Zdrowie

Zdrowie

a

a

Choroba

Choroba

psychiczne

psychiczne

psychiczna

psychiczna

Zdrowie psychiczne

Zdrowie psychiczne

Jedni uważają, że zdrowiem psychicznym

Jedni uważają, że zdrowiem psychicznym

jest wszystko to, co nie jest chorobą. Inni

jest wszystko to, co nie jest chorobą. Inni

twierdzą, że jest ono czymś więcej niż tylko

twierdzą, że jest ono czymś więcej niż tylko

brakiem zaburzeń - jest szczególnie dobrym

brakiem zaburzeń - jest szczególnie dobrym

stanem samopoczucia. Zdrowie psychiczne

stanem samopoczucia. Zdrowie psychiczne

bywa określane według norm statystycznych

bywa określane według norm statystycznych

jako zdrowie przeciętne. Są także zwolennicy

jako zdrowie przeciętne. Są także zwolennicy

pojmowania tego stanu jako pewnego

pojmowania tego stanu jako pewnego

rodzaju ideału, który powinien

rodzaju ideału, który powinien

reprezentować człowiek, aby można go było

reprezentować człowiek, aby można go było

uznać za zdrowego psychicznie.

uznać za zdrowego psychicznie.

Czynniki niezbędne do

Czynniki niezbędne do

zachowania zdrowia

zachowania zdrowia

psychicznego.

psychicznego.

Z pewnością łatwiej zachować zdrowie, jeśli się

Z pewnością łatwiej zachować zdrowie, jeśli się

nie jest obciążonym tym, co się zdobyło w

nie jest obciążonym tym, co się zdobyło w

procesie rozwoju psychicznego i wychowania,

procesie rozwoju psychicznego i wychowania,

gdy człowiek nie ma przykrego bagażu

gdy człowiek nie ma przykrego bagażu

rozmaitych wspomnień, złych doświadczeń,

rozmaitych wspomnień, złych doświadczeń,

urazów, które rzutują na późniejsze

urazów, które rzutują na późniejsze

mechanizmy radzenia sobie w trudnych

mechanizmy radzenia sobie w trudnych

sytuacjach. Łatwiej jest być zdrowym również

sytuacjach. Łatwiej jest być zdrowym również

bez obciążeń odziedziczonych, związanych z

bez obciążeń odziedziczonych, związanych z

wyposażeniem genetycznym - mam tu na myśli

wyposażeniem genetycznym - mam tu na myśli

zarówno cechy biologiczne, jak i dziedziczenie

zarówno cechy biologiczne, jak i dziedziczenie

społeczne, czyli przejmowanie od środowiska

społeczne, czyli przejmowanie od środowiska

takich doświadczeń, które utrudnia znalezienie

takich doświadczeń, które utrudnia znalezienie

właściwych rozwiązań.

właściwych rozwiązań.

Można więc stwierdzić, że na

Można więc stwierdzić, że na

zachowanie zdrowia psychicznego rzutuje

zachowanie zdrowia psychicznego rzutuje

z jednej strony to, co człowiek nosi w

z jednej strony to, co człowiek nosi w

swoim doświadczeniu i biologicznym, i

swoim doświadczeniu i biologicznym, i

społecznym, z drugiej natomiast to, czego

społecznym, z drugiej natomiast to, czego

nauczył się doświadczać i rozwiązywać w

nauczył się doświadczać i rozwiązywać w

okresie rozwoju psychicznego - od

okresie rozwoju psychicznego - od

wczesnego dzieciństwa, po wiek dojrzały,

wczesnego dzieciństwa, po wiek dojrzały,

a nawet później

a nawet później

Na pewno będzie to nadmierne uproszczenie,

Na pewno będzie to nadmierne uproszczenie,

ale jeśli człowiek ma kochającą, lecz

ale jeśli człowiek ma kochającą, lecz

wymagającą pracy i zaangażowania rodzinę,

wymagającą pracy i zaangażowania rodzinę,

dobre kontakty w środowisku szkolnym,

dobre kontakty w środowisku szkolnym,

rówieśniczym, to wówczas jego szanse na

rówieśniczym, to wówczas jego szanse na

zachowanie zdrowia psychicznego w okresie

zachowanie zdrowia psychicznego w okresie

dojrzałym są znacznie większe niż tej osoby,

dojrzałym są znacznie większe niż tej osoby,

która po drodze do dojrzałości doznaje

która po drodze do dojrzałości doznaje

rozmaitych urazów, nie ma szans nauczyć się

rozmaitych urazów, nie ma szans nauczyć się

adekwatnych sposobów radzenia sobie w

adekwatnych sposobów radzenia sobie w

trudnych sytuacjach.

trudnych sytuacjach.

Profilaktyka nad zdrowiem

Profilaktyka nad zdrowiem

psychicznym

psychicznym

O ile założenia profilaktyki w

O ile założenia profilaktyki w

odniesieniu do innych działów medycyny

odniesieniu do innych działów medycyny

są proste, to w stosunku do problemu

są proste, to w stosunku do problemu

zdrowia i zaburzeń psychicznych są

zdrowia i zaburzeń psychicznych są

znacznie bardziej skomplikowane. W

znacznie bardziej skomplikowane. W

większości przypadków nie wiemy

większości przypadków nie wiemy

wszystkiego o przyczynach tych zaburzeń,

wszystkiego o przyczynach tych zaburzeń,

ale możemy być pewni, że są one bardzo

ale możemy być pewni, że są one bardzo

złożonej natury. Z tego powodu wszelkie

złożonej natury. Z tego powodu wszelkie

programy zapobiegania są bardzo trudne.

programy zapobiegania są bardzo trudne.

Profilaktyka zależy więc tyleż od

Profilaktyka zależy więc tyleż od

człowieka, który się może tak czy inaczej

człowieka, który się może tak czy inaczej

zachowywać, jak od tego, czego

zachowywać, jak od tego, czego

środowisko biologiczne i społeczne

środowisko biologiczne i społeczne

dostarczy mu w ramach procesu

dostarczy mu w ramach procesu

wychowywania, kształtowania jego osoby.

wychowywania, kształtowania jego osoby.

Choroba psychiczna

Choroba psychiczna

Choroba psychiczna to stan, w którym dochodzi

Choroba psychiczna to stan, w którym dochodzi

do zatarcia wyraźnej granicy między światem

do zatarcia wyraźnej granicy między światem

realnym a światem urojeń i halucynacji, to stan

realnym a światem urojeń i halucynacji, to stan

rozbicia granic własnego "ja", któremu

rozbicia granic własnego "ja", któremu

towarzyszą poważne zaburzenia emocjonalne.

towarzyszą poważne zaburzenia emocjonalne.

Choroba wiąże się z potrzebą wycofywania się z

Choroba wiąże się z potrzebą wycofywania się z

dotychczasowych kontaktów społecznych, które

dotychczasowych kontaktów społecznych, które

stają się zbyt obciążające. W izolacji pacjent

stają się zbyt obciążające. W izolacji pacjent

stara się odzyskać utracony wpływ na własne

stara się odzyskać utracony wpływ na własne

życie, bezskutecznie poszukuje przyczyny

życie, bezskutecznie poszukuje przyczyny

głębokiej depresji lub nagłych zmian nastroju.

głębokiej depresji lub nagłych zmian nastroju.

Najczęstsze przyczyny

Najczęstsze przyczyny

zaburzeń psychicznych

zaburzeń psychicznych

W większości poważniejszych zaburzeń, mamy do

W większości poważniejszych zaburzeń, mamy do

czynienia z tak złożoną etiologią, że trudno

czynienia z tak złożoną etiologią, że trudno

wyważyć proporcje. Na przykład schizofrenia,

wyważyć proporcje. Na przykład schizofrenia,

choroba uważana za głębokie zaburzenie procesu

choroba uważana za głębokie zaburzenie procesu

integracji psychicznej, nie jest uwarunkowana

integracji psychicznej, nie jest uwarunkowana

wyłącznie czynnikami biologicznymi, choć być

wyłącznie czynnikami biologicznymi, choć być

może odgrywają one decydującą rolę. Coraz

może odgrywają one decydującą rolę. Coraz

lepiej je poznajemy i dostrzegamy rozmaite

lepiej je poznajemy i dostrzegamy rozmaite

uwarunkowania, dawniej nie dostrzegane. Ale

uwarunkowania, dawniej nie dostrzegane. Ale

czynniki biologiczne nie muszą się uaktywnić w

czynniki biologiczne nie muszą się uaktywnić w

postaci zaburzenia. Jeśli nie dołączą do nich

postaci zaburzenia. Jeśli nie dołączą do nich

rozmaite czynniki środowiskowe, napięcia,

rozmaite czynniki środowiskowe, napięcia,

sytuacje stresowe, człowiek z podatnością

sytuacje stresowe, człowiek z podatnością

biologiczną może przeżyć spokojnie udane życie.

biologiczną może przeżyć spokojnie udane życie.

Mówi się czasem o tym, że człowiek ze

Mówi się czasem o tym, że człowiek ze

skłonnością do zachorowania na te głębsze

skłonnością do zachorowania na te głębsze

zaburzenia psychiczne nosi w sobie także coś, co

zaburzenia psychiczne nosi w sobie także coś, co

się nazywa podatnością na zranienie, jakiś rodzaj

się nazywa podatnością na zranienie, jakiś rodzaj

uwrażliwienia. Ono też nie musi się zrealizować w

uwrażliwienia. Ono też nie musi się zrealizować w

postaci choroby, choć trudne warunki życiowe

postaci choroby, choć trudne warunki życiowe

często stanowią dla człowieka tak duże

często stanowią dla człowieka tak duże

obciążenie, że przy zmniejszonej możliwości

obciążenie, że przy zmniejszonej możliwości

swobodnego radzenia sobie z problemami nie jest

swobodnego radzenia sobie z problemami nie jest

w stanie im podołać.

w stanie im podołać.

Większość zaburzeń, o których tu mówiliśmy,

Większość zaburzeń, o których tu mówiliśmy,

chętnie nazywanych dawniej nerwicowymi,

chętnie nazywanych dawniej nerwicowymi,

czy też zaburzeniami osobowości, właściwie

czy też zaburzeniami osobowości, właściwie

wypływa głównie z doświadczeń człowieka.

wypływa głównie z doświadczeń człowieka.

Mniej z wyposażenia biologicznego, a bardziej

Mniej z wyposażenia biologicznego, a bardziej

z tego, czego doświadcza on w życiu. Jeżeli

z tego, czego doświadcza on w życiu. Jeżeli

proces wzrastania, wychowywania w rodzinie,

proces wzrastania, wychowywania w rodzinie,

w szkole, w grupach rowieśniczych nie

w szkole, w grupach rowieśniczych nie

przebiega prawidłowo, tylko ulega jakimś

przebiega prawidłowo, tylko ulega jakimś

wypaczeniom, to mogą one potem rzutować

wypaczeniom, to mogą one potem rzutować

na funkcjonowanie w życiu dorosłym.

na funkcjonowanie w życiu dorosłym.

Grupy narażone na choroby

Grupy narażone na choroby

psychiczne

psychiczne

W stosunku do niektórych zaburzeń występują

W stosunku do niektórych zaburzeń występują

różne zależności, np. depresje na ogół zdarzają się

różne zależności, np. depresje na ogół zdarzają się

częściej u kobiet, schizofrenia i inne rodzaje

częściej u kobiet, schizofrenia i inne rodzaje

ciężkich zaburzeń bardzo często dotykają ludzi

ciężkich zaburzeń bardzo często dotykają ludzi

młodych, startujących w dojrzałe życie, i to

młodych, startujących w dojrzałe życie, i to

częściej młodych mężczyzn, ale i kobiet w

częściej młodych mężczyzn, ale i kobiet w

późniejszym wieku. Generalnie rzecz biorąc,

późniejszym wieku. Generalnie rzecz biorąc,

problemy zaburzeń zdrowia psychicznego dotykają

problemy zaburzeń zdrowia psychicznego dotykają

obu płci i ludzi w różnym wieku, mają tylko inny

obu płci i ludzi w różnym wieku, mają tylko inny

charakter.

charakter.

Badania wskazują, że w Polsce w pierwszej połowie

Badania wskazują, że w Polsce w pierwszej połowie

lat 90. miał miejsce kryzys samopoczucia

lat 90. miał miejsce kryzys samopoczucia

psychicznego społeczeństwa, w związku z

psychicznego społeczeństwa, w związku z

ówczesnymi przemianami. Nastąpił np. wzrost

ówczesnymi przemianami. Nastąpił np. wzrost

liczby samobójstw. To już się uspokoiło lub nabrało

liczby samobójstw. To już się uspokoiło lub nabrało

charakteru bardziej lokalnego.

charakteru bardziej lokalnego.