrzywionym końcem,

- łopatkę do podbijania mieszanki betonowej w czasie wypełniania spoin poziomych; może ona być z twardego drewna lub metalowa,

- konewkę o pojemności ok. 4,8 l służącą do przenoszenia zaprawy i wypełniania nią pionowych kanałów między elementami,

- lej płaskodenny do ułatwienia wypełnienia spoin pionowych,

- kliny stalowe do regulacji ustawienia prefabrykatów,

- kliny z twardego drewna, służące do stabilizacji słupów w stropach kielichowych.

POŁĄCZENIA PREFABRYKATÓW

ŁĄCZNIK IMADŁOWY

---