Ageizm jako źródło

Ageizm jako źródło

negatywnej postawy wobec

negatywnej postawy wobec

osób w starszym wieku.

osób w starszym wieku.

 

 

Samokształcenie

Samokształcenie

Pielęgniarstwo grupa 2B

Pielęgniarstwo grupa 2B

Marta Bordon

Marta Bordon

Dorota Efta

Dorota Efta

Patrycja Galant

Patrycja Galant

Ania Gierszewska

Ania Gierszewska

Ewa Jabłońska

Ewa Jabłońska

Małgorzata Głogowska

Małgorzata Głogowska

„

„

Podobnie jak jesień może być

Podobnie jak jesień może być

najpiękniejszą porą roku, tak i

najpiękniejszą porą roku, tak i

starość może być najlepszym

starość może być najlepszym

okresem życia”

okresem życia”

(A. Kępiński)

(A. Kępiński)

Czym jest starość? Jaki stosunek

Czym jest starość? Jaki stosunek

ma do niej społeczeństwo? Co

ma do niej społeczeństwo? Co

myślą i jak sobie ją wyobrażają

myślą i jak sobie ją wyobrażają

dzieci, młodzież, dorośli? Oto

dzieci, młodzież, dorośli? Oto

pytania, na które warto

pytania, na które warto

odpowiedzieć, albowiem

odpowiedzieć, albowiem

stereotyp starości, jaki

stereotyp starości, jaki

funkcjonuje w społeczeństwie,

funkcjonuje w społeczeństwie,

jest odzwierciedleniem sytuacji

jest odzwierciedleniem sytuacji

ludzi starych, którzy w tym

ludzi starych, którzy w tym

społeczeństwie żyją.

społeczeństwie żyją.

Stereotyp ten może być pozytywny,

Stereotyp ten może być pozytywny,

gdy podkreśla doświadczenie życiowe i

gdy podkreśla doświadczenie życiowe i

mądrość starych ludzi, potrzebę

mądrość starych ludzi, potrzebę

szacunku dla nich i odpowiedniej

szacunku dla nich i odpowiedniej

opieki. Może być też negatywny, jeśli

opieki. Może być też negatywny, jeśli

główny nacisk kładzie się na

główny nacisk kładzie się na

produkcje, oceniając człowieka według

produkcje, oceniając człowieka według

tego, czy w niej uczestniczy. Wtedy to

tego, czy w niej uczestniczy. Wtedy to

patrzy się na człowieka starego jak na

patrzy się na człowieka starego jak na

kogoś, kto jest nieużyteczny, a o jego

kogoś, kto jest nieużyteczny, a o jego

doświadczeniach mówi się, że są

doświadczeniach mówi się, że są

przestarzałe i nieprzydatne.

przestarzałe i nieprzydatne.

Dyskryminacja ze względu na wiek, czyli

Dyskryminacja ze względu na wiek, czyli

nierówne, gorsze traktowanie może

nierówne, gorsze traktowanie może

spotkać osoby w każdym wieku, także

spotkać osoby w każdym wieku, także

młode - jednak w sposób szczególny

młode - jednak w sposób szczególny

dotyka osoby starsze. Przyczyną

dotyka osoby starsze. Przyczyną

niewłaściwego traktowania seniorów są

niewłaściwego traktowania seniorów są

przede wszystkim negatywne stereotypy

przede wszystkim negatywne stereotypy

na temat starości, brak wiedzy o

na temat starości, brak wiedzy o

potrzebach ludzi w starszym wieku lub

potrzebach ludzi w starszym wieku lub

po prostu brak kultury osobistej i

po prostu brak kultury osobistej i

szacunku dla osób starszych.

szacunku dla osób starszych.

W wielu codziennych sytuacjach

W wielu codziennych sytuacjach

wiek staje się przyczyną

wiek staje się przyczyną

lekceważenia i przykrego

lekceważenia i przykrego

traktowania. Z takimi

traktowania. Z takimi

zachowaniami osoby starsze

zachowaniami osoby starsze

mogą spotkać się w trakcie

mogą spotkać się w trakcie

poszukiwania pracy, w szpitalu i

poszukiwania pracy, w szpitalu i

przychodni, w sklepie, w

przychodni, w sklepie, w

urzędzie, a także w rodzinie.

urzędzie, a także w rodzinie.

AGEIZM (geriatryzm) to odmiana

AGEIZM (geriatryzm) to odmiana

dyskryminacji ludzi starszych

dyskryminacji ludzi starszych

polegająca na ich negatywnym

polegająca na ich negatywnym

traktowaniu ze względu na ich

traktowaniu ze względu na ich

zaawansowany wiek. 

zaawansowany wiek. 

W dużej mierze wynika z

W dużej mierze wynika z

nieświadomości, niewiedzy

nieświadomości, niewiedzy

współczesnych społeczeństw

współczesnych społeczeństw

odnośnie procesu starzenia się

odnośnie procesu starzenia się

człowieka i wiążących się z tym zmian

człowieka i wiążących się z tym zmian

osobowościowych.

osobowościowych.

Pojęcie to jest szczególnie nośne w

Pojęcie to jest szczególnie nośne w

pielęgniarstwie geriatrycznym.

pielęgniarstwie geriatrycznym.

Osoby starsze nierzadko są

Osoby starsze nierzadko są

szykanowane, spotykają się z

szykanowane, spotykają się z

nadużyciami fizycznymi i mentalnymi

nadużyciami fizycznymi i mentalnymi

oraz niedostateczną opieką.

oraz niedostateczną opieką.

Wskazano na łamanie praw w

Wskazano na łamanie praw w

domach opieki, znieważanie osób

domach opieki, znieważanie osób

starszych w ich najbliższym

starszych w ich najbliższym

otoczeniu, a także ich niewłaściwe

otoczeniu, a także ich niewłaściwe

traktowanie w szpitalach.

traktowanie w szpitalach.

Z reguły z taką postawą spotykają się

Z reguły z taką postawą spotykają się

ludzie starsi, postrzegani jako

ludzie starsi, postrzegani jako

niepotrzebni. Gdy podobna

niepotrzebni. Gdy podobna

dyskryminacja odnosi się do ludzi

dyskryminacja odnosi się do ludzi

młodych nazywana jest adultyzmem.

młodych nazywana jest adultyzmem.

W Polsce ofiarami ageizmu najczęściej

W Polsce ofiarami ageizmu najczęściej

padają kobiety po 35 roku życia oraz

padają kobiety po 35 roku życia oraz

mężczyźni po 45 roku życia.

mężczyźni po 45 roku życia.

W1969 roku Robert Butler stworzył

W1969 roku Robert Butler stworzył

pojęcie „ageism” oznaczające

pojęcie „ageism” oznaczające

dyskryminację ze względu na wiek.

dyskryminację ze względu na wiek.

Zwrócił uwagę na fakt, że starzy

Zwrócił uwagę na fakt, że starzy

członkowie społeczeństwa są

członkowie społeczeństwa są

traktowani jako gorsi tylko z powodu

traktowani jako gorsi tylko z powodu

podeszłego wieku. W polszczyźnie dla

podeszłego wieku. W polszczyźnie dla

takiej postawy stosuje się słowo

takiej postawy stosuje się słowo

„geriatryzm”.

„geriatryzm”.

Za dolną granicę wieku podeszłego

Za dolną granicę wieku podeszłego

zgodnie z normami ONZ przyjmuje się

zgodnie z normami ONZ przyjmuje się

65. rok życia.

65. rok życia.

Społeczeństwo polskie od lat 70.

Społeczeństwo polskie od lat 70.

ubiegłego wieku należy do

ubiegłego wieku należy do

demograficznie starych, a więc takich,

demograficznie starych, a więc takich,

w których został przekroczony

w których został przekroczony

wskaźnik 7% ludności powyżej 65 roku

wskaźnik 7% ludności powyżej 65 roku

życia.

życia.

Postawy pracowników służby zdrowia

Postawy pracowników służby zdrowia

wobec tej najliczniejszej grupy

wobec tej najliczniejszej grupy

pacjentów są często potwierdzeniem

pacjentów są często potwierdzeniem

istnienia geriatryzmu. Niewłaściwe

istnienia geriatryzmu. Niewłaściwe

postawy przejawiają najczęściej Ci,

postawy przejawiają najczęściej Ci,

którzy swoją pracę podjęli z przypadku.

którzy swoją pracę podjęli z przypadku.

 

 

Jedną z takich postaw jest niewiara w

Jedną z takich postaw jest niewiara w

skuteczność działań medycznych,

skuteczność działań medycznych,

wynikająca z przekonania, że choroby

wynikająca z przekonania, że choroby

ludzi starych są nieuniknione,

ludzi starych są nieuniknione,

przewlekłe oraz nieuleczalne.

przewlekłe oraz nieuleczalne.

Postawy pielęgniarek wobec starszych

Postawy pielęgniarek wobec starszych

wiekiem pacjentów są ważnym

wiekiem pacjentów są ważnym

zagadnieniem z punktu widzenia

zagadnieniem z punktu widzenia

praktyki zawodowej.

praktyki zawodowej.

Problemem jest przede wszystkim

Problemem jest przede wszystkim

niedostateczna liczba geriatrów. Leczenie

niedostateczna liczba geriatrów. Leczenie

osób starszych wymaga przygotowania i

osób starszych wymaga przygotowania i

odpowiedniej wiedzy, tymczasem obecnie

odpowiedniej wiedzy, tymczasem obecnie

w Polsce mamy ok. 100 czynnych

w Polsce mamy ok. 100 czynnych

zawodowo geriatrów, przy czym istnieją

zawodowo geriatrów, przy czym istnieją

województwa, w których nie ma

województwa, w których nie ma

wojewódzkich konsultantów z zakresu

wojewódzkich konsultantów z zakresu

geriatrii. Dolegliwości starszych

geriatrii. Dolegliwości starszych

pacjentów niejednokrotnie tłumaczone są

pacjentów niejednokrotnie tłumaczone są

po prostu wiekiem, co prowadzi do tego,

po prostu wiekiem, co prowadzi do tego,

że lekarze nie kierują osób starszych na

że lekarze nie kierują osób starszych na

kompleksowe badania – uznając, iż na

kompleksowe badania – uznając, iż na

starość nie ma leku. Takie zaniedbania

starość nie ma leku. Takie zaniedbania

prowadzą do nierozpoznania wielu

prowadzą do nierozpoznania wielu

chorób, którym można byłoby wcześniej

chorób, którym można byłoby wcześniej

zapobiec.

zapobiec.

Starsi pacjenci skarżą się także

Starsi pacjenci skarżą się także

na problemy z wezwaniem

na problemy z wezwaniem

karetki i na naruszające godność

karetki i na naruszające godność

traktowanie w szpitalach:

traktowanie w szpitalach:

zaniedbania w opiece i

zaniedbania w opiece i

nieprzyjemne odzywki: „dziadek

nieprzyjemne odzywki: „dziadek

siedź cicho”, „dziadek robimy

siedź cicho”, „dziadek robimy

zastrzyk!”

zastrzyk!”

Dla ponad jednej trzeciej personelu

Dla ponad jednej trzeciej personelu

medycznego jest to świadomy wybór, dla

medycznego jest to świadomy wybór, dla

pozostałych opieka nad tą grupą

pozostałych opieka nad tą grupą

pacjentów wynika z przypadku lub z

pacjentów wynika z przypadku lub z

konieczności. Chęć pracy z seniorami

konieczności. Chęć pracy z seniorami

wyraża prawie połowa słuchaczy studiów

wyraża prawie połowa słuchaczy studiów

stacjonarnych, w tym część podaje, że

stacjonarnych, w tym część podaje, że

preferują pracę z tą grupą pacjentów.

preferują pracę z tą grupą pacjentów.

 

 

Statystyki podają, że liczba specjalistów

Statystyki podają, że liczba specjalistów

w zakresie geriatrii jest w Polsce zbyt

w zakresie geriatrii jest w Polsce zbyt

mała w stosunku do potrzeb.

mała w stosunku do potrzeb.

Praca z ludźmi w podeszłym

Praca z ludźmi w podeszłym

wieku w środowisku medycznym

wieku w środowisku medycznym

bywa uważana za gorszą, za

bywa uważana za gorszą, za

zajęcie dla tych, którzy nie

zajęcie dla tych, którzy nie

potrafią znaleźć lepszej pracy.

potrafią znaleźć lepszej pracy.

Wśród cech i umiejętności szczególnie

Wśród cech i umiejętności szczególnie

przydatnych w pracy z seniorami

przydatnych w pracy z seniorami

najczęściej wymieniano umiejętność:

najczęściej wymieniano umiejętność:



słuchania,

słuchania,



cierpliwość ,

cierpliwość ,



zrozumienie dla problemów i

zrozumienie dla problemów i

potrzeb pacjentów,

potrzeb pacjentów,



okazywanie zainteresowania,

okazywanie zainteresowania,



poświęcanie podopiecznym swojego

poświęcanie podopiecznym swojego

czasu,

czasu,



fachowa specjalistyczna wiedza.

fachowa specjalistyczna wiedza.

Do podstawowych trudności w pracy z

Do podstawowych trudności w pracy z

seniorami należą:

seniorami należą:



praca jest ciężka fizycznie

praca jest ciężka fizycznie



przysparza problemów w komunikacji

przysparza problemów w komunikacji



nie ma szybkich efektów pracy

nie ma szybkich efektów pracy

pielęgniarskiej,

pielęgniarskiej,



praca monotonna,

praca monotonna,



nadmierne oczekiwania podopiecznych,

nadmierne oczekiwania podopiecznych,



brak możliwości rozwoju zawodowego,

brak możliwości rozwoju zawodowego,



agresja podopiecznych ,

agresja podopiecznych ,



ich niezadowolenie ,

ich niezadowolenie ,



nadmierne oczekiwania rodzin/opiekunów ,

nadmierne oczekiwania rodzin/opiekunów ,



konieczność nieustannej kontroli .

konieczność nieustannej kontroli .

Wiedza ogólnomedyczna jest na pewno

Wiedza ogólnomedyczna jest na pewno

niezbędna, ale potrzebne w pracy

niezbędna, ale potrzebne w pracy

pielęgniarki geriatrycznej są też

pielęgniarki geriatrycznej są też

wiadomości z medycyny społecznej,

wiadomości z medycyny społecznej,

rehabilitacji oraz pewne pojęcie o

rehabilitacji oraz pewne pojęcie o

dynamice rodziny.

dynamice rodziny.

 

 

Na pozytywne relacje z podopiecznymi

Na pozytywne relacje z podopiecznymi

niewątpliwy wpływ ma dostrzeganie

niewątpliwy wpływ ma dostrzeganie

dodatnich stron pracy pielęgniarskiej z

dodatnich stron pracy pielęgniarskiej z

osobami starszymi.

osobami starszymi.

Postawa dominacji przejawia się

Postawa dominacji przejawia się

lekceważeniem podopiecznych i wynika z

lekceważeniem podopiecznych i wynika z

zawiedzionego poczucia wszechmocy;

zawiedzionego poczucia wszechmocy;

większość ludzi w zawodach medycznych

większość ludzi w zawodach medycznych

ma bowiem głęboką potrzebę

ma bowiem głęboką potrzebę

spowodowania poprawy zdrowia swoich

spowodowania poprawy zdrowia swoich

pacjentów.

pacjentów.

 

 

Brak poprawy powoduje

Brak poprawy powoduje

zniecierpliwienie, poddaje w wątpliwość

zniecierpliwienie, poddaje w wątpliwość

własną przydatność zawodową

własną przydatność zawodową

.

.

 

 

Inną formą dominacji jest protekcjonizm –

Inną formą dominacji jest protekcjonizm –

traktowanie seniorów jak dzieci,

traktowanie seniorów jak dzieci,

wyręczanie w prostych czynnościach, co

wyręczanie w prostych czynnościach, co

pogłębia ich zależność od otoczenia. Może

pogłębia ich zależność od otoczenia. Może

on wynikać z opacznego rozumienia

on wynikać z opacznego rozumienia

słabości i obawy o życie chorego.

słabości i obawy o życie chorego.

Negatywne postawy wynikają z

Negatywne postawy wynikają z

nieodpowiedniego przygotowania do pracy

nieodpowiedniego przygotowania do pracy

z seniorami, powodują dyskomfort i szybkie

z seniorami, powodują dyskomfort i szybkie

wypalenie zawodowe.

wypalenie zawodowe.

Postawy wobec seniorów kształtują

Postawy wobec seniorów kształtują

się głównie w środowisku rodzinnym.

się głównie w środowisku rodzinnym.

Tak jak człowiekowi starszemu

Tak jak człowiekowi starszemu

potrzebna jest rodzina, tak rodzinie

potrzebna jest rodzina, tak rodzinie

potrzebny jest stary człowiek.

potrzebny jest stary człowiek.

Kształtowanie pozytywnych postaw

Kształtowanie pozytywnych postaw

całego społeczeństwa wobec starości

całego społeczeństwa wobec starości

jest ważne, bo przecież starcy to nie

jest ważne, bo przecież starcy to nie

ONI, tylko MY w przyszłości.

ONI, tylko MY w przyszłości.

ABY MÓC POWIEDZIEĆ STOP

ABY MÓC POWIEDZIEĆ STOP

DYSKRYMINACJI OSÓB STARSZYCH

DYSKRYMINACJI OSÓB STARSZYCH

NALEŻY

NALEŻY

:

:

podnieść społeczną świadomość problemu

podnieść społeczną świadomość problemu

dyskryminacji ze względu na wiek i skłonić

dyskryminacji ze względu na wiek i skłonić

do refleksji na temat miejsca i roli ludzi

do refleksji na temat miejsca i roli ludzi

starszych we współczesnym świecie;

starszych we współczesnym świecie;

zebrać informacje na temat mechanizmów

zebrać informacje na temat mechanizmów

i przejawów dyskryminacji osób starszych

i przejawów dyskryminacji osób starszych

w odniesieniu do czterech wybranych

w odniesieniu do czterech wybranych

obszarów: rynek pracy, ochrona zdrowia,

obszarów: rynek pracy, ochrona zdrowia,

pomoc społeczna, partycypacja społeczna;

pomoc społeczna, partycypacja społeczna;

uruchomić ogólnopolski system

uruchomić ogólnopolski system

gromadzenia i analizy przypadków

gromadzenia i analizy przypadków

dyskryminacji;

dyskryminacji;

poznać opinie osób starszych i

poznać opinie osób starszych i

przedstawicieli lokalnych instytucji

przedstawicieli lokalnych instytucji

odnośnie problemu dyskryminacji

odnośnie problemu dyskryminacji

wiekowej;

wiekowej;

wypracować konkretne rozwiązania,

wypracować konkretne rozwiązania,

których wdrożenie wzmocni pozycję ludzi

których wdrożenie wzmocni pozycję ludzi

starszych (dobre praktyki).

starszych (dobre praktyki).