Szacowanie ryzyka

zawodowego

Za najważniejszą czynność uznaje

się szacowanie ryzyka.

Szacowanie ryzyka zawodowego
obejmuje ustalenie:
- prawdopodobieństwa
wystąpienia zagrożeń,
- ciężkości szkodliwych następstw
tych zagrożeń

.

Podstawą do oszacowania ryzyka
zawodowego są:
- dane o wypadkach, chorobach
zawodowych

i innych,

- informacje zawarte w przepisach
prawnych,
- opinie ekspertów,
- lista zagrożeń występujących na
placu budowy.

W Polsce najczęściej stosowaną metodą szacowania ryzyka
zawodowego, jest
metoda pięciu kroków.
Metoda ta składa się z pięciu, następujących po sobie kroków.
Źródło: PN – N – 18002:2000
„Ogólne wytyczne oceny ryzyka zawodowego”

1. Krok pierwszy – Identyfikacja zagrożeń

Struktura postępowania obejmuje sekwencje działań:

-sporządzenie spisu stanowisk pracy, na których
przeprowadzana będzie ocena ryzyka zawodowego,

-przegląd stanowisk pracy,

-obserwacja pracowników podczas pracy (czy stosują
środki ochrony indywidualnej). Rozmowa z pracownikami,
na danym stanowisku pracy o czynnikach ujemnie
wpływających na ich zdrowie i samopoczucie przy pracy,

-analiza obserwowanych zagrożeń,

- decyzje o zagrożeniach i nieprawidłowościach
wymagających likwidacji w pierwszej kolejności.

Zagrożenia zidentyfikowane w kroku pierwszym odnoszą się do
osób pracujących bezpośrednio na danym stanowisku oraz do
innych osób przebywających w strefie zagrożeń, czy pracujących na
sąsiadujących stanowiskach pracy, np. pracowników
podwykonawców, realizujących roboty równolegle.
W ocenie ryzyka zwraca się szczególną uwagę na tych
pracowników, dla których następstwa występujących zagrożeń
mogą być szczególnie ciężkie.

2. Krok drugi – kto może być zagrożony i w jaki
sposób?

3. Krok trzeci – oszacowanie ryzyka na podstawie
rejestrowanych zagrożeń

Mając spis zagrożeń oraz stanowisk, na których zostały zaobserwowane,
ocenia się prawdopodobieństwo wystąpienia niekorzystnych następstw
(skutków) każdego ze zidentyfikowanych i zarejestrowanych zagrożeń
oraz ciężkość następstw. Przy szacowaniu poziomu ryzyka uwzględnia
się stosowane środki ochrony (zbiorowe i indywidualne) przed
zagrożeniami.
Na podstawie informacji pozyskanych w kroku I i II przystępuje się do
szacowania ryzyka zawodowego związanego ze stanowiskiem pracy, w
skali trójstopniowej:

Prawdopodobieństwo

mała

średnia

duża

Mało prawdopodobne

małe

1

małe

1

średnie

2

Prawdopodobne

małe

1

średnie

2

duże

3

Wysoce prawdopodobne

średnie

2

duże

3

duże

3

Ciężkość następstw

Skala 3 – stopniowa szacowania ryzyka zawodowego

do następstw o małej szkodliwości zalicza się te urazy i

choroby, które nie powodują długotrwałych dolegliwości

do następstw o małej szkodliwości zalicza się te urazy i

choroby, które nie powodują długotrwałych dolegliwości

do następstw o średniej szkodliwości zalicza się te urazy

i choroby, które powodują niewielkie, ale długotrwałe lub

nawracające okresowo dolegliwości

i są związane z krótkimi okresami absencji

do następstw o średniej szkodliwości zalicza się te urazy

i choroby, które powodują niewielkie, ale długotrwałe lub

nawracające okresowo dolegliwości

i są związane z krótkimi okresami absencji

do następstw o dużej szkodliwości zalicza się te urazy i

choroby, które powodują ciężkie i stałe dolegliwości i/lub

śmierć

do następstw o dużej szkodliwości zalicza się te urazy i

choroby, które powodują ciężkie i stałe dolegliwości i/lub

śmierć

Ciężkość szkodliwych następstw zagrożenia określa się:

do mało prawdopodobnych zalicza się następstwa

zagrożeń, które nie powinny wystąpić podczas całego okresu

aktywności zawodowej pracownika

do mało prawdopodobnych zalicza się następstwa

zagrożeń, które nie powinny wystąpić podczas całego okresu

aktywności zawodowej pracownika

do prawdopodobnych zalicza się te następstwa zagrożeń,

które mogą wystąpić nie więcej niż kilkakrotnie podczas

okresu aktywności zawodowej pracownika

do prawdopodobnych zalicza się te następstwa zagrożeń,

które mogą wystąpić nie więcej niż kilkakrotnie podczas

okresu aktywności zawodowej pracownika

do wysoce prawdopodobnych zalicza się te następstwa

zagrożeń, które mogą wystąpić wielokrotnie podczas okresu

aktywności zawodowej pracownika

do wysoce prawdopodobnych zalicza się te następstwa

zagrożeń, które mogą wystąpić wielokrotnie podczas okresu

aktywności zawodowej pracownika

Prawdopodobieństwo wystąpienia szkodliwych następstw zagrożenia określa

się:

4. Krok czwarty – podsumowanie i sformułowanie
wniosków
Norma nie narzuca żadnej szczególnej formy dokumentowania
oceny ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą
oraz oceny stosowanych środków profilaktycznych
zmniejszających ryzyko. Konieczne jest jednak zapisywanie
oceny ryzyka, które ułatwi nam większą dokładność i rzetelność
przeprowadzonych działań.
Spostrzeżenia i notatki sporządzane podczas przeglądu
stanowisk pracy stanowią podstawę do sporządzania wniosków
naprawczych
i profilaktycznych. Celem wniosków naprawczych jest usunięcie
nieprawidłowości poprzez wprowadzenie zabezpieczeń
obniżających ich poziom. Wnioski profilaktyczne mają na celu
zapobieganie wzrostowi poziomu zagrożeń, a także, jeśli to
możliwe – obniżanie poziomu dotychczasowego.
Dokumentowanie wniosków wynikających z przeprowadzonej
oceny ryzyka zawodowego, jest prawnie wymagane od
pracodawcy.

5. Krok piąty – przegląd i aktualizacja oceny ryzyka.

Działania uznaje się za skuteczne w wyniku kontroli czynności
likwidacyjnych lub ograniczających ryzyko. W postępowaniu kontrolnym
szczególnie sprawdza się stan oznakowania
i zabezpieczenia miejsc szczególnie niebezpiecznych oraz właściwe
stosowanie środków ochrony indywidualnej.
Czynności kontrolne przeprowadza się okresowo, szczególnie przy
przeprowadzaniu zmian w organizacji pracy i wprowadzaniu zmian
w warunkach bezpieczeństwa pracy.

Szacowanie ryzyka zawodowego

metodą Risk Score

Poziom szacowanego ryzyka w tej metodzie wyrażany
jest miarą R, w 5 - cio stopniowej skali, dla konkretnej
roboty na placu budowy. Oszacowanie ryzyka według
procedury determinuje kategorię ryzyka i stanowi
podstawę do wprowadzenia zabezpieczenia na danym
stanowisku pracy.

R = S x E x P

gdzie:
R – miara ryzyka,
S – miara sposobu wyrażania skutków (materialnych oraz
pracowniczych),
E – miara sposobu wyrażania ekspozycji na zagrożenie,
P – miara prawdopodobieństwa wystąpienia niepożądanego
zdarzenia,

Miary sposobu wyrażania skutków -

S

Straty pracownicze

Straty materialne

Miara S

[punktacja]

Ponad 10 ofiar śmiertelnych

Ponad 30 mln zł

100

Do 10 ofiar śmiertelnych

3 – 30 mln zł

40

1 ofiara śmiertelna

300 tys – 3 mln zł

15

Ciężkie uszkodzenie ciała

30 – 300 tys zł

7

Absencja do 30 dni

3 – 30 tys zł

3

Udzielenie pierwszej pomocy

Poniżej 3 tys

1

Miary sposobu wyrażania ekspozycji na

zagrożenie - E

Opis czasu oddziaływania

czynnika szkodliwego E

Miara E

[punktacja]

Ciągły

10

Codzienny

6

Raz na tydzień

3

Raz na miesiąc

2

Kilka razy w roku

1

Raz w roku

0,5

Miara prawdopodobieństwa wystąpienia

niepożądanego zdarzenia - P

Szansa w %

Prawdopodobieństwo

Miara P

[punktacja]

50 (1 na 2)

5 x 10

-1

10

10 (1 na 10)

10

-1

6

1 (1 na 100)

10

-2

3

0,1 (1 na 1000)

10

-3

1

0,01 (1 na 10000)

10

-4

0,5

0,001 (1 na 100000)

10

-6

0,1

Miara ryzyka - R

Miara R

[punktacja]

Kategoria ryzyka

R< 20

Pomijalne ryzyko

20< R < 70

Małe ryzyko

70< R <200

Średnie ryzyko

200<R<400

Wysokie ryzyko

R >400

Bardzo wysokie ryzyko

Ryzyko pomijalne jest dopuszczalne. Należy prowadzić
roboty zgodnie z obowiązującymi procedurami.
Podobnie
w przypadku ryzyka małego - jest ono dopuszczalne,
ale zaleca się częstą kontrolę stanowiska pracy.
Ryzyko

średnie

i wysokie dopuszcza się pod warunkiem podjęcia
działań korygujących i wzmagających ochronę
pracowników na danym stanowisku pracy. Przy ryzyku
bardzo wysokim prace nie mogą być wykonywane.

Przykład szacowania ryzyka zawodowego
przy mechanicznym wykonywaniu
wykopu:

Przykład ten odnosi się do mechanicznego wykonania

wykopu
o głębokości powyżej 1 m przy pomocy koparki
jednonaczyniowej – dobranej odpowiednio w aspekcie
parametrów technicznych, wydajności, czasu i kosztów pracy.
Pracownik pracujący przy wykonywaniu wykopu, nie będący
operatorem koparki narażony jest na następujące zagrożenia:

1- Upadek do zagłębienia,

2- Uderzenie o elementy przemieszczane lub będące w

ruchu,

3- Zasypanie w wykopie,

4- Porażenie prądem,

Wartości współczynników dla poszczególnych zagrożeń:

R

1

= S

1

x E

1

x P

1

R

2

= S

2

x E

2

x P

2

R

1

= 3 x 6 x 6 = 108 R

2

= 3 x 6 x 3 = 54

R

3

= S

3

x E

3

x P

3

R

4

= S

4

x E

4

x P

4

R

3

= 15 x 6 x 1 = 90 R

4

= 15 x 3 x 3 = 135

R

max

= 135 (średnie ryzyko -

działania wzmagające ochronę

pracowników

na danym

stanowisku pracy

)