Łożysko tworzą:

Łożysko tworzą:

chorion frondosum

chorion frondosum

(

(

część płodowa

część płodowa

)

)

decidua basalis

decidua basalis

(

(

część matczyna

część matczyna

).

).

Pochodzenie

Pochodzenie

:

:

Anato

Anato

mia

mia

Kształt

Kształt

:

:

dyskowaty

dyskowaty

.

.

Średnica

Średnica

:

:

15-20 cm.

15-20 cm.

Waga

Waga

:

:

500 g.

500 g.

Grubość

Grubość

:

:

2.5 cm

2.5 cm

w centrum

w centrum

–

–

stopniowo cieńsza na zewnątrz

stopniowo cieńsza na zewnątrz

.

.

Umiejscowienie

Umiejscowienie

:

:

w górnym

w górnym

segmencie macicy

segmencie macicy

(99.5%),

(99.5%),

na

na

powierzchni tylnej

powierzchni tylnej

(2/3)

(2/3)

lub

lub

przedniej

przedniej

(1/3).

(1/3).

Powierzchnie

Powierzchnie

•

płodowa

płodowa

•

matczyna

matczyna

Powierzchnia płodowa

Powierzchnia płodowa

•

Gładka, lśniąca

Gładka, lśniąca

, pokryta przez

, pokryta przez

owodnię w której odbija się

owodnię w której odbija się

pępowina

pępowina

.

.

•

Pępowina jest przytwierdzona

Pępowina jest przytwierdzona

blisko lub centralnie środka

blisko lub centralnie środka

powierzchni.

powierzchni.

Jej rozgałęzienia

Jej rozgałęzienia

przeświecają przez owodnię

przeświecają przez owodnię

.

.

Powierzchnia matczyna

Powierzchnia matczyna

•Matowa szaroczerwona ,

podzielona na

15-20

liścieni/ zraziki (cotyledony)

•Każdy zrazik jest utworzony

z rozgałęzień jednego

kosmka podstawnego

pokrytego przez

decidua

basalis

.

Pępowina

Pępowina

Anatom

Anatom

ia

ia

•

Pochodzenie

Pochodzenie

:

:

- Rozwija się z szypuły łączącej

- Rozwija się z szypuły łączącej

.

.

•

Długość

Długość

:

:

- w donoszonej ciąży około

- w donoszonej ciąży około

50

50

cm.

cm.

•

Średnica

Średnica

:

:

2 cm.

2 cm.

Str

Str

uktura

uktura

:

:

- mezodermalna tkanka

- mezodermalna tkanka

łączna

łączna

nazywana galaretą

nazywana galaretą

Wharton

Wharton

a

a

pokryta

pokryta

warstwą owodni

warstwą owodni

.

.

Z

Z

awiera

awiera

:

:

1.

1.

Jedną żyłę pępowinową

Jedną żyłę pępowinową

– prowadzi

– prowadzi

utlenowaną krew z łożyska do płodu

utlenowaną krew z łożyska do płodu

2.

2.

Dwie tętnice pępowinowe

Dwie tętnice pępowinowe

prowadzą

prowadzą

odtlenowaną krew od płodu do

odtlenowaną krew od płodu do

łożyska

łożyska

,

,

3.

3.

Pozostałość po

Pozostałość po

pęcherzyku

pęcherzyku

żółtkowym i omoczni

żółtkowym i omoczni

.

.

Pępowina

Pępowina

Prawidłowa trójnaczyniowa pępowina z

2 tętnice ( po prawej)

1 żyła ( po lewej)

zatopione w

galarecie

Whartona

Przyczep:

•Płodowa powierzchnia

łożyska -okołocentralnie

(70%)

• lub centralnie

(30%).

Pępowina

Pępowina

(1)

(1)

wymiana gazowa

wymiana gazowa

(2)

(2)

odżywcza

odżywcza

(3)

(3)

wydzielnicza

wydzielnicza

(4)

(4)

produkcja enzymów

produkcja enzymów

(5)

(5)

produkcja

produkcja

związanych z ciążą

związanych z ciążą

białek osoczowych

białek osoczowych

(PAPP)

(PAPP)

(6)

(6)

funkcja bariery tkankowej

funkcja bariery tkankowej

(7)

(7)

endokrynna

endokrynna

Funkcje łożyska

Funkcje łożyska

•

O2

O2

i

i

CO2

CO2

przechodzą przez łożysko za

przechodzą przez łożysko za

pomocą

pomocą

dyfuzji prostej

dyfuzji prostej

.

.

•

Hemoglobina płodowa

Hemoglobina płodowa

– większe

– większe

poinowactwo

poinowactwo

i pojemność tlenowa

i pojemność tlenowa

.

.

•

2,3 diphosphogl

2,3 diphosphogl

icerynian

icerynian

(2,3-DPG)

(2,3-DPG)

,

,

konkuruje o miejsca wiązania tlenu

konkuruje o miejsca wiązania tlenu

w

w

cząsteczce hemoglobiny

cząsteczce hemoglobiny

,

,

jego niskie

jego niskie

stężenie w płodowej

stężenie w płodowej

hemoglobin

hemoglobin

nie

nie

(HbF)

(HbF)

pozwala na większy wychwyt

pozwala na większy wychwyt

O2

O2

(

(

O2

O2

poinowactwo

poinowactwo

).

).

)

)

1

1

(

(

wymiana gazowa

wymiana gazowa

:

:

)1(

)1(

wymiana gazowa

wymiana gazowa

Tempo dyfuzji zależy od

Tempo dyfuzji zależy od

:

:

1.

1.

Gradientu stężeń gazów M/P

Gradientu stężeń gazów M/P

.

.

2.

2.

Przepływu krwi w łożysku

Przepływu krwi w łożysku

M/P

M/P

.

.

3.

3.

Przepuszczalności bariery ł

Przepuszczalności bariery ł

.

.

4.

4.

Pola powierzchni wymiany

Pola powierzchni wymiany

.

.

Transport składników odżywczych

Transport składników odżywczych

zachodni poprzez

zachodni poprzez

:

:

1.

1.

Prosta dyfuzja

Prosta dyfuzja

:

:

woda,

woda,

ele

ele

ktrolity,

ktrolity,

O2, CO2

O2, CO2

2.

2.

Ułatwiona dyfuzja

Ułatwiona dyfuzja

: glu

: glu

k

k

o

o

za

za

.

.

3.

3.

Transport aktywny

Transport aktywny

: amino

: amino

kwasy,

kwasy,

hormony, witaminy, kw. Tł, jony

hormony, witaminy, kw. Tł, jony

nieorg.

nieorg.

.

.

4.

4.

P

P

inocyto

inocyto

za

za

:

:

większe białka,

większe białka,

cząsteczki i komórki ( krwinki, leki)

cząsteczki i komórki ( krwinki, leki)

)

)

2

2

(

(

odżywcza

odżywcza

Szkodliwe produkty

Szkodliwe produkty

przemiany materii

przemiany materii

płodu takie jak mocznik

płodu takie jak mocznik

przechodzi do krwi

przechodzi do krwi

matczynej za pomocą

matczynej za pomocą

dyfuzji prostej

dyfuzji prostej

)3(

)3(

wydzielnicza

wydzielnicza

)

)

4

4

(

(

Produkcja

Produkcja

enzymów

enzymów

:

:

e.g.:

e.g.:

•

Oxytoc

Oxytoc

y

y

na

na

za

za

,

,

•

Monoaminoox

Monoaminoox

y

y

da

da

za

za

,

,

•

Insulina

Insulina

za

za

,

,

•

Histamina

Histamina

za

za

oraz

oraz

•

Fosfataza alkaliczna

Fosfataza alkaliczna

.

.

•

PAPP-A,

PAPP-A,

•

PAPP-B,

PAPP-B,

•

PAPP-C,

PAPP-C,

•

PAPP-D

PAPP-D

oraz

oraz

•

PP5.

PP5.

Funkcje tych białek nie są dobrze

Funkcje tych białek nie są dobrze

poznane

poznane

.

.

)5(

)5(

Produkcja białek osoczowych

Produkcja białek osoczowych

związanych z ciążą )

związanych z ciążą )

PAPP(

PAPP(

)

)

6

6

(

(

Funkcja bariery

Funkcja bariery

tkankowej

tkankowej

:

:

Krew płodowa jest oddzielona od krwi

matczynej w przestrzeni

międzykosmkowej,

poprzez barierę łożyskową

na którą składają się

na którą składają się

:

:

1. E

ndothelium naczyń włosowatych

kosmka,

2. Mezenchyma kosmka

3. cytotrophoblast
4. syncytiotrophoblast.

Nie jest to kompletna, szczelna bariera
•

Pozwala przechodzić przeciwciałom

Pozwala przechodzić przeciwciałom

(IgG), hormon

(IgG), hormon

om

om

, ant

, ant

y

y

biot

biot

ykom

ykom

,

,

trankwilizatorom

trankwilizatorom

,

,

niektórym wirusom

niektórym wirusom

(różyczka, świnka)

(różyczka, świnka)

oraz niektórym

oraz niektórym

organizmom (

organizmom (

treponema pallid

treponema pallid

um)

um)

.

.

•

Substancje o dużych cząsteczkach

Substancje o dużych cząsteczkach

takie jak heparyna, insulina

takie jak heparyna, insulina

nie mogą

nie mogą

pokonać bariery łożyskowej

pokonać bariery łożyskowej

.

.

)

)

6

6

(

(

Funkcja bariery tkankowej

Funkcja bariery tkankowej

:

:

)7(

)7(

Endokrynna

Endokrynna

(A)

(A)

Hormony białkowe

Hormony białkowe

:

:

1- Human chorionic gonadotrophin

1- Human chorionic gonadotrophin

(hCG)

(hCG)

2- Human placental lactogen

2- Human placental lactogen

(hPL)

(hPL)

3- Human chorionic thyrotrophin

3- Human chorionic thyrotrophin

(hCT)

(hCT)

4-

4-

Podwzgórzowe

Podwzgórzowe

i przysadkowe

i przysadkowe

hormon

hormon

y

y

5-

5-

Inne takie jak

Inne takie jak

inhibin

inhibin

a

a

, rela

, rela

ksyna,

ksyna,

betaendor

betaendor

finy

finy

.

.

(B)

(B)

Hormony s

Hormony s

teroid

teroid

owe

owe

:

:

1-

1-

Estrogeny

Estrogeny

2- Progesteron

2- Progesteron

)

)

A

A

(

(

Hormony

Hormony

białkowe

białkowe

:

:

1

1

-

-

Human chorionic

Human chorionic

gonadotrophin )hCG(

gonadotrophin )hCG(

- gl

- gl

ik

ik

oprotein

oprotein

a

a

produkowana

produkowana

przez

przez

syncytiotrophoblast

syncytiotrophoblast

.

.

-

-

Stymuluje

Stymuluje

corpus luteum

corpus luteum

w

w

pierwszych

pierwszych

10

10

tyg. ciąży

tyg. ciąży

do

do

produkcji estrogenów i

produkcji estrogenów i

progesteronu

progesteronu

do momentu gdy

do momentu gdy

syncytiotrophoblast

syncytiotrophoblast

nie zacznie

nie zacznie

produkcji PG

produkcji PG

.

.

Cząsteczka

Cząsteczka

HCG

HCG

składa się z 2

składa się z 2

podjednostek

podjednostek

:

:

a.

a.

Alpha :

Alpha :

podobna do

podobna do

FSH, LH

FSH, LH

i

i

TSH.

TSH.

b.

b.

Beta :

Beta :

specyficzna dla

specyficzna dla

hCG

hCG

– f. hormonalna

– f. hormonalna

.

.

1

1

-

-

Human chorionic

Human chorionic

gonadotrophin )hCG(

gonadotrophin )hCG(

•

HCG

HCG

rośnie szybko

rośnie szybko

po

po

implanta

implanta

cji

cji

,

,

osiąga granice

osiąga granice

100.000 mIU/ml

100.000 mIU/ml

około

około

60

60

dnia ciąży

dnia ciąży

•

Następnie gwałtownie spada z

Następnie gwałtownie spada z

każdym dniem do poziomu

każdym dniem do poziomu

30.000

30.000

mIU/ml

mIU/ml

i utrzymuje się na tym

i utrzymuje się na tym

poziomie do porodu

poziomie do porodu

1- Human chorionic

1- Human chorionic

gonadotrophin )hCG(

gonadotrophin )hCG(

•

Ocena

Ocena

beta-hCG

beta-hCG

jest używana do

jest używana do

:

:

a)

a)

Wczesnego wykrywania ciąży

Wczesnego wykrywania ciąży

.

.

b)

b)

Diagnostyki i monitorowania c.

Diagnostyki i monitorowania c.

ektopowej

ektopowej

.

.

c)

c)

Diagnostyki i monitorowania

Diagnostyki i monitorowania

ciążowej choroby trofoblastycznej

ciążowej choroby trofoblastycznej

.

.

1- Human chorionic

1- Human chorionic

gonadotrophin )hCG(

gonadotrophin )hCG(

- polypept

- polypept

ydowy

ydowy

hormon

hormon

produkowany

produkowany

przez

przez

syncytiotrophoblast.

syncytiotrophoblast.

-

-

Prawdopodobna funkcja

Prawdopodobna funkcja

hPL

hPL

obejmuje

obejmuje

:

:

a. Lipol

a. Lipol

izę

izę

:

:

wzrost wolnych kwasów

wzrost wolnych kwasów

tłuszczowychktóre stanowią źródło

tłuszczowychktóre stanowią źródło

energii dla matki i płodu

energii dla matki i płodu

.

.

b. Inhibi

b. Inhibi

cja

cja

glu

glu

k

k

oneogene

oneogene

zy

zy

:

:

Oszczędzanie

Oszczędzanie

glu

glu

kozy i białek tłumaczy

kozy i białek tłumaczy

anti-insulin

anti-insulin

owy

owy

ef

ef

ekt

ekt

hPL.

hPL.

2- Human placental lactogen

2- Human placental lactogen

)hPL(

)hPL(

c. Somatotro

c. Somatotro

powy efekt

powy efekt

:

:

Np..

Np..

Wpływa na wzrost płodu poprzez

Wpływa na wzrost płodu poprzez

zwiększony dowóz WKT

zwiększony dowóz WKT

, glu

, glu

kozy

kozy

i

i

aminokwasów

aminokwasów

.

.

d. Mammotrop

d. Mammotrop

owy

owy

i

i

la

la

k

k

togen

togen

ny

ny

efe

efe

k

k

t.

t.

- HPL

- HPL

może być wykryta przez

może być wykryta przez

5-6

5-6

t.

t.

ciąży

ciąży

,

,

rośnie równomiernie do

rośnie równomiernie do

36

36

t.c

t.c

do poziomu

do poziomu

6 mg/ml.

6 mg/ml.

-

-

Jej poziom jest proporcjonalny do

Jej poziom jest proporcjonalny do

masy łożyska

masy łożyska

.

.

Nie ustalono właściwej roli tego

Nie ustalono właściwej roli tego

hormonu

hormonu

- Prawdopodobnie odpowiedzialny

- Prawdopodobnie odpowiedzialny

za

za

:

:

1.

1.

Wzrost matczynej aktywności

Wzrost matczynej aktywności

tyreotropowej

tyreotropowej

2.

2.

Udział w rozwoju tarczycy u

Udział w rozwoju tarczycy u

płodu

płodu

3- Human chorionic

3- Human chorionic

thyrotrophin )hCT(

thyrotrophin )hCT(

4

4

-

-

Podwzgórzowe i

Podwzgórzowe i

przysadkowe

przysadkowe

hormon

hormon

y

y

e.g.:

e.g.:

1.

1.

G

G

onadotropin releasing hormone

onadotropin releasing hormone

(GnRH)

(GnRH)

2.

2.

C

C

orticotropin releasing factor

orticotropin releasing factor

(CRF),ACTH

(CRF),ACTH

3.

3.

M

M

elanocyte stimulating hormone

elanocyte stimulating hormone

, (MSH).

, (MSH).

1.

1.

I

I

nhibin

nhibin

y

y

,

,

2.

2.

R

R

ela

ela

ksyna

ksyna

3.

3.

B

B

eta endor

eta endor

finy

finy

.

.

5

5

-

-

Inne hormony

Inne hormony

takie jak

takie jak

:

:

)B(

)B(

Hormony

Hormony

steroidowe

steroidowe

1-

1-

Estrogeny

Estrogeny

2- Progesteron

2- Progesteron

1

1

-

-

Estrogeny

Estrogeny

:

:

-

Syntetyzowane przez

Syntetyzowane przez

syncytiotrophoblast

syncytiotrophoblast

ze swoich

ze swoich

prekursorów

prekursorów

:

:

1.

1.

siarczanu

siarczanu

dehydroepiandrosteron

dehydroepiandrosteron

u

u

(DHES)

(DHES)

oraz

oraz

2.

2.

16

16

α

α

-hydroxy

-hydroxy

dehydroepiandrosteron

dehydroepiandrosteron

u

u

(16

(16

α

α

- OH- DHES).

- OH- DHES).

-

Blisko okresu porodu

Blisko okresu porodu

,

,

50%

50%

DHES

DHES

pochodzi z nadnerczy

pochodzi z nadnerczy

płodu,

płodu,

a

a

50%

50%

z nadnerczy

z nadnerczy

matki

matki

.

.

-

Ulega transformacji w

Ulega transformacji w

łożysku do

łożysku do

17b

17b

-

-

estradiol

estradiol

u

u

(E2).

(E2).

1

1

-

-

Estrogeny

Estrogeny

:

:

•

Z drugiej strony

Z drugiej strony

,

,

90%

90%

16

16

α

α

- OH - DHES

- OH - DHES

pochodzi

pochodzi

od

od

płodu

płodu

po hydroksylacji

po hydroksylacji

DHES

DHES

w wątrobie płodu

w wątrobie płodu

,

,

•

Podczas gdy

Podczas gdy

10%

10%

pochodzi

pochodzi

od matki

od matki

tym samym

tym samym

szlakiem syntezy

szlakiem syntezy

.

.

1

1

-

-

Estrogeny

Estrogeny

:

:

•

estrogen

estrogen

y

y

są wydalane z

są wydalane z

moczem ciężarnej

moczem ciężarnej

jako

jako

estriol (E3),

estriol (E3),

estradiol (E2)

estradiol (E2)

oraz

oraz

estron (E1).

estron (E1).

•

estriol (E3)

estriol (E3)

ma największy

ma największy

udział wśród estrogenów

udział wśród estrogenów

.

.

1

1

-

-

Estrogeny

Estrogeny

:

:

Poziom Estriolu w moczu i osoczu

Poziom Estriolu w moczu i osoczu

kobiety ciężarnej

kobiety ciężarnej

jest ważnym

jest ważnym

wskaźnikiem dobrostanu płodu

wskaźnikiem dobrostanu płodu

ponieważ

ponieważ

:

:

jegosynteza zależy głownie od

jegosynteza zależy głownie od

współdziałania

współdziałania

płodowych

płodowych

nadnerczy i wątroby

nadnerczy i wątroby

oraz łożyska

oraz łożyska

(

(

jednostka płodowo-matczyno-

jednostka płodowo-matczyno-

łożyskowa

łożyskowa

).

).

1

1

-

-

Estrogeny

Estrogeny

:

:

-

estriol

estriol

w moczu rośnie wraz

w moczu rośnie wraz

zaawansowaniem ciąży

zaawansowaniem ciąży

w

w

granicach

granicach

35-40 mg

35-40 mg

/

/

24 h

24 h

do

do

TP

TP

.

.

-

Progresywny spadek

Progresywny spadek

estriolu w moczy wskazuje

estriolu w moczy wskazuje

na zagrożenie płosu

na zagrożenie płosu

.

.

1

1

-

-

Estrogeny

Estrogeny

:

:

Estrogeny

Estrogeny

wspólnie z

wspólnie z

progesteronem

progesteronem

są

są

odpowiedzialne za

odpowiedzialne za

większość

większość

matczynych

matczynych

przemian podczas

przemian podczas

ciąży

ciąży

szczególnie w

szczególnie w

obrębie narządów

obrębie narządów

rodnych oraz piersi

rodnych oraz piersi

•

Syntetyzowany przez

Syntetyzowany przez

syncytiotrophoblast

syncytiotrophoblast

z

z

matczynego cholesterolu

matczynego cholesterolu

.

.

•

Wydalany w moczu

Wydalany w moczu

ciężarnej jako

ciężarnej jako

pregnandiol

pregnandiol

.

.

2

2

-

-

Progesteron

Progesteron

:

:

•

Rośnie stopniowo podczas ciąży

Rośnie stopniowo podczas ciąży

osiągając dzienną produkcję

osiągając dzienną produkcję

250

250

mg

mg

na dzień

na dzień

w zaawansowanej

w zaawansowanej

prawidłowej ciąży

prawidłowej ciąży

•

Stanowi

Stanowi

pre

pre

k

k

ursor

ursor

dla płodowych

dla płodowych

nadnerczy do produkcji

nadnerczy do produkcji

glu

glu

k

k

ocort

ocort

ykster

ykster

oid

oid

ów

ów

oraz

oraz

mineralo

mineralo

k

k

ort

ort

yk

yk

o

o

steroi

steroi

d

d

ów

ów

.

.

2

2

-

-

Progesteron

Progesteron

:

: