PROTOKOŁY OBSŁUGI POCZTY ELEKTRONICZNEJ

Poczta elektroniczna służy do przesyłania komunikatów tekstowych, jak również
dołączonych do nich

informacji nietekstowych (obraz, dźwięk) pomiędzy użytkownikami różnych
komputerów - zarówno

w obrębie sieci lokalnej, jak i w sieciach rozległych - a w szczególnym przypadku
również pomiędzy

użytkownikami jednego komputera.

Omówimy protokoły pocztowe oparte na TCP/IP, to jest zbudowane na TCP i
wykorzystujące system

adresowania IP. Poczta może być też wymieniana pomiędzy komputerami
umieszczonymi w różnych

rodzajach sieci - w takim przypadku musi przechodzić przez odpowiednie bramy.

Komputery indywidualnych użytkowników rzadko włączone są przez całą dobę -
gdyby przesyłki

były kierowane bezpośrednio do nich, często mogłyby wracać nie doręczone.
System poczty

elektronicznej zakłada istnienie serwerów pocztowych, to jest komputerów, które
są włączone przez

cały czas i są zawsze dostępne. Indywidualni użytkownicy mogą posiadać na nich
konta pocztowe,

zwane też skrzynkami pocztowymi (

mailbox

), których zawartość mogą pobierać

okresowo do

własnego komputera i oglądać (bądź oglądać bezpośrednio w skrzynce, jeśli mają
prawo wykonywania

programów obsługi poczty bezpośrednio na serwerze).

Protokoły pocztowe można podzielić na protokoły dostarczające przesyłki do
serwerów pocztowych

(„wrzucające do skrzynki”) i protokoły pobierające przesyłki z serwerów
(„wyjmujące ze skrzynki”).

Podobnie jak w tradycyjnej poczcie, każdy użytkownik sieci może nadać
przesyłkę do dowolnego

innego użytkownika, ale pobrać wiadomości ze skrzynki może tylko jej właściciel
(po podaniu hasła).

Uwaga

Teoretycznie może dochodzić (i w praktyce ostatnio coraz częściej dochodzi) do
dowolnego

zaśmiecania cudzych skrzynek pocztowych reklamówkami i innymi nie
zamówionymi materiałami.

Przed zjawiskiem tym można się bronić stosując filtry pocztowe
uniemożliwiające dostarczanie

poczty na przykład spod wybranego adresu lub grupy adresów. Do wykonywania
bardziej

zaawansowanych („programowalnych”) operacji w zakresie obsługi poczty
elektronicznej może

służyć na przykład unixowy program procmail.

Typowym przykładem protokołu dostarczania poczty jest SMTP (

Simple Mail

Transfer Protocol

).

Do odbioru poczty może służyć POP (

Post Office Protocol

) w wersji POP2 lub

POP3, oraz IMAP

(

Interactive Mail Access Protocol

) - aktualnie w wersji IMAP4. Protokoły te zostały

zaprojektowane

do przesyłania informacji tekstowych. Gdy pojawiła się potrzeba przesyłania
załączników nieteksto-

wych (multimedialnych lub programów wykonywalnych), opracowano standard
MIME (

Multipurpose

Internet Mail Extensions

), który rozszerzył możliwości tradycyjnych protokołów

tekstowych (MIME

nie jest samodzielnym protokołem), a jednocześnie okazał się pożyteczny i w
innych zastosowaniach

(na przykład w protokole HTTP służącym do przesyłania stron domowych).

Procesy realizujące protokoły pocztowe porozumiewają się ze sobą za pomocą
komend oraz ich

potwierdzeń (lub odpowiedzi), które (w przeciwieństwie do informacji binarnych
wymienianych przez

protokoły niższych poziomów) mają postać czytelną dla człowieka, co ułatwia
ewentualną diagnostykę

występujących problemów.

Protokół SMTP.

SMTP służy do dostarczania poczty do serwerów pocztowych. Wykorzystuje
port TCP nr 25.

Lista komend:

HELO <host nadawcy> umożliwia identyfikację hosta i
nawiązanie połączenia

MAIL FROM:<adres nadawcy> podaje adres nadawcy

RCPT TO:<adres odbiorcy> podaje adres odbiorcy

DATA oznacza początek wiadomości

RSET unieważnienie nadawanej wiadomości

QUIT zakończenie sesji i zerwanie połączenia

Znacznikiem końca wiadomości jest kropka . umieszczona jako jedyny znak w
oddzielnej linii.

Komendy pomocnicze:

HELP podaje listę dostępnych komend

HELP KOMENDA podaje skrótowy opis danej komendy

VRFY <użytkownik> podaje informacje związane z nazwą
użytkownika (np. aliasy)

EXPN <lista> podaje zawartość listy adresowej o
podanej nazwie

Komendy VRFY i EXPN są rzadko udostępniane przez administratorów
systemów pocztowych

(powiększają ryzyko włamania do systemu).

Jeżeli serwer pocztowy jest w danej chwili nieosiągalny (na przykład
uszkodzony), nadawca

otrzymuje komunikat o błędzie. Systemy pocztowe często w takim przypadku
buforują wiadomość

i usiłują przekazać ją ponownie po pewnym czasie.

Protokół POP

POP służy do odbierania poczty ze skrzynki pocztowej. Wersje POP2 i POP3
dość istotnie różnią się

od siebie zestawami komend (choć funkcjonalnie zapewniają prawie to samo).
POP2 wykorzystuje

port TCP nr 109, a POP3 - port TCP nr 110.

Lista komend POP2:

HELO użytkownik hasło nazwa konta i hasło użytkownika,
nawiązanie połączenia

FOLD folder wybór foldera pocztowego

READ odczytanie wszystkich wiadomości

READ n odczytanie wszystkich wiadomości od
numeru n

RETR pobranie wszystkich wiadomości

ACKS potwierdzenie odbioru i polecenie
dalszego zachowania

wiadomości

ACKD potwierdzenie odbioru i polecenie
usunięcia wiadomości

NACK zawiadomienie o nie odebraniu
wiadomości

QUIT zakończenie sesji i zerwanie
połączenia

Lista komend POP3:

USER użytkownik nazwa konta użytkownika

PASS hasło podanie hasła

Uwaga:

wyświetla się !

STAT zwraca liczbę nie odebranych wiadomości i ich łączną
objętość w bajtach

RETR n pobranie wiadomości o numerze n

DELE n usunięcie wiadomości o numerze n

LAST zwraca numer wiadomości, na której ostatnio
wykonano jakieś polecenie

LIST zwraca objętość (w bajtach) wszystkich
przechowywanych wiadomości

LIST n zwraca objętość (w bajtach) wiadomości o numerze n

RSET usuwa zaznaczenia wszystkich wiadomości
zaznaczonych do usunięcia

TOP n k podaje nagłówek i k początkowych linii wiadomości
o numerze n

NOOP nic nie wykonuje

QUIT zakończenie sesji i zerwanie połączenia

W stosunku do POP2, POP3 ułatwia operowanie na pojedynczych
wiadomościach (umożliwia

wycinanie fragmentów pliku z pocztą po stronie serwera).

Protokół IMAP.

IMAP w jeszcze większym stopniu niż POP3 ułatwia operowanie na pojedynczych
wiadomościach.

Umożliwia też synchronizację skrzynek pocztowych serwera i klienta -
skasowanie pojedynczej

wiadomości po jednej stronie powoduje też skasowanie jej po drugiej stronie i na
odwrót.

Rozszerzenie MIME.

MIME określa:

- typ przesyłanej informacji;

- sposób jej zakodowania.

Standard MIME podlega ciągłemu rozwojowi. Informacje na temat jego
aktualnych możliwości są

dostępne w Internecie.

Typy zawartości (

Content-Type

) zdefiniowane w pierwotnym standardzie mają

swoje podtypy

(

subtype

), ich liczba cały czas się zwiększa. Najczęściej używane:

text (plain , richtext , html , ...)

application (octet-stream , postscript , msword , ...)

image (jpeg , gif , ...)

video (mpeg , ...)

audio (basic , ...)

multipart (mixed , alternative , encrypted , ...)

message (rfc822 , partial , external-body , news , ...)

Zazwyczaj stosowany jest zapis o postaci typ / podtyp , np. text / html .

Sposób kodowania (

Content-Transfer-Encoding

) informuje o sposobie

przekształcenia informacji

do postaci możliwej do przesłania przy użyciu tradycyjnych systemów SMTP (kod
7-bitowy ASCII,

długość linii mniejsza, niż 100 bajtów). Dostępne sposoby:

7bit (podstawowy ASCII, brak kodowania)

8bit (rozszerzony ASCII)

binary (dowolny ciąg bajtów)

quoted-printable (znaki specjalne uwidocznione w tekście)

base64 (zamiana bajtów 8-bitowych na znaki 6-bitowe)

x-nazwa (własne kodowanie użytkownika, które ma nadaną
nazwę)

Różne rozszerzone realizacje SMTP mogą obsługiwać różne rodzaje danych. Za
rozszerzone SMTP

(

Extended SMTP, ESMTP

) są uważane takie realizacje SMTP, które reagują na

dodatkową komendę

EHLO (

Extended HELO

), podając w odpowiedzi listę rozszerzeń, które obsługują

(każde rozszerzenie

ma swoją nazwę i jest związane z dodatkową listą obsługiwanych komend).